Neft va tabiiy gaz mahsulotlarini optik xossalari - Химия - Презентации

Neft va tabiiy gaz mahsulotlarini optik xossalari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

784 KB

Mavzu: Neft va tabiiy gaz mahsulotlarini optik xossalari

Mavzu: N eft va tabiiy gaz mahsulotlarining optik xossalari Reja: 1. Moddalarning sindirish k о ‘rsatgichi va uni aniqlash. 2. Alkanlarning molekulyar refraksiyasi. 3. Neft mahsulotlarining optik aktivligi. 4. Moddalarning solishtirma buruvchanligi.

Moddalarning sindirish k о ‘rsatgichi va uni aniqlash. Alkanlarning molekulyar refraksiyasi Neft va neft mahsulotlari tarkibini amaliyotda tez aniqlash va ularni sifatini nazorat qilishda optik xossalari ishlatiladi. Bulardan moddalarning sindirish kо‘rsatgichi, molekulyar refraksiya va dispersiyalardir. Sindirish kо‘rsatgichi va molekulyar refraksiya. Moddalarni identifikatsiya qilishda va ularning tozaligini aniqlashda sindirish kо‘rsatkichi p dan foydalaniladi. Nur optik jihatdan zichligi kam bо‘lgan muhitdan optik zich muhitga o’tayotganda uning tezligi о‘zgaradi va nur sinadi, ya’ni refraksiyaga uchraydi. Sindirish kо‘rsatkichi haroratga va yorug‘lik tulqinining uzunligi (dispersiya)ga bog‘liq. Haroratning 1°C ga kо‘tarilishi ish kо‘rsatkichi aniqlanayotgan modda natrii alangasining sariq spektr chizig‘i tomoniga qо‘yiladi (O-chizigi, 589 t/p). Hororat va tо‘lqin uzunligi (yoki spektr chizig‘i) sindirish kо‘rsatkichi indeksi bilan belgilanadi, masalan p25. Siklik birikmalarning sindirish kо‘rsatgichi alifatik birikmalarni sindirish kо‘rsatgichidan kattaligi bilan farq qiladi. 1( S ikloalkanlar sindirish kо‘rsatgichlari ularning oralig‘ida joylashgan. (geksan 1,3759, siklogeksan 1,5262, benzol 1,5011).

Moddalarning sindirish kо‘rsatkichi refraktometrlar yordamida aniqlanadi. Kо‘p hollarda laboratoriyalarda Abbe refraktometri ishlatiladi. Bu asbob (1- rasm) oddiy tuzilgan bо‘lib. u bilan ishlash oson va tekshirish uchun ozgina (1-2 tomchi) modda kerak bо‘ladi. Refraktometrdagi moslama orqali ma’lum darajagacha isitilgan suv о‘tkazib, uning prizmalarini isitish va termometir orqali haroratni kuzatib turish bilan aniqlashni har xil harorotda olib boriladi; prizma bloki ochilib, pastki prizma (8) yuzasiga pipetka bilan bir tomchi gekshirilayotgan suyuklik tomiziladi va blok yopiladi. Refraktometrning oynasi yaxshi yorug‘ tushadigan holatga keltirilib, asosiy о‘rnashtiruvchi vint (6) kо‘rinayotgan maydonni bir qismi qorong‘ilashguncha buraladi. Kompensator (2) esa qorong‘i chegaro keskin ajrolguncha va sо‘gra asosiy о‘rnashtiruvchi vint (6) okulyatordagi chiziqlarning uchrashgan nuqtasiga chegara d necha marta qaytariladi. Prizmalarning yuzasi oldin organik erituvchilar bilan hо‘llangan paxta, sо‘ngra quruq paxta bilan artib qо‘yiladi.

Abbe refraktometrining umumiy kurinishi . 1-yotsoriyarim sharli о‘ lchovchi soshots, 2,9- maxoviklar, 3- pastki yarim sharli ulchovchi soshots, 4- yoritgichla r kuzgu, 5- shkalalarni yorituvchi k o ’zgu, 6 - tuynuk, 7- k o ’rish turbasi, 8-okulyar, 10-termometr, 11-ku t ticha, kalit uchun tirsish .

