Nutq jarayonidan oldingi harakatning davomiyligini ifodalash - Adabiyot - Dars ishlanmalar

Nutq jarayonidan oldingi harakatning davomiyligini ifodalash

Yuklangan vaqt:

01.10.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

194 KB

Ko'chirib olish

NUTQ JARAYONIDAN OLDINGI HARAKATNING DAVOMIYLIGINI IFODALASH (6-sinf) Mavzu: Buyuk elning allomalari Maqsad: - o'quvchilarga nutq jarayonidan oldingi harakatning davomiyligini ifodalash haqida bilim berish; - o'quvchilarga ona Vatanimizda tug‘ilib kamolga yetgan buyuk allomalarning ibratli fazilatlari haqida tushunchalar berib, ularga munosib voris bo'lish tuyg‘usini uyg‘otish; - o ‘quvchilarning og'zaki va yozma nutqini o'stirish, tahlil qilish va xulosa chiqarish ko'nikmalarini rivojlantirish, ularni mustaqil fikrlashga o'rgatish. Dars turi: Yangi tushuncha, bilimlarni shakllantiruvchi. Dars metodi: Tushunchalar tahlili. Dars jihozi: Savollar, kompyuter slaydlari, rag‘bat kartochkalari. Fanlararo bog'liqlik: iqtisod, matematika, tarix, adabiyot. Darsning borishi : I. 1. 0‘qituvchi: O'quvchilar, bugungi darsimizda moziyga, tarixga sayohat qilamiz. Sayohat- darsimizda, tabiiyki, bir necha davr bekatlarida to'xtab o'tamiz. Keling, sayohatimiz yo'nalishi be- katlarini aniqiab olamiz. 1 - «TAQDIMOT» bekati 2 - «CHORRAHA» bekati 3 - « TAFAKKUR» bekati 4- «IMKONIYAT» bekati 5 - «RAG'BAT» bekati 6 - «XULOSA» bekati Sayohatimiz davomida bizga «Bilimdonlar banki» homiylik qiladi. 2

Ya’ni sayohatimiz uchun ketadigan mablag' bilan ta'minlab turadi. Biz berilgan savol va topshiriqlarni to‘g‘ri topa olsak, bank mabiag‘i - rag'bat kartochkalariga ega bo'lamiz. «Bilimdonlar banki» uchun xazinabon tayinlashimiz kerak. Qani, o'zlaringiz ishonch bildirib, bir o'rtog'ingizni xazinabon lavozimiga tayinlang. (Bu holato'quvchilarda bir-biriga fshonch tuyg'usini shakllantiradi). 2. Sayohatga chiqishdan oldin guruhlarga bo'linib, o‘zimizga nom tanlab olishimiz kerak. Guruh nomlarini mavzudan kelib chiqib tanlaymiz. (Sinf o'quvchilari biror rasm yoki tartib sonlari yordamida uch guruhga bo'linadi. Oldindan tayyorlab qo‘yilgan guruh nomlari guruh sardorlari tomonidan tanlab olinadi). Guruhlar quyidagicha shakllanishi mumkin: 1- guruh -«Navoiy», 2- guruh - «Bobur», 3- guruh - «Beruniy». O'quvchilar, sayohatga tayyormisiz? Barakalla, bo'lmasa yo‘lga tushamiz. 3. Sayohatimiz yo'nalishi bo'yicha birinchi bekatimiz «TAQDIMOT» bekati. Bu bekatda har bir guruh o‘z nomining taqdimotini o‘tkazadi. Bunda har bir guruh sardori o'z guruhining nomi (Navoiy, Bobur, Beruniy) haqida ma’lumot beradi. Boshqa guruh o'quvchilarida qo'shimcha fikrlar boisa sardor fikrini to‘ldirishi mumkin. Guruhlar o'zlari tanlagan nomlarni izohlaydilar va ularga bu izohlar uchun ball beriladi. II. 0‘tilgan mavzuni mustahkamlash: 1. 0‘qituvchi: - Endi siz bilan «CHORRAHA» bekatiga yo‘l olamiz. Bu bekatda 2012-yil - Mustahkam oila yili munosabati bilan «Bizning oila» mavzusida kichik suhbat o‘tkazamiz. 3

Suhbat jarayonida o'quvchilar o‘z oilasi haqidagi fikrlarini bayon qiladilar. Fikrlar tahlil qilinmaydi. Bu bosqichda o‘quvchilarning ma’naviy dunyoqarashlari o'rganilib, mustaqil fikrlash qobi- liyatlari rivojlantiriladi. 2.0‘tilgan mavzuni mustahkamlash uchun o'quv chilarga kompyuter orqali quyidagi savollar beriladi: - Harakatni birgalikda ifodalash qaysi qo'shimcha orqali ifodalanadi? - Nuqtalar o'miga berilgan so'zlardan mosini qo'ying ( tugatishdi, tozalashdi, boshlashdi). O'quvchilar sinf xonasini... - Ushbu so'zlardan qaysi biri harakatni birgalik da ifodalovchi so'zlar qatoriga kirmaydi? Chiqishdi, tugatishdi, tirishdi, ketishdi. Javoblar: - Harakatni birgalikda ifodalash -ish (-sh) va (- к ) qo'shimchalari orqali amalga oshadi. - O'quvchilar sinf xonasini tozalashdi. - Tirishdi so'zi harakatning yakka tartibda ifodalanishini bildiradi. O'quvchilarning bergan javoblari xazinabon tomonidan so'mlar (rag'bat kartochkalari) bilan rag'batlantiriladi. III. Yangi mavzu bayoni: 1.0‘qituvchi: -O'quvchilar, mana, «Chorraha» bekatida biz xotiramizda qolgan bilimlarimizni mustahkamlab oldik. Endi navbatdagi bekatga yo'l olamiz. Bu bekat «TAFAKKUR» deb nomlanadi. Qani, bu bekatda bizni nimalar kutib turibdi. Har bir o'quvchi darslik bilan ishlashi lozim. Darslikdagi 1-mashq shartiga ko'ra bajariladi. O'quvchilar birma-bir gaplami o'qib, tahlil 4

