Zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizmga moyillik - Этика - Презентации

Zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizmga moyillik

Загружено в:

01.05.2024

Скачано:

0

Размер:

246.1103515625 KB

Mavzu; Zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizmga moyillik Tayyorladi; Nortojiyeva Lola

Zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizmga moyillik Reja: 1. Zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizmga moyillik tushunchasi. 2. Zamonaviy axloqiy tarbiyaning afzalliklari va kamchiliklari

Zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizn ga moyillik. Hozirgi paytda globallashuv jarayoni hayotimizga tez sur’atlar bilan kel- moqda. Uning ijobiy tomonlari birinchi navbatda turli sohalarda (jumladan, iqtisod, siyosat, madaniyat sohalarida) davlatlar va xalq- lar o‘rtasidagi integratsiya va hamkorlik aloqalarining kuchayishiga xizmat kundan- kunga kengayib va rang baranglashib bormoqda. Shu bilan birga dunyoda barcha odamlar ham ezgu niyatlar bilan ish olib boradi, deyish qiyin. Ba’zilar buzg‘unchi kuchlar uchun jahonda yagona axborot maydonining vujudga kelishi ham bunda «ayni muddao» bo‘ldi. Ular zudlik bilan bu qudratli vositani ham o‘z qabih niyatlari yo‘lida ishga solish harakatiga tushdilar.

Taraqqiyotga tahdidning zamonaviy ko‘rinishlaridan biri bu «Ommaviy madaniyat» bo‘lib, u o‘tgan asrning ikkinchi yarmida G‘arbda «pop kultura» nomi bilan vujudga kelgan. Uning asosiy maqsadi insonning ma’naviy yuksalishiga to‘sqinlik qilish, mil- liy madaniyatlar chegarasini buzib, bir xillikni o‘rnatishdan ibo- ratdir. U millat, ma’naviyat, qadriyat kabi tushunchalarni inson ongidan butunlay o‘chirib tashlab, manqurtga aylangan olomonni shakllantiradi. Bugungi kunda «ommaviy madaniyat» G‘arb dun- yosidagi madaniy hayotni izdan chiqarib, oila, nikoh, axloq bilan bog‘liq qadriyatlarga putur yetkazgan holda butun olamga giyoh- vandlik, gomoseksualizm, SPID, egoizm, sadizm kabi illatlarni tarqatmoqda. Bu kabi illatlarni o‘zida mujassam etgan «ommaviy madaniyat» globallashuv sharoitidagi axborotning shiddatli oqi- midan foydalanib, milliy madaniyatlar qiyofasini o‘zgartirishga va xalqlar turmush tarzini yaqinlashuviga sabab bo‘lmoqda. Bir so‘z bilan aytganda «ommaviy madaniyat» dunyoda bir xillikni shakl- lantirmoqda. Inson hayotida bir xillik zerikarli va mazmunsiz yashashga olib keladi.

Zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizmga moyillik oʻzgaruvchilari mavjud. Kosmopolitizm, yuqori ahamiyat beradigan qadriyat boʻlib, ommaviy qobiliyat va huquqlarga ega fuqarolar kabi insonlarning barchasiniga hamido boʻlib keladi. Kosmopolitizm konsepti, insonlar orasidagi nazariya va amaliy munosabatlarni topshirishni maqsad qiladi. Kosmopolitizmga moyillik deganda odamlarning qarashlari, ommaviy tashkilotlarga nisbatan adolatsizlik, tashkilotlar orasidagi qarashlar va afzal koʻrish orqali tarqaladi. Bu tarbiyaviy qarash, milliy va etnik hissiyotlarni oʻz ichiga olmaydi va ommaviy qadriyatni qoʻllab-quvvatlaydi. Kosmopolitizm, insonlar orasidagi barqarorlik, hurmat va tushunchalar oʻrtasidagi yoshda bogʻlangan insoniy munosabatlarni taklif etadi.

Globallashuvning eng dolzarb bo‘lgan madaniyatlararo munosabatlardagi bu tendensiyalari bizning davrimizda ziddiyat ko‘rinishini kasb etmoqda. Ana shunday «madaniy qarash»lardan biri kosmopolitizm (yun. Kosmorolites — dunyo, olam, dunyo fuqarosi) bo‘lib, bu oqim tarafdorlari yagona dunyo, universa- lizm g‘oyasini ilgari suradilar. «Yagona dunyo erkin fuqarosi»ning bu g‘oyasi go‘yoki har qanday millat va mamlakat manfaatlari- dan ustun turadi. Ularning qarashlariga ko‘ra hech qanday millat yoki mamlakat yo‘q, hamma bir xil dunyo xalqlaridir. Bu g‘oya ham «Ommaviy madaniyat»ning ko‘rinishlaridan biridir.

