Tashqi tarmoq va uning xarakteristikalari - Информатика и ИТ - Презентации

Tashqi tarmoq va uning xarakteristikalari

Загружено в:

20.02.2024

Скачано:

0

Размер:

437.0634765625 KB

Tashqi tarmoq va uning xarakteristikalari

R E J A : 1 . Turbomashinalarning tashqi tarmog’i 2. Tashqi tarmoq va uning xarakteristikalari01 01 1301

Tashqi tarmoq va uning xarakteristikalari Kon suvlarini er sathiga chiqarish va kon lahimlarini toza havo bilan ta’minlashda suv chiqarish va ventilyator qurilmalar o‘rnatiladi. Bu qurilmalar ikki qismdan , ya’ni suyuqlik yoki havoni harakatlantiruvchi gidravlik mashina (nasos yoki ventilyator) va suv yoki havo harakatlanadigan muhit (joy)dan tashkil topad i. Bu muhit (joy) qurilmaning tashqi tarmog‘i deb ataladi. Suv chiqarish qurilmaning tashqi tarmog‘i suv so‘riluvchi va suv haydaluvchi quvurlar va ularning jihozlaridan iborat bo‘ladi . Bosh qa yordamchi ventilyator qurilmalarning tashqi tarmog‘i – bu havo harakatlanadigan va shamollatish shart bo‘lgan kon lahimlarining majmuasidir. Gidravlik mashina hoh u nasos bo‘lsin, hoh ventilyator bo‘lsin, tashqi tarmoqqa ulangan holda ishlaydi. To‘g‘rirog‘i suyuqlikni tarmoq bo‘ylab harakatga keltiruvchi vosita sifatida namoyon bo‘ladi. Mashina hosil qiladigan zo‘riqma (bosim) suyuqlikning ma’lum balandlikga ko‘tarish va gidravlik qarshiliklarni engib o‘tishga sarflanadi. Turbomashina bir meyorda ishlab turganda uning zo‘riqmasi (bosimi) tashqi tarmoq zo‘riqmasiga (to‘g‘rirog‘i qarshi bosimiga) va uning unumdorligi tashqi tarmoqdagi oqim sarfiga teng bo‘ladi.

Turbomashinaning ishonchli va samarador ishlashi bevosita tashqi tarmoq ko‘rsatkichlar tarmoq zo‘riqmasi – N t (qarshi bosim) va oqim sarfi – Q t – ga bog‘liq. Kon turbomashinalari ga oid mavjud adabiyotlarda tashqi tarmoq qarshiligini to‘g‘ridan -to‘g‘ri tarmoq zo‘riqmasi deb qabul qilingan. Shuning uchun tarmoq zo‘riqmasi tushunchasi ma’lum darajada shartli tushuncha bo‘lib, aslida esa harakatlanayotgan suyuqlikga aks ta’sir etuvchi tashqi tarmoq qarshiligidir (ya’ni gidravlik qarshiliklardir). Gidravlika fanidan [9] ma’lumki gidravlik qarshiliklar oqim tezligia bog‘liq. O‘z navbatida u oqim sarfini ifodalaydi. Shuning uchun tashqi tarmoq qarshiligini oqim sarfiga nisbatan o‘zgarishi ni, ya’ni  Т Т Q f H  , tashqi tarmoq xarakteristikasi deb nomlangan. Suv chiqarish qurilma tashqi tarmoq xarakteristikasini topish uchun qurilma sxemasida (4.1 -rasm) suvni tashqi tarmoqqa kirish I -I va chiqish II -II kesimlar va taqqoslash yuzasi qilib suv sathi 0 -0 ni belgilab olamiz. Bernulli tenglamasiga binoan tashqi tarmoq zo‘riqmasi H H H H I II Т     (4.1) Bu erda: II I H H , - mos ravishda oqimning kirish va chiqish kesimlaridagi to‘liq nisbiy energiyalari; H  - kesimlar oralig‘idagi zo‘riqma isrofi (gidravlik qarshiliklar).

