Neft va tabiiy gazning analiz qilish usullari - Химия - Презентации

Neft va tabiiy gazning analiz qilish usullari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

716 KB

Mavzu: Neft va tabiiy gazning analiz qilish usullari

Mavzu: Neft va tabiiy gazning analiz qilish usullari Reja: 1. Neft va tabiiy gazni analiz qilishning xromatografik usullari. 2. Xromatografik analiz qilishda qо‘llaniladigan asbob-uskunalar. 3. Gel xromatografiyaasi. 4 . Xroatografik analizning a h amiyati.

Hozirgi paytda eng muhim xromotagrofiya usullari gaz-qattiq modda xramotagrafiyasi, gaz-adsorbsion xromotagrafiya (GAX, bunda qо‘zg‘almas faza sifatida qattiq adsorbent ishlatiladi) va gaz-suyuqlik xromotagrafiyasidir (GSX, bunda qattiq sorbent donachalari yuzasidagi suyuqlik pardasi qо‘zg‘almas faza bо‘ladi). Gaz xromatograf i n i tuzilish i. 1-tashuvchi gazning doimiy o q im manbai, 2-gaz o q im ro s tlagichi, 3- tekshir il uvchi namuna miqd orini o ’lchab kiritish uchun dozalovchi moslama ( dozator ), 4- termostatlangan xromotagrafiya kolonkasi , 5- detoktor , 6- o ’ ziyozar moslama , 7- kolonkali isitish bloki .

Gaz xromotagrafiyasida tekshiriluvchi aralashmaning tarkibi y q ismlari (komponentlari) gaz faza bilan q atti q yoki suyuq fazalar orasida ta q simlanadi. Gaz xromatografiyaasida h arakatchan fazani gaz yoki bu g‘ tashkil q il ad i . Gaz xromotagrafiyasini о‘tkazishda ma’lum haroratgacha qizdirilgan tashuvchi gaz oqimiga tahlil qilinadigan namuna kiritiladi. Namuna tarkibidagi moddalar tashuvchi gaz oqimida bug‘lanib, termostatlangan, qо‘zg‘almas fazali (adsorbentli) kolonkaga kiradi. Kolonkadagi adsorbentda gazsimon moddalar aralashmasining kо‘p marta takrorlanuvchi adsorbsiya va desorbsiya (yoki suyuqlik pardasida erish va ajralib chiqish) jarayonlari sodir bо‘ladi. Bunda murakkab aralashmaning tarkibiy qismlarga ajratilishi tekshiriluvchi moddalarning fazalar orasida taqsimlanish koeffitsiyenta yoki adsorbsiyalanish koeffitsiyenta bilan aniqlanadi. Kolonkadan chiqishda aralashma alohida moddalarga ajralaib, gaz oqimi bilan birga dektorga kiradi.

Gaz xromatografiyaasining bir turi bо‘lgan kapillyar xromatografiyaada aralashmani tarkibiy qismlarga ajratish samaradorligi ancha katta bо‘ladi. Bu usulda xromogografik kolonka sifatida diametri OD-0,5 mm va uzunligi bir necha о‘nlab metr bо‘lgan kapilyarlardan foydalaniladi. Bunda kapilyarlar qattiq tashuvchi vazifasini bajaradi. Ularning ichki devorlari qо‘zgalmas suyuq yoki qattiq faza pardasi bilan qoplangan bо‘ladi. Kapilyarlar uzunliginint kattaligi va diametrining kichikligi aralashmalarning tarkibiy qismlarga yaxshi ajratilishini, xromatografiyaalashni katta tezlikda olib borishni va gaz xromatografiyaasining juda sezgir bо‘lishini ta’minlaydi. Kapillyar xromatografiyaaning asosiy qiyinchiliklari katta uzunlikdagi ingichka kapilyarlarni tayyorlash, ularning devorlarida suyuq yoki qattiq fazanint yupqa qatlamini hosil qilish va namuna komponentlarining mikro miqdorlarini detektorlashdan iborat. Kapilyarlar misdan, alyuminiydan, shishadan, zanglamaydigan pо‘latdan, plasstmassalardan yasaladi. Kimyoviy moddalar ta’siriga barqarorligi, tozaligi va tayyorlash osonligi tufayli shishadan tayyorlangan kapillyar kalonkalar amalda kо‘p ishlatiladi. Zaruriy uzunlikda tayyorlangan kapillyar baraban yoki kassetaga о‘ralib, ichki yuzasiga qо‘zg‘almas suyuq faza qoplanadi va gaz xromatografiyaaning termoshkafiga joylashtirilib, asbobning gaz zanjiriga ulanadi.

