Iqlim o’zgarishi va suv-yer resuslarining transchegraviy ekologik muommolari - Экология - Презентации

Iqlim o’zgarishi va suv-yer resuslarining transchegraviy ekologik muommolari

Загружено в:

04.03.2024

Скачано:

0

Размер:

3497.013671875 KB

Iqlim o’zgarishi va suv-yer resuslarinin g transchegraviy ekologik muommolari 01 0A06

Reja: • 1. Tabiy ekologik muammolarning tarkibi. • 2.Global ekologik muammolar va ularning oqibatlari.

• Iqlim o‘zgarishi - keng tarqalayotgan, jadal va tezlashib bor ayotgan jarayondir. G‘arbda yashovchilar uchun ham sayyo raning isish xavfi endi faqat chekka hududlarga ta'sir qiladig an muammo emas. Dunyoning deyarli barcha qismida istiq omat qilayotgan insonlar iqlim o‘zgarishi natijasida yuzaga kelayotgan hodisalarni o‘z tanalarida his qilishmoqda.Huku matlararo ekspertlar guruhi Yer ilgari hisob-kitob qilinganida n ko‘ra tezroq isib borayotganini ma'lum qilishmoqda. Duny o bo‘yicha o‘rtacha harorat 1,1 darajaga ko‘tarilgan. Bu esa 2040 yilga borib o‘rtacha harorat 1,5 darajaga oshishini bild iradi.

• Issiq to‘lqinlar, kuchli shamollar, qurg‘oqchilik, suv toshqinl ari va yong‘inlar yanada ko‘proq sodir bo‘la boshladi, muzli klar erishi yanada kuchaydi. Ayniqsa, joriy yilda bu jarayon judayam tezlashganini kuzatishimiz mumkin. • O‘rmon yong‘inlari • Fransiya janubi, Ispaniya va Italiyaning Sardiniya orolida k eng miqyosdagi o‘rmon yong‘inlari natijasida minglab gekt ar maydonlardagi o‘rmon va qishloq xo‘jalik yerlariga ziyon yetdi.

• 13 iyul kuni Kaliforniya shimolida boshlangan va Diksi nom ini olgan keng ko‘lamli yong‘inlar natijasida 200 ming gekta rdan ziyod maydonlar zararlandi.Shimoliy Makedoniya huk umati yirik o‘rmon yong‘inlari sababli bir oyga inqirozli vazi yat rejimini joriy etdi.Anomal issiq tufayli Turkiya g‘arbi va j anubida ham dahshatli yong‘inlar yuz berishi natijasida say yohlik tadbirlari, ekskursiyalar butunlay to‘xtatildi. Qishloq x o‘jalik maydonlari, fermalar yong‘in ichida qolib, chorva mo llari nobud bo‘ldi.

• Gretsiyada ham bir necha kundan buyon kuchli o‘rmon yo ng‘inlari davom etmoqda. Ofat bir haftadan ortiq vaqt mob aynida havo harorati 40 darajadan yuqori bo‘lishi oqibatid a sodir bo‘lgan. Ayrim hududlarda havo harorati 47 daraja gacha ko‘tarilgan.Rossiya sharqidagi Yoqutiston Respubli kasida o‘rmon yong‘inlari, rasmiy ma'lumotlarga ko‘ra, 6 m ln gektar hududni qamrab olgan — bu Belgiya hududidan i kki barobar katta.Jazoirdagi kuchli yong‘inlar oqibatida hal ok bo‘lganlar uchun mamlakatda 3 kunlik motam e'lon qili ndi.

• Suv toshqinlari • Tabiiy ofatlarning yana bir dahshatlisi suv toshqinlaridir. Af g‘oniston sharqida joylashgan Nuriston viloyatida yuz ber gan toshqinlarda kamida 150 kishi halok bo‘ldi. • Xitoyning Jyengjou shahrida kuchli yomg‘ir yog‘ishi natijas ida suv toshqinlari sodir bo‘ldi va bir qancha insonlarning hayotiga nuqta qo‘yildi. • Hindistonning Goa va Maharashtra shtatlarida ro‘y bergan keng ko‘lamli suv toshqinlaridan keyin minglab binolar vay ron bo‘ldi.

• Belgiyada 14–16 iyul kunlari yuz bergan toshqinlar 10 mlr d yevrodan ko‘proq zarar yetkazgan.G‘arbiy Germaniyada minglab odamlar suv toshqinlari sabab uylarini tark etdi, 1 00 mingdan ortiq kishi elektr ta'minotisiz qoldi. • Anomal issiq • 3–7 iyun kunlari Toshkentda uch asrning maksimum haror ati kuzatilgani qayd etilgandi. Poytaxtda 5, 7 va 8 iyul kunl ari yana rekord darajadagi issiq harorat takrorlandi.

• Fransiyaning ijtimoiy masalalar va sog‘liqni saqlash vaziri Anes Byuzen yozda kuzatilgan anomal issiqlik 1,5 ming ki shining o‘limiga sabab bo‘lganini ma'lum qildi. Kanadanin g Britan Kolumbiyasi provinsiyasida anomal issiq h avo sababli deyarli 500 kishi vafot etgan. Provinsiyada h avo harorati rekord ko‘rsatkich — 49,6 darajaga yetgan. B ungacha Kanadada harorat 45 darajadan oshmagan.Yapo niyada sakkiz mingdan ortiq odam kasalxonalarga yotqizil gan. Bunga jazirama tufayli issiqlik urishi sabab sifatida k o‘rsatilgan.