Molekulyar yoki solishtirma refraksiya molekuladagi h amma elektronlarning q utblanishini k о‘ rsatadi. Uning qiy mata h aroratga, bosimga va modda n ing q attik, suyuq, yoki gaz) h olat i ga bo g‘ li q emas. Refraksiya addiktiv xossa b о‘ lib, molekulyar refraksiya shu molekula n i tashkil q ilgan atomlar va ularning tarkibiy qi smlari (bo g‘ , halq alar) refraksiyasining yi g‘ indisiga teng b о‘ ladi. Tuyingan uglevodorodlarning refraksiyasi Mo d da Formulasi Yaa AKm I – pentan CH 3 ( CH 2 ) 3 CH 3 29,26 — n –geksan CH 3 ( CH 2 ) 4 CH 3 29,90 5,65 n -geptan CH 3 ( CH 2 ) 5 CH 3 35,55 5,65 n – oktan CH 3 ( CH 2 ) 6 CH 3 39,19 5,65 n – nonan CH 3 ( CH 2 ) 7 CH 3 53,85 5,65 n *-dekan CH 3 ( CH 2 ) 8 CH 3 58,38 5,65 Biror gomologik q atorni olsak, CH 2 guru h ga doimo bir xil refraksiya t o ’ g‘ ri keladi. H ar q aysi CH 2 gruppa uchun о‘ rtacha 5,65 molekulyar refraksiya t о‘g‘ ri keladi:

 Neft mahsulotlarining optik aktivligi .  Moddalarning solishtirma buruvchanligi   Moddalardan q utblangan nur о‘ tkazilganda nurn  i o’ngga yoki chapga burish hodisasi moddalarning optik faolligi deb ataladi.  Ba’zi moddalar eritma, bu g‘ va qatti q h olda h am optik faol, b о‘ ladi. A s simetrik uglerod atomiga ega b о‘ lgan birikmalar optik faol moddalar h isoblanadi. Optik faol moddalarga misol q ilib tabiiy birikmalardan aminokislotalar, uglevodlar, alkaloidlar, antibiotiklar va boshqa organik birikmalarni k о‘ rsatish mumkin. Organik moddalarning optik faolligi ulardagi asimmetrik uglerod atom i bilan borlikdir. Masalan, olma kislota molekulasidagi uglerod, atomlaridan biri, vino kislotada esa ikkitasi to’rtta h ar xil atomlar yoki atomlar gruppasi bilan bo g‘ langan:  Olma kislota molekulasidagi assimetrik uglerod atomi (formulada yulduzcha bilan belgilangan) bitta bo g‘ i bilan karboksil, ikkinchi bo g‘ i bilan - vodorod, uchinchi bo g‘ i bilan - gidroksil va t о‘ rtinchi bo g‘ i bilan CH2—COOH guruhi bo g‘ langanligini k о‘ rish mumkin.

 Shuni h am nazarda tutish kerakki, moddalarni optik faol b о‘ lmagan birikmalardan sintez q ilib olishda ungga buruvchi va cha pga buruvchi molekulalar teng miqdorda hosil bо‘lib, molekulalarning qutblangan nurni о‘ngga ham chapga burish qobiliyati tenglashadi va natijada olingan, moddalar optik faol bо‘lmaydi.  Neft mahsulotlarini optik faolligini aniklashda polyarimetr deb ataladigan asbobdan foydalaniladi. Moddalarning optik faolligini taqqoslash uchun solishtirma buruvchanlik [a] hisoblab topiladi. Optik faol moddaning konsentratsiyasi 1 g/ ml bulgan va 1 dm qalinlikdagi qatlamdan kuzatilgan burish burchagi solishtirma buruvchanlik deb ataladi.  H ar bir optik faol moddaning о‘ ziga xos solishtirma buruvchanligi b о‘ ladi.

 Nazorat savollar  1. Neft mahsulotlarining nurni sindirish k о ‘rsatgichi qanday aniqlanadi.? 2. Neft ma h sulotlarini optik xossalarini tushuntiring.  3. Neft ma h sulotini kristallanish h arorati q anday ani q lanadi?  4. Neftdan olingan ma h sulotlarni loy q alanish (xiralanish) h arorati tu g‘ risida ma’lumot bering.  5. Neft va neft ma h sulotlarini q otish h arorati q anday topiladi?  6. Ebulioskopik usulda neft ma h sulotlarinig molekulyar massasi q anday ani q lanadi?  7. Krioskopik usulni mo h iyatini tushuntiring.  8. Spektral va boshqa optik usullar h a qi da tushuncha bering.  9. Fotokolorimetrik ta h lil usulining mo h iyati nimalardan iborat u q aysi so h alarda ishlatiladi? 10. Ultrabinafsha spektroskopiya h a q ida tushuncha bering.

E’TIBORINGIZ UCHUNE’TIBORINGIZ UCHUN RAHMATRAHMAT !!

Похожие

Neft va tabiiy gaz mahsulotlarining xossalari

Aminokislotalarning tuzilishi va optik xossalari

Neft mahsulotlarini adsorbsion tozalash

Neft mahsulotlarini katalitik tozalash

Neft mahsulotlarini sifatini yaxshilash