Kapillyar kolonka devorining ichki yuzasiga qoplash uchun dastlab suyuq faza tanlanadi, u devorni yaxshi hо‘llaydigan va aralashmaning tarkibiy qismlari yaxshi ajratilishini ta’minlaydigan bо‘lishi kerak. Avval kapillyar kalonka xarakatchan organik erituvchi bilan bosim ostida yuviladi, sо‘ngra kuruq azot oqimida quritiladi. Kapillyar kalonkaning ichki yuzasini qoplash uchun ishlatiladigan qо‘zg‘almas faza uchuvchan erituvchida eritiladi va eritmanint ozgina miqdori gaz bosimidan foydalanib kalonka orqali о‘tkaziladi. Eritma kapilyarning ichki devorini hо‘llaydi, va azot oqimi bilan yuvilgandan keyin erituvchi buglanib ketgach kapillyar devori qо‘zg‘almas suyuq fazaning yupka qatlami bilan qoplanib, qoladi. Suyuq qо‘zg‘almas fazalar sifatida yuqori haroratlarda qaynaydigan uglevodorodlar-skvalan, oktadetsen, vazelin moyi, kremniy-organik birikmalar silikon moylari siloksanlar va boshqalar ishlatiladi. Kapillyar xromatografiyasida detektorlarida sistemalarning sezgirligi yuqori (10 g/s gacha), ishchi kamerasining hajmi kichik bо‘lishi kerak. Kо‘pincha, alangali ionizatsion turdagi mikrodetektorlar (sezgirligi10-"g/s gacha). krokatarometrlar (10~ ' g/s gacha) va elektrokonduktorimetrik mikrodetektorlar (sezgirligi 10~12 g/s gacha) ishlatiladi.

Bunday jarayonda quyidagi hollardagina zanjir parchalanishining oldini olish mumkin. Amalda qо‘ llanilishi. Gaz xromatografiyasining amalda keng qо‘ llanilishi va kat t a a h amiyatga sabab shuki, uning yordamida murakkab gaz aralashmalarning alo h ida komponentlarini ta qq oslab ani q lash va mi q doriy ji h atdan ani q lash mumkin, ta h lilni bajarish k о‘ p va q t talab etmaydi va usul yetarli darajada universaldir. Gaz xromatografiyaasi preparativ ma q sadlarda fizik-kimyoviy tad q i q otlar va boshqa so h alarda qо‘ llanilganda yaxshi natijalar beradi. Gaz xromatografiyaasi usuli bilan neft gazlari, kon gazlari, h avo, asosiy kimyoviy ma h sulotlar, organik sintez sanoatining ma h sulotlari, neft va uni q ayta ishlash ma h sulotlari ta hl il q ilinadi. Gaz xromatografiyaasi usullari ba’zi elementlarning izotoplarini ajratish uchun h am yaro q lidir. Gaz xromatografiyaasidan biologiyada, tibbiyotda, yog ‘ ochni q ayta ishlash texnologiyasida, ozi q - ov q at sanoatida, ba’zi yuqori h aroratli jarayonlar texnologiyasida foydaniladi. Gaz xromatografiyaasidan suyuq l iklarni xromotagrafik kolonkada bu g‘ h oliga aylantirib ta hl il q ilish uchun h am foydalanish mumkin. U ishlab chi q arish jarayonlarini avtomatlashtirishda h am qo’llaniladi.

Gaz xromatografiyaasi, shuningdek, adsorbentlarning turli xossalari (solishtirma sirtini) va adsorbatlar (yutiluvchi gazlar) xossalarining (diffuziya koeffitsiyenti) hamda adsorbent- adsorbat sistemalar xususiyatlarini (adsorbsiya issiqligi va izotermasi), moddalarning boshqa xossalarini, reaksiyalar kinetikasini va boshqalarni aniqlashda keng qо‘ llaniladi. Gaz xromatografiyasidan kо‘p komponentli murakkab aralashmalarini tahlil qilishda, mikroq o’ shimchalarini aniqlashda, uchuvchan bо‘lmagan birikma (polimerlar) tahlilida element tahlili va boshqalarda ham foydaniladi. Kapillyar xromatografiyaa usulida juda nozik aralashmalarni ham tarkibiy qismlarga ajratish mumkin. Masalan, kapillyar xromatografiyaa usuli vositasida 15-20 birikmadan tashkil toptan izomer uglevodorodlar aralashmasini bir necha minutda tarkibiy qimslarga ajratish va miqdoriy aniqlash mumkin. Kapillyar xromatografiyaaning afzalliklaridan yana biri jarayonni amalga oshirish uchun gazdan juda oz hajmda zarur bо‘lishidir.

