Tarmoq komponentlari - Информатика и ИТ - Презентации

Tarmoq komponentlari

Загружено в:

06.05.2025

Скачано:

0

Размер:

2840.3466796875 KB

Tarmoq komponentlari

Takrorlagich Repeater

Takrorlagich Har qanday ma'lumotlarni uzatish texnologiyasi oldida turgan birinchi vazifalardan biri ularni eng uzoq masofaga uzatish qobiliyatidir. "Birga-bir" elektr signalini takrorlash orqali tarmoqqa ulanish masofasini oshirish uchun mo'ljallangan. Bir portli takrorlagichlar va ko'p portli takrorlagichlar mavjud. OSI modeli nuqtai nazaridan takrorlagich fizik qatlam da ishlaydi.

Takrorlagich turlari Первоначально в Ethernet использовался коаксиальный кабель с топологией «шина», и нужно было соединять между собой всего несколько протяжённых сегментов. Для этого обычно использовались повторители (repeater), имевшие два порта. Несколько позже появились многопортовые устройства, называемые концентраторами (concentrator). Их физический смысл был точно такой же, но восстановленный сигнал транслировался на все активные порты, кроме того, с которого пришёл сигнал. С появлением протокола 10baseT (витой пары) для избегания терминологической путаницы многопортовые повторители для витой пары стали называться сетевыми концентраторами (хабами), а двухпортовые — повторителями (репитерами). Takrorlagich Kontsentrator (HUB)

Kontsentrator HUB

Tarmoq kontsentratori Hublar ayrim turdagi tarmoqlarning asosiy komponentlaridan biri hisoblanadi. Konsentratorlarning asosiy vazifasi tarmoq signalining bir necha qismlarga bo'linishi (tarmoqlanishi) hisoblanadi. Turlari:  faol kontsentratorlar (hub, eng. HUB) - signalni bo'lishdan tashqari, signalni kuchaytirish (qayta tiklash) funktsiyasini bajaradi. (ethernet)  passiv – signalni faqat kuchaytirmasdan ajratadi (Apple Talk)  gibrid - har xil turdagi kirish nuqtalari bilan. Faol Passiv Gibrid

Ishlash printsipi Kontsentrator(HUB) OSI tarmoq modelining jismoniy qatlam ida ishlaydi, bitta portga kelgan signalni barcha faol portlarga takrorlaydi. Agar signal ikki yoki undan ortiq portga kelsa, bir vaqtning o'zida to'qnashuv(kolliziya) sodir bo'ladi va uzatilgan kadrlar yo'qoladi. Shunday qilib, markazga ulangan barcha qurilmalar bir xil kolliziya domenida joylashadi. Kontsentrator(HUB)lar har doim yarim dupleks rejimida ishlaydi, barcha ulangan Ethernet qurilmalari taqdim etilgan kirishni o'tkazish qobiliyatini baham ko'radi. So'nggi paytlarda Kontsentrator(HUB)lar juda kamdan-kam qo'llanilmoqda, ularning o'rniga kommutatorlar keng tarqaldi - OSI modelining ma'lumotlar uzatish qatlamida ishlaydigan va har bir ulangan qurilmani mantiqiy ravishda alohida segmentga, kolliziya domeniga ajratish orqali tarmoq unumdorligini oshiradigan qurilmalar.

