O’zbekistonda kasbiy ta`lim sohasidagi islohotlar va yangi pedagogik texnologiyalar zaruriyati - Педагогиka - Презентации

O’zbekistonda kasbiy ta`lim sohasidagi islohotlar va yangi pedagogik texnologiyalar zaruriyati

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

893.423828125 KB

O’zbekistonda kasbiy ta`lim sohasidagi islohotlar va yangi pedagogik texnologiyalar zaruriyati. www.arxiv.uz

1-reja: O’zbekistonda kasbiy ta`lim sohasidagi islohotlar. O’zbekiston Respublikasida kasb ta’limi islohoti. Istiqlolga erishgan mamlakatimizda yuz berayotgan tub o’zgarishlar ta’lim mazmunini davr nuqtai nazaridan yangilashni taqozo etmoqda. Bunday yangilanish O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi Qonuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” asosida amalga oshirilmoqda. Jumladan, «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» talablari asosida shakllantirilayotgan uzluksiz ta’lim tizimi doirasida kasb ta’limiga alohida o’rin berilishining samarasi sifatida kasb- hunar kollejlari va akademik litseylar tizimi shakllandi. Bugungi kunda kasbiy pedagogika jahon miqyosida tan olingan eng ilg’or metodlar va yo’nalishlar bilan boyib bormoqda. Ayni vaqtda o’zining keng tadbiqini kutayotgan, fanning boshqa sohalari bilan aloqadorlikda ishlab chiqilgan yangi kontseptsiya va nazariyalar rivojlantirilmoqda Kasbiy ta’lim uzoq davr mobaynida har tomonlama rivojlangan shaxsni tarbiyalashga yo’naltirildi, biroq ushbu chora bitiruvchilarning kasbiy mahoratining shakllanish darajasini pasayishi hisobiga amalga oshirildi. Bu holat kasbiy mahorat va layoqatni oshirish, insonning butun umri davomida o’z bilimini takomillashtirib borishi hamda o’z- o’zini tarbiyalash ehtiyojini oshirishga xizmat qilmas edi. Respublika xalq ta’limi tizimida olib borilayotgan islohotlar natijasida kasbiy ta’limni samarali tashkil etish, ishchi kasblariga maxsus tayyorlash, ta’lim oluvchi shaxsida kasbiy mahorat va layoqat sifatlarini shakllantirish masalalariga alohida e’tibor berilmoqda. www.arxiv.uz

Bu o’rinda kasb ta’limiga bo’lgan e’tiborning ortib borayotganligini quyidagilar bilan izohlash mumkin: ta’lim islohotlari natijasida akadem litsey, kasb-hunar kollejlari va boshqa turdagi o’quv muassasalarining shakllantirishilishi va rivojlanishi; oliy o’quv yurtlarida kasb ta’limini o’qitilishning yo’lga qo’yilayotganligi, bu borada alohida fakulьtet va bo’limlarning tashkil etilishi; kasbiy pedagogikaning boshqa fanlar bilan yanada jipsroq bog’lanib borishi, istiqbolda amalga oshirilishi ko’zda tutilgan bilim sohalari tutashuvida yangi kontseptsiya va nazariyalarning yuzaga kelishi; kasbiy ta’lim muassasalarining aholiga ta’lim xizmatlarini ko’rsatish borasidagi faoliyat turlarining ortib borishi, o’z bazasida tayyor mahsulot ishlab chiqarishning yo’lga qo’yilishi; mehnatni tashkil qilishning ilg’or shakllarini joriy etishi va boshqalar www.arxiv.uz 04 170A01 170A01 080705 0608161305 04 100A031505 1508091607 150507 0E0A11 100A031505 1008160C030A0405 150A11 0608161305 0B

