C++ tilida tarmoqlanuvchi dastur

Загружено в:

28.07.2023

Скачано:

0

Размер:

352.88671875 KB

Скачать

• Reja: 1. Tarmoqlanuvchi jarayon 2. shartsiz o’tish va shartli o’tish operatorlari 3. Tanlash operatori

Ko’p masalalarning echimi ma’lum bir shart yoki shartlarning qo’yilishiga qarab bajariladi. Bunday jarayonlarni tarmoqlanuvchi jarayonlar deyiladi. Tarmoqlanuvchi jarayon ichida yana tarmoqlanish bo’lishi mumkin. Buni murakkab tarmoqlanish deyiladi.

Kattaliklarning istalgan xossasi shu ondagi qiymatlari uchun bajarilishi yoki bajarilmasligi shart deyiladi. Maslan: a = b holatida a=3 va b=3.1 bo’lsa shart bajarilmaydi. N tub son deyilsa, N=19 – shart bajariladi, N=15 shart bajarilmaydi.

Tarmoqlanuvchi jarayonlarni tashkil etishda shartsiz o’tish va shartli o’tish operatorlari ishlatiladi. 1. Shartsiz o’tish operatori - goto n; bu erda n – metka bo’lib, jarayon o’tishi kerak bo’lgan joyni korsatadi. Metka harf, harf+son bo’lishi mumkin. Masalan: goto k1; goto d;

2. Shartli o’tish operatori (qisqa ko’rinish) if (shart) operator; Ishlasi quyidagicha: agar ko’rsatilgan shart rost bo’lsa, yozilgan operator bajariladi; agar shart yolg’on bo’lsa, keyingi qatorga o’tiladi. Bu erda ko’pincha goto operatori qo’shib ishlatiladi. Agar if operatoridan keyin bir nechta operatorlar kelsa, ularni alohida { } ichiga olinadi.

Masalan: sin x, agar x< 5; Y = 5 _ ; 3 2  x agar х

# include <iostream.h> # include <math.h> # include <conio.h> void main ( ) { float x, y; cin >> x; if (x <5) { y=sin ( x ); goto cc; } y = pow (x, 2/3.); cc : cout << “y=“<< y << endl; getch ( ) ; }

3. Shartli o’tish operatori (to’liq ko’rinishi) if ( shart) 1-operator(lar); else 2-operator(lar); Agar operatorlar ishtirok etsa, ular alohida { } olinadi. Masalan: yuqoridagi misolning dasturini tuzamiz. # include <iostream.h> # include <math.h> # include <conio.h> void main ( ) { float x, y; clrscr ( ); cin >> x; if (x <5) y=sin ( x ); else y = pow (x, 2/3.); cout << “y=“<< y << endl; getch ( ) ; }

4. ? Belgisi orqali shartni tekshirish. Uning ko’rinish quyidagicha: shart ? 1-operator (lar) : 2-operator (lar); Masalan: # include <iostream.h> # include <math.h> # include <conio.h> void main ( ) { float x, y; cin >> x; clrscr ( ); x <5 ? y=sin ( x ) : y = pow (x, 2/3.); cout << “y=“<< y << endl; getch ( ); }

Misollar: 1. ax² + bx +c =0 ko’rinishidagi kvadrat tenglamani echish algoritmini tuzing. Bu erda a, b, c ≠ 0 deb qaralsin. Algoritmning blok sxemasini tuzamiz.

TARMOQLANUVCHI ALGORITM. KVADRAT TENGLAMANI YECHISH Berilishi: ax 2 +bx+c=0 BOSHLANDI a, b, c D=b 2 -4ac D=0+ x=-b/2a D<0 x Yechim yo`q x 1 , x 2x 1 =(-b+sqrt(d))/2a x 2 =(-b-sqrt(d))/2a- TAMOM + -

1-variant: (goto bilan yozilgan) # include <iostream.h> # include <math.h> void main ( ) { float a, b, c, d, x, x1, x2; cout << “Tenglamaning koeffisientlarini kiriting: ”; cin >> a>>b>>c; d = b*b - 4*a*c; if ( d == 0 ) { x=- b / (2*a); cout <<”x=”<< x << endl; goto b15; } if ( d > 0 ) { x1 = (- b + sqrt(d)) / (2*a); x2 = (- b - sqrt(d)) / (2*a); cout <<”x1=”<< x1 <<” x2=” << x2 << endl; } else cout <<”еchimi yo’q!!!!”<< endl; b15 : }