qilishadi. Tahlil jarayonida o'qituvchi oldingi hara katning davomiyligi haqida o'quvchilarga tushuntirish beradi. Yangi mavzuni tushuntirishda «Tushunchalar tahlili» metodidan foydalaniladi. O'quvchilar tushunchalar haqida olgan nazariy bilimlari asosida quyidagi jadvalni to'ldiradilar. (Jadvalning oldindan tayyorlangan shakli xattaxtaga ilib qo'yiladi). 2. Darslikda berilgan lug'at xataxtaga yoziladi. «Eslab qoling!» topshirig'i kompyuterda slayd orqali boshqotirma tarzida beriladi. Qaysi guruh so'zlarni to'g'ri joylashtira olsa, o'sha guruh ko'p ball to'playdi. 2- mashq ham slayd orqali beriladi, har bir guruhdan bir o'quvchi chiqib, harakatning davomiyligini ifodalovchi so'zlarni tez va to'g'ri topib, xattaxtaga yozishlari kerak. Alisher Navoiy Husayn Boyqaroni yoshligidan yaxshi bilar edi, uning shaxsiga, iste’dodiga, jasoratiga katta hurmat bilan qarar edi, samimiya- tiga ishonar edi. Husayn Boyqaro ham Alisher Navoiyni behad qadrlar edi , и bilan maslahatlashmasdan biror ishni qilmas edi. 3 va 4-mashq og'zaki shartiga ko'ra bajariladi. Hikoyat Uni notiqlikda tengi yo‘q deb hisoblar edilar U bir majlisda bir yil davomida so‘zlasa ham bir ish- latgan so‘zini takrorlamas edi.Tushunchalar Maz muniHarakatning davomiyligi Harakat davomiyligining Harakat davomiyligining Harakat davomiyligini 5

Bir fikrni ikkinchi marta aytishga majbur bo'lgan taqdirda ham, boshqa iboralar bilan ifoda qilar edi. 5- mashq. Guruhlardan bittadan o'quvchi chi qib, nuqtalar o'rniga harakatning davomiyligini hosil qiluvchi shakllardan mosini qo'yib, gaplarni to'liq shakllantiradi. Yaxshidan ot qoladi, ... Yaxshi bilan yursang yetarsan murodga ... Aytarso‘zni ayt... Yolg‘iz otning changi chiqmas... IV. Yangi mavzuni mustahkamlash O'quvchilar, biz navbatdagi bekatga yetib keldik. Bu bekat «IMKONIYAT» deb nomlanadi. Bu bosqichda g'aznachi tomonidan guruhlarga 15 mln. so'm (rag'bat kartochkalari) miqdorda kredit ajratiladi. Bu kreditni olish uchun guruh a’zolari berilgan topshiriqlami to'g'ri bajarishlari kerak. O'quvchilar berilgan so'zlardan mosini tanlab, birikmalar tuzishlari kerak bo'ladi. V. 0‘quvchilarni baholash: «RAG'BAT» bekatida g'aznachi guruhlarga tegishli miqdorda so'm (rag'bat kartochkalari)larni ulashadi. Dars oxirida guruh sardorlari guruhlari bilan birgalikda qo'lga kiritilgan so'mlar miqdorini hisoblab chiqishadi. Qaysi guruhning necha ball to'plagani shunga qarab aniqlanadi. Qaysi guruh ko'p miqdorda so'm to'plashga erishgan bo'lsa, o'sha guruh g'olib sanaladi. O'quvchilar ham darsdagi ishtirokiga ko'ra baholanadi. VI. Uyga vazifa O'qituvchi: - O'quvchilar, mana, nihoyat oxirgi «XULOSA» bekatiga ham yetib keldik. Dars yakunida bugungi mavzudan o'rgangan bilim - larimizni xulosalaymiz. O'quvchilarga uyga vazifa topshiriladi. 6

O'xshashlar

“O’zbekiston mening Vatanim, baxtu iqbolim makoni”

Uvaysiy ijodini o‘rganish

Kecha va kunduz O'qituvchilar bilimini oshirish bo'yicha metodik tavsiyalar

Abdulla Oripov she’rlarida ilgari surilgan g’oya” bir soatlik dars ishlanma 9 sinf

“Zulfiya lirikasi” bir soatlik dars ishlanma