Savod o’rgatish davrida boshlang’ich yozuvga o’rgatish - Педагогиka - Презентации

Savod o’rgatish davrida boshlang’ich yozuvga o’rgatish

Загружено в:

13.11.2024

Скачано:

0

Размер:

152.4453125 KB

CSAVOD O’RGATISH DAVRIDA BOSHLANG’ICH YOZUVGA O’RGATISH

O‘qish va yozishga tayyorgarlik: Motorik mashqlar: O‘quvchilarga harf shakllarini chizish, qo‘l mushaklarini rivojlantirish uchun chizish va rang berish mashqlari bajartiriladi. Bu yozuvga tayyorlanishda muhim hisoblanadi. Vizual va eshitish diqqatini shakllantirish: Harflar va tovushlarni o‘rgatishda diqqatni jalb qilish va tovushlarni ajrata olish o‘quvchilarga yordam beradi.

Harflarni tanishtirish • Harf va tovush munosabatlari: Avval tovush o‘rgatilib, so‘ng harf shakli tanishtiriladi. Masalan, “a” tovushi va uning yozuvi ko‘rsatiladi. • Katta va kichik harflarni o‘rgatish: Harflarni yozishda katta va kichik shakllari o‘rtasidagi farq tushuntiriladi.

. Sillabik (bo‘g‘inli) yozuvga o‘rgatish • Bo‘g‘inlarga ajratish: Harflardan so‘z yasashni o‘rgatishda avval so‘zlar bo‘g‘inlarga ajratiladi. • O‘qish va yozishni birlashtirish: Har bir bo‘g‘inni alohida-alohida yozish orqali o‘quvchilar so‘zlarni yozishga o‘rganadilar.

So‘z va gaplar tuzishga o‘rgatish • So‘z birikmalarini yozish: Har xil so‘zlarni qo‘llab, ularni yozish va talaffuz qilish mashqlari beriladi. • Gap tuzishga o‘rgatish: Harflardan so‘zlar, so‘zlardan esa oddiy gaplar tuzish o‘rgatiladi. O‘quvchilar oddiy gaplarni yozishni o‘rganadilar.

Nazorat va mustahkamlash • Mustahkamlovchi mashqlar: O‘quvchilar mashqlar orqali o‘rganilgan ko‘nikmalarni mustahkamlaydilar. • Tekshirish va tuzatish: O‘qituvchi o‘quvchilarning yozuvini tekshirib, kerakli joylarda tuzatishlar kiritadi.

• Savod o’rgatishda analitik -sintetik tovush metodi shaxsni shakllantirish maqsadiga ko’ra ta’limiy va o’stiruvchi xarakterda bo’ladi, nutqiy mashqlar orqali aqlning o’sishini ta’minlaydi, o’qishning ongli olishini talab etadi.

• Savod o’rgatish jarayonidagi darslar predmetiga ko’ra ikki turli: • “ Alifbe” darsligi asosidagi o’qish darslari; • “ Yozuv daftari” asosidagi yozuv darslari.

Alifbo davrini o’rganiladigan tovush -harfhing murakkabligini hisobga olib 3 bosqichga ajratish mumkin: 1-bosqichda o-na, a-na, il, in, bi- lan, tuzilishidagi so’zlar; 2-b osqichda artikulyatsiyasi qiyin bo’lgan r, k, v, f kabi undoshlar va yo’l - bars, do’st, rasm kabi tuzilishidagi so’zlar; 3-bosqichda 2-bosqichda harf birikmalari pd, s, z, 2 tovushni ifodalaydigan, tutuq belgisi va jurnal, jirafa, tong, so’ng, bodring, choynak, shudring kabi so’zlar o’qishga o’rgatiladi.

• Alifbe davrining oxirida o’quvchilar quyidagi bilim va ko’nikmalarga ega bo’lishlari zarur: Hamma tovushlarni tanishi va har qanday xolatda to’g’ri talaffuz qilishi; • So’zni bo’g’in tovush, tovush -harf tahlil ini bilishi, so’zdagi tovushlarning izchil tartibini aniqlay olishi, kerakli tovushni so’z va bo’g’inga ajrata olishi;

• Kesma harf va bo’g’inlardan so’z tuza olishi va o’qishi; •  2-3- 4 bo’g’inli so’zlarni butinlab o’qishi, adabiy -orfoepik talaffuz bilan • oʻqishi; •  Gaplarni ohangiga rioya qilib o’qishi;

