Psixologiya rivojlanish tarixi - Психология - Презентации

Psixologiya rivojlanish tarixi

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

257.369140625 KB

Psixologiya rivojlanish tarixi

Reja  1. Psixologiya fanining predmeti.  2. Yangi davr va psixologiyasi 3. Psixika xaqida tushuncha 4. Aks ettirish psixologik muammo sifatida.

Psixologiya – miyada voqeylikning obrazi sifati da sodir buluvchi psixika xaqidagi, psixik faktl ar, qonuniyatlar va psixikaning mexanizmi tu g’risidagi fandir, insonning shaxsiy xarakterga ega bulgan faoliyati voqeylikning miyadagi obr azi asosida va shu obraz yordamida qilinadi. Psixologiya sizi yunoncha «psyuxe», ya`ni jon va «logos», ta`limot degan ma`noni anglatadi. Sezgi, idrok, diqqat, xotira, tafakkur, Iroda, xa yol va boshkalarni psixika yoki psixik jarayonla r deb ataymiz.»

Psixologiyaning predmeti. «Psixologiya» so’zi ikkita g rek so’zlaridan - «rxusGge» -jon, Rux va «Logos» - ta`li mot, ilm so’zlaridan iborat bo’lib, an`anaviy ma`nodag i inson ruxiy dunyosiga aloqador barcha xodisalar va j arayonlar uning predmetini tashkil etadi. Boshkacha qi lib aytganda, Psixologiyaning predmeti xar birimizning tashqi olamni va o’z-o’zimizni bilishimnzning asosida y otgan jarayonlar, xodisalar, xolatlar va shakllangan xis latlar tashkil etadi. Psixologiya buyicha adabiyotlarda uning predmetini qisqacha qilib, psixika dir, deb ta`rif berishadi. Psixik a- bu inson ruxiyatining shunday xolatiki, u tashki olamni (ichki ruxiy olamni xam) ongli tarzda aks ettiris himizni , ya`ni bilishimiz, anglashimizni ta`minlaydi.

Lekin bu qisqa ta`riflardan psixika ga aloqador jarayonlar ongning aks et tirish shakllari ekan, degan yuzaki xul osaga kelish notog’ri bo’ladi. Chunki i nson psixikasi va uning ruxiy olamiga aloqador xodisalar va jarayonlar shu q adar murakkab va xilma-xilki, biz ba`z an o’z-o’zimizni xam tushunmay kola miz. Shunday qilib, psixologiya fani o’ rganadigan jarayonlar va xodisalar m urakkab va xilma-xil. Ularni o’rganish ning ikki jixati bor: bir tamondan, ular ni o’rganish qiyin, ikkinchi tamondan oson xam, oxirgi jixati xusisida shuni aytish mumkinki, bu xodisalar bevosit a bizning o’zimizga berilgan, ularni uz oqdan qidirish, mavxum analogiyalar qilish shart emas, boshka bir tamonda n, ular o’zaro bir birlari bilan bog’lik v a umumiy qonuniyatlar va printsiplarg a bo’ysunadi.

Psixologiyaning predmeti konkre t shaxs, uning jamiyatdagi xulq atv ori va turli faoliyatlarining uziga xo s tamonlaridir, deb ta`riflash mum kin. Psixologiya konkert Fan sifatid a psixik faoliyat qonuniyatlarini, un ing ruy berishi mexanizmlari va om illarini urganuvchi fandir. Psixologiya yaxlit va mustakil Fa n sifatida odamlarda gumanistik m eitalitetning shakllanishiga xizmat qilib, inson omiliga aloqadorligi uni ng shu yunalishdagi muammolarni ma`lum ma`noda urganadigan bar cha fanlar bilan bevosita aloqasini takoza etadi.

