Okean va dengizlarning ekologik muammolari - Экология - Презентации

Okean va dengizlarning ekologik muammolari

Загружено в:

04.09.2024

Скачано:

0

Размер:

29696.860351562 KB

Mavzu: Okean va dengizlarning ekologik muammolari Reja: 1. Chuchuk suv va Orol dengizi muammosi. 2. Okeanlarning ifloslanishi muammosi. 3. Okean va dengiz ifloslanishiga qarshi chora-tadbirlar .

CHUCHUK SUV MUAMMOSI: • Quruqlikda chuchuk suv va uning biosferadagi roli nihoyatda katta. Gidrosferada • chuchuk suv miqdori juda oz (2-2,5 %). Jamiyatning rivojlanishi bilan aholining • chuchuk suvga bo'lgan talabi ortib bormoqda. Bizning asrimizda chuchuk suvdan • foydalanish 7 marta ortgan. Yiliga 3-3,5 ming km3 suv sarflanadi. Qurg'oqchil • zonalarda daryolar suvidan to'liq foydalanilgan xolda ularning suvi yetmay qolmoqda. • 1980 yil boshlarida bundav holat Afrika, Avstraliya, Italiya, Ispaniya, Meksika, Nil, • Amudaryo, Sirdaryo va ba'zi bir boshqa daryolarda kuzatila boshlandi.

• Quruqlikda chuchuk suv va uning biosferadagi roli nihoyatda katta. Gidrosferada chuchuk suv miqdori juda oz (2-2,5 %). Jamiyatning rivojlanishi bilan aholining chuchuk suvga bo'lgan talabi ortib bormoqda. Bizning asrimizda chuchuk suvdan foydalanish 7 marta ortgan. Yiliga 3-3,5 ming km3 suv sarflanadi. Qurg'oqchil zonalarda daryolar suvidan to'liq foydalanilgan xolda ularning suvi yetmay qolmoqda. Yil boshlarida bunday holat Afrika, Avstraliya, Italiya, Ispaniya, Meksika, Nil, Amudaryo, Sirdaryo va ba'zi bir boshqa daryolarda kuzatila boshlandi. Chuchuk suv muammosi:

O’rta Osiyo va Janubiy Qozog’istondagi quriq yerlarning o’zlashtirilishi, qator yirik suv omborlarining bunyod etilishi, kanallar, kollektor-zovurlar tizimlarini qurib, ishga tushirilishi natijasida 1961-yildan boshlab Amudaryo va Sirdaryodan Orol dengiziga tushadigan suvlar miqdori kamaya boshladi. Buning oqibatida Orol dengizining sathi pasayib, maydoni kamaya boshladi. Buning oqibatida Orol dengizining sathi pasayib, maydoni qisqara boshladi, suvning sho’rlanganlik darajasi esa orta boshladi. O’rta Osiyo va O’zbekistonda vujudga kelgan hududiy ekologik muammo – bu Orol dengizi muammosidir. 1911-1960-yillar davomida Orol dengizi har yili o’rtacha 52 kub kilometr suv quyilib kelgan va uning sathi muntazam ravishda 53 m mutlaq balandlikda, akvatoriyasi 66 ming kvadrat kilometr, suvning o’rtacha sho’rlanganlik darajasi 9,5-10 foiz (9,5-10g/l) bo’lib, o’rtacha chuqurligi 16 metrni tashkil qilgan .

• Hozirgi vaqtda Orol dengizi muammosi yechimi ikki narsaga –dengiz sathini ma’lum darajada ushlab turishga va Orolbo’yi ekolo-gik sharoitini yaxshilashga qaratilgan. Orol dengizi sathini ma’lum bir balandlik-da, ya’ni 33 metr mutloq balandlikda ushlab turish uchun Orolga har yili Amudaryo va Sirdaryodan 20 kub kilometr suv tushib turishi lozim. • Daryolarnings anoat va maishiy zaxarli moddalar bilan ifloslanishi o'sib bormoqda. Sanoat yiliga 160 km3 sanoat va oqova suvlarini daryolarga tashlaydi. Bu ko'rsatgich daryolarning umumiy suv miqdorining 10% ini tashkil etadi. Daryolardagi toza suvlarda yildan yilga har xil erigan moddalar, zaharli kimyoviy moddalar va bakteriyalarning miqdori ortib bormoqda.

