Коммуникация асослари. Муомала санъати ҳақида тушунча. Вербал ва новербал мулоқатлар

Коммуникация асослари. Муомала санъати ҳақида тушунча. Вербал ва новербал мулоқатлар

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

622.5 KB

Коммуникация асослари. Коммуникация асослари. Муомала санъати ҳақида тушунча. Муомала санъати ҳақида тушунча. Вербал ва новербал мулоқатлар.Вербал ва новербал мулоқатлар. К асб танлаш ўзингга боғлиқ, О дам бўлиш сўзингга боғлиқ. Ҳ ам иш а ярагил халқ хизм атига, Б езак бўл олам у, одам зотига! www.arxiv.uz

1. Хамширалик амалиётида шахслар аро к ўникмалари 2. Б еморлар билан сухбатдаги кийинчиликлар ва уларни енгиш усуллари 3. Вербаль ва новербаль мулокот аспектлариВербаль ва новербаль мулокот аспектлари МаМа ъъ руза режасируза режаси www.arxiv.uz

Ҳамширанинг ҳулқи ва Ҳамширанинг ҳулқи ва ташқи кўринишиташқи кўриниши • Суҳбат вақтида беморни сиз қандай кузатсангиз, у ҳам сизни шунақа кузатади. Суҳбат вақтида сизнинг гапларингиз ва ўзингизни тутишингиз, сизга боғлиқ бўлмаган ҳолда, уни сиз ҳақингиздаги маълумот билан таъминлайди. Бу маълумотларга эътиборли бўлишингиз ва уни мумкин қадар назорат қилишингиз керак. Сизнинг гавда ҳолатингиз, ҳаракатларингиз, қарашингиз, нутқингиз беморга нисбатан қизиқиш уйғатаётганлик, эътибор қаратаётганлик, уни тушунаёганлик хиссини акс эттириши мумкин. Тажрибали ҳамшира вақти тиғиз бўлса ҳам суҳбатни ҳотиржам, шошмасдан олиб боради. Аччиғланиш, маъқулламаслик, сабрсизлик, шошқалоқлик ёки зерикиш, ҳамда бир хил, ҳомийларча ёки кинояли сўзлаш суҳбатга ҳалақит беради. Бундай ҳиссиёт ўринли бўлса ҳам, уларни кўрсатиш керак эмас. www.arxiv.uz

Бемор билан учрашувБемор билан учрашув Беморни исмини айтиб, бемор бола ёки ўспирин бўлмаса исми шарифи билан мурожат қилинг. Нотаниш беморга фамилияси билан ёки эркалатувчи сўзлар билан, ҳамда ёши улуғ аёлни “бувижон”, бемор боланинг онасига “онаси” деб мурожат қилиш ҳурматсизлик ва беандишалик бўлади. www.arxiv.uz

ЧАЛҒИТУВЧИ ОМИЛЛАРНИНГ ЧАЛҒИТУВЧИ ОМИЛЛАРНИНГ ОЛДИНИ ОЛИНГОЛДИНИ ОЛИНГ • бу омиллар телефон қўнғироқлари, бу омиллар телефон қўнғироқлари, автомобиль ва техник жиҳозлар, автомобиль ва техник жиҳозлар, одамлар шовқини бўлиши мумкин. одамлар шовқини бўлиши мумкин. ГазетаГазета ўқиётган, қўлида қалам ўқиётган, қўлида қалам ўйнатаётган, деразадан ташқарига ўйнатаётган, деразадан ташқарига боқаётган ва шу каби машғулотлар боқаётган ва шу каби машғулотлар билан шуғулланаётган одам билан билан шуғулланаётган одам билан суҳбат қуриш қийин.суҳбат қуриш қийин. www.arxiv.uz