Yangilangan ta’lim tizimini joriy etishda har bir bo’lajak o’qituvchining o’z faniga va barkamol avlod ta’lim-tarbiyasiga oid kasbiy kompetentligini shakllantirish va ularni pedagogik faoliyatda izchil qo’llay bilish mahoratiga ega bo’lishi bugungi kunning muhim talabidir. O’qituvchining kasbiy kompetentligi pedagogik yechimlar qabul qilish jarayoni bilan tavsiflanadi. Bu, ayniqsa, pedagoglarda ta’lim jarayonida vujudga keladigan muammolarni ko’ra olish, mustaqil ravishda aniq bir pedagogik maqsadlar va masalalar qo’ya olish, ularning yechimlari topa olish, tahlil qilish, olingan natijalarni baholay olish kabilarni rivojlantirish muammosining dolzarbliligini oshiradi. Dastlab “kompetentsiya” va “kompetentlik” tushunchalariga to’xtalsak. Kompetentsiya – ma’lum bir sohada sifatli produktiv faoliyat olib borish uchun zarur bo’lgan mutaxassisning ta’limiy tayyorgarligiga qo’yilgan talabdir. Kompetentlik – inson tomonidan faoliyat predmetiga tegishli kompetentsiyalarni egallaganlikdir. www.arxiv.uz

Kompetentlikning M.A.Choshanov ta’rifiga ko’ra formulasi: Bilimning mobilligi Metodning moslashuvchanligi Taffakurning tanqidiyligi KOMPETENTLIK www.arxiv.uz

2-reja: Kasbiy ta`lim sohasidagi yangi pedagogik texnologiyalar zaruriyati. Hozirgi zamonda kasb ta’limi o’qituvchilarini tayyorlashda yaratilgan yangi pedagogik shart-sharoitlar asosida zamonaviy ta’lim texnologiyalarini amaliyotga joriy etish tajribalaridan foydalanib, talabalar bilimlarini muntazam ravishda rivojlantirib borish va bunda samarali innovatsion uslublarni o’zlashtirgan holda, ularni amaliyotga joriy qilish borasida faoliyat olib borish lozim. Bugungi kunda zamonaviy ta’lim texnologiyalari deganda o’qitishning texnik vositalari yoki kompьyuterlardan foydalanish tushunilmaydi, balki bu ta’lim samaradorligini oshiruvchi omillarni tahlil qilish, ishlab chiqish hamda usul va materiallarni qo’llash, shuningdek qo’llanilayotgan usullarni baholash yo’li orqali ta’lim jarayonining asoslarini va uni maqbullashtirish yo’llarini ishlab chiqish demakdir. Zamonaviy ta’lim texnologiyalari ta’limning belgilangan maqsadi va ta’lim oluvchining bilim darajasiga ko’ra o’quv faoliyatini boshqarishning nazariy loyihasi va pedagogik tizimning amalda bo’lishini ta’minlovchi zarur vositalar tizimidir. www.arxiv.uz

Kasbiy ta’lim tizimida tayyorlanayotgan bo’lajak o’qituvchilar tomonidan o’zlashtiriladigan barcha umumkasbiy va mutaxassislik fanlari o’zida asosan faqat ma’lumot beruvchi, o’rgatuvchilik funktsiyasi bilan chegaralanib qolmasdan talabalarni mustaqil kreativ fikrni rivojlantiruvchi, tarbiyalovchi funktsiyalari orqali bakalavrlarning kompetentligini shakllantirishga xizmat qilishi zarur. Bundan ko’rinib turibdiki, har bir fan o’qituvchisiga ta’lim oluvchilarni nafaqat shu fan tuzilmasida mavjud bo’lgan ilmiy ma’lumotlar bilan qurollantirish, balki ular egallagan ilmiy tushunchalarni rivojlantirish va boshqa tushunchalar bilan integrallashuvini ta’minlash hamda ularni milliy qadriyatlar ruhida tarbiyalash vazifalari ham qo’yilgan. Shuning uchun ham har bir o’qituvchi o’z faoliyatida o’quv materialini va o’qitish metodlarini, yo’l va vositalarini yuqorida sanab o’tilgan talablar va tamoyillarga rioya qilgan holda tanlashi va uni ta’lim oluvchilarning e’tiboriga havola qilishida o’qitishning zamonaviy texnologiyalaridan unumli foydalanishi orqali ulardagi kasbiy kompetentligini shakllantirish maqsadga muvofiq bo’ladi. www.arxiv.uz