4.1 -rasm. Suv chiqarish qurilma sxemasi

Oqimning tashqi tarmoqqa kirish I -I va chiqish kesimlaridagi to‘liq nisbiy energiya [9]: g v z g P H I       2 21 1 1 1   g v z g P H II       2 22 2 2 2   (4.2) Bu erda: R 1 va R 2 – mos ravishda biri nchi va ikkinchi kesimlardagi bosim (potensial energiya); z1 va z2 – kesim yuzalarining og‘irlik markazidan taqqoslash tekislikgacha bo‘lgan tik masofalar (holat energiyasi); v1va v2 – kesimlardagi oqim tezliklari; α1 va α2 – kesimlardagi oqim haraka tini iofdalovchi Kariolis mezoni. Agar suv haydaluvchi va suv so‘riluvchi quvur diametrlari bir xil deb qarasak I -I va II -II kesimlar oralig‘idagi zo‘riqma isrofi (ya’ni gidravlik qarshilik): g v d l H             2 2   (4.3) Bu erda:  - uzunlik bo‘yicha qarshilik koeffitsienti; l – suv quvurning umumiy uzunligi; d – suv quvurning ichki diametri;   - mahalliy qarshiliklar koeffitsientining summasi. v - oqim tezligi.

Biz ko‘rayotgan sharoitda (4.1 -rasm) aP P   1 ; aP P  2 ; a a P P  ; 0 1  z ; г H z  2 va v v  2 va qurilmaning normal ish rejimida oqim harakati turbul ent ko‘rinishda bo‘lganligi uchun 1 2   . U holda (4.1), (4.2) va (4.3) tenglamalar asosida: g v d l H H г T           2 1 2   ; bo‘ladi. (4.4) Oqim sarfi tenglamasi ( v d Q T    4 2  ) dan oqim tezligi: 2 4 d Q v T     U holda: 2 2 2 1 8 T г T г T Q R H Q d l g d H H                        (4.5) Bu erda: N g – geodezik balandlik. U suv sathidan suv quyiladigan joygacha bo‘lgan tik balandlik; R – quvur doimiyligi.                d l g d R 1 8 2 Yuqoridagi (4.5) tenglama suv chiqarish qurilma tashqi tarmog‘ining xarakteristikasi y a’ni  Т Т Q f H  ifodalovchi tenglama hisoblanadi. Bu tenglama asosida tashqi tarmoq xarakteristikasi hisoblanadi, hamda N T-Q T koordinat tizimida ko‘rsatiladi (4.2 -rasm). Hisoblash jarayonida oqim sarfi Q T m3/sek o‘lcham birligida olinadi.

4.2 -rasm. Tashqi tarmoq xarakteristikalari Tashqi tarmoq xarakteristikasi: - Nasos suv to‘plagichdan balandroq o‘rnatilganda - N g>0 (4.2 a -rasm); - Nasos va suv to‘plagich bir gorizontda o‘rnatilganda va suv quvurlar gorizontal holatda yotqizilganda - N g=0 (4.2 b -rasm); - Gidromonitorlarni er sathidan yuqori bosimli suv bilan ta’minlashda – N g<0 (4.2 v-rasm). ko‘rinishlarda bo‘ladi. Ventilyator qurilma tashqi tarmog‘i va uning xarakteristikasi. Foydali qazilma er osti usuli bilan qazib olinganda barcha kon lahimlari ni doimiy ravishda toza havo bilan ta’minlash ya’ni ularni shamollatish zarur. Bu bilan kon lahimlarida xavfsiz ish sharoiti yaratiladi.

Konlarni shamollatishda bir necha elektr mexanik uskunalardan tashqil topgan majmua – shamollatish (ventilyator) qurilm alardan foydalaniladi. Agar qurilma havoni so‘rib olish usuli bilan ishlatilganda (4.3 -rasm) toza havo shaxta stvoli – 1 bo‘ylab oqib o‘tib, er osti qo‘rasida ko‘p tarmorqli kon lahimlariga – 2 taqsimlanadi. Qazish ishlari jarayonida ajralib chiqadigan tur li gazlar va chang bilan aralashgan havo oqimi shaxta stvoli – 3 ventilyator qurilma – 5 orqali er sathiga – atmosferaga chiqarib yuboriladi. 4.3 -rasm. Ventilyator qurilma tashqi tarmog‘i (a) va uning xarakteristikasi (b).