Нима учун даволаш муассасига келгани, қандай шикоятлари борлиги (агар улар бўлса) ва касалини (баъзида, ҳеч қандай касали, шикоятлари бўлмасдан соғлиги ҳақида маслаҳатлашиш ва назорат учун кўрикдан ўтишга келган бўлиши мумкин) аниқлаб олинг. Жавоб учун тўлиқ эркинлик берувчи умумий саволлардан бошланг: “Нима мақсадда келдингиз?” ёки “Қандай қийинчиликларингиз бор?”. Бемор жавоб бериб бўлгандан кейин яна бир бор, керак бўлса, бир неча марта “Яна нима?” деб сўранг. Суҳбатни бошлаш . www.arxiv.uz

Жавобларни олиб бўлгач, суҳбатни давом эттириш учун беморни йўналтиринг, шикоятларини гапириб беришини, агар улар кўп бўлса, уларнинг биттасини гапириб беришини сўранг: “Бош оғриғиз ҳақида гапириб беринг” ёки “Сизни нима кўпроқ безовта қилади?”. Бемор жавоб бергунича унинг фикр юритишини диққат билан кузатинг. www.arxiv.uz

НутНут ққ маданияти маданияти талаблариталаблари • СС ўў з бойлигини кз бойлигини к ўў пайтириш:пайтириш: • Мавжуд ифода ва бадиий ифода Мавжуд ифода ва бадиий ифода воситаларидан онгли фойдаланиш:воситаларидан онгли фойдаланиш: • Ифодаларнинг оммабоп, Ифодаларнинг оммабоп, тушунарли ва татушунарли ва та ъъ сирли бсирли б ўў лиши:лиши: • Ифодаларнинг Ифодаларнинг қўқў лланилишидаги лланилишидаги соддалик:соддалик: • Товуш, суз, оханг, тин олишлардан Товуш, суз, оханг, тин олишлардан тт ўғўғ ри фойдаланиш:ри фойдаланиш: www.arxiv.uz

МУЛОҚОТ ЎРНАТИШМУЛОҚОТ ЎРНАТИШ • «Мулоқот ўрнатиш» тушунчаси «Мулоқот ўрнатиш» тушунчаси қаторигақаторига коммуникациянинг асоси коммуникациянинг асоси бўлиб хизмат қилувчи ҳозир бўлиш бўлиб хизмат қилувчи ҳозир бўлиш сезгиси, эшитиш маҳорати, қабул сезгиси, эшитиш маҳорати, қабул қилиш маҳорати, ҳавотирни билдира қилиш маҳорати, ҳавотирни билдира олиш, беморга дилни оча билиш, олиш, беморга дилни оча билиш, ўзга қарашларни қабул қилиш, бирга ўзга қарашларни қабул қилиш, бирга қайғуриш ва ўзгани ҳурмат қила қайғуриш ва ўзгани ҳурмат қила билиш тушунчалари киради.билиш тушунчалари киради. www.arxiv.uz

• Барча одамлар мулоқот ўрнатиш учун Барча одамлар мулоқот ўрнатиш учун айнан шу компонентлардан маълум айнан шу компонентлардан маълум даражада бохабар бўладилар. даражада бохабар бўладилар. Ҳамширалар учун тушуниш ва жавоб Ҳамширалар учун тушуниш ва жавоб кайтариш жараёнидан мақсад кайтариш жараёнидан мақсад беморнинг «Сир» ини очиш эмас, балки беморнинг «Сир» ини очиш эмас, балки «сир» ни ўрганиш, яъни мулоқот «сир» ни ўрганиш, яъни мулоқот давомида инсоннинг феъл-атворини давомида инсоннинг феъл-атворини ўрганишдан иборат. Бундай ҳаракатлар ўрганишдан иборат. Бундай ҳаракатлар орқасидан Сиз ўзгалар ва ўзингиз орқасидан Сиз ўзгалар ва ўзингиз ҳақида кўпроқ маълумотга эга бўласиз.ҳақида кўпроқ маълумотга эга бўласиз. www.arxiv.uz

