Ўзбекистон фаунасининг хилма-хиллик ҳолати ва қисқариш сабаблари - Экология - Презентации

Ўзбекистон фаунасининг хилма-хиллик ҳолати ва қисқариш сабаблари

Загружено в:

24.08.2024

Скачано:

0

Размер:

1100.966796875 KB

Ўзбекистон фаунасининг хилма- хиллик ҳолати ва қисқариш сабаблари Режа: 1. Фауна – ҳайвон тушунчаси ва систематик гуруҳлар. 2. Табиий ва сунъий биотоплар. 3. Ўзбекистон фаунасининг қисқариши сабаблари

• ўрмонлар ва далалар маъбудаси, ҳайвонлар ҳомийси fauna номидан келиб чиққан Фауна • форсча ن�اوی �ح ( hey vân), арабча ن �اوي �ح ( ḥay - тирик, wān-бу)Ҳайво н • қадимги Рим гуллари ва баҳор гуллари маъбудаси flora номидан келиб чиққан Флор а

Ҳайвонот дунёси Кичик дунё Тип (кенжа тип) Синф (катта синф, кенжа синф, инфера синф) Туркум (катта туркум, кенжа туркум) Оила Авлод Тур0B 2D 1A 2F 1A 0B 30 20 08 33 07 07 07 30 08 08 0B 3406110D0B 35 0B 30

Биотоп – ҳайвонлар жамоаси яшайдиган географик жой Чўл биотопи Дашт биотопи Ўрмон биотопи Тўқай биотопи Чучук сув биотопи Жар биотопи Яйлов биотопи Сунъий биотоплар0607 15

Биотопда тирик оранизмлар ўртасида озиқ занжир

Ўзбекистонда фауна хилма-хиллиги Ўзбекистон Ўрта Осиё минтақасидаги бир қанча биогеографик ўлкалар туташган ҳудудда жойлашганлиги унинг ҳайвонот оламининг ниҳоятда ранг- баранглигини белгилайди. Чўл ва саҳролардан иборат кенг текисликлар, тоғ даштлар, ўрмонлар, яйловлар, тўқайзорлар, сув ҳавзалари, маданий ландшафтлар – буларнинг барчаси ўзига хос фаунистик мажмуаларга эга экотизимларни ташкил этади.0B 01 03 08 140D1D 03 07 08 081916 110D0A 10 3E

Республика фаунаси жуда қадимий бўлиб, у мураккаб генетик ришталар билан боғланган. Бу ўлкада Турон ва Туркистон эндемик ва автохтон турларининг аҳамияти катта. Шу билан биргаликда тарихий ўтмишда бу ерга бошқа ўлкалардан – Марказий Осиёдан, Ҳинди-Хитойдан, Ўрта Ер денгизи атрофларидан, Евроосиё чўлларидан кириб келган ҳайвон гуруҳларининг ҳам муайян ўрни мавжуд. Фаунанинг бир қисми эса Узоқ Шарқ, Кавказорти, Европа ва Америкадан олиб келиб иқлимлаштирилган ёки тасодифан келиб қолган турлардан иборат. Ҳозирда Ўзбекистон фаунасида умуртқали ҳайвонларнинг 714 тури, умуртқасиз ҳайвон 15 мингдан ортиқ тури мавжуд.

Гуруҳлар бўйича ҳайвон турлари сониМоллюскалар – 171 Ҳашаротлар – 10000 дан ортиқ Балиқлар – 76 Амфибиялар – 3 Рептелиялар – 61 Қушлар – 467 Сут эмизувчилар – 10749 03191D 140D 08 41 3D0B464546 2D 3D0B464B4B4B4B0B1A 0917 0B 3F0D 3D0B454C 0B 35 3D 0B 2C 3D 0B 4E 474C45 33 3E 3D0B464B45

