Inklyuziv ta’lim va tarbiya - Педагогиka - Презентации

Inklyuziv ta’lim va tarbiya

Загружено в:

10.06.2024

Скачано:

0

Размер:

9229.8857421875 KB

Fan: Maktabgacha pedagogika Mavzu: Inklyuziv ta’lim va tarbiya

REJA: 1. Inklyuziv ta’lim va tarbiyaning o‘ziga xosligi; 2. Inklyuziv ta’limga muhtoj bo‘lgan bolalar bilan ishlash

Inklyuziv ta`lim. Inklyuziv ta’lim alohida ta’lim ehtiyojlari va individual imkoniyatlarning xilma-xilligini hisobga olgan holda barcha ta’lim oluvchilar uchun ta’lim tashkilotlarida ta’lim olishga bo‘lgan teng imkoniyatlarni ta’minlashga qaratilgan. Jismoniy, aqliy, sensor (sezgi) yoki ruhiy nuqsonlari bo‘lgan bolalar (shaxslar) uchun ta’lim tashkilotlarida inklyuziv ta’lim tashkil etiladi.Inklyuziv ta’limni tashkil etish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.

Inklyuziv ta’limning asosiy tamoyillari. Ta’lim tizimini joriy etish har doim ma’lum bir qonun qoidalarga , tamoyillarga asoslanishni talab etadi. Inklyuziv ta’lim tizimini joriy qilishda esa quyidagi tamoyillarga asoslaniladi: 1). Inklyuziv ta’limning e’tirof etilishi. 2). Inklyuziv ta’limning barcha uchun ochiq bo’lishi tamoyili. 3). Bog’lanishning mavjud bo’lishi tamoyili. 4). Markazlashtirilmagan bo’lishi tamoyili. 5). Inklyuziv ta’limda kompleks yondashish tamoyili. 6). Inklyuziv ta’limda moslashuvchanlik tamoyili. 7). Malakaviylik tamoyili.

Inklyuziv ta’limning e’tirof etilishi tamoyili. Bu tamoyilning mazmuni shundaki , 1990 yildan buyon maxsus ehtiyojli bolalrni umumta’lim muassasalari tizimida o’qitish borasida bir qancha jahon miqiyosida deklorasiyalar va qarorlar qabul qilindi. Ularni jahonning ko’plab davlatlari e’tirof etdilar. Diskriminasiya (odamlarni ajratish) va ijtimoiy noto’g’ri fikrlashga qarshi kurashish eng muhim narsadir. Ya’ni inklyuziv ta’limni e’tirof etgan holda, aholi o’rtasida targ’ibat- tashviqot ishlarini olib borish eng birinchi galdagi masaladir.

Inklyuziv ta’limning barcha uchun ochiq bo’lishi tamoyili. O’tgan yigirma yil davamida maxsus ehtiyojli bolalarni umumta’lim muassasalari tizimida o’qitish borasida sezilarli ishlar amalga oshirildi. maxsus ehtiyojli bolalarni inklyuziv ta’limga jalb etish barcha hududlarda barcha maxsus ehtiyojli bolalarni qamrab olgan bo’lishi ta’minlanishi lozim.

Markazlashtirilmagan bo’lishi tamoyili. Bu tamoilning mazmuni quyidagi ikkita aspekt yordamida ifodalanadi: A). Inklyuziv ta’lim xizmatlari umumiy ta’lim tizimining integratsiya qilingan qismi bo’lishi kerak. B). Inklyuziv ta’lim tizimidgi vazifalar mahalliy ta’lim organlariga javobgarlik va boshqaruvni yuklash uchun markazlashmagan holda olib borilishi kerak va imkoniyatlar mahalliy sharoitlarga moslashtirilishi lozim.

Inklyuziv ta’limda kompleks yondashishi tamoyili. Nogiron bolalarga ularga nogiron deb faqatgina nuqson jihatdan yondashishi emas, balki bu bolalrga har tomonlama yondashish lozim. Maxsus ehtiyojli bolalar ta’limi boshlang’ich va o’rta-maxsus ta’limni olishlari blan yakunlanmasligi kerak. Nogiron bolalarning kasb- hunar ta’limi va oliy ta’limi ham amalga oshirilishi taalab etadi. Chunki inklyuziv ta’lim tizimining vazifalaridan biri maxsus ehtiyojli bolalrni har tomonlama rivojlantirish, ularning barcha huquqlarini ta’minlashdan iboratdir.

Inklyuziv ta’limda moslashuvchanlik tamoyili. Bu tamoyilning mazmuni shundaki, o’quv reja, dastur va darsiliklar maxsus ehtiyojli bolalarning imkoniyatlariga moslashuvchan bo’lishi kerak. Bolaning maxsus ta’limga bo’lgan ehtiyojlari har qanday integrasiya faoliyatining asosini tashkil etishi kerak.