КОММУНИКАЦИЯКОММУНИКАЦИЯ • - - ҳамширалик ишининг асосидир.' ҳамширалик ишининг асосидир.' ИИ нн сонни тушуниш ва у билан мулоқот сонни тушуниш ва у билан мулоқот қилиш учун ҳурмат ва эътибор талаб қилиш учун ҳурмат ва эътибор талаб қилинади.қилинади. • Узаро мулоқот қилиш коммуникациянинг Узаро мулоқот қилиш коммуникациянинг асосий компонентлари:асосий компонентлари: • ҳозир бўлиш сезгиси, ҳамширанинг ҳозир бўлиш сезгиси, ҳамширанинг эшитиш маҳорати, қабул қила олиш эшитиш маҳорати, қабул қила олиш маҳорати, ҳавотирни билдира олиш маҳорати, ҳавотирни билдира олиш маҳорати, ўзга қарашларни қабул қилиш, маҳорати, ўзга қарашларни қабул қилиш, бирга қайгуриш, самимийлик ва бирга қайгуриш, самимийлик ва ўзгаларни ҳурмат қилиш.ўзгаларни ҳурмат қилиш. www.arxiv.uz

Интерпретация (изоҳлаш). Суҳбат чоғида беморнинг гапларига фаолроқ аралашиш. Бунда сиз оддий мулоҳаза билдирмасдан, унинг гапларига якун ясайсиз. “Бугунги кун сиз учун енгил бўлмади. Касалхонадан тўйиб кетган кўринасиз”; “Сиз рентгенологик текширув ҳақида кўп сўраяпсиз. Бундан қўрқаяпсизми?”. Шу билан бирга бемор гапларини нотўғри тушуниб қолиш ҳавфи бор, бу суҳбат ўтказишни қийинлаштириши мумкин. Бу усул тўғри қўлланса, ҳамдардлигингизни ҳам, тушунганингизни ҳам ифодалай оласиз. www.arxiv.uz

ТушунтиришТушунтириш .. • Баъзида беморнинг сўзлари, гапириб бераётган хис- туйғулари аниқ тусли бўлмайди. Сиз уларнинг маъносига тушунишга қийналаётган бўлсангиз, ундан тушунтириб беришини илтимос қилишингиз мумкин, мисол учун: “Шамоллаш, деганда нимани тушунасиз?” ёки “Буни қандай тушуниш мумкин?”. www.arxiv.uz

Ҳамдардлик.Ҳамдардлик. • Сиз билан суҳбат вақтида бемор ўзини безовта қиладиган, ҳижолат қиладиган ва яширадиган туйғуларини сўз билан ёки сўзсиз ифодалаши мумкин. Бу туйғулар унинг касалини тушунишда ва парвариш режасини тузишда ҳал қилувчи омил бўлиши мумкин. Агар сиз уларни аниқлай олсангиз, тушуниб ёндошсангиз, ҳамдардлик билдира олсангиз, ўзингизни шундай тутинг- ки, бемор тинчлансин ва суҳбатни давом эттира олсин. Ҳамдард эканлигизни “Ҳа, мен сизни тушунаман” деган оддий ибора билан билдириш мумкин. “Сиз жуда ҳафа бўлган кўринасиз” ёки “Сиз жуда қийналаётган кўринасиз”, деб ифодалашингиз ҳам мумкин. Беморга ҳамдардлик билдираётганда сизнинг ҳадди-ҳаракатингиз тўғри эканига амин бўлишингиз керак. www.arxiv.uz

Очиқ саволлар. Аниқ маълумотлар олиш учун очиқ саволлар ўринлидир. Уларни тузишда қуйидаги принципларга асосланилади. Очиқ саволлар кўрилаётган симптомларни аниқлаштириш мақсадида, мисол учун, қуйидаги кетма- кетликда тузилган саволлар: “Тўш ортидаги оғриқ нимани эслатди? Қаерингизда сездингиз? Кўрсатинг. Фақат шу ерингиз оғридими ёки бошқа сохаларга ҳам тарқадими? www.arxiv.uz