• O’qigan matnning mazmunini tushunib, ongli o’qishi; •  O’qigan matn mazmunini savollar asosida soddagina qilib qayta hikoyalab • berishi; •  O’qigan matnga sarlavxa topishi; •  To’gri, tez, ongli va ifodali o’qish malakalari shakllantirilishi

• Alifbo davri yozuv darslarining vazifasi – kichik va bosh yozma harflarni to’g’ri shakllantirish, harflami to’g’ri ulash, alifbeda o’qigan bo’g’in, so’z va gaplarni namunaga qarab yozish, harf, bo’g’in, so’z, gap diktantlarni yozish ko’nikmasini shakllantirish, izoxli, saylanma, ko’ruv, ta’limiy, diktant yoza olishlariga erishish, umuman grafik malakani shakllantirish. • Sovod o’rgatish jarayonining oxirida bir darsda, agar darsning 2/3 qismi yozuvga ajratilsa, 20 tagacha so’z yoza olishlari talab qilinadi.

• 1-sinfda o`quv yilining birinchi yarmida og`zaki va yozma tarzda boʻg`inlarga bo`lish, • shuningdek, o`qituvchi topshirig`iga ko`ra, muayyan bo`g`inli so`z tanlash mashqlari har kuni o`tkaziladi. So`zni bo`g`inlarga to`g`ri va tez bo`lish • ko`nikmasini hosil qilish 1-sinfda o`tkaziladigan muhim mashqlar qatoriga kiradi. • O`quvchilar o`qish va yozish jarayonini egallashda mana shu ko`nikmaga • tayanadilar.

• O`zbek grafikasida bo`g`in tamoyili yetakchi tamoyil hisoblanadi. • O`quvchi so`zni to`g`ri yozish uchun uni avval bo`g`inlarga bo`ladi. Boshlang`ich sinflarda morfologiyadan “ot”, “sifat”, “son”, “fe`l”, “olmosh” tushunchalarini; siktaksisdan “gap”, “ega”, “kesim”, “ikkinchi darajali bo`lak”, “uyushiq bo`lak”, “undalma” kabi tushunchalarni; so`z yasalishidan “o`zak”, “qo`shimcha”, “o`zakdosh so`zlar” kabi tushunchalarni shakllantirish ustida ish olib boriladi

2-shakl qolgan barcha zamon qo`shimchalaridan keyin keladi: birlik ko`plik I shaxs kelgan man kelgan miz II shaxs kelgan san kelgan siz III shaxs kelgan kelgan (-lar)

Foydalanilgan adabiyotlar 1. Abdullayeva Q., va boshqalar “Savod o’rgatish darslari” T., “O’qituvchi”1996 yil. 18-bet. 2. Bo’ri Ziyamuhammedov, Mamarajab Tojiyev. Pedagogik texnoloya-zamonaviy o’zbek milliy modeli. O’zbekiston. Toshkent. 2009. 234 bet. 3. Ma’qulova B. Va boshqalar., «Husnixat» Toshkent. «O’qituvchi» nashriyoti, 1997 yil. 4. Safarova R., M. Inoyatova, M. Shokirova, L. Shermamatova “Alifbe” (qayta ishlangan 8-nashri). Toshkent. “Ma’naviyat” 2010 yil. 5. 5. To’hliyev. B. Nutqiy faoliyat va adabiy ta’lim. Og’aki va yozma nutq muammolari. T-2010 6-sahifa. 6. G’affarova T. Va boshqalar. Boshlang’ich sinflar uchun ona tili va o’qishdan didaktik materiallar. “Ilm-ziyo” nashriyoti., T. 2004 y. 77 bet. 7. G’ulomova X. Va boshqalar. «1-sinfda ona tili darslari», T., «Sharq»nashriyoti., 2003 yil. 96 bet

• Xulosa qilib aytsak yozish san’ati yozuvchining fe’l atvori, bilimi va qanchalik darajada mukammal insonligidan dalolat berib turadi. Insonlarning yozuvi orqali ular qay darajada savodxon ekanliklarini bilib olishimiz mumkin. • Yozuvlar yuqoridagilardan dalolat berar ekan, demak biz o’quvch ilarni chiroyli va savodli yozishga o’rgatish orqali ularda yuqoridagi sifatlarni shakllantirishga erishishimiz • mumkin.

E’tiboringiz uchun rahmat

Похожие

Savod o’rgatish jarayonida yozuvga o’rgatish

Savod o’rgatish jarayonida yozuvga o’rgatish

Savod o’rgatish davrida o’qish va yozuv darslari

Savod o’rgatish mashqlarining asosiy turlari

Savod o’rgatish metodlariga qiyosiy-tanqidiy tahlili