logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Физика
  4. Elektromagnit toʻlqinlar

Elektromagnit toʻlqinlar

Загружено в:

23.11.2024

Скачано:

0

Размер:

11755.014648438 KB
Скачать
www.umft.uz ELEKTROMAGNIT TOʻLQINLAR010201030405060708090A0B04 www.umft.uz  Elektromagnit toʻlqinning differensial tenglamasi.  Elektromagnit toʻlqin energiyasi va uning zichligi.  Umov-Poyting vektori.  Siljish toki.  Elektromagnit to‘Iqinlar shkalasi. Ma’ruza rejasi070F www.umft.uz ELEKTR VA MAGNIT MAYDONLARINING YO‘NALISHLARI VA O‘ZARO O‘TISHLARI01 19 www.umft.uz Magnit maydonining istalgan o‘zgarishi atrofidagi fazoda, kuch chiziqlari yopiq bo‘lgan, uyurmali elektr maydonini vujudga keltiradi. Vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchi elektr maydoni atrofidagi fazoda magnit maydonini vujudga keltiradi. ELEKTR VA MAGNIT MAYDONLARINING YO‘NALISHLARI VA O‘ZARO O‘TISHLARI01 19 www.umft.uz ELEKTROMAGNIT TOʻLQINLAR Elektromagnit to‘lqinlar – fazoda cheklangan tezlik bilan tarqaluvchi o‘zgaruvchan elektr maydonlardir01 www.umft.uz Elektromagnit to‘lqinlarning differensial tenglamasi =   =   Bu tenglamalarning yechimlari yassi monoxromatik to‘lqinlardir = cos(ωt-kx+φ)  =cos(ωt-kx+φ)  va elektr va magnit maydon kuchlanganliklarining amplitudasi mos ravishda:   ω – siklik chastota, k – to‘lqin soni, φ – boshlang‘ich faza01 24 210D 22 210D 22 21 22 21 22 www.umft.uz Elektromagnit to‘lqinlarning umumiy ko‘rinishdagi differensial tenglamasi =   =   To‘lqinning fazali tezligi: ϑ = = c   = + + Laplas operatori = 8,85 · F/m = 1,256 · Gn/m  Vakuumdagi elektromagnit to‘lqinning tezligi: ϑ = = 2,99702458· m/s ≈ 3· m/s  01 2A www.umft.uz Moddalarda elektromagnit to‘lqinlarning tarqalish tezligi doimo vakuumdagiga nisbatan kichikdir. Muhitning absolyut sindirish ko‘rsatkichi deb, muhitda, vakuumdagiga nisbatan elektromagnit to‘lqinlarning tarqalish tezligi necha marta kichikligini ko‘rsatuvchi n kattalikka aytiladi: Vakuumda elektromagnit to‘lqin uzunligi: ϑ = =   n=  n=  λ=cT=2πc 0102 21 22 0B 22 0B 22 10040311 22 www.umft.uz Differensial ko‘rinishdagi Maksvell tenglamalari = - div =ρ = + div =0  ρ= Zaryadning hajmiy zichligi j= Tok zichligi  Erkin elektr zaryadlari va makroskopik toklarga ega bo‘lmagan fazo sohasi uchun: = - div =0 = div =0 1A 210D 0D 14 21 210D 0D 14 21 22 21 0D 14 21 21 0D 14 21 22 www.umft.uz Differensial ko‘rinishdagi Maksvell tenglamalari = - div =ρ = + div =0  ρ= Zaryadning hajmiy zichligi j= Tok zichligi  Erkin elektr zaryadlari va makroskopik toklarga ega bo‘lmagan fazo sohasi uchun: = - div =0 = div =0  = =(+ )+(+ )+(+ )  A vektorning sirkulyatsiyasi fazoning har bir nuqtasida ifodalaydigan rotor:1A 21 0D 14 21 21 0D 14 21 22 21 0D 14 21 21 0D 14 21 22 www.umft.uz Bir jinsli va izotrop dielektrik uchun Maksvell tenglamalari = - div =0 = div =0  = = j=γE   div = + + = ω(x,y,z) 32 070F 210D 14 2132 210D 14 2132 22 04 04 01 22 0607 22 www.umft.uz Integral shakldagi Maksvell tenglamalarining umumiy ko‘rinishi d= dS=()   dl= d=0  0B 21 www.umft.uz d=   dS=()   Elektromagnit induksiya qonunining xulosasi. Uyurmali elektr maydoni o‘zgaruvchan magnit maydoni vujudga keltiradi. q=ρdV zaryadlarining to‘plamini o‘rab oluvchi ixtiyoriy yopiq sirtdan o‘tuvchi elektr maydon oqimi uchun Ostrogradskiy- Gauss teoremasi. Birinchidan, Gauss teoremasiga asosan musbat va manfiy zaryadlar elektr maydonini hosil qiladilar. Bu maydon potensial xarakterga ega. Ikkinchidan, Faradey qonuniga asosan o‘zgaruvchan magnit maydoni uyurmali elektr maydonini vujudga keltiradi. www.umft.uz O‘tkazgich O‘tkazgich