Соғлом ва бемор организм ҳақида тушунча. Ирсият ва саломатлик - Медицина - Презентации

Соғлом ва бемор организм ҳақида тушунча. Ирсият ва саломатлик

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

797 KB

СОҒЛОМ ВА БЕМОР ОРГАНИЗМ ҲАҚИДА ТУШУНЧА. ИРСИЯТ ВА САЛОМАТЛИК.

Бутуниттифоқ саломатлик жамияти томонидан 1948 йилда қабул қилинган: “Саломатлик – бу фақатгина касаллик ва жисмоний нуқсонлардан ҳоли бўлиш эмас, балки тўлиқ жисмоний, руҳий ва ижтимоий ривожланганликдир.”

Олимлар фикрича “Саломатлик – инсон ҳаётий фаолиятининг руҳий, ҳис-туйғу, психик, жисмоний соҳаларининг оддий ҳолати бўлиб, бу ҳолат инсон шахсининг, қобилият ва лаёқатининг гуллаб-яшнаши, атроф- олам билан узлуксиз боғлиқлигини, унинг учун масъуллигини англаши учун қулай шарт-шароитлар яратади”.

 Валеология фанида “индивидуал(инсон) саломатлик(ги)” ва “аҳоли саломатлиги” фарқланади.  Индивидиум саломатлиги – бу атроф- муҳитга мослашишнинг динамик жараёни бўлиб, олимлар фикрича, индивидиум саломатлигига унинг ташқи муҳит, яшаш шароити ва бошқаларнинг турли ҳил таъсирига мослашиши, чидамлилиги ва реакцияси сифатида қараш керак.

В. И. Дубровский (1999) фикрича, саломатликни баҳолаш мезонлари қуйидагича:  берилган босқичда жисмоний ишга лаёқатлилик ва морфологик ривожланиш даражаси;  махсус иш қобилиятини чекловчи сурункали касалликлар, жисмоний нуқсонларнинг мавжудлиги;  ижтимоий қулайликлар, турмушнинг ўзгарувчан шароитига мослашувчанлик, атроф- муҳитнинг ноқулай омилларининг таъсирига чидамлиликни, организмнинг ташқи муҳитга таъсирига реакциясини сақлаш.

Саломатлик даражасини қандай аниқланади?  Аҳоли саломатлигининг ҳолати ёки жамият саломатлигини даражасини баҳолаш учун турли ҳил кўрсаткичлардан фойдаланилади: демографик (туғулиш, ўлиш, ўртача ёш), касалланиш, касалланувчанлик, ногиронлаштириш ва б. кўрсаткичлар.

Саломатлик нималарга боғлиқ?  Ирсият – 20%  Атроф муҳит – 20%  Тиббий ёрдам савияси – 10%  Турмуш тарзи – 50%

1. Жисмоний гармоник ривожланиш даражаси; 2. Асосий функционал тизимлар ва бутун организмнинг резерв имкониятлари; 3. Организмнинг им м унитет ҳимояси ва носпецифик резистентлик даражаси; 4. Сурункали ва туғма касалликлар, ривожланиш нуқсонлари бор-йўқлиги; 5. Инсон саломатлигини руҳий ва ижтимоий қулайликларни акс эттирувчи шаҳсий ҳусусиятлар даражаси.

Индивидуал саломатлик кўсаткичлари: • Генетик – генеотип, дизэмбриогенезнинг, ирсий нуқсонларнинг йўқлиги; • Биокимёвий – биологик тўқималар ва суюқликлар кўрсаткичлари; • Метаболик – тинч ҳолатда ва юкламалар дан сўнг модда алмашинув даражаси. • Морфологик – жисмоний ривожланиш даражаси, конституция ти п и (морфотип)

Функционал-органлар ва тизимларнинг функционал ҳолати:  тинчлик меъёри  реакция меъёри  заҳира имкониятлари, функционал тип .

 ярим шарлар доминантлиги  олий нерв фаолияининг типи  темперамент  устунлик қилувчи инстинг типи

Касалликни кўпинча саломатликка қарама-қарши ҳолат сифатида қаралади: Бутунжахон саломатлик жамияти луғати бўйича касаллик “меёрдаги ҳолатдан ҳар қандай субъектив ва объектив оғишдир”. Касаллик келиб чиқиш сабаблари қуйидагилар:

 организмнинг (функционал тизим, орган ёки тўқиманинг) кам ҳаракатчанлиги, бу ўз навбатида меъёрий қўзғатишга паст реакция қилувчи чиниқмаганликка олиб келади;  уйғунлашган бошқарувнинг бузулиши, ҳамда заҳарли моддаларни тўпланиб қолишига олиб келади ва ҳ.к.;  заҳарланиш, радиация натижасида ҳужайраларнинг зарарланиши;  ташқи муҳитнинг ўзгариши, тери, мускуллар, ички органларнинг ҳужайраларнинг функцияларини тузулишига олиб келади;  руҳиятнинг бузулиши, асаб омили (стесс) таъсири натижасида пайдо бўлади.

Ҳар бир касаллик қуйидаги даврлар бўйича ривожланади:  латент ёки яширин давр;  касаллик биринчи аломатлари(продромак) даври;  касаллик авж олган давр;  касалликни тугалланиш, тузалиш даври;

Ирсият ва саломатлик. Боланинг ривожланиши ҳомиладор бўлиишдан, жинси ва биологик фонди аниқланишидан бошланадию бироқ бола организмида мавжуд бўлган генетик ирсий белгилар аниқ ижтимоий муҳитда амалга оширилади.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !!! X a y r !

Похожие

Соғлом турмуш тарзи – саломатлик гарови

Саломатлик ва зарарли одатлар

Соглом ва бемор болани озиклантириш

Клиник анатомия ва оператив жарроҳлик фани ҳақида тушунча

Қандли диабет ҳақида тушунча