Kontsentrator (HUB) xususiyatlari 1. Portlar soni - tarmoq liniyalarini ulash uchun ulagichlar, hublar odatda 4, 5, 6, 8, 16, 24 va 48 portlar bilan ishlab chiqariladi (eng mashhurlari 4, 8 va 16). Ko'proq portga ega bo'lgan kontsentrator(HUB) sezilarli darajada qimmatroq. Biroq, hublarni bir-biriga kaskad (stacked) ulash mumkin, bu esa tarmoqda segmentdagi portlar sonini oshiradi. Ba'zilarida buning uchun maxsus portlar mavjud. 2. Ma'lumot uzatish tezligi - Mbit/s da o'lchanadi, hublar 10, 100 va 1000 tezlikda mavjud. Bundan tashqari, tezlikni o'zgartirish qobiliyatiga ega bo'lgan hublar, asosan, 10/100/1000 Mbit/s deb ataladi. Tezlikni ham avtomatik ravishda, ham jumperlar yoki kalitlar yordamida o'zgartirish mumkin. Odatda, agar kamida bitta qurilma markazga past tezlikda ulangan bo'lsa, u ma'lumotlarni barcha portlarga shu tezlikda yuboradi. 3. Tarmoq muhitining turi - odatda o'ralgan juft yoki optic tolali va o'ralgan juftlik va koaksiyal kabel kabi aralash (gibrid) mavjud.

Ko’prik Bridge

Tarmoq ko’prigi Ko'prik yoki tarmoq ko'prigi (англ. bridge) — Lokal tarmoq segmentlarini birlashtirish uchun tarmoq uskunasi, ammo takrorlagichdan farqli o'laroq, ko'prik tarmoqni bir nechta segmentlarga bo'lish imkonini beradi, buning natijasida trafikning bir qismini ajratib turadi. Tarmoq ko'prigi OSI modelining ma'lumotlar kanal sathida (L2) ishlaydi. Ko'priklar ma'lumotlar freymlarini MAC manzillari freymlari bo'yicha yo'naltiradi. Ko'priklar quyidagicha bo’ladi 1. Dasturiy 2. Apparat

Ishlash printsipi Ko'priklar ushbu qurilmaga kirish uchun zarur bo'lgan barcha tarmoq qurilmalari va segmentlarining manzillarini o'z ichiga olgan " Interfeys: MAC manzili " ko'rinishidagi manzillar jadvallarini qurish orqali tarmoq segmentlarining joylashuvining tabiatini "o'rganadi".

Funktsionallik imkoniyatlari Мост позволяет решать задачи: 1. Tarmoq hajmini oshirish 2. Kolliziya domenini cheklash 3. Tarmoqdagi kompyuterlarning maksimal sonini ko'paytirish 4. Tarmoq trafigining ko'payishiga olib keladigan “tor joylarni" muammosini hal qilinadi 5. Haddan tashqari yuklangan tarmoqni trafik kamaytirilgan alohida segmentlarga ajratiladi 6. Turli turdagi kabel tizimlaridan foydalangan holda tarmoqlarni ulanadi 7. Turli xil tarmoq segmentlari ulanadi (Ethernet - Token Ring) 8. Halqa(Loop)ni aniqlash va bostirish Ko'priklar tarmoqning kechikishini 10-30% ga oshiradi. Kechikishning bunday o'sishi ko'prik ma'lumotlarni uzatishda qaror qabul qilish uchun qo'shimcha vaqt talab qilishi bilan bog'liq.

Kommutator Switch

Tarmoq kommutatori Tarmoq kommutatori yoki svitch (inglizcha switch - dan переключатель) - bu bir segmentdagi kompyuter tarmog'ining bir nechta tugunlarini ulash uchun mo'ljallangan qurilma. Bitta ulangan qurilmadan barcha boshqalarga trafikni tarqatuvchi markazdan farqli o'laroq, kommutator ma'lumotlarni faqat qabul qiluvchiga to'g'ridan- to'g'ri uzatadi, translyatsiya trafigidan tashqari ( FF:FF:FF:FF:FF:FF MAC manziliga) barcha tarmoq tugunlariga. Bu tarmoqning qolgan qismi uchun mo'ljallanmagan ma'lumotlarni qayta ishlashga bo'lgan ehtiyojni (va qobiliyatini) olib tashlash orqali tarmoq unumdorligi va xavfsizligini yaxshilaydi. Kommutator OSI modelining kanal darajasida ishlaydi va shuning uchun umumiy holatda u faqat MAC manzillari bo'yicha bir xil tarmoq tugunlarini birlashtirishi mumkin. Kommutatorlar ko'prik texnologiyalari yordamida ishlab chiqilgan va ko'pincha ko'p portli ko'priklar deb ataladi. Marshrutizator - Tarmoq sathi asosida bir nechta tarmoqlarni ulash uchun ishlatiladigan qurilma