Ўзбекистон биологик хилма-хиллигини камайишга олиб келадиган сабаблар 1. Марказлашган режалаштириш асосида йирик қишлоқ хўжалиги ва саноат лойиҳаларини амалга ошириш Ўзбекистонга арзон қишлоқ хўжалиги ва геологик хомашё етказиб берувчи ички экспортёр сифатида қаралиши Қишлоқ хўжалигида пахта яккаҳокимлиги устуворлиги, чўл ҳудудларининг кенг миқёсда ўзлаштирилиши Орол денгизи экологик фалокати Жанубий, марказий ва шимоли-ғарбий минтақалардаги ерларнинг иккиламчи шўрланиши Тарихан шаклланган сув экотизимларининг ўзгаришига, сунъий ташланма сув ҳавзалари тармоқларининг ҳосил бўлиши Атроф-муҳитнинг ўта хавфли дефолиантлар ва пестицидлар билан заҳарланиши0B 1E1B 1A 0B 46 1019

Оқибатлари Бу омиллар чўл биологик мажмуаларининг йўқ бўлиб кетишига сабаб бўлди, санитария-эпидемиология ва паразитология ҳолатлари кескинлашди ва минтақадаги умумиқлимий ўзгаришларга олиб келди0B 23 3F 12 05 07 15 05 12 19020F0D

Ўзбекистон биологик хилма-хиллигини камайишга олиб келадиган сабаблар 2. Саноатда замонавий ускуна, техника ва технологиялар қўлламаслик Газ қазиб олиниши ва унинг экспортини жадаллаштириш Чирчиқ-Оҳангарон саноат мажмуаси кимё ва тоғ- кон саноати корхоналарининг чиқиндилари атмосфера ҳавоси ва тупроқларни кенг кўламда ифлослантирди Бу омиллар ғоят нозик экологик тизимларнинг таназзулга юз тутишига олиб келди, тоғ экологик тизимлари ва аҳоли саломатлигини жиддий xaтap остига қўйди0B 1E1B 1A 503B0B 08 0B 3F 08 05 07

Ўзбекистон биологик хилма-хиллигини камайишга олиб келадиган сабаблар 3. Табиатдан фойдаланишнинг кучайиши оқибатида, кучли антропоген таъсир остида қолиши Ҳайвонлар яшаш жойлари ва сони қисқариши, баъзилари эса бутунлай йўқ бўлиб кетиши Ов объектлари сифатида муҳим аҳамиятга эга сутэмизувчилар ва қушларнинг турларини камайиши0B 1E1B 1A 4D3B0B30 05

Бу омиллар ташқи таъсирга унчалик чидамли бўлмаган экотизимларнинг эндемик ва чекланган турлари катта хавф остида қолди. Турон йўлбарси, гепард, Орол сулаймон балиғи каби ҳайвонлар умуман йўқ бўлиб кетди, қоплон, сиртлон, йўрға тувалоқ, Сирдарё ва Амударё кичик куракбурунлари, Орол баҳриси кабилар йўқ бўлиб кетиш арафасида турибди. Устюрт ва Бухоро қўйлари, морхўр, қорақулоқ, Ўрта Осиё қундузи, оқбош ўрдак, вишилдоқ оққуш, мармар чуррак, йўрға тувалоқ, оқбовур, хентоғ тўгаракбоши, Фарғона тарғил калтакесакчаси, Орол мўйлабдори, чўртансифат оққайроқ, айрим моллюска ва ҳашаротлар йўқ бўлиб кетиш хавфи остида турибди Оқибатлари 0B 23

Оқибатлари Ўзбекистон биологик хилма-хиллигини камайишга олиб келадиган сабаблар Мирзачўл, Жиззах, Қарши ва Сурхон- Шеробод чўллари, Фарғона водийсининг марказий қисми, Тянь- Шань ва Помир-Олой тизмаларининг ғарбий этакларидаги адирлар ўзлаштирилиши натижасида экологик вазият тубдан ўзгариши; Бу шароитга мослаша олмаган кўплаб чўл ҳайвонларининг сони кескин камайди, жайрон, йўрға тувалоқ ва бошқа ҳайвон турлари ареалларининг қисқарди.0B 23 0B 1E1B 1A