 Бирданига бир нечта савол берманг.Бирданига бир нечта савол берманг. Мисол учун, “Сиз плеврит, сил, астма, Мисол учун, “Сиз плеврит, сил, астма, бронхит ёки зотилжам билан бронхит ёки зотилжам билан оғрияпсизми?”, беморни бесарамжон оғрияпсизми?”, беморни бесарамжон қилади ва у нотўғри жавоб беради. қилади ва у нотўғри жавоб беради. Бемор билан у тушунадиган тилда Бемор билан у тушунадиган тилда гаплашинг.гаплашинг. Сиз бемор-медикдан диспноэ ҳақида Сиз бемор-медикдан диспноэ ҳақида сўрашингиз мумкин, лекин бошқа вақт сўрашингиз мумкин, лекин бошқа вақт “хансираш” иборасини ишлатиш керак. “хансираш” иборасини ишлатиш керак. Энг яхшиси, бемор ишлатадиган Энг яхшиси, бемор ишлатадиган ибораларни тўғри талқин қилиб олиб, ибораларни тўғри талқин қилиб олиб, улардан фойдаланинг.улардан фойдаланинг. www.arxiv.uz

Новербал мулоқот кўникмалари Новербал мулоқот кўникмалари қуйидаги йўллар билан намоён қуйидаги йўллар билан намоён этилади.этилади. • Суҳбатдошингиз билан Суҳбатдошингиз билан орадаги масофа. Беморни орадаги масофа. Беморни ўзига яқин тутиш. Тана ҳолати.ўзига яқин тутиш. Тана ҳолати. • Махфийлик.Махфийлик. • Кўз орқали мулоқот.Кўз орқали мулоқот. www.arxiv.uz

• БЕМОРНИ ЎЗИГА ЯҚИН ТУТИШБЕМОРНИ ЎЗИГА ЯҚИН ТУТИШ • Беморни ўзига яқин тутиш огир Беморни ўзига яқин тутиш огир руҳий ҳолатларда беморни руҳий ҳолатларда беморни тинчлантириш учун зарурдир.тинчлантириш учун зарурдир. • ТАНАҲОЛАТИТАНАҲОЛАТИ • Бизнинг тана ҳолатимиз ўзга Бизнинг тана ҳолатимиз ўзга одамлар билан мулоқотда бўйсуниш, одамлар билан мулоқотда бўйсуниш, доминантлик қилиш ва пассивлик доминантлик қилиш ва пассивлик ҳолатларини намоён қилиши мумкин.ҳолатларини намоён қилиши мумкин. • МАХФИЙЛИКМАХФИЙЛИК • Беморнинг истагига қараб унга Беморнинг истагига қараб унга махфийликни яратиб бериш лозим. махфийликни яратиб бериш лозим. Бемор билан алоҳида суҳбат қуриш Бемор билан алоҳида суҳбат қуриш ва бу суҳбатни ўзгалар билан ва бу суҳбатни ўзгалар билан муҳокама қилмаслик лозим.муҳокама қилмаслик лозим. www.arxiv.uz

