Foydali qazilma konlarining sanoat tasnifi - Горное дело - Презентации

Foydali qazilma konlarining sanoat tasnifi

Загружено в:

19.03.2024

Скачано:

0

Размер:

580.75 KB

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI QARSHI MUHANDISLIK - IQTISODIYOT INSTITUTI GEOLOGIYA VA KONCHILIK ISHI FAKULTETI 60721600- Foydali qazilma konlari geologiyasi, qidiruv va razvedkasi ta’lim yo‘nalishi 3- kurs talabasi “ FOYDALI QAZILMALAR” FANIDAN MUSTAQIL ISHI Mavzu: Foydali qazilma konlarining sanoat tasnifi

Foydali qazilma konlarining sanoat tasnifi metallurgiyadaKonlarning sanoat tasnifida metall elementlar qo‘llaniladigan xossalaridan kelib chiqib guruhlarga ajratiladi. Nometall elementlar esa xalq xo‘jaligining sohalarida asosiy ahamiyatiga qarab tasniflanadi. Foydali qazilmalar xaqidagi ta’limot ma’dan hosil bo‘lishi nazariyasi, ularning yer po‘stida joylashishi qonuniyatlari, ma’dan tanalarining ko‘rinishi va yotishi, tarkibi, struktura va teksturasi hamda foydali qazilmalarning kelib chiqishi va sanoatda ishlatilishi bo‘yicha turlarga bo‘linishi bilan tanishtiradi. Barcha foydali qazilmalar to‘rt katta guruhga bo‘linadi: metall, nometall, yonuvchi va gidromineral foydali qazilmalar.

METALL FOYDALI QAZILMALAR. 1. Qora metallar: temir, marganets, xrom, titan. 2. Nodir metallar: volfram, molibden, qalay, surma, simob, nikel, vanadiy, kobalt, vismut. 3. Rangli metallar: mis, qo‘rg‘oshin, rux, aluminiy. 4. Asl metallar: oltin, kumush 5. Radioaktiv metallar: uran, toriy 6. Kamyob metallar: sirkoniy, gafniy, niobiy, tantal. 7. Yengil metallar: berilliy, litiy, rubidiy, seziy, magniy. 8. Tarqoq metallar: indiy, galliy, germaniy, talliy, kadmiy, selen, tellur, skandiy, reniy.

NOMETALL FOYDALI QAZILMALAR. 1. Kimyo sanoati va qishloq xo‘jaligi uchun xomashyo: oltin- gugurt, fosfor, mineral tuzlar. 2. Industrial xomashyo: grafit, slyudalar, olmos, asbest, flyuorit. 3. Sopol, shisha, o‘tga va kislotaga bardoshli xomashyo: dala shpati, gillar va kaolinlar. 4. Qurilish materiallari: qum, shag‘al, gips, tog‘ jinslari. 5. Qimmatbaho va bezak toshlar: yoqut, feruza, nefrit, yashma, zumrad, olmos.

YONUVCHI FOYDALI QAZILMALAR Ko‘mir - yonuvchi organik togʻ jinslariga mansub modda Neft va gaz – yonuvchi organik suyuq modda. Torf - ( nemischa : torf) — botqoqlik oʻsimliklarining oʻta namgar va havo kirib borishi qiyin boʻlgan sharoitda tabiiy chirishi va chala parchalangan qoldiklarining toʻplanishidan hosil boʻladigan foydali qazilma, yoqilgʻi. Yonuvchi slanetslar - qagtiq kaustobiolitlar guruhiga mansub foydali qazilma.

GIDROMINERAL XOMASHYO. 1. Chuchuk suvlar. 2. Shifobaxsh suvlar. 3. Termal suvlar 4. Sanoat suvlari. Mineral suv lar — tarkibida baʼzi bir kimyoviy elementlar va birikmalar, shuningdek, gazlar boʻlgan suvlar. Tarkibidagi erigan minerallarning umumiy miqdori 1 g/l gacha boʻlgan suvlar chuchuk hisoblanadi. Baʼzi dengiz va koʻl suvlari ham Mineral suvlar ga kiradi. Mineral suvlarning maʼlum shifobaxsh xususiyatiga va iqtisodiy jihatdan uzoq muddat foydalanish uchun yetarli miqdorga ega boʻlganlari mineral suv manbalari deb ataladi. Suv tarkibida yod, brom, litiy, bariy, temir va boshqa, gazlardankarbonat angidrid, radon, sulfat gazlari boʻlishi ularda shifobaxsh xususiyat vujudga keltiradi.

Foydali qazilma konlari tasnifi Yer po‘stidagi foydali qazilma konlarini aniqlash, o‘rganish va qazib olish uchun ularni bir tartibga solib, guruhlarga ajratish lozim bo‘ladi. Bunda ularning bir qator xususiyatlarini hisobga olgan holda tasniflanadi.Ma’lumki, tabiatda uchraydigan konlar turli sharoitlarda yuzaga keladi. Konlarni tasniflashda turli omillar inobatga olinadi: 1. Morfologik omil. Bunda ma’danlarning shakllariga qarab hamda tog‘ jinslari oralarida joylashishini inobatga olgan holda tur- larga ajratiladi. 2. Texnologik omil. Bunda konlarning ma’dan tarkibiga hamda elementlarning xalq xo‘jaligida ishlatilishiga qarab tasniflanadi. 3. Genetik omil. Konlarning hosil bo‘lishi sharoitlariga qarab tasnif tuzish.

Quyida amaliyotda eng ko‘p qo‘llaniladigan genetik tasnif kelti- riladi: Foydali qazilma konlarining genetik tasnifi 1- jadval

ETIBORINGIZ UCHUN R A XM A T I.B.QAHRAMONOV

Похожие

Neft va gaz konlarining ishlash usullari

Neft va gaz konlarining kon - geologik tavsifi

Neft va gaz konlarini izlash va qidirish asoslari

Konchilik korxonalarida ishlatiladigan transport mashinalari turlari. Transport mashinalarning umumiy tasnifi

Quduqda bajariladigan gidrodinamik tadqiqotlar ma’lumotlari asosida qatlamning foydali o’tkazuvchanligini aniqlash