• Bu hodisalarning har biridan iqlim o‘zgarishi insoniyatga q anchalik xavf tug‘dira boshlaganini ko‘rishimiz mumkin. • Mutaxassislar asrlar davomida dengiz sathining ko‘tarilishi ni bashorat qilmoqdalar, ilgari «asr toshqini» deb hisoblan gan narsa 80 yil ichida har yili sodir bo‘ladigan hodisaga a ylanishi mumkin. • «Cloud to Street» kompaniyasi mutaxassislari tomonidan olib borilgan tadqiqotlarga ko‘ra, XXI asr boshidan buyon suv toshqinidan jabr ko‘rgan odamlar soni 24 foizga ortga n. Bu ko‘rsatkich olimlarning prognozidan 10 barobar ko‘p .

• Olimlarning hisob-kitobicha, 2000 yildan 2018 yilgacha to shqinlar sayyoramizning 2,23 mln kvadrat kilometrlik hudu diga zarar keltirgan, toshqinlardan 290 millionga yaqin kis hi jabr ko‘rgan.Suv toshqinlarining qariyb 90 foizi Janubiy va Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlariga, ayniqsa Hind, G anga-Braxmaputra va Mekong daryolari mintaqasiga to‘g‘r i kelmoqda.Bundan tashqari, sun'iy yo‘ldosh ma'lumotlari Lotin Amerikasining janubiy qismi, Yaqin Sharq va Afrika mamlakatlarida ham suv toshqinlari ko‘payganini ko‘rsata di.

• Iqlim o‘zgarishi O‘zbekistonda ham qator salbiy oqibatlarg a olib kelyapti: • Harorat ko‘tarilishi natijasida suvning bug‘lanish koeffitsiye nti oshishi hududlarda suv resurslari kamayishiga, tanqisli giga ta'sir etmoqda; • Ekologik tanglik oqibatida yil davomida umuman yog‘ingar chilik bo‘lmagan kunlar soni ko‘paymoqda; • Tuproqning namligi kamayishi hisobiga takroriy qurg‘oqchi lik xavfi ortmoqda va hosildorlik ko‘rsatkichlari tushib ketm oqda;

• Orol dengiziga quyiladigan suv hajmining kamayishi daryo deltasining cho‘lga aylanishi va qurigan dengiz tubida yan gi cho‘l maydonlari paydo bo‘lishini tezlashtiryapti; • Atmosfera havosida katta maydonlarda changlanish ortm oqda; • Isish va sovish kabi anomal hodisalarning o‘zgarishi qishl oq xo‘jaligi mahsulotlari va mevalarning nobud bo‘lishiga o lib kelmoqda.

• Hozirgi vaqtda inson faoliyati ta'sirida biosferaning o’zgarish i juda tezlik bilan borayapti. Inson Yer kurrasining qiyofasini o'zgartirishda katta geologik kuch sifatida vujudga kelganini V.I.Vernadskiy tomonidan ta’kidlab o'tilgan edi. Insonning ta biiy jarayonlardan noto'g'ri foydalanishi natijasida XX asrnin g o'rtalarida ekologik muammolar juda avj olib ketdi. Ekologi k muammo deganda insonning tabiatga ko'rsatayotgan ta'si ri bilan bog’liq holda tabiatning insonga aks ta'siri, ya'ni unin g iqtisodiyotida, hayotda xo'jalik ahamiyatiga molik bo'lgan j arayonlar, tabiiy hodisalar bilan bog'liq bo'lgan har qanday h odisa tushuniladi

• (iqlim o'zgarishi, hayvonlarning yalpi ko'chib ketishi) tabiatdagi mu vozanatning buzilishi oqibatida turli miqyosdagi ekologik muammol ar shakllanmoqda. Ularni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin. • 1 Global (umumbashariy).2 Regional (mintaqaviy). • 3 Lokal (mahalliy). • Global ekologik muammolar dunyo bo'yicha kuzatiladigan tabiiy, ta biiy antropogen va sof antropogen ta'sirlar natijasida yuzaga kelib umumbashariyatga tegishlidir. • Ana shunday ekologik muammolarning ba'zilari bilan tanishamiz: A tmosferaning dimiqish xodisasi. Keyingi yillarda atmosfera tarkibid agi S02 miqdori ortib borayotganligi ma'lum bo'lib qoldi.

• E’tiboringiz uchun rahmat!!!

Похожие

Iqlim o’zgarishi va tuproqlarnging ifloslanishi muammolari

Global iqlim o’zgarishi va unga sabab bo’ladigan omillarni tahlil qilish. Iqlim o’zgarishi indikatorlari

Suv ekologik muhit sifatida

Iqlim o’zgarishi sharoitida tabiatni muhofaza qiluvchi shu jumaladan yer va tuproq resurslaridan oqilona foydalanish va muhofaza qilishga qaratilgan meyoriy huquqiy hujjatlar

Iqlimning o’zgarishi