O‘tkazgich kamayadi www.umft.uz O‘tkazgich O‘tkazgich O‘tkazgich kamayadi www.umft.uz Siljish toki Siljish tokini zaryadlarning tartibli harakati emas, balki, o‘zgaruvchan elektr maydoni hosil qiladi. Ammo o‘tkazuvchan tokka o‘xshab magnit maydonini vujudga keltiradi. Siljish tokining zichligi: =   O‘tkazuvchanlik va siljish toklarining yig‘indisi to‘la tok deb ataladi va uning zichligi quyidagiga teng: = +=+ 1C 19 0708 3E 05 www.umft.uz dl=   d=0  L yopiq kontur bo‘yicha amgnit induksiyasi sirkulyatsiyasi shu kontur o‘rab olgan sirtdan sizib o‘tuvchi to‘la tokka tengdir. Ostrogradskiy – Gauss teoremasiga asosan ixtiyoriy yopiq S sirtdan o‘tuvchi magnit oqimi nolga teng. Bu tenglama tabiatda erkin magnit zaryadlari yo‘q degan tasdiqning oqibatidir. Bu ikki tenglama magnit maydoni to‘g‘risidagi tenglamalardir. Magnit maydoni doimo uyurmali xarakterga ega. Shu sababli, Gauss teoremasiga asosan magnit induksiyasi vektori oqimi doimo nolga tengdir. Magnit maydoni harakatdagi elektr zaryadlari va o‘zgaruvchan elektr maydoni orqali vujudga keladilar. www.umft.uz Vektorlar yo‘nalishlari o‘ng parma qonuniga asosan aniqlanadiElektromagnit to‘lqinlar – ko‘ndalang to‘lqinlardir www.umft.uz Elektromagnit to‘lqinlar energiyasi Elektromagnit to‘lqinlar ko‘chiradigan energiyaning hajmiy zichligi: Birlik vaqtda birlik yuza orqali ko‘chiriladigan elektromagnit energiya oqim zichligi deb ataladi. Moduli S=EH ga teng bo‘lgan elektromagnit to‘lqin tarqalishi yo‘nalishi bilan mos tushadigan elektromagnit energiyasi oqimi zichligining vektori Umov-Poynting vektori deb ataladi. = []  Vakuumda, sinusoidal to‘lqindagi elektromagnit to‘lqin energiyasi oqimi zichligining o‘rtacha qiymati: =[] 01 www.umft.uz Elektromagnit to‘lqinlar shkalasi Gamma nurlar ( 0,0008 nm dan 0,03 nm gacha ) Reyntgen nurlar ( 0.01 nm dan 10 nm gacha ) Ultrabinafsha nurlar ( 5 nm dan 400 nm gacha ) Infraqizil nurlar ( 780 nm dan 0,5 mm gacha ) Radioto‘lqinlar ( 0,5 mm dan 10 m gacha ) Qisqa chastotali to‘lqinlar ( 10 m dan katta )1 2 6 5 73Ko‘zga ko‘rinuvchi nurlar ( 380 nm dan 780 nm gacha ) nm Hznm nm nm nmnm mkm mkm mkm mm sm msm m www.umft.uz Radioaloqaning fizikaviy asoslari Uzatuvchi qurilma Qabul qiluvchi qurilma mikrafon Modulyatsiya qiluvchi qurilma Yuqori chastotali generator Antena detektor Qabul qiluvchi antena telefon05 3A 0E 22 0725 2C 19 1F 08 24 0E 0F 2114 www.umft.uz Amplitudali modulyatsiya Detektorlash eV08 1A www.umft.uz RADIOALOQA – MA’LUMOTLARNI RADIOTO‘LQINLAR ORQALI UZATISH www.umft.uz www.umft.uz www.umft.uz www.umft.uz www.umft.uz FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 1. Abduraxmanov Q.P., Egamov O‘. UMUMIY FIZIKA KURSI 2. Савельев И.В. Основы теоретической физики, 1,2,3 том, 1991г. 3. Трофимова Т.И. Курс физики,1990 г. 4. А.Н.Огурцов. Лекции по физике . 5. Яворский Б.М., Детлаф А.А., Лебедев А.К. Справочник по физике. 6. Оплачко Т.М.,Турсунметов К.А. ФИЗИКА, часть 2, 2006 г.3B www.umft.uz TA’LIM SAYTLARI VA INTERNET RESURSLARI 1. fizika.uz – talabalar va fizika o‘qituvchilari uchun sayt 2. neutrino.ucoz.ru – TATU Fizika kafedrasi dotsenti O. E. Tigayning shaxsiy sayti 3. estudy.uz – TATU talabalari uchun fizikadan masofaviy ta’lim tizimi 4. Yenka.com 5. http://phet.Colorado.edu/ 6. http://www.falstad.com/mathphysics.html 7. http://www.quantumatomica.com.uk/download.html 8. http://school-collection.edu.ru04

Похожие

Toʻlqinlar superpozitsiyasi
Elektromagnit maydondagi zaryad
Elektromagnit karotaj usullari
Elektromagnit maydoni. Maksvell tenglamalari
Elektromagnit maydondagi zaryadning harakat tenglamasi