Kasbiy psixologiya tarixiy sahifalari - Психология - Презентации

Kasbiy psixologiya tarixiy sahifalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

487 KB

Kasbiy psixologiya tarixiy sahifalari

Kasblar psixologiyasining mustaqil fan sifatida shakllanishini 3-bosqichini ajratish mumkin.  1. XIX-asrning oxirida mehnatni ilmiy tashkillashtirishning psixologik  masalalarini hal qiladigan psixotexnika yo‘nalishini paydo bo‘lishi, shuningdek,  psixotexnika taraqqiyotining asosiy masalalari bu mehnat sharoitlari va shu  usullarini rasionalizasiya qilish, avariya va shikastlanishni kamaytirish, ishlab  chiqarish ta‘limining shakllanishi masalalariga e‘tiborning kuchayishdir.

 2. XX-asr boshlarida mustaqil ilmiy soha mehnat psixologiyasining  rivojlanishi va bu boradagi kasbiy tadqiqot masalalari, inson psixologiyasining  mehnatda namoyon bo‘lishi va shakllanishi shuningdek, kasbiy tanlov, kasbiy  maslahat va mehnat ekspertizasi masalalariga doir bilimlarni yuzaga kelishi.

 Mustaqil ilmiy fan sifatida kasb psixologiyasi yuzaga keldi va bu AQSHlik  olimlar J. Krites va D. Super ishlarida ko‘zga tashlangan.Ammo chet el tajribasi  asosida to‘plangan ma‘lumotlardan to‘g‘ridan-to‘g‘ri foydalanish imkoniyati  bo‘lmaydi. O‘ziga xos ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlar va ijtimoiy madaniy  an‘analar yurtimizda o‘zimizga, millatimizga xos milliy kasb psixologiyasining  rivojlanishiga sabab bo‘lmoqda.

 Kasb psixologiyasiga taxminan XX-asrdan  boshlab asos solinib kelingan. Bunga ko‘proq insonlarni o‘z qobiliyatlari,  ehtiyojlari, hohish, istaklari, imkoniyatlari, individual xususiyatlari va  hokazolarni hisobga olmagan tarzda kasblar olami haqidagi bilimlarga ega  bo‘lmaganliklari natijasida qaysidir ma‘noda ongsiz ravishda kasb tanlashlariga  sabab bo‘lga n.

 Biroq keyinchalik rus psixologi E. A. Klimov o‘z tadqiqot ishlarida aynan  shu masalaga, ya‘ni ―kasb tanlash‖, ―kasbga yo‘naltirish‖ kabi masalalarga  e‘tiborini qaratib, bu borada tadqiqot ishini olib borgan. Xususan, misol sifatida  Differensial diagnostik so‘rovnoma (DDS) metodikasini ishlab chiqqan.  YE.A.Klimovdan tashqari ham ko‘p chet el olimlari bu masala bo‘yicha ish olib  borganlar. Asta-sekin jamiyatda kasb tanlashga nisbatan ongli yondoshishlar  kuzatila boshlandi. Ya‘ni ularning barchasi kasb psixologiyasining  shakllanishiga olib keladi. Kasb psixologiyasining ajralib chiqishi hozirgi kunda  shaxsning kasbiy mehnatga o‘rganib ketishi emas, balki alohida kasbiy bilim,  ko‘nikma va malaka hamda umuman kasblar olamiga kirib borishiga asoslanadi.

 Kasb psixologiyasi shaxsning kasbiy jihatdan shakllanishini o‘rganadi.  Bunda shaxs rivojlanishi kasbiy shakllanishi sifatida ko‘rib chiqiladi. Kasb  psixologiyasi-mehnat psixologiyasining kasblarni psixologik komponentlarini  yoki muayyan kasbda ishlovchilarga nisbatan qo‘yiladigan psixologik talablarni  o‘rganish hamda ilmiy tahlil hilish bilan shug‘ullanuvchi bo‘limidan iborat.

 Olim shaxs yashovchanlik sifatlariga quyidagi ko ` rsatkichlarni kiritadi:  1. SHaxs xususiyatlariga munosib kasb tanlash.  2. Bajarayotgan ishga qo‗yilgan talablarga yuqori darajada tayyorlik.  3. Hayoti davomida talim olish va o‗rganishga tayyorlik.  4. Madaniyligi, o‗zga kishilar qadr-qimmatini, farqlarini qabul qila  bilish.  5. Kompyuter va axborot texnologiyalaridan foydalanishni bilish.  6. Bir necha sohalarda kasbiy mahoratni namoyish qila olishi.  7. Yangi loyihalar taqdim qilish tashabbusiga ega bo`ish.  8. Ishda hamkasblar bilan hamkorlikda ishlash ko‗nikmasiga egaligi

K.Farren kasbning yashovchanlik ko ` rsatkichlariga quyidagilarni kiritadi:  1. Kasbning tashkilot maqsadlari bilan chambarchas bog`iqligi.  2. Boshqa muassasa va ishlab chiqarish sohalari bilan uyg‗unlashish  imkoniyati.  3. Boshqa kasblarda o‗z kompetentliligi va qobiliyatlaridan  foydalanish imkoniyati.  4. SHaxsiy va moliyaviy taminlanganlik.  5. Kasb bo‗yicha shaxslar uyushmasining mavjudligi.  6. Mahoratga etaklovchi bilimga egalik.  7. Yoshidan qatiy nazar kasbiy muvaffaqiyatlarda mustaqil bo`ish .

 XX asrning boshlarida Amerika va Evropa mamlakatlarida mehnat  mahsuldorligini oshirish, ishlab chiqarish samaradorligini ta‘minlash jarayonida  yuzaga kelgan bo‗lib, buning natijasida psixologiyaning insonparvarlik  g‗oyalarini singdirish yuz berdi va natijada shaxs to‗g‗risida zamonaviy  nazariyalari vujudga keldi. Bunday bog‗liqlik shaxs nazariyasi bilan kasbiy  rivojlanish psixologiyasi o‗rtasida aloqa o‗rnatishga olib keldi. Oqibatda kasbiy  rivojlanish muammolarini o‗rganishga turlicha yondoshadigan beshta asosiy  yo‗nalishi shakllandi. Bular: 1) differensial diagnostik, 2) psixoanalitik, 3) qaror  qabul qilish nazariyasi, 4) taraqqiyot nazariyasi va 5) tipologik yo‗nalishlar.

Похожие

Kasbiy psixologiya rivojlanish tarixi

Psixologiya fanining predmeti

Psixologiya rivojlanish tarixi

Psixologiya fanining zamonaviy metodlari

Psixologiya faning tarmoqlari va psixologik amaliyot vazifalari