Havo oqib o‘tadigan lahimlar tizimi ventilyator qurilmaning tashqi tarmog‘i deb nomlangan. Tashqi tarmoqda havo oqimi paydo bo‘lishi uchun uning kirish I - I va chiqish kesimlarida bosimlar farqi bo‘lishi zarur. Bernulli tenglamasiga binoan bosimlar farqi: P P P P I II T     (4.6) Bu erda: P I va P II – mos ravishda havoning I - I va II - II kesimlardagi to‘liq nisbiy energiyalari; P - I - I va II - II kesimlar oralig‘idagi bosim isrofi (qarshiliklarni engib o‘tish uchun sarflangan bosim). Bu isrof depressiya deb ham ataladi. Tashqi tarmoqning I - I va II - II kesimlardagi havoning to‘liq nisbiy energiyalari: 2 2 1 1 1 1 v z g P PI           (4.7) 2 2 2 2 2 2 v z g P PII           (4.8) Bu erda: R 1 ; 1z g    ; 2 2 1 1 v    - mos ravishda havo oqimning I - I kesimdagi p otensial, holat va kinetik energiyalari;

R 2; 2z g    ; 2 2 2 2 v    - havo oqimning II -II kesimdagi potensial, holat va kinetik energiyalari; U holda havo oqimning paydo qiluvchi bosimlar farqi:       P v v z z g P P PТ              2 1 1 2 2 2 1 2 1 2 2     (4.9) Sham ollatish sxemasiga binoan 1 ; ;0 ;0 ;0 ; ; 2 2 1 2 1 2 1        v v z z P P P P a a – ligini e’tiborga olib (4.9) tenglamani quyidagicha yozish mumkin: P v PТ     2 2 2  (4.10) Havoning tashqi tarmoq bo‘ylab oqib o‘tishi jarayonida paydo bo‘ladigan qarshiliklarni engib o‘tish uchun sar flanadigan bosim isrofi quyidagi ifoda bilan topiladi: 2 T Q R P    (4.11) Bu erda: R – tashqi tarmoq qarshiligi; Q T – tarmoqdan oqib o‘tadigan havo sarfi.

2 2 2 2 T Т Q R v P      (4.12) Oqimning sar fi tenglamasidan v=Q/S, tashqi tarmoqning II - II (diffuzorning chiqish kesimi) kesimidagi uning kinetik energiyasi: 2 2 2 2 2 2 2 T T Q b S Q v        (4.13) Diffuzor – dinamik isrofiini kamaytirish maqsadida o‘rnatiladi va unumli ravishda foydalanish tavsiya etiladi. Amaliyotda tashqi tarmoq xarakteristikasi statik bosimning unumdorlikga nisbatan o‘zgarishi asosida, ya’ni 2 T Т Q R P   ifoda bilan topiladi. Uning, P - Q koordinat tizimida ko‘rinish ikkinchi darajali egri chiziq (4.3 b - rasm) holida bo‘ladi. Vent ilyator qurilmani ishlatishda va tadqiqot qilishda tashqi tarmoq xarakteristikasi “ekvivalent tuynuk” deb shartli ravishda qabul qilingan tushuncha bilan topiladi. Ekvivalent tuynuk deb, tashqi tarmoqning qarshiligiga teng qarshilikga ega bo‘lgan, yupqa de vordagi doira ko‘rinishdagi teshik tushuniladi. Ekvivalent tuynuk adabiyotlarda A - harfi bilan belgilangan va m 2 o‘lcham birligiga ega.

