Ekologik ong va etnomadaniyat - Экология - Презентации

Ekologik ong va etnomadaniyat

Загружено в:

19.11.2023

Скачано:

0

Размер:

1050.091796875 KB

Mavzu: Ekologik ong va etnomadaniyat

Tabiatni obyekt sifatida idrok etish, tabiat bilan о‘zaro ta’sirga kirishish, tevarak- olam bilan bо‘lgan munosabatlarni yо‘lga qо‘yish – ekologik ongning eng muhim belgilari bо‘lib, mazkur ijtimoiy ongga antropotsentrizm, antiekologizm va ijtimoiy optimizm xosdir. Mazkur qoidalar quyidagilarda о‘z ifodasini topadi: • 1) Odamlar genetik irsiylikdan tashqari madaniy irsiylikka ham ega bо‘lganligi bois, inson yer yuzidagi u hukmronlik qiladigan boshqa barcha jonzotlardan sifatiy farqlanadi. • 2) Inson faoliyatini biofizik emas, aynan ijtimoiy va madaniy omillar belgilaydi: inson tabiat kontekstida emas, ijtimoiy kontekstda yashaydi. • 3) Texnologik va ijtimoiy progress cheksiz davom etadi va barcha ijtimoiy muammolar u yoki bu darajada о‘z yechimiga ega bо‘ladi.

XX asrning 20-30 yillarida AQShda rо‘y bergan “buyuk depressiya” dan keyin yangi “ekologik defitsit” deb nom olgan muammo insoniyat sivilizatsiyasi taraqqiyotida yuzaga keldi. Ekologik sotsiologiya mutaxassislari insoniyat kelajagi tо‘g‘risidagi tasavvurl ar voqelikdan ancha chetlashishi mumkinligini prognoz qilmoqdalar. Global miqyosida rо‘y beradigan ekologik defitsit odamlarni “har kim о‘zi uchun” yoki “imkoniyati borlar о‘zi ni qutqarsin” tamoyillariga binoan harakat qilishga undaydi. Hayotiy zarur manbaalar uch un kurash ijtimoiy aloqalarni uzilishiga, axloqiy qadriyatlar devalvatsiyasiga (qadrsizlanishiga) olib kelishi mumkin. Bunday vaziyatning yuzaga kelishi insoniyat va tabiat о‘rtasidagi о ‘zaro munosabatlarning yangi tizimini shakllantirish zaruriyatini paydo qildi. Bu xol “yan gi invayronmental” paradigmasini vujudga keltirdi (New Environmental Paradigm).

3) Tabiat bilan о‘zaro ta’sirga kirishish maqsadi nafaqat inson extiyojlarini maksimal darajada qondirishdir, balki, butun tabiiy hamjamiyatlarning extiyolarini in obatga olishdan ham iborat. 4) Tabiat bilan о‘zaro ta’sirga kirishish “ekologik imperativ” shiori bilan belgilanadi: tabiatdagi ekologik muvozanatni buzmaydigan narsalar va hatti- harakatlar tо‘g‘ri va ma’qullangandir. 5) Tabiat va barcha tabiiy narsalar inson bilan о‘zaro ta’sirga kirishish bо‘yicha teng huquqli subyekt sifatida idrok etiladi. 6) Axloqiy meyorlar va qoidalar nafaqat odamlar о‘rtasidagi о‘zaro ta’sirga, balki tabiat olami bilan bо‘lgan о‘zaro ta’sirga ham taalluqlidir.

Ekologik ongning sotsiogenez jarayonidagi taraqqiyoti quyidagi о‘lchamlarda о‘z ifodasini topadi: a) psixologik qarama-qarshilik – uyushuv, b) tabiatni obyekt-subyekt sifatida idrok etilishi, v) tabiat bilan о‘zaro munosabatga kirishishning pragmatic-nop- ragmatik kо‘rinishi. Ijtimoiy ekologik ong sotsiogenezida antropotsentrik va ekotsentrik tende nsiyalar kuzatiladi. Antropotsentrik tendensiya quyidagilarda о‘z ifodasini topadi: ibtidoiy ong — antik ong — xristianlik — kartezianlik. Ekotsentrik tendensiya quyidagilarda о‘z ifodasini topadi: invayronmental konservatsionizm – ekologizm – universal axloq.

Похожие

Ekologik madaniyat va ekologik ong masalasi

Ekologik ta'lim va tarbiya

Ekologik madaniyat, ekologik xavfsizlik va uning tabiiy geografik jihatlari

Yoshlarda ekologik bilim va madaniyatni shakllantirishda uzluksiz ekologik ta'limning roli

Ekologik tahlilning mazmuni va maqsadi