$2-variant. # include <iostream.h> # include <math.h> void main ( ) float a, b, c, d, x, x1, x2; cout << “Tenglamaning koeffisientlarini kiriting: \n”; cin >> a>>b>>c; d = b*b - 4*a*c; if ( d == 0 ) { x=- b / (2*a); cout <<”\n \t x=”<< x <<endl; } else if ( d > 0 ) { x1 = (- b + sqrt(d)) / (2*a); x2 = (- b - sqrt(d)) / (2*a); cout <<” \n \t x1=”<<x1<<”\t x2=”<< x2 <<endl; } else cout <<” \n tenglamaning echimi yo’q!!!! ”<< endl; }$ 2- misol. 3ta haqiqiy sonlar berilgan. (x,y,z>0) Shu sonlar uzunliklaridan uchburchak yasab bo’ladimi? Agar yasab bo’lsa, qanday uchburchak hosil bo’ladi? (o’tkir burchakli, o’tmas burchakli, to’g’ri burchakli)

2- misol. 3ta haqiqiy sonlar berilgan. (x,y,z>0) Shu sonlar uzunliklaridan uchburchak yasab bo’ladimi? Agar yasab bo’lsa, qanday uchburchak hosil bo’ladi? (o’tkir burchakli, o’tmas burchakli, to’g’ri burchakli)

# include <iostream.h> # include <conio.h> void main ( ) { float x, y, z, max, d; cin >> x >> y >> z; if (x>y) max =x; else max = y; if (z>max) max = z; if (2*max < x+ y + z) { d = x*x + y*y + z*z – 2*max *max; if (d>0) cout << “o’tkir burchakli uchburchak”; if ( d = =0) cout << “to’g’ri burchakli uchburchak”; if (d< 0) cout << “o’tmas burchakli uchburchak”; } else cout << “uchburchak yasab bo’lmaydi!!!!”; getch ( ); }

3-misol. 3 honali ixtiyoriy butun son berilgan. Shu sonning raqamlari yig’indisi 3 ga qoldiqsiz bo’linadimi?

$(xatosini tuzatamiz) # include <iostream.h> void main ( ) { int a, a1, a2, a3; cin >> a; a1= a % 10; // birlik raqamini ajratildi a2=(a/10)% 10; // o’nlik raqamini ajratildi a3=(a/10) %10; // yuzlik raqamini ajratildi s = a1+a2+a3; if (s % 3=0) cout << “ qoldiqsiz bo’linadi\n” else cout << “ qoldiqli bo’linadi\n”; getch {}; }$ $# include <iostream.h> # include <conio.h> void main ( ) { int a, a1, a2, a3, s; cin >> a; a1= a % 10; // birlik raqami ajratildi a2=(a/10)% 10; // o’nlik raqami ajratildi a3=(a/10) /10; // yuzlik raqami ajratildi s = a1+a2+a3; if (s %3==0) cout << “ qoldiqsiz bo’linadi\n”; else cout << “ qoldiqli bo’linadi\n”; getch ( ); }$ Agar tarmoqlar ko’p bo’lsa va o’zgaruvchining qiymatiga qarab bittasi tanlanadigan holatda tanlash operatori ishlatiladi. Uning ko’rinishi quyidagicha: Tanlash operatori

Agar tarmoqlar ko’p bo’lsa va o’zgaruvchining qiymatiga qarab bittasi tanlanadigan holatda tanlash operatori ishlatiladi. Uning ko’rinishi quyidagicha: Tanlash operatori

switch ( ifoda yoki o’zgaruvchi) { case 1-qiymat : operator(lar); break; case 2-qiymat : operator(lar); break; ………………………………………………….. case n-qiymat : operator(lar); break; default : operator(lar); } default so’zi aks holda ishlaydigan operatorlarni ifodalaydi.