Yangi davr va psixologiya. Psixologiya soxasida mukammal darsliklar yozila boshlangan davrg a sal kam 160 yil bo’ldi. Shu davr ichida juda k o’plab ilmiy tadqiqot natijalarini o’z ichiga olg an monografiyalar, darsliklar, kullanmalar yozi ldi. XX asr va uning erishilgan yutuklaridan eng muximi shu bo’ldiki, texnika, elektronika va bo shka shunga o’xshash murakkab texnologiyal arni yaratgan inson va uning bevosita kundali k xayoti bilan boglik muammolar ko’payib bori shi bilan xarakterlanadi.

XXI asr busagasida juda koplab davlatlarda bol gani kabi dunyo xaritasida munosib orin olgan mustakil Uzbekistonda xam barcha soxalarda t ub isloxatlar boshlandi. Bu isloxatlarning barch asi inson omilini xar qachongidan xam yukori s aviyaga kotarib, uning kuchi, idroki, saloxiyati, ruxiy xamda ma`naviy barkamolligini bevosita taraqqiyot, rivojlanish va sivilizatsiya bilan uzvi y bogladi. Bundan inson va uning mukammalli gi, oz ustida ishlashi, oz mukammalligi xususid a qaygurishi muammosi xar qachongidan xam dolzarb masalaga aylandi.

Psixologiya voqeylikning aloxida soxasi bo’lgan psixik (yoki ruxiy) xayot soxasini o’r ganadi. Har kimga ma’lum xodisalar sezgila rimiz ,idrok tassavurlarimiz, fikr, xis intilishl arimiz va shunga o’xshashlar psixika xodisa lari jumlasidandir. Shaxsning psixik va indiv idual xususiyatlari deb ataladigan xususiyat lari; odamning temperamenti (mijoz), harak teri (fe`l atvori), qobiliyati, extiyoji, mayl va xavaslari xam psixika soxasiga kiradi. Psixik (ruxiy) xodisalarning butun maj mui odatda psixika degan so’z bilan ataladi.

Psixika o’ziga aloxida bir olam emas: organik xayo tning yuksak formalaridan bo’lib, faqat xayvonlar bila n odamga xosdir. Odam psixikasi xayvonlar psixikasid an sifat jixatidan farq qilib odamda psixik xayotning y uksak formasi-ong bor. Odam ongli zotdir. Psixik xayot xodisalari juda xilma-xil bo’lib bir-biri bilan o’zaro bog’langan bo’ladi. Psixologiyaning vazifasi ana shu bog’lanish va mu nosabatlarning qonuniyatlarini ochib berishdir. Psixik xodisalar va butun psixika rivojlanib kelgan va rivojlanmokda. Psixologiya psixik xayot xodisalari yoki qisqacha q ilib aytganda psixikadan baxs yuritadi.

Yangi davr va psixologiya. Psixolog iya soxasida mukammal darsliklar yozila boshlangan davrga sal kam 160 yil bo’ldi. Shu davr ichida juda ko’plab ilmiy tadqiqot natijalarini o’z ichiga olgan monografiyalar, da rsliklar, kullanmalar yozildi. XX asr va uning erishilgan yutuk laridan eng muximi shu bo’ldiki, te xnika, elektronika va boshka shung a o’xshash murakkab texnologiyal arni yaratgan inson va uning bevos ita kundalik xayoti bilan boglik mu ammolar ko’payib borishi bilan xar akterlanadi.

Psixika - bu yuksak tashkil topgan materiyaning siste mali xossasi (xususiyati), subekt tomonidan obektiv borliqni faol aks ettirish, mazkur borliq manzaralari ni sub`ekt izidan uzoklashtirmay ifodalashi,xuddi sh u asnoda o'z xulqini va faoliyatini shaxsan boshqari shdir. Psixikada o’tmish, xozirgi davr va kelasi zamo n xodisalari ifodalangan va tartibga solingandir. Genetik kelib chiqishiga binoan psixika o’z refle ktor tipiga va tarixiga ega bo’lgan aloxida siklli tizi m sifatida yuzaga kelgan. Reflektorlik organizm xay otining ob`ektiv sharoitlari birlamchiligini va ularni psixika yordami bilan idrok qilishning ikkilamchiligin i bildiradi.