Pedagogik texnologiya - tizimli, texnologik yondoshuvlar asosida ta’lim shakllarini qulaylashtirish, natijasini kafolatlash va ob’ektiv baholash uchun inson salohiyati hamda texnik vositalarningo’zaro ta’sirini inobatga olib, ta’lim maqsadlarini oydinlashtirib, o’qitish va bilim o’zlashtirish jarayonlarida qo’llaniladigan usul va metodlar majmuidir. Bunday usul va metodlarni ishlab chiqish pedagogik texnologiya nazariyasi va metodikasining vazifasidir. “ Ta’lim texnologiyasi” tushunchasi “Ta’lim metodikasi” tushunchasiga nisbatan kengdir. Ta’lim metodi - o’quv jarayonining majmuaviy vazifalarini yechishga yo’naltirilgan o’qituvchi va o’quvchilarning birgalikdagi faoliyati usuli bo’lsa, ta’lim metodikasi esa muayyan o’quv predmetini o’qitishning ilmiy asoslangan metod, qoida va usullar tizimini tavsiflaydi. Ta’lim texnologiyasi - ta’lim maqsadiga erishish jarayonining umumiy mazmuni, ya’ni, avvaldan loyihalashtirilgan ta’lim jarayonini yaxlit tizim asosida, bosqichma- bosqich amalga oshirish, aniq maqsadga erishish yo’lida muayyan metod, usul va vositalar tizimini ishlab chiqish, ulardan samarali, unumli foydalanish hamda ta’lim jarayonini yuqori darajada boshqarishni ifodalaydi. Kasbiy ta’lim pedagogikasi – ta’lim-tarbiya oluvchilarga aniq yo’nalishdagi kasbiy ma’lumotlarni o’rgatuvchi fan. www.arxiv.uz

“ Bumerang” texnologiyasi Mazkur texnologiya bir mashg’ulot davomida o’quv materiallini chuqur va yaxlit holatda o’rganish, ijodiy tushunib yetish, erkin egallashga yo’naltirilgan. U turli mazmun va xarakterga (muomala, munoazarali, turli mazmunli) ega bo’lgan mavzularni o’rganishga yaroqli bo’lib, o’z ichiga og’zaki va yozma ish shakllarini qamrab oladi hamda bir mashg’ulot davomida har bir ishtirokchining turli topshiriqlarni bajarishi, navbat Bilan o’quvchi yoki o’qituvchi rolida bo’lishi, kerakli ballni to’plashiga imkoniyat beradi. “ Bumerang” texnologiyasi tanqidiy fikrlash, mantiqli shakllantirishga, imkoniyat yaratadi; xotirani, g’oyalarni, fikrlarni, dallillarni yozma va og’zaki shakllarda bayon qilish ko’nikmalarini rivojlantiradi. Ta’lim bilan bir qatorda mazkur metod tarbiyaviy xarakterdagi qator vazifalarni amalga oshirish imkonini beradi: -Jamoa bilan ishlash mahorati; -Muomalalik; -Xushfe’llik; -Ko’nikuvchanlik; -O’zgalar fikriga hurmat; -Faollik; -Rahbarlik sifatlarini shakllantirish; -Ishga ijodiy yondoshish; -O’z faoliyatining samarali bo’lishiga qiziqish; -O’zini xolis baholash. www.arxiv.uz

Asosiy tushunchalar quyidagilar: Ochiq savollar - bu savollar muomala, so’zlashuvni davom ettirishga imkon beradi. Ularga qisqa, bir xil javob berish mumkin emas. Yopiq savollar - bu savollar oldindan “ha” yoki “yo’q” tipidagi to’g’ri, ochiq, javoblarni berishni ko’zda tutadi. Ko’ndalang so’roq - bir-biriga guruhlab beriluvchi qisqa savollar qatori bo’lib, bu o’ziga xos axborotlar izlash hamda dallillarni, opponentlar pozitsiyasini aniqlash va muayyan qarorlar qabul qilish uchun ajoyib imkoniyatdir. Ko’ndalang so’roq paytida munoazaraga kirishish mumkin emas. Bu vaqtda faqat savollar beriladi, munozaraga kirishilmaydi. www.arxiv.uz

Похожие

Kasbiy ta`limda innovatsion texnologiyalar

Turkistonda jadidchilik harakatlari va ta’lim sohasidagi islohotlar

Kasbiy fanlarni o’qitishda yangi pedagogik texnologiya usullaridan foydalanish 2

Ta`lim turlari

Pedagogik innovatsiyalar va ularning ta\\'lim jarayoniga qo‘llashda o‘qituvchining roli