Malakaviylik tamoyili. Maxsus ehtiyojli bolalar inklyuziv tarzda o’qitilayotgan sinflarda yuqori malakali o’qituvchilarning dars berishi talab etiladi. Bundan tashqari inklyuziv sinf o’qituvchisi defektlogiya sohasi bo’yicha ham malaka oshirgan bo’lishi kerak.

1). Izlab topish va jalb qilish bosqichi. Nogiron odamlarning hayoti asosan yakkalab qo’yishlar bilan bog’liq. Ko’plab davlatlarda nogiron odamlarga past nazar bilan qaralib, ular hamjamiyatdan chetlashtirilmoqda. Buning oqibatida nogiron bolalarning ta’lim olish imkoniyatlari yanada chegaralanib qolmoqda. Shunday usullar bilan ta’limdan chetda qolib ketgan nogiron bolalarni izlab topish imkoni yaratiladi. Ro’yxatga olingan bolalar o’z yaqin arofidagi umumta’lim maktablariga jalb etiladi.

2). Maxsus ehtiyojli bolalar bilan shug’illanish bosqichi. Bu bosqichda umumta’lim muassasalari tizimiga kiritilgan maxsus ehtiyojli bolalar bilan olib boriladigan o’quv-tarbiyaviy, korreksion- rivojlantiruvchi vazifalar rejasi tuzib chiqiladi.

3). Reabilitasiya bosqichi. Bu bosqichda bolalarning nogironligi tufayli bajara olmaydigan faoliyatlarini bajarish qobiliyatlari va ularning imkoniyatlari darajasini kengaytirish ishlari amalga oshiriladi. Shu sababali bu bosqichda nogiron odamlar nafaqat ta’lim tarbiya, balki ularning ishlab chiqarish faoliyatlarini oshiruvchi treninglar ham olib boriladi

4) Integrasiya bosqichida nogiron bolalar to’laligicha ijtimoiy jamiyatga kiritiladi. Ya’ni bu bosqichda nogiron bolalarning ham o’zlarining teng imkoniyatlari va huquqlaridan foydalangan holda kasb va ishlash joyini mustaqil tanlash imkoniyati beriladi.

Maxsus ehtiyojli bolalarni umumta’lim sharoitida o’qitish ularni o’ziga xos xususiyatlari, nuqson turi, darajasi va sinfdagi bolalar sonini e’tiborga olgan holda tashkil qilinadi. Har bir bola o’z imkoniyat darajasida rivojlanadi , buni L.S. Vigotskiyning ilmiy qarashlariga ko’ra “Har qanday ruhiy yoki jismoniy nuqsonda ham taraqqiyot davom etadi” fikri bilan ham tasdiqlash mumkin.

Inklyuziv ta’lim tizimiga maxsus yordamga muhtoj bolalarni viloyat (shahar, tuman) halq ta’limi bo’limlari tomonidan tibbiy-psixologik-pedagogik komisiya faoliyatida “Respublika, viloyat, tuman tibbiy- psixologo-pedagogik komissiyalar to’g’risida”gi Nizom asosida qabul qilinadi.

Oliy pedagogik ma’lumotli va malaka oshirish kurslarini o’tab inklyuziv ta’lim pedagogik kvalifikasiyasni olgan o’qituvchilargina inklyuziv sinf o’qituvchisi etib tayinlanishi mumkin

Inklyuziv sinf o’qituvchisi umumiy o’rta ta’lim mussasa Ustavida belgilangan vazifalar bilan bir qatorda -bolalarning jismoniy va ruhiy rivojlanishini korreksiyalash va me’yorga keltirish ishlarini olib boradi ; -bolalarni faolligini, ta’lim samaradorligini oshiruvchi metodlarni qo’llaydi; -diqqat-e’tibor, xotirani, kuzatuvchanlik sinchikovlik va boshqa qobiliyatlarni tarbiyalaydi; -o’z-o’zini nazorat qilish malakalarini, bolalarning bilishga doir qiziqishlarini va qobiliyatini rivojlantiradi.

E`TORINGIZ UCHUN RAHMAT !!!

Похожие

Inklyuziv ta’lim tamoyillari va unga bo’lgan ehtiyojlar

Imkoniyati cheklangan bolalarni inklyuziv ta’lim va tarbiyalash konsepsiyasi

Sharq uyg’onish davri va ta’lim tarbiya masalalari. Jadidchilik harakatida ta’lim va tarbiya

Ta’lim tarbiya ishlari gigienasi

Temuriylar davrida ta’lim-tarbiya