Okeanlarning ifloslanishi: Sabablari va oqibatlari Okeanlarning ifloslanishi muammosi bugungi kunda eng dolzarb va dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Zamonaviy sharoitda buni hal qilish mumkinmi? Okean, ma'lumki, sayyoramizdagi barcha hayotning boshlanishi, asosidir. Axir, uning ichida bizning geologik tariximizdagi birinchi tirik organizmlar paydo bo'lgan. Okeanlar sayyora yuzasining 70 foizini egallaydi. Bundan tashqari, u barcha suvning 95 foizini o'z ichiga oladi. Shu sababli okeanlarning ifloslanishi sayyoramizning geografik zarflari uchun juda xavflidir. va bugungi kunda bu muammo yanada keskinlashmoqda. 08 0C 17 08 2E 1110 0A 32 05 09

Okean ifloslanishi 21-asrning muhim ekologik muammosidir Har kuni turli xil kimyoviy moddalar tuproq va sirt suvlariga kiradi. Bu butun sayyorada ishlaydigan minglab sanoat korxonalarining faoliyati natijasidir. Bular neft va neft mahsulotlari, benzin, pestitsidlar, o'g'itlar, nitratlar, simob va boshqa zararli aralashmalar. Ularning barchasi, qoida tariqasida, okeanga tushadi. U yerda bu moddalar to'planib, juda ko'p miqdorda to'planadi. Okeanlarning ifloslanishi bu suv zonasida antropogen kelib chiqadigan zararli moddalarni olish bilan bog'liq bo'lgan jarayon. Shu sababli dengiz suvining sifati yomonlashmoqda, shuningdek, okeanning barcha aholisiga katta zarar yetkazilmoqda. 08 1205 3D 1A 2905 030207 1E05 08 12110C 1A 1D0A

• Ma'lumki, har yili faqat tabiiy jarayonlar natijasida dengizga 25 million tonna temir, 350 ming tonna rux va mis, 180 ming tonna qo'rg'oshin dengizlarga kirib boradi. Bularning barchasi, ba'zida antropogen ta'sir bilan kuchayadi. • Bugungi kunda eng xavfli okean ifloslantiruvchi moddasi neftdir. U har yili besh milliondan o'n million tonnagacha sayyoramizning dengiz suvlariga quyiladi. Yaxshiyamki, sun'iy yo'ldosh texnologiyasining hozirgi darajasi tufayli qoidabuzarlarni hisoblash va jazolash mumkin. Biroq, zamonaviy ekologik boshqaruvda okeanlarning ifloslanishi deyarli eng dolzarb bo'lib qolmoqda. Va uni hal etish uchun butun dunyo hamjamiyati kuchlarining birlashishi talab etiladi.

Okeanlar ifloslanishining sabablari Bugungi kunga kelib, okeanlarning ifloslanishi uchta asosiy usulda sodir bo'lishi ma'lum: • daryo tizimining oqishi natijasida (raf zonalari eng ifloslangan, shuningdek yirik daryolar og'ziga yaqin joylar), • yog'ingarchilik orqali (birinchi navbatda qo'rg'oshin va simob okeanga tushadi), • to'g'ridan-to'g'ri okeanlarda odamning asossiz iqtisodiy faoliyati tufayli. 08 29 1B

• Olimlar ifloslanishning asosiy yo'nalishi daryolar oqimi ekanligini aniqladilar (ifloslantiruvchi moddalarning 65 foizigacha okeanlarga daryolar orqali kiradi). Taxminan 25% yog'ingarchilikka, yana 10% - oqava suvlarga, 1% kamroq dengiz kemalari chiqindilariga to'g'ri keladi. Aynan shu sabablarga ko'ra okeanlarning ifloslanishi sodir bo'ladi. Ushbu maqolada keltirilgan fotosuratlar ushbu dolzarb muammoning jiddiyligini aniq ko'rsatib turibdi. Ajablanarlisi shundaki, odamsiz bir kun ham yashamaydigan suv uni faol ravishda ifloslantiradi.

Okeanlar ifloslanishining turlari va asosiy manbalari Atrof-muhitshunoslar okean ifloslanishining bir necha turini aniqlaydilar. Bu: jismoniy biologik (bakteriyalar va turli mikroorganizmlar bilan zaharlanish), kimyoviy (kimyoviy va og'ir metallarning ifloslanishi), 08 2E 020B

yog ‘ , maishiy. issiqlik (IES va AES chiqaradigan isitiladigan suvlar bilan ifloslanishi), Radioaktiv, transport (dengiz transporti bilan ifloslanishi - tankerlar va kemalar, shuningdek suv osti kemalari),

Tabiiy (masalan, qum, loy yoki mineral tuzlar) va antropogen kelib chiqishi mumkin bo'lgan okeanlarning turli xil ifloslanish manbalari ham mavjud. Ikkinchisi orasida eng xavflilari quyidagilar: neft va neft mahsulotlari; kanalizatsiya kimyoviy moddalar

• og'ir metallar • radioaktiv chiqindilar • plastik chiqindilar

YOG 'VA NEFT MAHSULOTLARI • Bugungi kunda eng xavfli va keng tarqalgani bu okeanning neft bilan ifloslanishi. Har yili unga o'n million tonnagacha neft chiqariladi. Ikki millionga yaqin daryolar oqimi orqali okeanga olib o'tilgan. • Eng yirik neftning to'kilishi 1967 yilda Buyuk Britaniya qirg'oqlarida sodir bo'lgan. Torrey Canyon tankerining qulashi natijasida 100 ming tonnadan ortiq neft dengizga to'kilgan.