Neftning fraksiyasini 125 C xromatogammasi (- qo ’zgalmas faza 50 ° C ).

1-izopentan; 2-n-pentan; 3-2,2-etilbutan; 4-siklopentan; 5-2,3-dimetshbutan; 6-2-metshpentan, 7-3-metshpentam, 8-n-geksan, 9-2,2-dimetilpentan, 10- metilsiklopentan, 11-2,4—dimetilpentan, 12-benzol, 13-3,3-dimetilpentan, 14- siklogeksan, 15-2-metilgeksan, 16-2,3-dimetilpentan, 17—1,1- dimelpentan, 18- 3- metilgeksan, 19-1,3-sis-dimetilsiklopentan, 20-1,3--trans-dimetilsiklopentan, 21- 1,2—trans-dietilsiklopentan +3-etshpentan, 22- n-geptan, 23-1,2-sis- dimetiIsiklopentan+2,2-dimetilgeksan. 24-1,1,3-trimet il siklopentan, 25- metil sikl ogeksan, 26- 2,5-dimetilgeksan, 27-2,4-dimet il geksan, 28-etil si k l opentan, 29-2,2,3-tr i metilpentan, 30-1,2,4-trans-tr ietilsi klopentan, 31-3,3-dimet il geksan, 32-toluol, 33-1,2,3-trans-tr i et il siklopentan, 34-2,3,4-trimeti l pentan, 35-2,3- d i metilgek-san +2,3-met il etilpentan+2,3,3-tr i met il pentan, 36-1,1,3-trimet il - siklopentan, 3 7-2-metilpenta n , 38-4-met il pentan,.39-3,4-dimet il -geksan.,40-3-met il geptan, 41-3-et il geksan+1,2,4 n( s is, trans-tr i et i 1sik lo pe l 7 il 42-1,2,3-trans, sis- tr i met i lsiklopentan, 43-1,3-sis-dimetilsiklo-geksan + 1,4-trans-d i met il siklogeksan, 44-1,3-sis-metiletilsik lo -pentan, 45-1,3- trans - metiletilsiklopentan , 2- trans - metiletilsikpopentan , 46-1,1- metiletilsiklopentan ,47- n - oktan +1,2,3,4- trans , tetrametilsiklopentan , 48-1,2- trans - dimetilsiklogeksan , 49-1,3- trans - dimeti 1 siklogeksan +1 L - sis - dimetilsiklogeksan ,

