Xristianlik dinining bayramlari - Основы культурологии - Презентации

Xristianlik dinining bayramlari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1400.53125 KB

Reja : 1. Xristianlik dinidagi marosimlar 2. Pasxa bayrami 3. Valentin bayrami 4. Yangi yil bayrami Xristianlik dinining bayramlari

Pravoslavlnk marosimlari. Pravoslavlikda xristianlarning 7 sirli marosimi alohida o’rin egal laydi (tainstva). Bular — cho’krnti-rish, non va vino tortish, ruhoniylikunvonini berish, tav-ba-tazarru, miro surtish, muqaddas zaytun moyi surtish va nikoh marosimlaridir. Bu marosimlar 1279 yilda uzil-ke-sil xristianlikning marosimi, deb belgilangan.

CHo’qingirish marosimi — xristianlik dinining eng asosiy marosimlaridan biridir. CHunvsi, bu marosim bajarilgach, inson cherkov dargohiga qabul qilingan hisoblanadi. SHu vaqgdan boshlab "cho’qintirilgan" so’zi "xristian" so’zi bi-lan teng ma’no kasb etadi Pravoslavie cherkovida bu marosim quyidagicha ijro eti-ladi: yangi tug’ilgan bolani cherkovga olib kelishadi. Bu  erda ruhoniy uning yuziga qarata uch marta kuf-suflaydy. Ins- jinslarga qarshi duo o’qiydi. SHaytondan yuz o’girish-ga, uni puflashga va tuflashga chaqiradi. Bu ishlarning ham-masini bola nomidan cho’qintirayotgan erkak yoki ayol bajo keltiradi. SHundan keyin ruhoniy bolani uch marta so’vga botirib oladi va unga zaytun moyi surtadi. So’ngra boshi-dan bir tutam sochini kesib olib, unga nom beradi. Odam-ning tug’ilgan paytidanoq gunohkor ekanligi haqvdagi goya, "dastlabki gunoh" to’g’risidagi aqida bu marosimga asos qilib olingan. CHo’vdintirish marosimida inson shahvoniy, gunoh-li hayot uchun o’lib, diniy, muqaddas hayot uchun tug’iladi, deb ta’kidlaydilar ruhoniylar.  Xristianlik ta’limotiga ko’ra, odamlar dastlabki gu-noxga botgan odamzod ajdodidan gunoxkor bo’lib tug’iladi-lar. CHo’qintarish marosimi esa ana shu gunohni yuvish uchun xizmat qiladi.

 Non va vino totish marosimi ham asosiy marosimlardan biri. CHerkovning ta’lim berishicha, uni Iusus o’z shogird-lari bilan birgalikda o’tkazgan maxfiy kechada belgilagan va o’zini eslab turish uchun shunday qilishni buyurgan. Bu marosimning mohiyagi quyidagicha:  Xristianlar non bilan vinoni tanovul qilar ekanlar, bu bilan ular Iususning tanasi va qonini tatib ko’rdik, binobarin, endi xudoga yaqinroq va qondoshroq bo’ldik, deb hisoblaydilar. Bu marosim ertalabki yoki tupji ibodatda asosiy o’rin egallaydi.

Ruhoniylik unvonini berish marosimi (svyashenstvo) — bu, ruhoniylik martabasiga ko’tarilish bilan bog’liq maro-simdir. Diniy ta’limotga ko’ra, ruhoniy bo’ladigan shaxs-ning boshiga yepiskop qo’l tekkizgandan keyin, go’yo u "mu-qaddas ruh"ning alohida marhamati bilan xudo va odamlar o’rtasida vositachilik xususiyatiga ega bo’ladi. Ruhoniy un- voni uch daraja (dьyakon, presviter va yepiskop)ga ega.

Tavba-tazarru qilish marosimi — xristianliqda pushay-mon bo’lish marosimidir. Tavba qiluvchi shaxs maxsus jihrz-langan cherkov ibodatxonalariga boradi. U tavba qiladi, ya’ni ruhoniyga o’zining hamma gunoxlarini oqizmay- tomizmay so’zlab beradi. Buzuq niyatlari va shubhalarini aytadi. Ru-honiy dindorga nasihat qilib, uni to’g’ri yo’lga soladi va muqaddas ruhning kuchi bilan uni gunohlardan pok qiladi.

Miro surtish marosimi (miropomazanie) — cho’qintirish marosimi bilan bevosita bog’likdir. CHerkovlarda chaqaloq-lar cho’qintirilgandan keyin, ularga xushbo’y yog’ (miro) surtiladi. SHunday qilinganda, inson ilohiy muruvvatga eri-shadi, deb ta’lim beriladi xristianlikda.

Muqaddas zaytun moyi surtash marosimi (eleosvjtsenie) — bu bemorning peshona, yonoq, lab, ko’krak va qo’llariga mu- qaddaslashtirilgan zaytun moyi surtish bilan bog’liq ma-rosimdir. Bu marosim, cherkov ta’limotiga ko’ra, inson-ning jismoniy va ruhiy kasalliklarini davolaydi. Ayni paytda, tavbasiga tayanib ulgurmagan bandalarini gunohla-ridan xalos etadi.

