Yadroga bog’liq bo’lmagan irsiyat - Биотехнология - Презентации

Yadroga bog’liq bo’lmagan irsiyat

Загружено в:

31.03.2024

Скачано:

0

Размер:

1484.111328125 KB

Yadroga bog’liq bo’lm agan irsiyat Genetika kurs ishi

Reja: Kirish. Asosiy qism: 1.O’zgaruvchanlik va uning turlari 2.Irsiy bo’lmagan o’zgaruvchanlik 3.Irsiy o’zgaruvchanlik xillari 4.Mutatsiyalarning kelib chiqish sabablari. Tabiiy va sun’iy mutagen omillar 5.Gen mutatsiyalari va misollar Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar

Irsiyat — organizmning oʻz belgilari va xususiyatlarini kelgusi avlodlarga oʻtkazish, yaʼni organizmlarning oʻziga oʻxshash nasllarni bun-yod etish xossasi. I. tufayli avlodlararo moddiy va funksional izchillik taʼmin etiladi. I. har xil turlarga mansub organizmlar belgi va xususi-yatlaridagi tafovutlarning avlodlar osha saklanib qolishini ham taʼminlaydi. Organizmlarning oʻzaro oʻxshashlik va qarindoshlik darajasiga bi-noan oila, urugʻ, tur kabi sistematik guruhlarga muayyan tartibda taqsimlanishining asosida ham I. yotadi. I. tufayli bitta sistematik guruhga mansub organizmlar belgilarining turgʻunligi, yaʼni oʻzaro oʻxshashligi bilan birga ularning bir-biridan farq qiladigan belgilar ham saqlanib qoladi.

O'zgaruvchanlik – tirik mavjudotlarning o'zgarishi xususiyati yangi xususiyatlarni olish yoki eskilarini yo'qotish qobiliyatida ifodalanadi. O'zgaruvchanlikning sabablari genotiplarning xilma-xilligi, bir xil genotipli organizmlarda belgilarning namoyon bo'lishining xilma-xilligini belgilaydigan atrof- muhit sharoitlari.

O'ZGARCHILIK Fenotipik 1. Ontogenetik 2. O'zgartirish Genotipik 1. Kombinativ 2. Mutatsion Fenotipik o'zgaruvchanlik - genotipga ta'sir qilmaydigan atrof-muhit sharoitlari ta'sirida yuzaga keladigan fenotipdagi o'zgarishlar, garchi ularning zo'ravonlik darajasi genotip bilan belgilanadi. Ontogenetik o'zgaruvchanlik - bu shaxsning rivojlanish jarayonida belgilarning doimiy o'zgarishi (amfibiyalar, hasharotlar ontogenezi, odamlarda morfofiziologik va aqliy belgilarning rivojlanishi).Modifikatsiyaning o'zgaruvchanligi - atrof-muhit omillarining organizmga ta'siridan kelib chiqadigan fenotipik o'zgarishlar. Modifikatsiyaning o'zgaruvchanligi genotip bilan belgilanadi. O'zgartirishlar meros bo'lib o'tmaydi va mavsumiy va ekologikdir.

Irsiy bo'lmagan (modifikatsiya) o'zgaruvchanlik. Ushbu turdagi o'zgaruvchanlik - bu genotipga ta'sir qilmaydigan tashqi muhit omillari ta'sirida yangi belgilarning paydo bo'lish jarayoni. Binobarin, belgilarning paydo bo'lgan modifikatsiyalari - modifikatsiyalari meros bo'lib qolmaydi. Ikkita bir xil (monozigot) egizaklar bir xil genotiplarga ega, ammo taqdirning irodasi bilan har xil sharoitlarda o'sib ulg'aygan holda bir-biridan juda farq qilishi mumkin.

Harorat ta'siri ostida muhit Himoloy quyoni paltosining rangi o'zgaradi. Bachadonda rivojlanayotgan embrion yuqori harorat sharoitida bo'lib, junni bo'yash uchun zarur bo'lgan fermentni yo'q qiladi, shuning uchun quyonlar butunlay oq rangda tug'iladi. Tug'ilgandan ko'p o'tmay, tananing ba'zi chiqadigan qismlari (burun, quloq uchlari va quyruq) qoraya boshlaydi, chunki u erda harorat boshqa joylarga qaraganda past bo'ladi va ferment buzilmaydi. Agar siz oq junli joyni yulib, terini sovutsangiz, bu joyda qora jun o'sadi.

Irsiy (genotipik) o'zgaruvchanlik. Ushbu turdagi o'zgaruvchanlik genotipning o'zgarishi bilan bog'liq bo'lib, buning natijasida olingan belgilar keyingi avlodlarga meros bo'lib o'tadi. Genotipik o'zgaruvchanlikning ikki shakli mavjud: kombinatsion mutatsiyali

Kombinatsiyaning o'zgaruvchanligi avlod genotiplarida ota-ona genlarining boshqa birikmalarining shakllanishi natijasida yangi belgilarning paydo bo'lishidan iborat. Oʻzgaruvchanlikning bu turi birinchi meiotik boʻlinishda gomologik xromosomalarning mustaqil ravishda ajratilishiga, urugʻlanish jarayonida bir xil ota-ona juftligidagi gametalarning tasodifiy uchrashishiga va ota-ona juftlarining tasodifiy tanlanishiga asoslanadi. Mutatsion o'zgaruvchanlik U mutatsiyalarning shakllanishi natijasida organizmning yangi sifatlarining paydo bo'lishida ifodalanadi. "Mutatsiya" atamasi birinchi marta 1901 yilda golland botanik Gyugo de Vries tomonidan kiritilgan. Zamonaviy tushunchalarga ko'ra, mutatsiyalar - bu organizmning ma'lum fenotipik xususiyatlari va xususiyatlarining o'zgarishiga olib keladigan irsiy materialdagi to'satdan tabiiy yoki sun'iy ravishda kelib chiqadigan irsiy o'zgarishlar.

Xromosoma mutatsiyalari

Mutatsiya (lotincha mutatio — oʻzgarish) — tashqi yoki ichki muhit taʼsirida yuzaga keladigan doimiy (yaʼni maʼlum hujayra yoki organizmning avlodlari tomonidan meros boʻlib oʻtishi mumkin boʻlgan) genotipning oʻzgarishi. Mutatsiyalar jarayoni mutagenez deb ataladi. Mutatsiyalar spontan va induktsiyalarga bo'linadi. Spontan mutatsiyalar organizmning hayoti davomida normal atrof-muhit sharoitida o'z-o'zidan sodir bo'ladi, chastotasi har bir hujayra avlodiga har bir nukleotid uchun taxminan 10-9-10-12.

Gen mutatsiyasi Gen mutatsiyasi molekular darajada ro‘y beradi. Gen mutatsiyasi ko‘p hollarda fenotipda yangi belgini rivojlantiradi. Gen mutatsiyalari nukleotidlarning soni ortishi, o‘rin almashishi bilan kechadi. DNKdagi nukleotidlarning o‘rin almashishi ikki xil:

Похожие

Modifikatsion o’zgaruvchanlik

Molekulyar biotexnologiyada foydalaniladigan biotexnologik ob’yektlar

Genetikaning yangi yo’nalishi

Transgen hujayralarini saralab olish texnologiyasi

Genlar oilasi va gen injeneriyasi