Kommutatorning ishlash printsipi Kommutator xotiradagi kommutatsiya jadvalini (assotsiativ xotirada saqlanadi) saqlaydi, u hostning MAC manzilini kommutator portiga moslashtiradi. Kommutator yoqilganda, bu jadval bo'sh va u o'rganish rejimida. Ushbu rejimda istalgan portdagi kiruvchi ma'lumotlar kommutatorning barcha boshqa portlariga uzatiladi. Bunday holda, kommutator freymlarni tahlil qiladi va jo'natuvchi xostning MAC manzilini aniqlab, uni jadvalga kiritadi. Keyinchalik, agar kommutator portlaridan biri MAC manzili allaqachon jadvalda bo'lgan xost uchun mo'ljallangan feymni qabul qilsa, u holda bu freym faqat jadvalda ko'rsatilgan port orqali uzatiladi. Agar qabul qiluvchi hostning MAC manzili kommutatordagi biron bir port bilan bog'lanmagan bo'lsa, u holda freym barcha portlarga yuboriladi. Vaqt o'tishi bilan kommutator o'zining barcha portlari uchun to'liq jadval tuzadi va buning natijasida trafik lokallashtiriladi.

Kommutatsiya rejimlari Kommutatsiyaning uchta usuli mavjud. Ularning har biri kechikish va uzatish ishonchliligi kabi parametrlarning kombinatsiyasi hisoblanadi. 1. Oraliq saqlash bilan (Store and Forward). Kommutator freymdagi barcha ma'lumotlarni o'qiydi, xatolarni tekshiradi, kommutatsiya portini tanlaydi va keyin unga freymni yuboradi. 2. O'tish (cut-through). Kommutator faqat freymdagi maqsadli manzilni o'qiydi va keyin o'tadi. Ushbu rejim uzatish kechikishlarini kamaytiradi, lekin unda xatoni aniqlash usuli yo’q. 3. Fragmentsiz (fragment-free) yoki gibrid. Bu rejim o'tish rejimining modifikatsiyasidir. Uzatish kolliziyalar fragmentlarini filtrlashdan so'ng amalga oshiriladi (64 baytlik freym store-and-forward texnologiyasidan foydalangan holda qayta ishlanadi, qolganlari cut-through texnologiyasi yordamida qayta ishlanadi).

Simmetrik va assimetrik kommutatsiya Kommutatsiyadagi simmetriya xossasi kommutatorni uning har bir porti uchun tarmoqli kengligi bo'yicha tavsiflash imkonini beradi. 1. Simmetrik kommutator bir xil tarmoqli kengligi bo'lgan portlar o'rtasida kommutatsiyalangan ulanishlarni ta'minlaydi, masalan, barcha portlar 10 Mbit / s yoki 100 Mbit / s tarmoqli kengligiga ega bo'lganda . 2. Asimmetrik kommutator har xil tarmoqli kengligi bo'lgan portlar o'rtasida almashinadigan ulanishlarni ta'minlaydi, masalan, 10 Mbit / s va 100 Mbit / s yoki 100 Mbit / s va 1000 Mbit / s portlarining kombinatsiyasi.

Portlar bo’yicha buferlash Paketlarni vaqtincha saqlash va keyin ularni kerakli manzilga yuborish uchun kommutator buferlashdan foydalanishi mumkin. Buferlashdan maqsad port band bo'lganda ham foydalanish mumkin. Bufer - bu kommutator uzatilgan ma'lumotlarni saqlaydigan xotira maydoni. Xotira buferi paketlarni saqlash va jo'natishning ikkita usulidan foydalanishi mumkin – portlar bo’yicha buferlash va umumiy xotira orqali buferlash.

