Yevrosiyo aholisi va siyosiy xaritasi 6-sinf - Geografiya - Dars ishlanmalar

Yevrosiyo aholisi va siyosiy xaritasi 6-sinf

Yuklangan vaqt:

01.10.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

81 KB

Ko'chirib olish

Geografiya 6- sinf Mavzuning texnologik xaritasi va o‘tkazilish ishlanmasi Mavzu IV - chorak 56 - dars Yevrosiyo aholisi va siyosiy xaritasi Maqsad, vazifalar Maqsad: O‘quvchilarda Yevrosiyoning tabiiy geografik o‘rni, o‘rganilish tarixi, qadimgi sivilizatsiya markazlaridan biri ekanligi haqidagi bilim va tushunchalarni shakllantirishda davom etish; materik aholisi, davlatlari, xalqlari va urf- odatlariga oid o‘quvchilarda mavjud bo‘lgan bilimlarni eslatish; materik aholisi sonining o‘sishi, joylashishi, siyosiy xaritasidagi o‘zgarishlarni sharhlab berish, materik aholisi, davlatlari, xalqlari va urf- odatlariga oid ma’lumotlar, yangiliklar bilan tanishtirish; aholsining zichligi, materikda tashkil topgan yangi davlatlar haqida bilim berish. O‘quv jarayonining mazmuni Vazifalar: O‘quvchilarda mavzu asosida bilim va ko‘nikmalarni shakillantirish, geografik atlas va xaritalar bilan ishlashga qiziqish o‘yg‘otish. O‘quvchilarning savol-javob, xarita bilan ishlash ( amaliy mashg‘ulot ) orqali yangi mavzuni qay darajada o‘zlashtirilganligi nazorat qilinadi. O‘quv jarayonini Amalga oshirish texnologiyasi Uslub: “Aqliy hujum”,“Guruhlar bilan ishlash”, “B.B.B” Shakl: Savol-javob, jamoa, juftlik va yakka tartibda ishlash. Vosita: Tarqatma materiallar, o‘quv filmi, klasterli tarqatmalar, savol va topshiriqlar. Usul: Tayyor yozma materiallar, mavzuga oid xaritalar va o‘quv atlaslari asosida. Nazorat: Savol-javob, o‘z-o‘zini nazorat qilish. Baholash: Rag‘batlantirish, 5 ball tizim asosida baholash. Kutilayotgan natijalar O‘qituvchi: Mavzu belgilangan vaqt ichida barcha o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtiriladi. O‘quvchilarning darsda faolligi oshadi. Ularda fanga nisbatan qiziqish o‘yg‘onadi. Amaliy mashg‘ulot davomida barcha o‘quvchilar

baholanadi. O‘z oldiga qo‘ygan maqsadlariga erishadi. O‘quvchilar og‘zaki va amaliy mashg‘ulotlarni mustaqil bajaradilar, boshqalarga yetkazish, savol va javob berishga o‘rgatiladi. O‘quvchi: Mavzu yuzasidan yangi bilimga ega bo‘ladilar. Guruhlar bilan ishlashni o‘rganadilar, eslab qolish, ayta olish, ko‘rsata olish ko‘nikma va malakalarga ega bo‘ladilar Kelgusi rejalar (tahlil, o‘zgarishlar) O‘qituvchi: Yangi pedagogik texnologilarni o‘zlashtiradi va darsda tatbiq etib, takomillashtirishga erishadi. O‘z ustida ishlaydi. Mavzuni hayotiy voqiyalar bilan bog‘laydi va solishtiradi. O‘quvchi: Mavzu yuzasidan berilgan topshiriq ustida mustaqil ishlashi o‘rganadi. O‘z fikrini ravon bayon eta oladi. Guruh fikrini tahlil qilib, bir yechimga kelish malakasini hosil qiladi. Yangi mavzuga oid qo‘shimcha materiallar topishga harakat qiladi. Dars jihozi: Dunyoning tabiiy va siyosiy xaritasi, 6-sinf o‘quv atlasi, yozuvsiz xarita, 6-sinf darsligi, “Kompyuter Osiyo” ITP tomonidan yaratilgan o‘quv filmi, tarqatma savol va topshiriqlar. Dars rejasi: 1. O`qituvchining kirish so`zi (1 daqiqa). 2. Guruhlarga bo`linish (2 daqiqa). 3. “Biz bilgan bilimlar” (xotirani sinash 6 daqiqa). 4 Yangi mavzu bayoni. O‘qituvchining kichik ma’ruzasi (10 daqiqa). 6.“Yer shari aholisi” filmini ko‘rish (4 daqiqa). 7. Atlas va yozuvsiz xarita bilan ishlash (5 daqiqa). 8. Guruhlar taqdimoti (10 daqiqa). 9. Mavzuni mustahkamlash (2 daqiqa). 10. O`quvchilarni rag‘batlantirish va baholash (2 daqiqa).

