Shaxsning oʻz-oʻzini anglashi - Психология - Презентации

Shaxsning oʻz-oʻzini anglashi

Загружено в:

22.05.2024

Скачано:

0

Размер:

578.9501953125 KB

Pedagogik ga pisixalogiya yunalishi 3kurs 3 22 guruh talabasi Suyunova Fazilatning Ijtimoiy psixologiyadan mustaqil ishi

“ O‘z-o‘zingni anglagin va bilgin” SuqrotShaxsning oʻz-oʻzini anglashi

Reja:  Shaxsning oʻz oʻzini anglashning psixologik jihatlari  Axloqiy oʻz-oʻzini anglash  Prosotsial xulq-atvor tushunchasi

Insoniyat paydo bo‘lganidan buyon to hozirgi kungacha insonni o‘zi haqidagi masalalar qiziqtirib kelgan. Inson aslida kim ekanligi, qanday paydo bo‘ganligi, qay tariqa yashaganligi va qay tartibda yashashlari kerak ekanligi va boshqa mavzular haqida turli xil tortishuvlar va savollar paydo bo‘lgan.

 Merriyam-Vebster lug‘atiga binoan, o‘z o‘zini anglash tushunchasi – «o‘ziga tegishli bo‘lgan va undan kelib chiqadigan harakatlar yoki holatlarni anglash» deb ta’riflanadi. O‘z–o‘zini anglashning psixologik xususiyatatlari ijtimoiy psixologiya fanida o‘z – o‘zini anglash, ahloqiy o‘z–o‘zini anglash ijtimoiy-ruhiy hodisa, jarayon sifatida alohida ilmiy nuqtai nazardan to‘liq o‘rganilmaganligi tufayli uni tahlil qilish ahloq, milliy xarakter, milliy ma’naviyat va qadriyat kategoriyalari bilan bevosita bog‘liq ravishda amalga oshirilmoqda. Ushbu kategoriyalarni o‘ziga xos tarzda yoritish psixologiya fanining asosiy tushunchasi hisoblanmish shaxsni yaqqol anglash, uning guruh (jamoa)dagi roli, shaxslararo munosabatdagi ahamiyatini o‘rganish imkoniyatini yaratadi. XX va XXI asr psixologiya fanida ushbu masalaning ijtimoiy – psixologik tabiatini tushuntirishda ikki xil qarash va yondashuv vujudga kelgan bo‘lib, ular o‘zaro bir – biridan keskin darajada tavofutlanib turadi. Birinchi yondashuv talqinicha o‘z –o‘zini anglash – bu o‘z yo‘nalishini o‘zgartirgan ongning aynan o‘zidir. Mazkur talqin rus psixologiyasida keng tarqalgan bo‘lib, L.S.Vigotskiy, A.N.Leontev, V.V.Stolin va ularning shogirdlari tomonidan tadqiq qilib kelinadi. Ikkinchi yondashuv mohiyati S.L. Rubinshteynning Ilmiy ishlarida o‘z aksini topgan. Birinchi yondashuvning namoyondalari talqinida o‘z– o‘zini anglash: L.S. Vigotskiyning shaxsiy fikricha, o‘z–o‘zini anglash turli xil ma’nolar orasida birlikni (umumiylikni) vujudga keltiruvchi jarayon sifatida va o‘zlashtirilgan ong tariqasida namoyon bo‘ladi. A.N. Leontev talqiniga qaraganda, individual ongdagi mohiyat bilan mazmun o‘rtasidagi ziddiyat o‘zini – o‘zi anglashning sababchisidir

Shaxsning o'zini anglashga yordam beradigan yo'llarni quyida keltiramiz: 1. O'zingiz haqingizdagi fikrlar, istaklar va afzalliklar haqida o'ylab ko'ring. Hayotda sizga qanday narsalardan xursand bo'lishingizni tushunishga intilishishingiz mumkin. 2. O'zingizning muvaffaqiyatlaringiz, qobiliyatlaringiz , Bu sizga oʻzingiz uchun bir qaror oladigan va o'z o'rindangizni topishda yordam beradigan bir qator ma'lumotlar beradi. 3.o'zingizni anglashning bir qismi yangi bilimlarni o'rganishda yashaydi. Yangi sohalarga qiziqishingizni kuchaytirish, kitoblar, darslar, onlayn resurslar yoki kurslarga qiziqishingizni boshlang.