Ўзбекистон биологик хилма-хиллигини камайишга олиб келадиган сабаблар – Йирик дарёлар ўзанларидаги ўзгариши, тўқайзорларнинг аксарият қисми кесиб ташланиши; Оқибатлари Бу тўқайзорларда яшовчи Бухоро буғуси, тустовуқ ва бошқа эндемик кенжа турлар яшаш жойларининг кескин қисқариб кетишига олиб келди.0B 1E1B 1A 0B 23

Ўзбекистон биологик хилма-хиллигини камайишга олиб келадиган сабаблар – Йирик гидроиншоотларнинг қурилиши, Орол денгизи сув сатҳининг пасайиб кетиши ва сувининг ўта шўрланиши; Бу Орол туб ихтиофаунаси бутунлай қирилиб кетишига, қисқичбақасимонлар ва моллюскаларнинг кўплаб эндемик турлари йўқ бўлиб кетиш ҳолатига олиб келди.0B 1E1B 1A

Ўзбекистон биологик хилма-хиллигини камайишга олиб келадиган сабаблар – Дарёлар оқимининг сунъий тартибланиши йирик сув омборлари ва ирригация тизимларининг қурилиши, дарёларнинг юқори қисмларида сувнинг тоғ-кон саноати эҳтиёжлари учун олиниши, сув ҳавзаларининг ифлосланиши; – Жанубий Оролбўйида экологик шароитнинг ўзгариши; Бу ихтио ва малакофауналарнинг яшашига таҳдид солмоқда ва Амударё дельтасида қачонлардир вишилдоқ оққуш, пушти ва жингалак сақоқуш, қорабузов ва бошқа камёб қушлар макони ҳамда орнитологик нуқтаи назаридан муҳим аҳамиятга эга бўлган ботқоқликлар бугунда ўз моҳиятини йўқотишга олиб келди.0B 1E1B 1A

Ўзбекистон биологик хилма-хиллигини камайишга олиб келадиган сабаблар – Тоғ-кон саноатининг жадал суръатлар билан ривожланиши, дарахт ва буталарнинг кесилиши ҳамда чорвачиликда яйловлардан ҳаддан ташқари кенг фойдаланиш натижасида тоғэкотизимларининг ўзгариши. Бу кўплаб умуртқасиз ҳайвонларнинг локал яшаш жойлари йўқ бўлиб кетишига сабаб бўлмоқда.0B 1E1B 1A

Ўзбекистон табиатининг биологик ва ландшафтлар хилма-хиллиги миллий бойлигимизнинг ажралмас қисмидир. Бу бойлик бир неча минг йиллик эволюция давомида юзага келган ҳамда аждодларимиз томонидан бизга қолдирилган улкан меросдир. Зиммамизда бу меросни авлодларга хилма-хил ва барқарор тизим кўринишида қолдиришдек улкан ва масъулиятли вазифа турибди.

(0) (EX) Regionally Extinct Мамлакатда йўқ бўлиб кетган (0) (EW) Regionally Extinct Ёввойи табиатида йўқ бўлиб кетган (1) (CR) Critically Endangered Бутунлай йўқ бўлиб кетиш арафасида (1) (EN) Endangered Йўқ бўлиб кетаётган (2) (VU) Vulnerablе Заиф, қисқариб бораётган (3) (NТ) Near Threatened Йўқ бўлиб кетиш эҳтимолига яқин (4) (DD) Data Deficient Маълумотлар танқис (4) (LC) Least Concern Йўқ бўлиб кетиш эҳтимолига яқин Қисқартирма сўзлар ва улар маънолари ТМХИ– Табиат ва табиий ресурсларни муҳофаза қилиш ҳалқаро иттифоқи0B 2B07 30 120E14090C

Похожие

Орол денгизи

Дунёдаги ва Ўзбекистондаги атроф муҳит ҳолати

Биологик хилма хилликни мухофаза килиш муаммолари

Ўзбекистон хавосини саклаш муаммолари

Атроф мухит компонентларининг ўзаро боғлиқлиги