 Gel xromatografiyasi. Bu xromatografiyaaning mutlaGel xromatografiyasi. Bu xromatografiyaaning mutla qq o o о‘о‘ ziga xos turi ziga xos turi bb о‘о‘ lib, molekulalarning ulchamlari orasidagi farlib, molekulalarning ulchamlari orasidagi far qq dan foyda lanishga dan foyda lanishga asoslangan.asoslangan.  U gel xromatografiyaasi yoki elak xromatografiyasi deyiladi.U gel xromatografiyaasi yoki elak xromatografiyasi deyiladi.  Gel xromatografiyaasida taqsimlanish xromatografiyaasidan farqli ravishda Gel xromatografiyaasida taqsimlanish xromatografiyaasidan farqli ravishda qо‘zg‘almas va harakatchan faza sifatida bitta suyuqlik-erituvchining о‘zi qо‘zg‘almas va harakatchan faza sifatida bitta suyuqlik-erituvchining о‘zi xizmat qiladi. xizmat qiladi.  Bunda qattiq tashuvchi qatlami - gel donachalarini yuvib о‘tadigan suyuqlik Bunda qattiq tashuvchi qatlami - gel donachalarini yuvib о‘tadigan suyuqlik harakatchan faza vazifasini о‘tab, ajratiluvchi aralashma komponeitlarini harakatchan faza vazifasini о‘tab, ajratiluvchi aralashma komponeitlarini kolonka bо‘ylab siljitadi. Shu suyuqlikning boshqa qismi gel donachalarining kolonka bо‘ylab siljitadi. Shu suyuqlikning boshqa qismi gel donachalarining g‘ovaklariga joylashib, qо‘zgalmas faza vazifasini bajaradi.g‘ovaklariga joylashib, qо‘zgalmas faza vazifasini bajaradi.  Aralashma tarkibidagi molekulalar ulchamlari jihatdan turlicha, gel Aralashma tarkibidagi molekulalar ulchamlari jihatdan turlicha, gel g‘ovaklarining diametri esa о‘zgarmas bо‘lganida moddalar aralashmasi g‘ovaklarining diametri esa о‘zgarmas bо‘lganida moddalar aralashmasi tarkibiy qismlarga ajraladi. Bunda ulchamlari gel g‘ovaklarining tarkibiy qismlarga ajraladi. Bunda ulchamlari gel g‘ovaklarining diametridan kichikroq bо‘lgan molekulalar gelda tutilib qoladi. diametridan kichikroq bо‘lgan molekulalar gelda tutilib qoladi. Tekshiriluvchi aralashma filtrlanganda maydaroq molekulgshar gel Tekshiriluvchi aralashma filtrlanganda maydaroq molekulgshar gel g‘ovaklariga kirib, shu g‘ovaklardagi erituvchida tutilib qoladi va gel qatlami g‘ovaklariga kirib, shu g‘ovaklardagi erituvchida tutilib qoladi va gel qatlami bо‘ylab g‘ovaklarga kirolmagan yirikroq molekulalarga nisbatan sekinroq bо‘ylab g‘ovaklarga kirolmagan yirikroq molekulalarga nisbatan sekinroq harakatlanadi. Gel xromatografiyaasi moddalar aralashmasini shu moddalar harakatlanadi. Gel xromatografiyaasi moddalar aralashmasini shu moddalar molekulalarining ulchamlari va massalariga bog‘liq ravishda ajratish molekulalarining ulchamlari va massalariga bog‘liq ravishda ajratish imkoniii beradi. Aralashmalarni ajratishning bu usuli ancha oddiy, tezkor va imkoniii beradi. Aralashmalarni ajratishning bu usuli ancha oddiy, tezkor va eng muhimi boshqa xromatografik usullardan osonroq sharoitlarda amalga eng muhimi boshqa xromatografik usullardan osonroq sharoitlarda amalga oshirilish imkoni bilan farqlanadi. oshirilish imkoni bilan farqlanadi.

 Gel xromatografiyaasida tabiati va xossalari jihatdan turlicha bо‘lgan har Gel xromatografiyaasida tabiati va xossalari jihatdan turlicha bо‘lgan har xil gellardan foydalaniladi. Ular yumshok, yarim qattiq va qattaq gellarga xil gellardan foydalaniladi. Ular yumshok, yarim qattiq va qattaq gellarga bо‘linadi. Bularning xar biri gidrofil yoki gidrofob bо‘lishi mumkin.bо‘linadi. Bularning xar biri gidrofil yoki gidrofob bо‘lishi mumkin.   Gel xromatografiyaasida ishlatiladigan erituvchilar aralashmaning barcha Gel xromatografiyaasida ishlatiladigan erituvchilar aralashmaning barcha komponeitlarini erita olishi, gel sirtini hо‘llaydigan bо‘lishi va gelda komponeitlarini erita olishi, gel sirtini hо‘llaydigan bо‘lishi va gelda adsorbilanmasligi kerak. Gel g‘ovaklarini va gel donachalari orasidagi, adsorbilanmasligi kerak. Gel g‘ovaklarini va gel donachalari orasidagi, bо‘shliqni tо‘ldiruvchi erituvchilar xromatografiyaalanuvchi moddalarning bо‘shliqni tо‘ldiruvchi erituvchilar xromatografiyaalanuvchi moddalarning molekulalari bilan bir xilda о‘zaro ta’sir etishi kerak. Shunda erigan molekulalari bilan bir xilda о‘zaro ta’sir etishi kerak. Shunda erigan moddalarning g‘ovaklarga kirishi faqat diffuziyalanish tufayli bо‘ladi.moddalarning g‘ovaklarga kirishi faqat diffuziyalanish tufayli bо‘ladi.   Erituvchining qovushokligi ham katta ahamiyatga ega, massa almashinishi Erituvchining qovushokligi ham katta ahamiyatga ega, massa almashinishi tezligi ana shunga bogg‘iq. Diffuziyalanish koeffitsiyenta kichik bо‘lgan yuqori tezligi ana shunga bogg‘iq. Diffuziyalanish koeffitsiyenta kichik bо‘lgan yuqori molekulyar birikmalarning eritmalari uchun erituvchining qovushoqligi molekulyar birikmalarning eritmalari uchun erituvchining qovushoqligi ayniqsa kichik bо‘lishi kerak. Gel xromatografiyaasida erituvchi tanlash ayniqsa kichik bо‘lishi kerak. Gel xromatografiyaasida erituvchi tanlash qо‘llaniluvchi detektorlash sistemasiga ham bog‘liq. qо‘llaniluvchi detektorlash sistemasiga ham bog‘liq.   Gel xromatografiyaasi amalda yuqori molekulyar birikmalar Gel xromatografiyaasi amalda yuqori molekulyar birikmalar aralashmalarini tarkibiy qismlarga ajratishda qо‘llaniladi. Lekin undan quyi aralashmalarini tarkibiy qismlarga ajratishda qо‘llaniladi. Lekin undan quyi molekulyar birikmalar aralashmalarini tarkibiy qismlarga ajratishda ham molekulyar birikmalar aralashmalarini tarkibiy qismlarga ajratishda ham ba’zan foydalaniladi, chunki bu usulda aralashmalarni xona haroratida ham ba’zan foydalaniladi, chunki bu usulda aralashmalarni xona haroratida ham ajratish mumkin.ajratish mumkin.

