Дунёдаги ва Ўзбекистондаги атроф муҳит ҳолати - Экология - Презентации

Дунёдаги ва Ўзбекистондаги атроф муҳит ҳолати

Загружено в:

19.01.2024

Скачано:

0

Размер:

63.9951171875 KB

Дунёдаги ва Ўзбекистондаги атроф муҳит ҳолати

РЕЖА 1. Фан ва техника тараққиёти ва экологик барқарорлик 2. Ердаги беқарорликнинг вужудга келиш омиллари 3. “ Экологик из” 4. Иқлим ўзгариши бўйича ҳукуматлараро экспертлар гуруҳи 5. Иқлим ўзгаришининг кузатилиши

Фан ва техника тараққиёти ва экологик барқаролик 1919 йилда Нобел институти ректори Сванте Аррениус қуйидагиларни ёзган эди (Аррениус, 1926): «Инженерлар турли алкогол муқобил ёқилғиларида ишлайдиган янада самарали ички ёнув дивигателларини лойиҳалаштиришлари ҳамда батареялардан фойдаланиш бўйича янги тадқиқотлар олиб боришлари керак. Шамол ва қуёш энергиясида ишлайдиган двигателлар жуда истиқболли бўлиб, улар атмосферага СО2 ни ташламайдилар......Иссиқлик электр станцияларини кўмир конларининг ёнида қурилиши... Барча ёритиш анжомлари самарали электр лампочкаларига алмаштирилиши лозимлиги...».

Жаҳон банкининг собиқ директори Герман Дейлининг экологик барқарорликни ифодаловчи уч қоидаси • 1. Қайта тикланадиган ресурслар, жумладан балиқ, унумдор ер ва ер ости сувлари кабилар, уларни қайта тикланиш жараёнидан тез бўлмаган суръатда ишлатилиниши керак; • 2. Қайта тикланмайдиган ресурслар, жумладан фойдали қазилмалар ва қазиб олинадиган ёқилғи кабилар, уларни ўрнини боса оладиган муқобил манбалар кашф қилиниб, тадбиқ қилишдан тез бўлмаган суръатда ишлатилиниши керак; • 3. Ифлословчи бирикмалар ва чиқиндиларни уларни табиий тизимлар томонидан ютилиши ёки қайта ишланиши ва зарарсизлантирилиши жараёнидан тез бўлмаган суръатда ташланиши керак.

“ Иссиқхона эффекти” 1896 йил Аррениус углерод диоксиди миқдорининг атмосферада кўпайиши Ердаги ҳароратни кўтарилишига олиб келиши мумкин, деб таҳмин қилган. Буни Аррениус “Иссиқхона эффекти” деб номлаган ва уни қуйидагича баҳолаган: “Агар углерод диоксидининг миқдори геометрик прогрессия бўйича кўпайса Ернинг ҳарорати деярли арифметик прогрессия бўйича кўтарилади”. Ҳозирги кунда қандай сиёсий чора тадбирларни кўриш кераклигини аниқлаш учун инсоннинг табиятга бўлган ўзгарувчан талаби тўғрисида маълумотлар керак.

“ ЭКОЛОГИК ИЗ” • Британиянинг Колумбия университетида Уокернагел ва Рийз томонидан истиқболдаги тасаввурга эга бўлиш учун “Экологик из” тушунчаси таклиф қилинди (Rees, 1992). “Экологик из” инсонларнинг эҳтиёжларини таъминлаш учун ва чиқиндиларни “ҳазм” қилиниши учун керак бўлган билогик маҳсулдор ер майдони ёки сувнинг юзаси миқдорлари билан тенглаштирилади. Унинг бирлиги глобал гектар билан ўлчанади. • 1 глобал гектар – биологик маҳсулдор ва углерод диоксидини юта оладиган Ернинг ёки сув сатҳининг ўртача 100 х 100 метр майдонига тенг.

“ ЭКОЛОГИК ИЗ” нинг ўсиши • 1961 йилдан 2007 йилгача “Экологик из” тахминан икки баробар ортган. • Бу ўсиш асосан углерод диоксиди газининг атмосферага ташланиши кескин кўпайганлиги ҳисобига бўлган. “Экологик из” шуни кўрсатаяптики, 1970-йилларда инсоният фаолиятида меъёрдан четга чиқиш содир бўла бошлаган, яъни ресурсларни керагидан ортиқча сарфлаш бошланган. • 2010 йилга келиб эса “Экологик из” Ерга нисбатан 1,5 эквивалент миқдорни ташкил этган. Бу эса Ердаги беқарорликни кўрсатади.

Ердаги беқарорликнинг вужудга келиш омиллари • Иқлим ўзгариши • Иссиқхона эффекти. • Радиацияли таъсир

Турли газларнинг СО 2 га нисбатан атмосферада яшаш даври ва иқлимни Глобал Иситиш Потенциали № Газнинг номи Газнинг кимёвий формуласи Яшаш даври (йил) Иқлимни Глобал Иситиш потенциали 20-йил 100-йил 500-йил 1 Углерод диоксиди СО 2 1 1 1 2 Метан СН 4 12 72 25 7,6 3 Азот оксиди N 2 O 114 289 298 153 4 CFC-12 CCl 2 F 2 100 11000 10900 5200 5 HCFC-22 CHClF 2 12 5160 1810 549 6 Тетрафторм етан CF 4 50000 5210 7390 11200 7 Гексафторм етан C 2 F 6 10000 8630 12200 18200

SО 2 гази ҳосил бўладиган соҳалар SО 2 гази - • сульфат кислота - Н 2 SO 4 , • аммоний сульфат ишлаб чиқаришда, • қаттиқ ёқилғини қайта ишлашда, • металлургия, • иссиқлик электр станцияси, • капрон, линолеум, рубероид, пенопласт, текстил, коғоз, • озиқ-овқат каби саноатларининг чиқинди тутун газларида учрайди.

Зарарли таъсири SO 2 гази заҳарли газлар туркумига кириб, унинг таъсирида нафас йўллари бўғилади, кўзни яғлиғлантиради, йўтал тутади, кўзни ёшлантиради, бош оғрийди, нафасни қисади, бронхларни қуритади, шу билан бир қаторда металл ускуналарни коррозияга учратади, қурилиш материалларини емиради, қишлоқ хўжалик ерларига “кислотали ёмғир” кўринишида тушиб, яроқсиз ҳолга келтиради ва халқ ҳўжалигига жиддий зарар кўрсатади. SО 2 газининг рухсат этилган чегаравий концентрацияси РЭЧК-0,5 мг/м З ни ташкил этади.

Эътиборингиз учун раҳмат !

Похожие

Транспорт ва атроф муҳит

Атроф-муҳит мониторингги

Ўзбекистон атроф муҳит муҳофазаси бўйича халқаро ҳамкорлигининг принциплари асосланган

Ифлосланишлар ва уларнинг атроф-муҳитга таъсири

Атроф мухит ва унинг тозалигини саклаш муаммоси