КЎЗ ОРКАЛИ МУЛОҚОТКЎЗ ОРКАЛИ МУЛОҚОТ • Инсоннинг нималар ҳақида ўйлаётгани ва нималарни Инсоннинг нималар ҳақида ўйлаётгани ва нималарни ҳис этаётганини кўзларидан билиб олишимиз мумкин. ҳис этаётганини кўзларидан билиб олишимиз мумкин. Инсоннинг кўз ҳаракатларидан унинг феъл-атворини Инсоннинг кўз ҳаракатларидан унинг феъл-атворини ҳам билиб олиш мумкин.ҳам билиб олиш мумкин. • Суҳбат давомида кўзлар. билан тик қараб туравериш Суҳбат давомида кўзлар. билан тик қараб туравериш ҳам вазиятни асабийлаштиради. Гапираётганда ҳам, ҳам вазиятни асабийлаштиради. Гапираётганда ҳам, беморни эшитаётганда ҳам кўз ҳаракатларини идора беморни эшитаётганда ҳам кўз ҳаракатларини идора этиш нормалари мавжуд. Масалан, кўз орқали мулоқот этиш нормалари мавжуд. Масалан, кўз орқали мулоқот гапиришдан олдин ўрнатилади. Тингловчи унга қизиқиш гапиришдан олдин ўрнатилади. Тингловчи унга қизиқиш билдираётганлигини англагач, гапираётган инсон четга билдираётганлигини англагач, гапираётган инсон четга қараб унга нималарнидир сўзлайди. Лекин вақти-вақти қараб унга нималарнидир сўзлайди. Лекин вақти-вақти билан қизиқиш йўқолмаганлигига ишонч ҳосил қилиш билан қизиқиш йўқолмаганлигига ишонч ҳосил қилиш учун нигоҳ ташлаб туради. Новербал сигналларга учун нигоҳ ташлаб туради. Новербал сигналларга аҳамият бериб туради. Кўзлари орқали унга сўзлашни аҳамият бериб туради. Кўзлари орқали унга сўзлашни тўхтаётганлигини билдириб, тингловчига ўз фикрини тўхтаётганлигини билдириб, тингловчига ўз фикрини билдиришга имконият беради.билдиришга имконият беради. www.arxiv.uz

НОВЕРБАЛ КУНИКМАЛАР-НОВЕРБАЛ КУНИКМАЛАР- ЭШИТИШ МАҲОРАТИЭШИТИШ МАҲОРАТИ • Тинглашни билиш - маҳорат Тинглашни билиш - маҳорат ҳисобланади. Биз эшитиш ҳисобланади. Биз эшитиш маҳоратининг учта элементини кўриб маҳоратининг учта элементини кўриб чиқамиз.чиқамиз. • • • Рағбатлантирувчи новербал Рағбатлантирувчи новербал аспектлар.аспектлар. • • • Рағбатлантирувчи вербал Рағбатлантирувчи вербал аспектлар.аспектлар. • • • Жим туриш.Жим туриш. www.arxiv.uz

РАҒБАТЛАНТИРУВЧИ РАҒБАТЛАНТИРУВЧИ НОВЕРБАЛ АСПЕКТЛАРНОВЕРБАЛ АСПЕКТЛАР • Эшитиш маҳоратининг новербал Эшитиш маҳоратининг новербал компонентларига қуйидагилар киради.компонентларига қуйидагилар киради. • * Кўз орқали мулоқот.* Кўз орқали мулоқот. • * Эътиборни англатувчи тана ҳолати.* Эътиборни англатувчи тана ҳолати. • * Беморга қараган тик ёки ўтирган ҳолат.* Беморга қараган тик ёки ўтирган ҳолат. • * Суҳбатдошлар орасидаги масофа.* Суҳбатдошлар орасидаги масофа. • * Бошни ирғаб туриш билан суҳбатни * Бошни ирғаб туриш билан суҳбатни қўллаб туриш.қўллаб туриш. • Тинглашни билиш ўзида - Тинглашни билиш ўзида - концентрацияни, эътиборни, тушунишни концентрацияни, эътиборни, тушунишни жо қилади. жо қилади. www.arxiv.uz

ЭЪТИБОРИНГИЗ ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАУЧУН РА ҲҲ МАТ!МАТ! www.arxiv.uz

Похожие

Соғлом ва бемор организм ҳақида тушунча. Ирсият ва саломатлик

ОИТС ҳақида тушунча. Келиб чиқиш сабаблари, ривожланиши, эпидемиологияси

Иммунизация асослари ва иммунопрофилактика ишларини ташкиллаштириш

Валеологиянинг назарий-методологик асослари

Олий асаб фаолияти физиологияси