Bosh sahifa
Diplom ishlar
Ingliz tili
Ingliz va o’zbek tillaridagi nutq fe’llarining leksik - semantik strukturalari
Ingliz va o’zbek tillaridagi nutq fe’llarining leksik - semantik strukturalari
Yuklangan vaqt:
24.09.2019
Ko'chirishlar soni:
0
Hajmi:
495.5 KB
Ko'chirib olish
O'xshashlar
Ingliz va o`zbek tillaridagi nutq fe’llarining qiyosiy tahlili
Ingliz tilidagi “need’ so’zi leksik- semantik va sintaktik ma’nolari
Hozirgi zamon ingliz tilida ayrim predlogli birikmalarning leksik semantik mazmuni
On” predlogli birikmalarning leksik-semantik guruhlari “Olmoq, tutmoq” ma`nolariga ega leksik-semantik guruh
Ingliz tilidagi sifatlarning semantik maydonlari va ularning tematik bo‘linishlari, semantik strukturasi
![I BOB: Tadqiqotning nazariy asoslari 1.1. So’z tilning eng kichik birligi sifatida Mohiyatiga ko’ra belgilarga asoslangan inson tili real dunyoni o’rganish hamda o’zlashtirishda o’ta muxim o’rin tutadi. Buyumlar, xodisalar va ularning aro munosabatlariga oid predmetlar voqeligi bilan birga birinchisining ba’zida gartirilgan, buzib kursatilgan aksi bo’lmish obrazlar, tushunchalar, g’oyalar olami - ya’ni ideal voke’lik ham mavjud. Til yordamida belgilar orqali ifodalash faqat insonga xos, uning homo sapiens sifatidagi predmetlar olamini ideallashtirish shakli bo’lib, u uning aks ettirish hamda kommunikativ faoliyati vositasidir. Ijtimoiy-tarixiy rivojlanish, real olamni uzlashtirish jarayenida inson predmetlar va xodisalarni o’rganadi, ular orasida muayyan aloqalar va o’zaro bog’liqlik paydo qilib, yangi tushunchalar yaratadi, «muayyan narsalarni mavxum, kuzatishni tushuncha, ko’pni esa bir narsa bilan» almashtiradi. So’z bir necha taraflama semiologik qiymatga ega bulganligi sababli asosiy birlik xisoblanadi: u umumlashtiradi, atab keladi, ya’ni so’zlovchi va tinglovchining munosabati, xissiyotlarini belgilaydi, undan xabar beradi va ifodalaydi. So’z ma’nosi funksional nuqtai nazardan anglashilganda yuqorida sanab o’tilgan barcha funksiyalari uning ma’nosi deb tushuniladi. Tilning nominativ va sintagmatik faoliyat sohalari talablariga muvofiq, so’z belgisi o’ziga xos ravishda «moslashib», mutlaq, va nisbiylik belgilariga ega bo’ladi.So’z tarkibida umumlashganlik miqyosi nuqtai nazaridan turli semantik ma’nolar birlashib keladi: 1]predmetlar qatori bilan qiyoslab bo’lmaydigan so’zlarning butun boshli toifasi uchun umumiy bulgan - grammatik ma’nolar; 2) predmetlar qatori bilan qiyoslash mumkin bo’lgan individual so’z belgisiga xos - muayyan leksik ma’no. Moxiyatiga ko’ra turlicha ushbu ikki semiologik qiymatlar mazkur belgi ichida so’zlarning grammatik birligi va semantik o’xshashligini ta’minlagan xolda umumiy-grammatik va muayyan-leksik munosabatda bo’ladilar. Shundan kelib chiqib, so’z tilda: 1. grammatik qatorning birligi sifatida; 2. leksik tizim birligi sifatida qo’sh maqomga ega. So’zdagi leksik mohiyati o’z navbatida til yuzasida turli ko’rinishlarda namoyon bo’ladi va shuningdek mutlaq va nisbiy meyorlardan iborat bo’ladi. So’zning individual ma’nosida tarixan yuzaga kelgan va ijtimoiy e’tirof etilgan nominativ leksik mohiyat mutlaq., umumiy hisoblanadi. Belgilar mohiyatining ushbu meyoriga ko’ra so’z til leksik tizimining birligi bo’la turib, nominatsiyalar tizimiga ham kiradi. So’z tilning asosiy funksional - tizim birligi bo’lib, murakkab semantik va morfologik strukturaga ega So’zning sinxron va tarixiy yakdilligi uydirma emas, balki uning til tizimida mavjudligining garovi vs nutqda qo’llanishining zaruriy shartidirU So’zning semantik yakdilligi uning shaklan va ma’no birligini ko’zda tutib, bu o’z navbatida uning tayyor til birligi sifatida ajralib turishi va tez-tez qo’llanishining sharti bo’lib xizmat qiladi. Virtual, umumiy belgilar mavjudligi tilda potensial so’z va ular ma’nolarining yaratilishiga olib keladi. Ikki taraf](/data/documents/80b78c97-f059-444e-b039-fbf44c78ee66/page-5.png)
![63 Speak 6 vt - to communicate with /a passing vessel/ at sea, hail: Speak 7 vt - to show to be, characterize [archaic]: His conduct speaks him honorable. Speak 2 vi - a) to make a speech: Some lecturers speak without notes. b) to deliver, as an argument or a plea, to speak against a bill congress: Speak softly and carry a big stick. Sinonim emas: Say 3 vt - to recite, repeat, to say grace: Say your prayers. Say 4 vt - to take as an estimate, suppose or guess: The bookcase contains, I would say, about 100 books. Say 5 vt - to express an opinion: Can anyone really say he is wrong? Say 6 vt - to utter, to pronounce: Say this words, please. Say 7 vt - to indicate or show: The clock says ten. Yukrrida keltirilgan misollardan kuzatish mumkinki, say va speak fe’llarining leksik - semantik variantlari bir - biri bilan sinonim bula olmaydi, chunki ular ma’no jixdtidan bir - biriga yakin emas. Endi speak va tell fe’llarining leksik - semantik variantlarining uzaro sinonimik alokalarini urganib chikdmiz. Speak fe’li bilan tell fe’lining leksik - semantik variantlarini solishtirganimizda kuyidagi xulosaga keldik: Speak 1 vt fe’lining leksik - semantik varianta tell I vt fe’lining leksik -semantik varianti bilan uzaro sinonimik alokdsa ekanligini anikdadik. Masalan: Speak 1 vt - to say or utter /a word or words/: No one spoke a word to him. Synonym: tell 1 vt - to put in words, find a way of expressing, say, utter, express: Tell the truth. 1 couldn't tell if she loved him.](/data/documents/80b78c97-f059-444e-b039-fbf44c78ee66/page-58.png)