Okeanlarning neft va neft mahsulotlari bilan ifloslanishi o'ta salbiy oqibatlarga olib keladi, xususan: suv massalari qatlamlari o'rtasida energiya va issiqlik uzatilishini buzish, dengiz suvi albedosi pasayib, ko'plab dengiz hayotining o'limi, tirik organizmlarning a'zolari va to'qimalarida patologik o'zgarishlar.

CHIQINDI SUVLARI • Okeanlarni oqava suvlar bilan ifloslanishi, ehtimol, ikkinchi zararli hisoblanadi. Kimyoviy va metallurgiya korxonalari, to'qimachilik va pulpa fabrikalari, shuningdek qishloq xo'jaligi komplekslarining chiqindilari eng xavflidir. Dastlab, ular daryolarga va boshqa suv havzalariga birlashadi va keyinchalik okeanlarga bu yoki boshqa yo'l bilan tushadi. • Ushbu o'tkir muammoni hal qilishda ikkita yirik shahar - Los-Anjeles va Marseldan mutaxassislar faol ishtirok etishmoqda. Sun'iy yo'ldosh kuzatuvlari va suv osti tadqiqotlaridan foydalanib, olimlar tashlangan oqava suvlar hajmini, shuningdek, ularning okeandagi harakatini kuzatmoqda.

PLASTIK CHIQINDILAR • 21-asr plastiklar davri. Hozirda tonna plastik chiqindilar okeanlarga kirib bormoqda va ularning miqdori o'sib bormoqda. Juda katta hajmdagi "plastik" orollar borligini kam odam biladi. Bugungi kunda beshta bunday "dog'lar" ma'lum - plastik chiqindilar to'planishi. Ulardan ikkitasi Tinch okeanida, yana ikkitasi Atlantikada va bittasi Hindistonda. • unday chiqindilar xavflidir, chunki uning kichik qismlari ko'pincha dengiz baliqlarini yutib yuboradi, natijada ularning barchasi, odatda, nobud bo'ladi.

ROSSIYADAGI OKEANLARNING IFLOSLANISHINI BOSHQARISH • Rossiyada suvning ifloslanishi muammolari Sog'liqni saqlash vazirligi, Baliqchilik vazirligi, Geologiya vazirligi va Gidrometeorologiya va atrof-muhit monitoringi bo'yicha davlat qo'mitasi tomonidan qonuniy darajada hal qilinadi. Amaliy muammolarni hal qilish uchun 200 institut, laboratoriya va ilmiy birlashmalar jalb qilindi. Tozalash inshootlarini yaratish bo'yicha faol ishlar olib borilmoqda: so'nggi yillarda 5000 ga yaqin tozalash inshootlari foydalanishga topshirildi. • Greenpeace, WWF va boshqa ekologik tashkilotlar tomonidan ulkan ishlar amalga oshirilmoqda. Masalan, WWFda dengiz dasturi mavjud, uning maqsadi Rossiya dengizlarining biologik xilma-xilligini saqlab qolishdir. Mamlakatimizda bu ayniqsa to'g'ri, chunki dunyo okeanlarining taxminan beshdan bir qismi Rossiya yurisdiktsiyasida.

XULOSA. • Shunday qilib, okeanlarning ifloslanishi bizning asrimizning eng muhim ekologik muammosi ekanligi shubhasizdir. Va biz bunga qarshi kurashishimiz kerak. Bugungi kunda okeanning ko'plab xavfli ifloslantiruvchi moddalari mavjud: neft, neft mahsulotlari, turli xil kimyoviy moddalar, pestitsidlar, og'ir metallar va radioaktiv chiqindilar, kanalizatsiya, plastmassa va shunga o'xshash narsalar. Ushbu o'tkir muammoni hal qilish uchun dunyo hamjamiyatining barcha kuchlarini birlashtirish, shuningdek atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida qabul qilingan standartlar va amaldagi qoidalarni qat'iy va qat'iy bajarish talab etiladi.

Похожие

Hozirgi zamon ekologik muammolari

Ekologik madaniyat va ekologik ong masalasi

Ekologik ta'lim va tarbiya

Ekologik ong va etnomadaniyat

Ekologik madaniyat, ekologik xavfsizlik va uning tabiiy geografik jihatlari