Kommutatorlarning imkoniyatlari va turlari Kommutatorlar quyidagilarga bo'linadi: 1. Boshqariladigan 2. Boshqarilmaydigan ( eng oddiy ). Murakkab kommutator OSI modelining kanal (ikkinchi) va tarmoq (uchinchi) darajasida kommutatsiyani boshqarishga imkon beradi. Odatda ular mos ravishda nomlanadi, masalan, Layer 2 Switch yoki oddiygina L2 va Layer 3 Switch - L3 deb qisqartiriladi. Kommutatorni veb-interfeys protokoli, SNMP, RMON (Cisco tomonidan ishlab chiqilgan protokol) va boshqalar orqali boshqarish mumkin.

MARSHRUTIZATOR Router

Marshrutizator Marshrutizator yoki router (inglizcha Router) - tarmoq topologiyasi va ma'lum qoidalar haqidagi ma'lumotlarga asoslanib, turli tarmoq segmentlari o'rtasida tarmoq sathi paketlarini (OSI modelining 3-qatlami) yo'naltirish to'g'risida qaror qabul qiladigan tarmoq qurilmasi. Kommutator va tarmoq ko'prigidan yuqori darajada ishlaydi.

Ishlash printsipi Odatda, marshrutizator ma'lumotlar paketlarida ko'rsatilgan manzildan foydalanadi va marshrutlash jadvalidan ma'lumotlar yuborilishi kerak bo'lgan yo'lni aniqlaydi. Agar manzil bo'yicha marshrutlash jadvalida tavsiflangan marshrut bo'lmasa, paket o'chiriladi.

Marshrutlash jadvali Marshrutlash jadvali shunday ma'lumotlarni o'z ichiga oladiki, ular asosida marshrutizator paketlarni keyingi yo'naltirish to'g'risida qaror qabul qiladi. Jadval bir qator yozuvlardan - marshrutlardan iborat bo'lib, ularning har biri qabul qiluvchi tarmog'ining manzilini, paketlar uzatilishi kerak bo'lgan keyingi tugunning manzilini va ba'zi metrikani o'z ichiga oladi. Jadvaldagi yozuvlar ko'rsatkichlari turli yo'nalishlarga eng qisqa marshrutlarni hisoblashda rol o'ynaydi. Marshrutizator modeliga va foydalanilgan marshrutlash protokollariga qarab, jadval ba'zi qo'shimcha xizmat ma'lumotlarini o'z ichiga olishi mumkin. Masalan: 192.168.64.0/16 [110/49] via 192.168.1.2, 00:34:34, FastEthernet0/0.1 где 192.168.64.0/16 — tarmoq, 110/- ma'muriy masofa /49 — marshrut metrikasi, 192.168.1.2 — tarmoqqa paketlarni yuborish uchun keyingi Marshrutizator ning manzili 192.168.64.0/16, 00:34:34 — bu marshrutning ma'lum bo'lgan vaqti, FastEthernet0/0.1 — keying kompyuter kirishingiz mumkin bo'lgan Marshrutizator interfeysi 192.168.1.2.

Marshrutlash jadvali Marshrutlash jadvalini ikki usulda tuzish mumkin: 1. Statik marshrutlash - jadvaldagi yozuvlar qo'lda kiritilganda va o'zgartirilganda. Ushbu usul har safar tarmoq topologiyasi o'zgarganda administrator aralashuvini talab qiladi. Boshqa tomondan, u eng barqaror hisoblanadi va jadvalni saqlash uchun minimal darajada marshrutizator resurslarini talab qiladi. 2. Dinamik marshrutlash - jadvaldagi yozuvlar bir yoki bir nechta marshrutlash protokollari yordamida avtomatik ravishda yangilanganda. Bundan tashqari, marshrutizator turli mezonlar - oraliq tugunlar soni, kanal o'tkazish qobiliyati, ma'lumotlarni uzatishning kechikishi va boshqalar asosida maqsadli tarmoqlarga optimal yo'llar jadvalini tuzadi.