Psixika biologik evolyutsiyaning ma`lum bir bo sqichidan vujudga kelgan bolib, uning ozi omill arning biri sifatida organizmni ularning yashas h sharoitiga tobora kuchayib boruvchi moslash uvni taminlab turadi. Psixikaning insonda payd o bolishi sifat jixatdan mutlaqo yangi tuzilishga ega, chunki ijtimoiy tarixiy taraqqiyotning qon uniyatlari bilan shartlangandir. Faoliyat regulya tsiyasining yuksak darajasi sifatida ong vujudg a keladi psixika faolligining yuksak kirinishi ma nbai tariqasida esa shaxs shakllanadi.

Psixologiyaning tadbiqiy va Amaliy soxalari. Xozirgi zamon ilm-f anining qadri va axamiyati uning nechogli amaliyotga kirib bori b, tadbiqiy saloxiyati ortib borishi bilan baxolanadi. Psixologiyaning oxirgi yillardagi taraqqiyoti xam aynan anna sh u mezon talablariga javob berishi bilan xarakterlanadi. Amaliy xamda tadbiqiy psixologiya soxalarining oziga xos jixatl ari avvalo shundan iboratki, ular jamiyatning bevosita bugungi kundagi talablari va buyurtmalariga kora ish yuritadi. Jamiyatim izda esa psixologik bilimlarni bevosita amaliyotga jamiyatimizd a esa psixologik bilimlarni bevosita amaliyotga tadbiq etishga e xtiyoj katta.

Birgina kadrlar tayyorlashning milliy dastu rini oladigan bolsak, uning bajarilishi va mu vaffakiyatli amalga oshirilishi uchun Psixolo giyaning aralashuvi zarur. Joylarda tashkil etilgan tashxis markazlarid a faoliyat kursatayotgan mutaxasislar okuv chilardagi rivojlanish tendentsiyalari, aqliy osish omillari va iqtidoriga qarab ta`lim tar biyani tashkil etishlari uchun qator diagnos tik tadbirlarni otkazishlari zarurki , bu tadbi rlar oxir- oqibat real Samara berishi lozim.

XULOSA Bu qisqa ta`riflardan psixikaga aloqador jarayonlar o ngning aks ettirish shakllari ekan, degan yuzaki xulo saga kelish notog’ri bo’ladi. Chunki inson psixikasi va uning ruxiy olamiga aloqador xodisalar va jarayonlar shu qadar murakkab va xilma-xilki, biz ba`zan o’z-o’z imizni xam tushunmay kolamiz. Shunday qilib, psixol ogiya fani o’rganadigan jarayonlar va xodisalar mura kkab va xilma-xil. Ularni o’rganishning ikki jixati bor: bir tamondan, ularni o’rganish qiyin, ikkinchi tamond an oson xam, oxirgi jixati xusisida shuni aytish mumk inki, bu xodisalar bevosita bizning o’zimizga berilga n, ularni uzoqdan qidirish, mavxum analogiyalar qilis h shart emas, boshka bir tamondan, ular o’zaro bir bi rlari bilan bog’lik va umumiy qonuniyatlar va printsip larga bo’ysunadi.

Foydalanilgan Adabiyot lar. 1. Umumiy psixologiya. T.: Wqituvchi, 1992. – 512 s. 2. Nemov R.S. Psixologiya Kn. M.: Prosveshenie – 1 994. – 576 s. 3. G`oziev E. Psixologiya. T.: Wqituvchi, 1994 – 300 b. 4. Klimov E.A. Osnovi psixologii. Ucheb. M.: YuNITI, 1997. – 295 s. 5. Godfrua J. Chto takoe psixologiya. T. M.: Mir. 199 2 – 496 s. 6. Karimova V.M. “Ijtimoiy psixologiya asoslari” T. 2 004y. 7. G`oziev E. “Shaxs psixologiyasi” T. 2004y.

Похожие

Kasbiy psixologiya rivojlanish tarixi

Psixologiya fanining predmeti

Kasbiy psixologiya tarixiy sahifalari

Psixologiya fanining zamonaviy metodlari

Psixik rivojlanish nazariyasi