11. Test sinovi. (3 daqiqa) 12. Uyga vazifa. 1. O`qituvchining kirish so`zi (1daqiqa). Darsning tashkil etilishi: a) salomlashish, davomatni aniqlash; b) o`quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit yaratish; 2. Guruhlarga bo`linish (2 daqiqa). O`quvchilar tanlagan emblemalari orqali 5ta guruhga bo`linib, joylariga o`tirishadi (emblemalar ilova qilinadi). I-guruh. Parij II-guruh. Madrid III-guruh. Toshkent IV-guruh. Budapesht V-guruh. Tehron 3. Biz bilgan bilimlar (xotirani sinash - 6 daqiqa). O‘quvchilarning Yevrosiyo materigi bo`yicha olgan bilim, ko‘nikma va malakalari tekshirish uchun “Biz bilgan bilimlar” so`rovnomasi (javoblar bilan birgalikda) beriladi. Ular qog`ozchalardagi javoblardan to`g`ri javobni topib, savollar yoniga joylashtirishlari kerak. Guruh lar o `qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan savol va topshiriqlarni tanlab oladilar . (savollar ilova qilinadi). 1. Yo ‘lbars, panda, yak, fil, piton iloni Yevrosiyo materigining qaysi tabiat zonasi uchun xos? Javob: M aterikning mo‘tadil va issiq iqlimli mintaqasida . 2. Sal daraxti materikning qaysi tabiat zonasida o‘sadi? Javob: tropik savannalari zonasida. 3. Panda qaysi tabiat zonada yashaydi? Javob: fasliy nam o‘rmonlar zonasida 4. Ferralit- laterit qanday tuproqlar tarqalgan?

Javob: e kvatorial mintaqa tabiat zonasida 5. Rub –el Xali qumli cho‘li materikning qaysi tabiat zonasida joylashgan? Javob: tropik mintaqa tabiat zonasida 6 . “Hayot ildizi” yani jenshen dorivor o‘simligi qaysi tabiat zonada o‘sadi? Javob: Uzoq Sharqdagi musson o‘rmonlada. 7. Sharqiy Yevropa tekisligida necha foiz yerlar o‘zlashtirilgan? Javob: 60% Javob: 80% 8. “Ilmen” qo‘riqxonasi qaysi tog‘da barpo etilgan? Javob: Ural tog‘ida Javob: Kavkaz tog‘ida 9. “Chotqol” qo‘riqxonasi qaysi tog‘da barpo etilgan? Javob: G‘rbiy Tayanshanda Javob: Turkiston tog‘ tizmasida 10.Terayalarining iqlim sharoiti yerdan necha marta hosil olish imkoniyatiga ega? Javob: 2- 3 marta hosil olish imkoniyatiga ega. (Odatda, yozda sholi, jut, shakarqamish, qishda esa arpa, grechixa va bug‘doy yetishtiriladi) Javob: 2- 3 marta hosil olish imkoniyatiga ega. (Odatda, bahorda sholi, jut, shakarqamish, kuzda esa arpa, grechixa va bug‘doy yetishtiriladi) O‘qituvchi tomonidan guruhlarning to‘g‘ri javobi uchun rag‘bat bayroqchasi beriladi. ( rag‘bat bayroqchasi ilova qilinadi). 4 Yangi mavzu bayoni. „J uftliklarda ishlash” (10 daqiqa). O‘qituvchi: o‘quvchilarning aholining soni va Yer yuzida joylashidhi, irqlar mavzusi bo‘yicha bilimlarini bilish uchun juftliklarga topshiriq beradi. 5-sinfda olgan bilimlaridan aholi zichligi, irqlar, irqiy belgilar, xalqlar, mitti davlatlar atamalari yodga olinadi. Ular “Bilaman. Bilishni istayman. Bilib oldim“ jadvalining 1-va 2-qismini yozib berishadi. Jumladan: - Yer yuzida dastlabki odamlar bundan 2,5 mlh yil ilgari paydo bo‘lgan bo‘lib hozirgi vaqtda Yer yuzida 6 mlrddan ortiq aholi yashaydi.