Gidravlika fanidan ma’lumki bu ko‘rinishdagi tuynuk orqali oqib o‘tuvchi suyuqlik sarfi [10]: H g A Q Т      2  (4 .14) Bu erda:  =0,62÷0,65 sarf koeffitsienti; N – zo‘riqma. Uning o‘lcham birligi m.s.u. Bu tenglamadan ekvivalent tuynuk: H g Q A T     2  ; (4.15) Suv va havoning solishtirma og‘irliklari turlicha bo‘lganligi uchun zo‘riqma b ilan bosim o‘zaro H g P     ko‘rinishga ega (R – havo bosimi). Undan: gP H T   (4.16) Yuqoridagi (4.14) va (4.15) tengliklardan ekvivalent tuynuk:   T T P Q A    2 ; (4.17)

Турбомашинанинг назарий унумдорлиги Идеал турбомашинанинг унумдорлиги сарф тенгламаси , яъни C S Q T   ; с м 3 (2 .30 ) асосида топилади . Б у ерда: S – суюқлик оқимининг кесим юза си , 2 м С – кесим юзага тик бўлган тезлик вектори . Марказдан қочма турбомашиналарда оқим кесими юзаси қилиб оқимнинг иш ғилдиракдан чиқиш юзаси қабул қилинган. Бу юза (2.1 -расм) иш ғилдиракнинг ташқи диаметри 2 D ва унинг эни 2b га тенг бўлган цилиндр шаклига эга. Шунинг учун оқимнинг кесим юзаси қуйидаги ифода билан топилади 2 2 b D S     ; 2 м (2.31) Бу цилиндр шаклидаги юзанинг ҳоҳлаган нуқтасиг а тик бўлган тезлик вектори, суюқликнинг иш ғилдиракдан чиқиш кесимидаги абсолют тезлик векторининг - 2c радиусга бўлган проекциясига тенг, яъни r c с 2  (2.2 -расм). Шунинг учун марказдан қочма турбомашинанинг назарий unumdorligi (2.30 ) ифодага биноан : r c b D Q 2 2 2       (2 .32 ) бўлади. Бу ерда: r C 2 - оқимнинг иш ғилдиракдан чиқиш кесимидаги радиал тезлик, с м .

Ўқ чизиқли вентиляторларда суюқлик оқими турбомаши нанинг ўқига параллел кўринишда ҳаракатланади. Унинг кесим юзаси эса: ) ( 4 4 4 2 2 2 2 2 2 в в D D D D S          ; 2 м (2.33) бўлади бу ерда: в D - втулканинг диаметри, м Бу юзага ўқ йўналишида бўлган тезлик вектори - 0c тик бўлади ва уни ўқ йўналишдаги тезлик вектори дейилади. Бу тезлик вектори оқимнинг иш ғилдиракдан чиқиш кесимидаги абсолют тезлик вектори - 2c - нинг машина ўқига бўлган проекциясига тенг, яъни 0c c  Ўзчизиқли турбомашинанинг унумдорлиги (2.33) ва (2.30) ифодаларга биноан қуйидаги формула билан топилади. 0 2 2 2 ) ( 4 с D D Q в      ; с м 3 (2.34)

Agar sarf koeffitsienti  = 0,65 va havo zichligi  =1,2 kg/m 3 deb olsak ventilyator qurilmasi tashqi tarmog‘ining ekvivalent tuynugi: T T P Q A   19,1 ; (4.18) Ushbu tenglamadn tashqi tarmoqning ekvivalent tuynuk orqali topilgan tenglamasi quyidagi ko‘rini shda yoziladi: 2 19,1         А Q P T T (4.19) Qisqa vaqt oralig‘ida ekvivalent tuynuk A=const va tashqi tarmoq xarakteristkasi ham o‘zgarmas deyish mumkin. Lekin vaqt o‘tishi bilan kon lahimlarining uzunligi o‘zgarib boradi. Buning oqibatida qarshiliklarni ng ortadi (yoki kamayadi) va ekvivalent tuynuk qiymati ham o‘zgaradi. Demak qurilmaning tashqi tarmoq xarakteristikasi kam o‘zgaruvchan bo‘ladi (4.3 b -rasm).

Эътиборингиз учун рахмат!

Похожие

Tarmoq tushinchasi va uning ahamiyati

Tarmoq komponentlari

Kompyuter tarmoqlari va tarmoq texnologiyalari

Internet global tarmoq

Tarmoq operatsion tizimlari