Marshrutizator va ko'priklar o'rtasidagi farqlar Marshrutizatorlar ko'priklarning evolyutsiyasidir. Ko'priklar MAC manzili bo'yicha filtrlaydi, marshrutizatorlar esa apparat manzili va tarmoq manzili (IP manzili) bo'yicha filtrlashi mumkin. Har bir yo'naltirilgan paket ko'prik tomonidan unga ulangan barcha segmentlarga yuboriladi, marshrutizator da faqat paket qabul qiluvchiga etib boradigan segmentga yuboriladi.

SHLYUZ Gateway

Tarmoq shlyuzi Tarmoq shlyuzi - apparatli marshrutizator (inglizcha gateway) yoki turli protokollar, arxitekturalar va tarmoq muhitlaridan foydalangan holda kompyuter tarmoqlariga ulanish uchun dasturiy ta'minotdir . Odatda, shlyuzlar OSI modelining amaliy qatlamida ishlaydi, ammo transport, sessiya va taqdimot qatlamlaridan foydalanish mumkin. Tarmoq shlyuzi protokollarni bir turdagi fizik tashuvchidan boshqa turdagi fizik muhitidan (tarmoq) protokollarga aylantiradi. Shlyuzlar turli xil dasturlar yoki protokollarni bog'laydi va mos kelmaydigan protokollar o'rtasida ma'lumotlarni jo'natish uchun BARCHA PAKETni , shu jumladan ma'lumotlar maydonlarini tahlil qiladi. Yana bir misol - marshrutizator da amalga oshirilgan shlyuz. Bunday shlyuzlar, masalan, IP tarmog'ini IPX tarmog'iga ulashga qodir. Ichki o'rnatilgan kommutatorga ega tarmoq shlyuzi.

Tarmoq shlyuzi Tarmoq shlyuzlari deyarli barcha ma'lum bo'lgan operatsion tizimlarda ishlaydi. Tarmoq shlyuzining asosiy vazifasi protokolni tarmoqlar orasidagi konvertatsiya qilishdir. Routerning o'zi paketlarni faqat bir xil protokollardan foydalangan holda tarmoqlar o'rtasida qabul qiladi, yo'naltiradi va yuboradi. Bir tomondan, tarmoq shlyuzi bitta protokol uchun formatlangan paketni (masalan, Apple Talk) qabul qilishi va uni boshqa tarmoq segmentiga yuborishdan oldin uni boshqa protokol paketiga (masalan, TCP/IP) aylantirishi mumkin. Tarmoq shlyuzlari apparat yechimi, dasturiy ta'minot yoki ikkalasi bo'lishi mumkin, lekin odatda marshrutizator yoki kompyuterda o'rnatilgan dasturiy ta'minotdir. Tarmoq shlyuzi marshrutizator tomonidan ishlatiladigan barcha protokollarni tushunishi kerak. Odatda, tarmoq shlyuzlari tarmoq ko'prigi, kommutator va oddiy routerlarga qaraganda sekinroq. Tarmoq shlyuzi - bu bir tarmoq nuqtasini boshqa tarmoqqa chiqish vazifasini bajaradi.

Tunnel shlyuzi Tunnellash (tunneling) tarmoqning mos kelmaydigan hududlari bo'ylab ma'lumotlarni uzatish uchun ishlatiladi. Ma'lumotlar paketlari uzatish rejalashtirilgan tarmoq tomonidan tan olinadigan ramkalar ichiga o'ralgan. Shu bilan birga, asl format va freym saqlanib qoladi. Qabul qiluvchining xost tomonida kompyuter ma'lumotlarni asl formatida tiklaydi, barcha keraksiz ma'lumotlarni "kesadi". Tunnellash usullari deyarli barcha 3-qatlam protokollari bilan ishlatilishi mumkin. Tunnellash tarmoq topologiyasining ba'zi zaif tomonlarini qoplashi mumkin, ammo u jiddiy muammolarning potentsial sababi ham bo'lishi mumkin. Xakerlar xavfsizlik devorlarini chetlab o'tish uchun tunnellardan foydalanishlari mumkin