 Ion almashish xromatografiyaasiIon almashish xromatografiyaasi  Ion almashish xromatografiyaasi suyuq harakatchan faza Ion almashish xromatografiyaasi suyuq harakatchan faza ionlarini qо‘zgalmas fazadagi qattiq yoki suyuq moddalarning ionlarini qо‘zgalmas fazadagi qattiq yoki suyuq moddalarning ionlari bilan qaytar stexiometrik almashinishiga asoslangan. ionlari bilan qaytar stexiometrik almashinishiga asoslangan. Almashina oladigan harakatchan ionlari bor bunday moddalar Almashina oladigan harakatchan ionlari bor bunday moddalar ionitlar yoki ion almashuvchi smolalar deb ataladi. Ular qattiq va ionitlar yoki ion almashuvchi smolalar deb ataladi. Ular qattiq va suyuq moddalar bо‘lishi mumkin. Ion almashinish suyuq moddalar bо‘lishi mumkin. Ion almashinish xromatografiyaasida kо‘pchilik xollarda qattiq ionitlar ishlatiladi. xromatografiyaasida kо‘pchilik xollarda qattiq ionitlar ishlatiladi. Almashinuvchi ionlarning zaryadiga qarab ionitlar kationitlar Almashinuvchi ionlarning zaryadiga qarab ionitlar kationitlar (yoki kation almashuvchilar) va anionitlarga (anion (yoki kation almashuvchilar) va anionitlarga (anion almashinuvchilar) ajratiladi. Amfoter ionitlar ham mavjud bо‘lib, almashinuvchilar) ajratiladi. Amfoter ionitlar ham mavjud bо‘lib, ular bir vaqtning о‘zida ham kationlarini, ham anionlarini ular bir vaqtning о‘zida ham kationlarini, ham anionlarini almashtiraoladi.almashtiraoladi.