Qoida: 1. switch operatoridagi ifoda yoki o’zgaruvchi int yoki char tipiga mos bo’lishi kerak! 2. Agar break so’zi tushib qolsa, keyingi case bloklari ichidagi operatorlar ham ishlayveradi

Masalan: sin x, agar x=1 y = cos x , agar x=2 tg x, agar x=3 qolgan barcha hollarda3 х

(xatosini tuzatamiz) # include <iostream.h> # include <math.h> void main ( ) { float x, y; cin >> x; switch (x) { case 1 : y=sin(x); case 2 : y=cos(x); break; case 3 : tan(x); default : y=pow(x, 1/3); } cout << “y=”<<y<<”x=”<<x<<endl; getch ( ); }

# include <iostream.h> # include <math.h> # include <conio.h> void main ( ) { int x; float y; cin >> x; switch (x) { case 1 : y=sin(x); break; case 2 : y=cos(x); break; case 3 : y=tan(x); break; default : y = pow(x, 1/3.); } cout << “y=”<<y<<”x=”<<x<<endl; getch ( ); }

2-misol. # include <iostream.h> void main ( ) { char a; float x, y, z; cin >> a; cin >> x >> y; switch (a) { case ‘+’ : z= x+y; break; case ‘ – ‘ : z= x – y; break; case ‘ * ‘ : z = x*y; break; case ‘/ ’ : z = x / y; break; default : cout <<“bunday amal belgisi yo’q”; } cout <<“z=“<<z<<endl; }

Tekshirilayotgan shartlar bir nechta bo’lishi mumkin. Bunday hollarni murakkab shartlar deyiladi va ularni mantiqiy amallar orqali ifoda etiladi. ( &&, ||, ! ) Masalan: 6 ≤ x ≤ 10 yoki x € [6; 10] bo’lsa if ( x>=6 && x <=10) deb yoziladi.

Mantiqiy amallar bajarilganda quyidagi natijalar olinadi: A B !A !B A && B A||B 1 1 0 0 1 1 1 0 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0

Mantiqiy masala Ixtiyoriy M(x,y) nuqta y=x² va x²+y²=4 aylana bilan kesishgan sohaga yoki shu aylananing 4-choragi tashqarisiga tegishliligini tekshiring.

(xatosini tuzatamiz) # include <iostream. h> void main ( ) { float x, y; int n; clrscr ( ); cout << “nuqtaning koordinatalarini kiriting:”; cin >> x>>y; if (y>=x*x || x*x+y*y<=4) || (x>0 || y<0 && x*x+y*y>=4) n=0 else n=1; cout << “x=”<<x<<< “y=”<<y< “ n=”<<n<< endl; }

$# include <iostream. h> # include < conio.h> void main ( ) { float x, y; int n; clrscr ( ); cout << “nuqtaning koordinatalarini kiriting:”; cin >> x>>y; if ((y>=x*x && x*x+y*y<=4) || (x>0 && y<0 && x*x+y*y>=4)) n=1; else n=0; cout << “x=”<<x<<“\ ty=”<<y<<“\tn=”<<n<< endl; }$

Tarmoqlanuvchi algoritmlarda to’plam o’zgarmaslar ham ishlatiladi. Bunday o’zgarmaslarni hosil qilish uchun ayni bir tipga mos keladigan o’zgarmas qiymatlar to’plami chegarali qilib aniqlanadi va ko’rsatiladi. Ular enum so’zi bilan boshlanib, ixtiyoriy nom va { } ichida qiymatlar ro’yxati keltiriladi. Masalan: enum rang {oq, qizil, qora, yashil, kok}; bu erda avtomatik ravishda oq=0; qizil=1; qora=2; yashil=3; kok=4 butun qiymatlar mos keladi. Umuman olganda, bu o’zgarmaslarga ixtiyoriy butun sonlarni berish mumkin. Masalan: enum rang { oq=100, qizil, qora=300, yashil, kok=310}

$Masalan: # include <iostream.h> # include <conio.h> int main ( ) { enum kunlar { dushanba=1, seshanba, chorshanba, payshanba, juma, shanba, yakshanba}; int kun; cout << “Kun nomerini kiriting!\n”; cin >> kun; if ( kun == shanba || kun == yakshanba) cout << “\n Bugun dam olish kuni\n”; else cout << “\n Bugun ish kuni\n”; return 0; getch ( ); }$

C++ tilida tarmoqlanuvchi dastur

28.07.2023

0

352.88671875 KB

Похожие