Ilova shlyuzlari Ilova shlyuzlari (application gateways) - ma'lumotlarni bir formatdan boshqa formatga o'zgartiruvchi tizimlardir. Qoida tariqasida, bu shlyuzlar qabul qiluvchi va jo'natuvchi o'rtasida ma'lumotlar darajasida mos kelmaydigan oraliq qurilma rolini o'ynaydi. Shlyuz tomonidan bajariladigan odatiy harakatlar ketma-ketligi ma'lumotlarni bir formatda qabul qilish, uni o'zgartirish va boshqa formatda uzatishdir. Bundan tashqari, uzatuvchi va qabul qiluvchi qurilmalar o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri ulanishning mavjudligi TALAB ETILMAYDI.

Internet shlyuzi Internetda xost yoki so'nggi nuqta tarmoq shlyuzi yoki xost bo'lishi mumkin. Internet foydalanuvchilari va foydalanuvchilarga veb-sahifalarni yetkazib beruvchi kompyuterlar xostlar, turli tarmoqlar orasidagi tugunlar esa tarmoq shlyuzlari hisoblanadi. Masalan, kompaniyaning local tarmog'i va Internet o'rtasidagi trafikni boshqaradigan server tarmoq shlyuzidir. Katta tarmoqlarda tarmoq shlyuzi vazifasini bajaradigan server odatda proksi-server va xavfsizlik devori (Brandmauer) bilan birlashtirilgan. Tarmoq shlyuzi ko'pincha tarmoqdagi paketlarni tarqatish va konvertatsiya qilishni boshqaruvchi marshrutizator bilan birlashtiriladi.

Internet shlyuzi Internet shlyuzi, qoida tariqasida, lokal tarmoqdan Internetga kirishni tashkil qilish uchun mo'ljallangan dasturiy ta'minotdir. Dastur tizim ma'muri uchun ishchi vosita bo'lib, unga xodimlarning harakatini va harakatlarini boshqarish imkonini beradi. Odatda, Internet-shlyuz foydalanuvchilar o'rtasida kirishni taqsimlash, trafikni kuzatib borish, alohida foydalanuvchilar yoki foydalanuvchilar guruhining Internet resurslariga kirishini cheklash imkonini beradi. Internet shlyuzida proksi-server, xavfsizlik devori, pochta serveri, antivirus va boshqa tarmoq yordamchi dasturlari bo'lishi mumkin. Internet-shlyuz tarmoq kompyuterlaridan birida ham, alohida serverda ham ishlashi mumkin.

MULTIPLEKSER Мultiplexor

Multiplekser Multiplekser - bu bir nechta kirishlar orqali bir chiqishga keladigan raqamli ma'lumotlarning kerakli tartibda uzatilishini ta'minlaydigan kombinatsiyalangan qurilma, ya'ni turli manbalardan bir nechta signallar qurilmada to'planadi va keyin bitta kabel orqali uzatiladi. Multipleksorlar MUX (inglizcha multipleksor), shuningdek, MS (inglizcha multiplexor selector) birikmasi bilan belgilanadi. Sxematik jihatdan multipleksorni bir nechta kirishlardan birini (ular axborotli deb ataladi) qurilmaning bitta chiqishi bilan bog'laydigan qurilma sifatida tasvirlash mumkin. Optik multipleksor 21

Multiplekser Multipleksor OSI modelining Fizik qatlam ida ishlaydi.

Похожие

Internet global tarmoq

Tarmoq operatsion tizimlari

Matlab’ning tarkibiy komponentlari. Simulink

Tashqi tarmoq va uning xarakteristikalari

Tarmoq tushinchasi va uning ahamiyati