- aholining ko‘p yoki kamligi aholining zichligi bilan aniqlanadi. Aholining zichligi deb biror hududdagi 1 km 2 maydonga to‘g‘ri keluvchi aholi soniga aytiladi. - Yer yuzida 3ta irq bor. Bular yevropeoid, mongoloid va hegroid. - Har bir irqqa kiruvchi kishilar bir–biridan terisi, sochi, ko‘zlarining rangi. Yuzining shakli, lablarining har xilligi bilan farq qiladi . - Yer yuzida 4 mingga yaqin xalq yashaydi. Yodga olingan atmalardan so‘ng guruhlarga ijodiy yondoshish uchun yangi mavzu yuzasidan topshiriq beriladi. Guruh lar o `qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan topshiriqlarni tanlab oladilar . (savollar ilova qilinadi). 1. Materik aholisi va uning geografik tarqalishi haqida ma’lumot bering. 2. Yevrosiyo aholisining qaysi irqqa mansubligi va ular tarqalgan hududlar haqida gapiring. 3. Aholini xalqlarga ajratishdagi asosiy mezonlar haqida ma’lumot bering. 4. 6-sinf o‘quv atlasidan foydalanib materikdagi maydoniga ko‘ra eng yirik davlatlarni jadvalda aks ettiring. 5. Materikdagi aholisining soni 10-20 mln gacha bo‘lgan shaharlar va shaharlar aglomeratsiyasi haqida gapiring. 5.“ Yer shari aholisi ” o’quv filmini ko’rish. (4 daqiqa) O ‘ qituvchi oldindan 6- sinf uchun yaratilgan o ‘ quv filmidan foydalangan holda mavzuga mos bo ‘ lgan “ Yer shari aholisi ” filmini tayyorlab qo ‘ yadi va namoyish etadi . (6-sinf uchun “Kompyuter Osiyo” ITP tomonidan yaratilgan o ‘ quv filmi (CD-R diski) ilova qilinadi) 6. Atlas va yozuvsiz xarita bilan ishlash. (5 daqiqa) Barcha o ‘ quvchilar o ‘ quv atlasi va ko ‘ rsatilgan filmdan foydalangan holda yozuvsiz xaritaga materikdagi yirik davlatlar va aholisi 10 mln dan ortiq bo ‘ lgan shahrlarni nomini yozib chiqadilar . Dars boshida tarqatilgan jadvalning ”Bilib oldim” bo`lagi o`quvchilar tomonidan juftliklarda to`ldiriladi.

7. Guruhlar taqdimoti. (10 daqiqa) Ijodiy yondoshish uchun yangi mavzu yuzasidan tayyorlangan ma’lumotlar asosida guruhlar o ‘ rtasida bajarilgan topshiriqlar almashinib ko ‘ rib chiqilib g uruhlar taqdimoti o‘tkaziladi. 1. Materik aholisi va uning geografik tarqalishi haqida - Yevrosiyoda 2008 yil hisobi bo‘yicha 4 mlrd 788 mln kishi yashaydi. Bu dunyo aholisining asosiy qismini tashkil etadi. Aholining o‘sishi O‘rta Osiyoda, Osiyoning janubi va janubi - sharqiy qismida yuqori bo‘lsa, Yevropada ancha past. Aholining geografik tarqalishiga tabiiy sharoit va davlatlarning siyosati ta’sir etadi. 2. Yevrosiyo aholisining qaysi irqqa mansubligi va ular tarqalgan hududlar haqida – Yevrosiyoda yevropoid va mongoloid irqiga mansub aholi yashaydi. Aholisining deyarli yarmi yevropoid irqiga mansub bo‘lib, Yevropa va Osiyoning janubida tarqalgan. Mongoloidlar xitoylar, yaponlar, koreyslar, mongollar, vetnamlar, yoqutlar, neneslar, qozoqlardan tashkil topgan. 3. Aholini xalqlarga ajratishdagi asosiy mezonlar haqida – aholini xalqlarga ajratishda tili, tarixanan’ana bo‘lib kelgan madaniy-ma’naviy merosi (urf- odatlari), turmish tarzi hisobga olinadi. Yevropa qit’sida uchta yirik guruh- german, roman, slovyan guruhlari mavjud. Osiyoda yevropoid va mongoloid irqiga mansub aholi yashaydi. 4. Yevrosiyo materigidagi maydoniga ko‘ra eng yirik davlatlar. T.r Davlatlar nomi Poytaxti 1. Rossiya Moskva 2. Xitoy Pekin 3. Hindiston Dehli 4. Qozog‘iston Ostona 5. Saudiya Arabistoni Ar-Riyod 6. Indoneziya Jakarta 7. Eron Tehron 8. Mongoliya Ulan - Bator 9. Pokiston Islomobod 10. Afg‘oniston Qobul