 Nikoh marosimi — cherkov nikohidan o’tish davrida amalga oshiriladi. Bu marosim XVI asrda paydo bo’lgan. CHerkov ta’limotiga ko’ra, bo’lajak er- xotin mehrob oldida bir-birlariga sodiklik haqida va’da beradilar. Bu marosimni o’tkazishdan maqsad bolalarning eson-omon bu dunyoga ke-lishlari va xristianlik tarbiyasini olishlari nazarda tu-tiladi. SHu orqali inson xudoning marhamatiga erishgan hisoblanadi. Xudoning o’zi odamlarning nikoh ittifoqi-ni himoya qiladi. Ayni paytda, bu nikoh marosimini o’tkaz-may turib chrshakam axloqiy, oilaviy munosabatlarsh1ng bo’li-shi mumkin emas, deb ta’lim beriladi.

 Pasxa bayrami — bu salbga tortilgan Iususning mo’ьjizaviy tirilshii xotirasiga bag’ishlangan bayramdir. Pasxani bayram qilish kunini anikdash maqsa-dida maxsus jadval (pasxaliya) tuzib chiqilgan. Bundan maq-sad xristianlar Pasxasini nishonlash vaqtining yahudiy-lar Pasxasi nishonlash vaqtiga to’g’ri kelib qolishining oldini olish edi.  Pasxadan oldin ehtirosli hafta deb ataladigan hafta keladi. Bu — Iusus chekkan mashakqatlar va uning o’limini xotirlashga bag’ishlangan haftadir. Bu hafta davomida qavm-lar ro’za tutadilar. Zo’r berib toat-ibodat qiladilar. Undan keyin, bir hafta davomida Pasxa bayrami boshlanadi. Pas-xa bayrami xaloskor Iususning tirilishini tilovchi ibo-dat o’qish bilan boshlanadi. Pasxa vaqgida ruhoniylar tantana bilan bir-birimizni kuchoklab o’pishaylik, bizni yomon ko’rganlarni kechiraylik, deb dindorlarga murojaat qila-dilar.

 Isoning tug’ilishi bayrami (Rojdestvo Xristovo) — Iusus tug’ilgan kuni (Rrjdestvo) cherkov hayoti va dindor- larning turmushida muhim o’rin egallaydi. Bu bayramda O’g’il xudo Iususning ilohiy tug’ilishi haqidagi ta’limot asosi yotadi. Pravoslavlikcherkovi bu bayramni har yili 25 dekabr-da (Rossiyada 7 yanvarda) nishonlaydi.  Iususning tug’ilishi bayramida — uning insoniyat gu-nohini yuvishi va unga xalos bo’lish yo’lini ko’rsatishi uchun tug’ilganligi haqidagi ta’limot asosiy o’rin egallaydi.  Din targ’ibotchilarining ta’kidlashicha, Iususning tu-g’ilishi bilan ijtimoiy kelib chiqishi yoki jamiyatdagi mavqeidan qatьi nazar, barcha odamlar uchun najot yo’li, abadiyot va jannatda rohat- farog’atga erishshp imkoniya-ti ochilgan.  Bayram kunlari xristian olamining davlat muassasala-rida va parlamentlarida Rojdestvo ta’tillari beriladi, tantanali ibodatlar o’tkaziladi.

Avliyo Valentin kuni , Valentin kuni , Avliyo Valentin bayrami yoki Sevishganlar kuni har yili 14-fevralda nishonlanadi. Avliyo Valentin kuni juda koʻp mamlakatda nishonlanadi, ammo deyarli barchasida bu kun ish kunidir. Avliyo Valentin kuni bir yoki bir necha „Valentinus“ ismli xristian ziyolilarining liturgik nishonlanishidan kelib chiqqan. Avliyo Valentin bilan bogʻliq eng mashhur martirologga koʻra, Valentin oila qurish taʼqiqlangan askarlarga toʻylar oʻtkazgani uchun qamalgan. Yana uni Rim Impersiyasida qiynoqlarga duchor qilingan xristianlarga yordam berishda ayblashgan. Qamoqdaligida Valentin qamoqxona boshchisi Asteriusning qizini davolagan deyiladi. Afsonaga koʻra qatl qilinishidan avval Valentin qizga „Sening Valentiningdan“ deb xayrlashuv xatini yozgan. [5][6] Bugungi kunda Avliyo Valentin kuni Ingliz uyushmasida va Luteran cherkovida rasmiy ziyofat kunidir. [7][8] Pravoslavlar ham Avliyo Valentin kunini nishonlaydi, ammo 6-iyulda va 30-iyunda. 6-iyul Rimlik Avliyo Valentin sharofatiga, 30-iyun boʻlsa Hieromartyr Valentin yepiskopi sharofatiga nishonlanadi. Bu kun birinchi marta romantik sevgi bilan Geoffrey Chaucer yashagan oʻrta asrlarda bogʻlangan. Bu paytda ritsarlik madaniyati juda keng tarqalgan boʻlgan. 15-asrga kelib sevishganlar bir-birlariga boʻlgan muhabbatlarini gul sovgʻa qilib, shirinliklar berib, va „valentinlar“ deb nomlangan otkritkalar yuborib izhor qila boshlashgan. [1][3] BugungikundaishlatiladiganAvliyoValentinkuniramzlarigayurakrasmi, kaptarlarvaqanotlisevgifarishtasikiradi. 19-asrdan boshlabqoʻldatayyorlanganvalentinlaroʻrniniishlabchiqarilganotkritkalareg gallabkelyapti

Похожие

Xristianlik

Xristianlik 3

Xristianlik 2

Yahudiy dinining udumlari

Buddaviylik va Xristianlik