 Ion almashuvchi smolalariing turlariIon almashuvchi smolalariing turlari  Turli tabiiy va sintetik birikmalarning kо‘pchiligi ionitlar xossasiga ega. Turli tabiiy va sintetik birikmalarning kо‘pchiligi ionitlar xossasiga ega. Ulardan eng muUlardan eng mu himhim lari sintetik polimer smolalar, kumirlar va ba’zi mineral lari sintetik polimer smolalar, kumirlar va ba’zi mineral ionitlardir. Mineral ionitlar tabiiy birikmalar bionitlardir. Mineral ionitlar tabiiy birikmalar b о‘о‘ lib, ulardan ionitlar sifatida lib, ulardan ionitlar sifatida kation almashina oladigan kristall silikatlar, seolitlar ishlatiladi. Seolitlar ichki kation almashina oladigan kristall silikatlar, seolitlar ishlatiladi. Seolitlar ichki tuzilishi mustatuzilishi musta hh kam bkam b о‘о‘ lgani sababli yaxshi bukilmaydi, ularning ionlari esa lgani sababli yaxshi bukilmaydi, ularning ionlari esa kam xkam x aa rakatchandir. Kationlar va katta ulchamli molekulalar seolitlar rakatchandir. Kationlar va katta ulchamli molekulalar seolitlar panjarasiga kira olmaydi, shu sababli seolitlar elaksimon xususiyatga ega panjarasiga kira olmaydi, shu sababli seolitlar elaksimon xususiyatga ega bb о‘о‘ lib, ion va molekulyar elaklar sifatida ishlatiladi.lib, ion va molekulyar elaklar sifatida ishlatiladi.  Sintetik anorganik ionitlarga suyuqlantirilgan va gelsimon permutitlar, Sintetik anorganik ionitlarga suyuqlantirilgan va gelsimon permutitlar, aktivlangan alyuminiy oksidi, titan va sirkoniy asosidagi ionitlar kiradi. aktivlangan alyuminiy oksidi, titan va sirkoniy asosidagi ionitlar kiradi. Aktivlangan alyuminiy oksidi olinish usuliga Aktivlangan alyuminiy oksidi olinish usuliga qq arab kationit arab kationit hh am, anionit am, anionit hh am am bb о‘о‘ lishi mumkin. Kationit olish uchun natriy alyuminat eritmasita mo’l lishi mumkin. Kationit olish uchun natriy alyuminat eritmasita mo’l uglerod (IV) oksid yuborib, alyuminiy gidroksid holida cho’ktiriladi va so’ngra uglerod (IV) oksid yuborib, alyuminiy gidroksid holida cho’ktiriladi va so’ngra olingan alyuminiy gidrooksid qizdiriladi. Bu usulda olingan kationitga olingan alyuminiy gidrooksid qizdiriladi. Bu usulda olingan kationitga [(A1203)xA10+] formula mos keladi. Unga nitrat kislotaning 2M eritmasi bilan [(A1203)xA10+] formula mos keladi. Unga nitrat kislotaning 2M eritmasi bilan ishlov berib,ishlov berib, [(Al203)xA10+]N03formulali anionit olinadi. Sirkoniy ionitlari [(Al203)xA10+]N03formulali anionit olinadi. Sirkoniy ionitlari orasida orasida qq uyidagi formulaga ega buyidagi formulaga ega b о‘о‘ lgan sirkoniy fosfat eng klgan sirkoniy fosfat eng k о‘о‘ p ishlatiladi: p ishlatiladi: 2Zr -P205 -5H20. 2Zr -P205 -5H20. U uranni parchalanishida U uranni parchalanishida hh osil bosil b о‘о‘ luvchi elementlardan luvchi elementlardan ajratish uchun ishlatiladiajratish uchun ishlatiladi

 Nazorat savollarNazorat savollar  1.1. Neft va tabiiy gazni analiz qilishning Neft va tabiiy gazni analiz qilishning xromatografik usullari qanday amalga oshiriladi?xromatografik usullari qanday amalga oshiriladi?  2. Gaz xromatografiyasida suyuq2. Gaz xromatografiyasida suyuq ll iklar qanday iklar qanday holatda tahlil qilinadi?holatda tahlil qilinadi?  3. Gel xromatografiyasining mohiyati 3. Gel xromatografiyasining mohiyati nimalardan iborat?nimalardan iborat?  4. 4. Ion almashish xromatografiyasiIon almashish xromatografiyasi qanday qanday sharoitlarda amalga oshiriladi?sharoitlarda amalga oshiriladi?  5. 5. Ion almashuvchi smolalariing turlari.Ion almashuvchi smolalariing turlari.  6. Mineral ionitlar tabiiy birikmalar b6. Mineral ionitlar tabiiy birikmalar b о‘о‘ lsa, lsa, unda ularga nimalar kiradi?unda ularga nimalar kiradi?

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMATE’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !!

Похожие

Neft va tabiiy gazning guruh tarkibi

Neft va tabiiy gazning element tarkibi

Neft va tabiiy gaz mahsulotlarining xossalari

Neft va tabiiy gaz mahsulotlarini optik xossalari

Analitik kimyo fani va uning usullari. Sifat analiz usullari. Kationlarning analitik guruhlarga bo’linishi