4. Shaxsning o'zini anglash, o'z intiroyizni rivojlantirish bilan bog'liq. O'zingizni yaxshi ko'rsatish, ozishingizni mejlislarni boshlaganida yaxshi tarzda konversiyaga qo'yish, togrilik va unvonchilik bilan kitob yoki hujjatlar o'qish, odam a'zolari bilan yaxshi aloqada bo'lish o'z-o'zingizni anglashda katta ahamiyatga ega. 5. Hayotda qiyinchiliklar va muammolarga duch kelish juda ko'p. Shaxsning o'zini anglashning muhim qismi bu muammolarga qarshi turing va ularni hal qilish yo'llarini qidirish. Bu sizning shaxsiy o'sishingiz va o'zintingizga ishonishingizga yordam beradi.

Axloqiy oʻz-oʻzini anglash Bu hayotiy-amaliy va tarixiy tajribaning aksi boʻlgan insonning qadriyatlari, meʼyorlari, ideal gʻoyalaridir. U ijtimoiy tartibga solish mexanizmi funktsiyalarini bajaradi, insonga oʻzining va boshqa odamlarning harakatlarini baholashga imkon beradi. Maʼlum axloqiy meʼyorlar, tamoyillar, ideallar, ezgulik va yovuzlik, vijdon va or-nomus, adolat va boshqalarga ishora qilib, axloqiy o‘z-o‘zini anglash hodisalarini aniqlash va ularni maʼnaviy madaniyatning boshqa shakllaridan ajratib ko‘rsatish mumkin

Prosotsial xulq-atvor tushunchasi N. Ayzenberg Ushbu kontseptsiya altruizmni rivojlantirishga qaratilgan boʻlib, u boshqa shaxsning manfaati uchun ixtiyoriy, maqsadli xatti-harakatlar sifatida tavsiflanadi, mukofot yoki jazo bilan turtki boʻlmaydi. Bunday xatti-harakatlarda empatiya, hamdardlik yoki qaygʻu kabi his-tuygʻularni asosiy deb hisoblash odatiy holdir. Yosh oʻsishi va egosentrizmni engish jarayonida empatiya va altruistik xatti-harakatlar oʻrtasidagi bogʻliqlik yanada aniq boʻlishi taʼkidlandi. Shuningdek, insonning ijtimoiy xulq-atvoriga prosotsial affektlar, yaʼni magʻrurlik, uyat va aybdorlik taʼsir qiladi. N. Eyzenbergning kontseptsiyasida. altruistik xatti-harakatlar uchta turdagi atributlarni oʻz ichiga oladi: oʻzini va boshqa odamlarni ijobiy his qilish; ularning altruistik motivlarini bilish; boshqa shaxsning ehtiyojlarini ob’ektiv baholash va unga ob’ektiv zarur yordam. Shunday qilib, altruistik xatti-harakatlar ijtimoiy va kognitiv operatsiyalarning ketma-ketligi sifatida ishlaydi: boshqasining nuqtai nazarini hisobga olish, altruistik xatti-harakatlar uchun motivatsiyani shakllantirish, hamdardlik va yordam koʻrsatishda oʻz vakolatlarini baholash

Xulosa  Shaxsiy o'sishning yo'llari har bir odam uchun farqli bo'lishi mumkin, lekin asosiy narsalar - o'zingiz bilan ishlash, tahlil qilish va o'z maqsadingizni aniqlash. Shundan so'ng, o'zingizga mos keladigan tayyorgarliklarni o'rganish, o'z qobiliyatlaringizni rivojlantirish va maqsadga erishish uchun bilimingizni o'stirish yordam beradigan resurslardan foydalanish mumkin.

Adabiyotlar:  1. G’oziyev E (2010) Umumiy psixologiya.T.;  2. Rojers K.R. Psixoterapiyaga qarash. Insonning shakllanishi. (1994) - M.:  Taraqqiyot, - 480 b.  3. Karimova V. Ijtimoiy psixologiya. (2012) T.;  4. Anorbayevna, G. N. (2016). Influence of the sibling statuse’s of teenagers on  interpersonal relations. European journal of education and applied psychology, (2).  5. Ibragimovich, R. A. (2020). MEASUREMENT OF PERSONALITY TYPE AND  ITS FEATURES. European Journal of Research and Reflection in Educational  Sciences Vol, 8(6).  6. Nazarov, A. S. (2021). RAHBAR FAOLIYATIDA BOSHQARUV  QARORLARINI QABUL QILISH TAMOYILLARINI IJTIMOIY-PSIXOLOGIK  XUSUSUSIYATLARI. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and  social sciences, 1(Special Issue 2), 342-348

Похожие

Til, ong va tafakkur

Shaxsning irodaviy sifati 2

Shaxsning ijtimoiylashuvi. Ijtimoiy ustanovkalar

Shaxsning hissiy-irodaviy sohasi

Shaxsning emotsional jabhasini o'rganish metodlari