Fuqarolik huquqi asoslari - Юриспруденция - Презентации

Fuqarolik huquqi asoslari

Загружено в:

23.09.2019

Скачано:

0

Размер:

2109 KB

“ O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov ta‘kidlaganidek: ―Inson huquqlari va demokratiya O‘zbekistonning milliy va davlat manfaatlariga, xalqning erksevar milliy tafakkur tarzi va ruhiyatiga to‘la mos keladi ” .

Fuqarolik huquqi tushun c hasi, tamoyillari va tizimi  Fuqarolik huquqi-huquqiy munosabatlar sub` y ektlari o`rtasida tenglik, x ohish- iroda mu x toriyligi va mulkiy mustaqillik asoslarida yuzaga keladigan mulkiy munosabatlar hamda ular bilan bog`liq bo`lgan yohud bog`liq bo`lmagan sha x siy nomulkiy munosabatlarni tartibga soladi.

Fuqarolik huquqi normalari bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlar:  1. Mulkiy munosabatlar. Mulkning muayyan sha x slarga tegishliligi yoki mulkning bir shaxsdan boshqasiga o`tishi yo x ud ishlarni bajarish, xizmat ko`rsatish bilan bog`liq munosabatlar.  2. Sha x siy huquqiy munosabatlar. Nomulkiy x arakterga ega bo`lgan, mulk, qiymat, ekvivalent bilan bog`liq bo`lmagan, shaxslardan boshqa sha x slarga “o`tkazib va berib bo`lmaydigan” munosabatlar.

Fuqarolik-huquqiy layoqati.  Fuqarolik huquq va majburiyatlarga ega bo`lish layoqatiga fuqarolik-huquqiy layoqati deyiladi. Bu layoqat inson tug`ilgan paytdan vujudga keladi va vafot etishi bilan tugaydi.  Fuqarolik muomala layoqati. Fuqaroning o`z harakatlari bilan fuqarolik huquqlarini egallash va amalga oshirish, o`zi u c hun fuqarolik majburiyatlarini yaratish va ularni bajarish layoqatiga fuqarolik muomala layoqati deyiladi. Bu layoqat inson balog`at yoshiga to`lgandan keyin, ya`ni o`n sakkiz yoshga to`lgandan keyin to`la hajmda vujudga keladi. O`zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksiga ko`ra muomala layoqatining q u yidagi turlari belgilanadi:  1. to`la hajmdagi muomala layoqati;  2. balog`at yoshiga etmaganlar muomala layoqati;  3. ki c hik yoshdagi bolalar layoqati.

 Emansipa ts iya –fuqaroning o`n sakkiz yoshga etmasdan to`la muomala layoqatiga ega bo`lishidir. U fuqaro 16 yoshga to`lgan kundan boshlanadi.  Fuqaroning muomalaga layoqatsiz deb topilishi. Fuqarolik kodeksining 30-moddasiga binoan q u yidagi hollarda bunga yo`l qo`yiladi: ruhiy kasalligi yoki aqliy zaifligi oqibatida o`zini boshqara olmaydigan va o`z harakatiga javob berolmaydigan fuqarolar sudning hukmi bilan muomalaga layoqatsiz deb topilishi mumkin.Bunday fuqaroga vasiylik belgilanadi.

Majburiyat huquqi.  Bu huquqning mazmuni ashyoviy huquqlarning bir sha x sdan boshqasiga o`tishi bilan bog`liq fuqarolik huquqiy munosabatlardan iborat. Majburiyat huquqi mulkning harakati va qayta taqsimlanishi jarayonini muvofiqlashtiradi. Majburiyat huquqining asosida majburiyat tushun c hasi yotadi. Majburiyat – fuqarolik huquqiy munosabat bo`lib, unga asosan bir sha x s (qarzdor) boshqa sha x s (kreditor) foydasiga muayyan harakatni amalga oshirishga, muayyan harakatdan o`zini saqlashga majbur bo`ladi, kreditor esa, qarzdordan o`zini o`zining majburiyatlarini bajarishni talab qilish huquqiga ega bo`ladi. Demak, majburiyatda ikki taraf-qarzdor va kreditor qatnashadi. Majburiyatlar q u yidagi asoslarda kelib c hiqadi:  - shartnomalardan;  - y etkazilgan zarar oqibatida;  - sud qarori asosida;  - fuqarolik qonunshiligi fuqarolik-huquqiy oqibatlarning vujudga kelishi bilan bog`laydigan boshqa harakatlar va hodisalar natijasida.

Mualliflik huquqi.  Mualliflik huquqi instituti o`z ta`sir doirasiga mualliflar huquqlarini himoya qilish bilan birga, jamiyatni y etuk badiiy, adabiy, san`at va ilm-fan asarlari bilan ta`minlash vazifasini ham qamrab oladi. Mamlakatimiz Konstitu ts iyasining 42-moddasiga binoan, bar c ha fuqarolar u c hun ilmiy va tehnikaviy ijod erkinligi, madaniyat yutuqlaridan foydalanish huquqi kafolatlangan . 1996 yil 30 avgustda qabul qilingan “Mualliflik huquqi va turdosh huquqlar to`g`risida”gi qonunda mualliflik huquqining ob` y ektlari, belgilari va turlari ko`rsatilgan. Shunga ko`ra, mualliflik huquqi ob` y ekti bu – aqliy mehnat natijasi bo`lmish fan, adabiyot va san`at asarlaridir.

Vorislik huquqi.  Vorislik huquqi deyilganda vafot etgan fuqaroning mol- mulki uning merosxo`rlariga o`tishi tushuniladi. Vorislik huquqi fuqarolar vafot etgandan keyin ularning mulkiy va ayrim nomulkiy huquqlari va majburiyatlarining boshqa sha x slarga o`tishi natijasida kelib c hiqadigan munosabatlarni tartibga soladi.  Fuqarolarning sha x siy va hususiy mulkiga taaluqli bo`lgan mol-mulk meros qilib olish ob` y ekti hisoblanadi. Bularga fuqarolarning daromadlari va jamg`armalari, uy- joy, x onadon, uydagi yordamshi x o`jalik, uy-ro`zg`or buyumlari va ashyolari, sha x siy iste`mol buyumlari va jihozlar kiradi.

Ashyolar – fuqarolik huquqining obyekti sifatida  Fuqarolik huquqlarining obyektlaridan biri hisoblangan ashyolar muayyan moddiy qiymatga ega bo`lgan hamda iqtisodiy munosabatning predmeti bo`la oladigan narsalargina bo`lishi mumkin.  Ashyolar xalq farovonligi uchun, respublika fuqarolarining moddiy va madaniy ehtiyojlarini qondirish uchun xizmat qiladi. Fuqarolik huquqida ashyolar jonli ashyolar ham, masalan, uy hayvonlari, jonsiz ashyolar ham, masalan, uy-joylar, ishlab chiqarish qurollari, asbob-uskunalar, kiyim-kechaklar va boshqa narsalar insonlarning yashashi uchun muhim ahamiyatga egadir.

Похожие

Fuqarolik protsessual huquqi

Mehnat huquqi asoslari

Oila huquqi asoslari

Ekologiya huquqi asoslari

Jinoyat huquqi asoslari