logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Информатика и ИТ
  4. Interpolatsion qidiruv

Interpolatsion qidiruv

Загружено в:

28.03.2023

Скачано:

0

Размер:

273.25 KB
Скачать
“ ALGORITM VA MA’LUMOTLAR STRUKTURASI” FANIDAN “ INTERPOLATSION QIDIRUV ” MAVZUSIDA TAYYORLAGAN KURS ISHI Mundarija I Kirish ..........................................................................................................3 II Asosiy qisim ..............................................................................................4 2.1 Interpolatsion qidiruv tushunchasi . .............................................4 2.2 C++ da dastur ko`rinishi ..............................................................14 2.3 Ikkilik qidiruvda joylashishni aniqlash ........................................18 III Xulosa ....................................................................................................27 IV Foydalanilgan adabiyotlar ...................................................................28 Kirish Interpolatsion qidiruvning mazmuni shundan iboratki bizga malum bir tartiblangan ma’lumotlar berilgan bo‘lsin. Misol uchun (massiv yoki kitob). Endi men shu malumotlar orasidan bitta qiymat yoki sozni izlab topishim kerak. Buni men interpolatsion qidiruv orqali amalga oshiraman. Ammo ikkilik qidiruvdan farqli o&#39;laroq, interpolyatsiya qidiruvi ketma-ketlikni ikkita teng qismga ajratmaydi, balki elementning talab qilinadigan va joriy qiymati o&#39;rtasidagi masofaga e&#39;tibor qaratgan holda kalitning (kerakli element) taxminiy joylashishini hisoblab chiqadi. Lug`at kitobda so`zlar alfavit (alifbo) tarzida tartiblangan bo`ladi, yani kitobning boshidagi so`zlar “a” harfidan boshlansa, oxiridagi so`zlar “z” harfi bilan tugaydi. Bizga kerakli so`z “olma” bo`lsin. Olma so`zini kitobning boshidan izlamaymiz, chunki “o” harfi alfavitning o`rtasida joylashgani uchun, olma so`zini topish uchun kitobning o`rtasini ochamiz va o harfidan boshlangan so`zlar orasidan qidirib topamiz. Bunda olma so`zini kitobning boshidan ohirigacha izlamaymiz balki o harfi qatnashgan so`zlar orasidan oson topamiz. Bundan ko`rinib turibdiki boshq sohalarda ham interpolatsion qidiruv dan foydalanami. Interpolatsion so`zining ma’nosini tushinib oldik. Endi bu interpolatsion qidiruvni algaritim va malumotlar strukturasida qo`llanishini ko`rib chiqamiz. Interpolatsion qidiruv tushunchasi Interpolyatsiya – bu ma&#39;lum qiymatlarning mavjud diskret to&#39;plamidan miqdorning oraliq qiymatlarini topishdir. Interpolatsiya qidiruvi faqat tartiblangan massivlar bilan ishlaydi. U binarga o&#39;xshaydi, ya&#39;ni har bir qadamda ma&#39;lum bir qidiruv maydoni hisoblab chiqiladi, algoritm bajarilganda u torayadi.Ammo ikkilik qidiruvdan farqli o&#39;laroq, interpolyatsiya qidiruvi ketma-ketlikni ikkita teng qismga ajratmaydi, balki elementning talab qilinadigan va joriy qiymati o&#39;rtasidagi masofaga e&#39;tibor qaratgan holda kalitning (kerakli elementini) taxminiy joylashishini hisoblab chiqadi.Algoritm g&#39;oyasi telefon raqamini qidirishni eslatadi: abonent nomlari ro&#39;yxati tartiblangan, shuning uchun kerakli telefon raqamini topish qiyin bo&#39;lmaydi, chunki, masalan, biz &#34;U&#34; harfi bilan boshlanadigan familiyasi bo&#39;lgan obunachini qidirayotgan bo&#39;lsak, unda qidirish uchun ma&#39;lumotnomaning oxiriga o&#39;tish maqsadga muvofiq bo&#39;ladi. Hisoblangan qiymat kattaroq bo&#39;lsa, qidiruv maydonining o&#39;ng chegarasi, agar u kamroq bo&#39;lsa, chap tomonga siljiydi. Foydalanish paytida katta ma&#39;lumotlar n uchun interpolatsion qidiruv algoritm ishlash O (n); ammo interpolatsiya uchun ishlatiladigan chiziqli shkala bo&#39;yicha ma&#39;lumotlar teng taqsimlangan deb faraz qilsak, unumdorlik O (log log n) sifatida ko&#39;rsatilishi mumkin. Interpolyatsiyani qidirishning amaliy samaradorligiga qarab sonining kamayishi har bir takrorlash uchun zarur bo&#39;lgan murakkabroq hisob-kitoblardan ustun