Bunda esa muhim nuans, kosmopolitizm guruhlariga va konseptlariga tortishmaslikdir. Maqsad insonlarning barchasi uchun adolatsizliga tiqilmasligi va barcha kelajak muammolarni hal etishda global muammolarga bir hil pressiyalar chiqarishni talab qilmasligidir. Shunga ko’rishimcha, zamonaviy axloqiy tarbiyada kosmopolitizmga moyillik, insonlarning uning izlanuvchanliq va ommaviy qadriyatga berilgan e’tiborni aniqlaydi. Bu tarbiyaviy ko’rsatkichlar, global muammolarni hal etish, oromnomlikni bilib olish, kulgu va ommaviy jiddiylikning oʻsishi hamda insonlarning xalqaro hamkorlik va muhabbatni rag’batlantishlarini kuchaytirishda muhim rol oʻynaydi.Kosmopolitizmga moyillik medeniya va tarixiy o’sishlar bilan bog’liqdir. Ayniqsa, globalizatsiya, kommunikatsiya vositalaridagi rivojlanish va dunyo bo’ylab o’zaro bog’liqliklarning o’sishi bilan bu tushuncha kuchaydi. Kosmopolit xizmatkorlar, hududlararo hamkorlik va insonlarning o’zaro munosabatlari orqali global muammolarni hal etishga intiladi.

Bolaning ma’naviy va axloqiy rivojlanishiga oilaning hal qiluvchi ta’siri. Bugungi kunda ular ko’cha va ommaviy axborot vositalarining bolasiga salbiy ta’siri haqida qancha gapirishmasin, shunga qaramay, sotsiologik tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, oilaning ta’siri boshqa omillar ta’siridan (oilaning rivojlanishiga ta’siri) kuchliroqdir. Bola 40 foiz; ommaviy axborot vositalari – 30 foiz; maktablar – 20 foiz; ko’chalar – 10 foiz). Garchi, albatta, bu erda ikkita muhim holatni hisobga olish kerak: Birinchidan, oilaning imkoniyatlari ob’ektiv ravishda cheklangan; ikkinchidan, zamonaviy oila, bir qator sabablarga ko’ra, ko’pincha bolaga ijobiy ta’sir ko’rsatishning pedagogik salohiyatini amalga oshira olmaydi. Ma’naviy-axloqiy tarbiya vazifasi oilaviy tarbiyaning asosiy vazifasidir. Ma’naviy-axloqiy tarbiya vazifasi oilaviy tarbiyaning asosiy vazifasidir. Ma’naviy-axloqiy tarbiya deganda biz shaxsning asosiy madaniyatining asosi bo’lgan bolaning ma’naviy- axloqiy sohasini shakllantirishga maqsadli yordam berish jarayonini tushunamiz Zamonaviy axloqiy tarbiyaning afzalliklari va kamchiliklari

Ma’naviy-axloqiy tarbiya asosiy (aslida insoniy) qobiliyatlarni rivojlantirish sifatida: axloqiy – yaxshi va yomonni farqlashdan iborat; estetik – go’zal va xunukni farqlashdan iborat; diniy – haqiqat va yolg’onni farqlashdan iborat – bu nafaqat asosiy vazifa (ko’pincha amalga oshirib bo’lmaydigan yoki zamonaviy oila tomonidan o’z-o’zidan amalga oshiriladi), balki oilada kattalar va bolalar, bolalar jamoasidagi bolalar o’rtasidagi tarqoqlikni bartaraf etish vositasidir. Oila va ta’lim muassasasi o’rtasida, shaxs (ham kichik bola, ham kattalar; bola, ota-ona, OS o’qituvchisi) va an’anaviy madaniyat o’rtasida. Bolalarni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashdagi qiyinchiliklar. Toki mana shunday tarqoqlik bartaraf etilmaguncha, oilada ma’naviy jamiyatga erishilmaguncha, ta’lim muassasalari bu muammoni o‘z darajasida hal etish yo‘llarini topsalar ham, bolalarni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashda ko‘p ish qilish mumkin emas.

E’tiboringiz uchun tashakkur!!! Savollar boʻlsa marhamat!!!

Похожие

Qadriyatlar

Ertalabki gigiyenik gimnastika mashqlari majmuasi

Serquyosh o`lka

Ertaklar – xalq og’zaki ijodining qadimiy janri

Этика, эстетика ва мантиқ