5. Materikdagi aholisining soni 10-20 mln gacha bo‘lgan shaharlar va shaharlar aglomeratsiyasi haqida - 9. Mavzuni mustahkamlash. (2 daqiqa) Dars ijodiy yondoshish uchun yangi mavzu yuzasidan olingan ma’lumotlarga, o‘quv atlasi va ko‘rilgan filmga asoslanib savol va topshiriqlar bo ‘ yicha mustahkamlanadi. O ‘ tilgan mavzu bo ‘ yicha o ‘ qituvchi tomonidan o ‘ quvchilarning taqdimotiga yakun yasaydi va o ‘ quvchilar tomonidan bergan javoblardagi kamchiliklarni to ‘ ldirilib, guruhlarning to ‘ g ‘ ri javoibi uchun rag ‘ bat bayroqchasi beriladi. 10. O`quvchilarni rag’batlantirish va baholash (2 daqiqa) Dars yakunida guruh o`quvchilari to`plagan Yevrosiyo davlatlari bayroqlari (maketchalari) sanaladi, g`olib guruh aniqlanadi va rag`batlantiriladi. Guruhlarga darsdagi ishtirokiga qarab ”Eng bilimdon guruh”, ”Eng faol guruh”, ”Eng intizomli guruh” ”Eng hamjihat guruh”, ”Eng iste’dodli guruh” nominasiyalari o`z egalariga topshiriladi. 11. Test sinovi. (3 daqiqa) O‘quvchilarni o‘tilgan yangi mavzu yuzasidan olgan bilim, ko‘nikma va malakalarni aniqlash uchun test savollari I- Variant 1. Estonlar qaysi til guruhiga kiradi? A) German B) Baltika C) Fin-ugor D) Roman 2. Yevropaning «mitti» davlatlari guruhini ajrating. A) Lyuks е mburg, Ispaniya, Monako, B е lgiya B) Brun е y, Monako, Vatikan, Ruanda C) San-Marino, Andorra, Malta, Lixt е nsht е yn D) Andorra, Lyuks е mburg, Monako, Ruanda 3. Yevrosiyoda (2008-yil hisobida) qancha aholi yashaydi?

A) 4 mlrddan ortiq kishi B) 3,5 mlrd kishi C) 6 mlrd kishi D) 5,5 mlrd kishi 4. Materik aholisi (bir kvadrat metrga ) necha kishi to ’ g ’ i keladi? A) 48 kishi B) 88 kishi C) 77 kishi D) 55 kishi 5. Materikning siyosiy xaritasida qancha davlat mavjud? A) 80 ta B) 120 ta C) 70 ta D) 95ta II- Variant 1. Materikning maydoniga ko ’ra eng yirik davlati qaysi ? A) Rossiya B) Xitoy C) Hindiston D) Qozog ’iston 2. Materikda aholisi eng ko ’p davlati qaysi ? A) Rossiya B) Xitoy C) Hindiston D) O’zbekiston 3. Serblar qays til guruhiga kiradi? A) Roman B) Slovyan C) Fin-ugor D) Kelt 4. Norv е giya, Finlyandiya, Shv е tsiya davlatlari qay е rda joylashgan? A) Yevropaning g`arbida B) Yevropaning sharqida C) Yevropaning markazida D) Yevropaning shimolida 5. Andorra qaysi tog`li hududda joylashgan? A) Ap е nnin B) Alp C) Pir е n е y D) Karpat 12. Uyga topshiriq: Izoh: O ‘ qituvchi oldindan oq (vatmin) qog ‘ ozga uyga vazifa yozib osib qo ‘ yadi. Quyidagi geoggrafik obyektlarni yozuvsiz xaritaga tushurish. Yevrosiyo materigi siyosiy xaritasidagi davlatlarni tushirib kelish. Darslikdan 46- mavzuni o‘qib kelish. Dars davomida “Guruhlar bilan ishlash” usulidan keng foydalanganda o‘qituvchi o‘z oldiga qo‘ygan maqsadlariga erishadi. O‘quvchilar og‘zaki va amaliy mashg‘ulotlarni mustaqil bajaradilar, boshqalarga yetkazish, savol va javob berishga, vaqt reglamentiga rioya etishga o‘rgatiladi. Test kaliti

I-variant II-variantS 1 2 3 4 5 J C C A B C S 1 2 3 4 5 J A B B D C

O'xshashlar

O’zbekiston Respublikasining tabiiy xaritasi 4-SINF TABIATSHUNOSLIK

Yevrosiyoning geologik tuzulishi va foydali qazilmalari. Relyefi

Yevrosiyo materigining issiq iqlim mintaqalari

Okeaniya......

Jahon mamlakatlarining davlat tuzumi va boshqaruvi 9-sinf.