bo&#39;ladimi-yo&#39;qligiga bog&#39;liq. Bu diskdagi katta tartiblangan fayldagi yozuvni topish uchun foydali bo&#39;lishi mumkin. B- daraxtlar kabi indeks tuzilmalari diskka kirishni ham kamaytiradi va ko&#39;pincha diskdagi ma&#39;lumotlarni qisman indekslash uchun ishlatiladi, chunki ular ko&#39;p turdagi ma&#39;lumotlarni indekslashi va onlayn ravishda yangilanishi mumkin . Biroq, diskda ma&#39;lum tartiblangan, lekin indekslanmagan ma&#39;lumotlar to&#39;plamini qidirishga majbur bo&#39;lganda, interpolyatsiya qidiruvi foydali bo&#39;lishi mumkin. C++ da dastur ko`rinishi #include <iostream> using namespace std; int main() { int MyArray [] { 1, 2, 4, 6, 7, 89, 123, 231, 1000, 1235 }; int x = 0; int a = 0; int b = 9; int WhatFind = 123; bool found; for (found = false; (MyArray[a] < WhatFind) && (MyArray[b] > WhatFind) && !found; ) { x = a + ((WhatFind - MyArray[a]) * (b - a)) / (MyArray[b] - MyArray[a]); if (MyArray[x] < WhatFind) a = x + 1; else if (MyArray[x] > WhatFind) b = x - 1; else found = true; } if (MyArray[a] == WhatFind) cout << WhatFind << &#34; asos element &#34; << a << endl; else if (MyArray[b] == WhatFind) cout << WhatFind << &#34; asaos element &#34; << b << endl; else cout << &#34;kechirasiz topilmadi&#34; << endl; return 0; } Natija (1-rasm) 1-rasm. Ikkilik qidiruvda joylashishni aniqlash Ikkilik qidiruvda, agar kerakli ma&#39;lumotlar topilmasa, qolgan ro&#39;yxat ikki qismga bo&#39;linadi, pastki va yuqori. Ularning har birida qidiruv ishlari olib borilmoqda. Ma&#39;lumotlar tartiblangan bo&#39;lsa ham, ikkilik qidiruv kerakli ma&#39;lumotlarning joylashuvidan foydalanmaydi. Algoritm Bu mavjud BST algoritmining improvizatsiyasi bo&#39;lganligi sababli, biz joylashishni aniqlash yordamida ma&#39;lumotlar qiymatining &#34;maqsadli&#34; indeksini topish bosqichlarini eslatib o&#39;tamiz 1-qadam - Ro&#39;yxatning o&#39;rtasidan ma&#39;lumotlarni qidirishni boshlang . 2-qadam - Agar u mos keladigan bo&#39;lsa, element indeksini qaytaring va chiqing. 3-qadam - Agar u mos kelmasa, pozitsiyani tekshiring. 4-qadam - Ro&#39;yxatni tekshirish formulasidan foydalanib bo&#39;ling va yangi o&#39;rtani toping. 5-qadam - Agar ma&#39;lumotlar o&#39;rtadan kattaroq bo&#39;lsa, yuqoriroq ro&#39;yxatda qidiring. 6-qadam - Agar ma&#39;lumotlar o&#39;rtadan kichikroq bo&#39;lsa, pastki ro&#39;yxatdan qidiring. 7-qadam – Natija chiqgancha takrorlang. Xulosa Kur ishini bajarishda men misol tariqasida massiv elementlarini oldim. Massivnig elementini topish uchun interpolatsion qidiruv tizimidan foydalandim. Bunda bizga tartiblangan massiv berilgan bo`lsin. Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki interpolatsion qidiruvda massiv elementlari bir necha guruhlarga bo`linadi va qidirilayotgan element yo`g`i o`chiriladi. Bir necha takrorlanishdan so`ng qidiruv natijasi elon qilinadi. Foydalanilgan adabiyotlar 1. M.O‘.Ashurov, Sh.A.Sattarova, Sh.U.Usmonqulov. Algoritmia г. -T.: «Fan va texnologiya», 2018,244 bet. 2. Polatov A.M. Algoritmlar va C++ tilida dasturlash asoslari . Toshkent. “Universitet” - 2017. 123 bet 3. Madraximov Sh.F., Ikramov A.M., Babajanov M.R. C++ tilida programmalash bo’yicha masalalar to’plami. O’quv qo’llanma. T., O’zbekiston Milliy universiteti, “Universitet” nashriyoti, 2014. - 160 b 4. Holmatov TX, Toyloqov NI Amaliy, dasturlash va kompyuterning matematika ta&#39;minoti. T. Mexnat, 2000 y. 5. Akbaraliyev B.B., Yusupova Z.D., “Ma’lumotlar tuzilmasi va algoritimlar”, Toshkent 2013. 6. Xayitmatov O’.T., Inogomjonov E.E., Sharipov B.A., Ro’zmetova N., Rahimboboeva D,” MA&#39;LUMOTLAR TUZILMASI VA ALGORITMLARI”, Toshkent – 2011 Foydalanilgan internet saytlar 7. wikipedia 8. https://neerc.ifmo.ru/wiki/index.php?ti 9. https://e-maxx.ru/algo

Похожие

Qidiruv tizimlari
Haqiqiy ikkilik qidiruv
Internetda axborot qidiruv tizimi 2
Ilmiy-texnikaviy axborotni yig’ish va ajratib olish. Qidiruv tizimlari
Internet texnologiyalari va uning ta’limdagi o'rni. Internet qidiruv tizimlaridan foydalanish