Neft va Gazni paydo bo’lish va tarkibi - Горное дело - Презентации

Neft va Gazni paydo bo’lish va tarkibi

Загружено в:

16.03.2024

Скачано:

0

Размер:

890.3056640625 KB

Neft ( turkcha : neft ; forscha : تف��ن - naft ), qoramoy — suyuq yonuvchi qazilma boylik, organic birikmalarning, asosan, uglevodorodlarning murakkab aralashmasidan iborat modda. Yer yuzasidan, asosan, 1,2—2,0 km chuqurlikdagi yer osti gumbazlarining gʻovak yoki seryoriq togʻ jinslari (qum, qumtosh, ohaktoshlar)da joylashgan. Chiqarilayotgan neft, asosan, burgʻilangan quduqlardan olinadi.

Neft — yonuvchan moy ; tarkibida uglevodorod boʻlgan qizil-jigarrang, baʼzan qora rangli , oʻziga xos hidli Yer qobigʻida mavjud boʻlgan foydali qazilma boylik. Neftning tarkibida uglevodorodlardan tashqari, baʼzan kislarodli, oltingugurtli va azotli birikmalar ham boʻladi. Turli joydan chiqqan neftning tarkibi turlicha boʻlib, uning solishtirma ogʻirligi 0,74 bilan 0,97 g/sm³ orasidadir. Neftning tarkibiga qattiq, suyuq va gazholidagi uglevodorodlar kiradi. Gaz holidagi uglevodorodlar yer tagidan tabiiy gaz yoki yoʻldosh gaz(neft qazib olishda chiqadigan gaz) holida chiqadi. Tarkibida, asosan, suyuq uglevodorodlar boʻladigan neft — parafin asosli, qatiiq uglevodorodlar boʻladigan neft esa asfalt asosli neft deb ataladi.

Oʻzbekistonda Neft chiqarish 1876- yildan boshlangan. Fargʻonaning Qamishboshi qishlogʻida tadbirkor D. P. Petrov tomonidan 19- asrning 80-yillari boshida 25 metrgacha burgʻilangan 2 ta quduqning har biridan kuniga 10 pud (160 kg) gacha Neft chiqarilgan.

Neft chiqarish qadim zamonlardan maʼlum. Miloddan avvalgi Kissiyada Neft quduqlardan chiqarilgan. Midiya, Bobil va Suriyada Neft ochiq suv havzalari yuzidan yigʻib olingan. Oʻsha davrda yerni burgʻilamasdan yer yoki suv yuzasidagi, quduqlardagi tayyor Neftni yigʻib olganlar. 15- asrda Italiyada Neftli qumtosh va ohaktoshlarni qizdirib va siqib Neft olingan. 1868-yilda Qoʻqon xonligida koʻldan ariqlarda oqib chiqadigan suv yuzasidan Neft yigʻib olingan; buning uchun ariqlarga ostidan suv oʻtadigan, yuzida esa Neft yigʻiladigan toʻsiq qilingan. 17-asrda Bokuda quduqlardan Neft chiqarilgan. Bunday quduqlarning chuqurligi 27 m gacha boʻlib, devorlari toshlar yoki yogʻochlar bilan mustahkamlangan.

Metan (CH4) tabiiy gazning asosiy komponentidir, garchi uning tarkibida etan (C2H6), propan (C3H8), butan (C4H10) yoki pentan (C5H12) kabi ancha kichikroq nisbatda boshqa engil uglevodorodlar ham mavjud. Odatda 85% 10% etan, 3% propan, 0,1% butan va 0,7% azot bilan aralashtirilgan holda topiladi. Ularning barchasi juda past qaynash nuqtalariga ega, metan holatida -158,9 ° C gacha. 5-10 uglerod atomi bo'lgan uglevodorodlar normal haroratda suyuq holatda bo'lsa, bu past molekulyar og'irlikdagi uglevodorodlar (5 uglerod atomidan kam) gaz yoki bug' shaklida bo'ladi.

CH kimyoviy aloqasi tarkibidagi energiyani olish uchun yonish jarayonini amalga oshirish kerak. yonish hisoblanadi yoqilg'ining (gaz) oksidlovchi deb ataladigan boshqa oksidlovchi (havo) bilan oksidlovchi (ekzotermik) reaktsiyasi . Bu o'tish issiqlikning chiqishi bilan birga keladi, bu hodisa ko'pincha yorug'lik va issiqlik manbasini tashkil etuvchi olov tomonidan sezilishi mumkin. Yonish sodir bo'lishi uchun yoqilg'i va oksidant to'g'ri nisbatda aloqada bo'lishi kerak va aralashmaning olov haroratidan yuqori haroratda bo'lishi kerak.

Havoni mos yozuvlar sifatida oladigan bo'lsak, tabiiy gazning nisbiy zichligi 0,6 dan 0,66 gacha, ya'ni u havodan kamroq yoki og'irroqdir. Uning kalorifik qiymati yoki to'liq yonish hajmining birligiga ajratilgan issiqlik 6,6 dan 12 te / m3 gacha.

Похожие

Neft va gazni yig’ish tizimlarini loyihalashtirish jarayonining umumiy tavsifi

O’zbekistonda neft va gaz sanoati

Neft va gaz konlarini izlash va qidirish asoslari

Neft va gaz konlarini ishlatish texnologiyalari

Kon neft va gaz quvurlarini hisoblash