O’simliklar va gen muhandisligi - Биотехнология - Презентации

O’simliklar va gen muhandisligi

Загружено в:

27.08.2024

Скачано:

0

Размер:

165.6552734375 KB

O’simliklar va gen muhandisli gi 010203 0B 05 0C

REJA  1. Transgen osimlik olishning asosiy bosqichlarini  2. Genni tanlash va uni klonlash.  3. Qabul qiluvchi o'simlik genotipini belgilash  4. Genni kiritish va uning resipient o’simlik genomidagi ekspressiyasi.  5.Osimliklar gen muhandisligi uchun vektorlar  6.O’simliklar hujayrasiga genlarni aniqlash usullari

GEN MUHANDISLIGA TEXNOLOGIYALARI TRANSGEN O'SIMLIK OLISHNING KUYIDAGI BOSKICHLARINI O'Z ICHIGA OLADI:  1) genni belgilash va uni klonlash;  2) recipient -o'simlik genotipini belgilash; 3) gennie sinov va uning recipient – o‘simlik genomik ifodasi;  4) transformant huzhayralar regeneratsiyalari va transgen o simliklarni o zgartirish. ʻ ʻ

 Genni tanlash va uni klonlash.  Genny sotib, o'simlikka ho'jalik ahamiyati qimmatli maʿlum bir belgini o'tkazish zaruriyatidan kelib chikadi. vaktda, asosan, hozirgi o'simliklar transformation yangisi uchun monogen asboblar, pestisidlarga yordamlik, yoki boshka hil stress sifatini belgilovchi genlar keng qo'shimcha qurilmalar. Bu asboblarga zhavobgar genlarning kwpchiligi bakteriya genomlaridan azhratib olingan. Turli hilga mansub osimliclarning mos kelmasligi tufayli bunday genlarni recipient osimliclar genomica zhinsiy hybridization usuli orkaligina kiritiladi.

QABUL QILUVCHI O'SIMLIK GENOTIPINI BELGILASH  Recipient sifatid ishlab chikarish amaliyoti hosildorligi, urug - mevasi sifati, biotic va abiotic stresslarga energiya bilan zhavob bera, lekin faqat birgina zarar belgi, masalan, kunkunanda khasharotga chidamsiz nav yoki liniyalar tanlab mahsulot.

 Genny o'zining va uning recipient o'simlik genomidagi ifodasi.  O'simliclar genomica begona genlarni ko'chirib o'tkazish tuprok agrobacterium Agrobacterium tumefaciens tarkibidagi Ti – plazmidlarining erdamida o'kaziladi. Sunggi vaqtlarda o'simlik hujayralari transformation sida bioballistic transformation usuli, ainiksa, bir pallali o'simliclar uchun keng qo'llanilmoqda. Begona genny recipient o'simlik genomica expressionsini amalga oshirish va avlodlarda belgining naslga turgun o'tishini ta'minlash mukhim masala. Kiritilgan genni ifadesi bwlishi bir qator sabablar: genny osim genomica integration bulgan zhoyi, promoter kismining methyllanish xodimlariligi, yordamlic genning xususiyiyatlari va h.k. larga boglik.

TRANSFORMANT HUJAYRALAR REGENERATSIYALARI VA TRANSGEN O'SIMLIKLARNI BELGILASH.  Transformant huzhayralardan etuk o'simlikni regeneration bulishi huzhayralar totipotentliga boglik, ammo bu har doim ham amalga oshavermaidi. Totipotentlik belgisi ikki pallali o simliklar: tamaki, ʻ kartoshka, lavlagi, soybeans, rapseed, trouble, tomato, sabzi, karam va bazi mevali darakhtlarda yakkol ifodalangan. Hozirgi waqtda galla ekinlariga mansub basi osimliclar makkazhohori, sholi, bugdoi, suli kabilarni regeneration qilish usullari ishlab chikilgan.

O'SIMLIKLAR GEN MUHANDISLIGI UCHUN VEKTORLAR  Shish hosil kuchli inductorlardan birigrobacterium tumefaciens misolida shish chaqiruvchi voshita Ti – plasmid deb atalgan (Inglis tilidan Tumor inducing – shish chaqiruvchi) maxsus plasmid bwlib, uning bir qismi o'simlik hzhayrasi xromosoma o'r nashib olishi aniklangan

T-DNK NING O'SIMLIK XROMOSOMASIG INTEGRATSIYASI VA (GARDISHSIMON) SHISH HOSIL BO'LISHI

 Ti – plasmid halka 200 m.b (ming nucleotide zhuft) dan iboratesimon DNA dan tashkil topgan. Hujayralarida bakteriya avtonom replikatsiya bula olish xususiyiyatiga ega. Ti – plazmidalarni ular sintezlovchi opinlar tipiga kura 4 ta guruhga bulishi mumkin. Kwpincha nopalin yoki octopin amino acidalarini kodirlaydi Ti – plazmidalar bor. Agrobacterium huzhayrasi plazmidalarning faqat biri octopin yoki nopalin kodirlaidigan tipini saklashi mumkin.

TI – PLAZMANING GENETIK X ARITASI

DNK MIKROINTEKSIYASI  Bir kator tazhribalarning kuyishicha, o'simlik huzhayralari transformatsiyalari uchun hayvon hujayralaridagi mikroinjectionlar kabi mikroinjectionlari usulini qo'llash mumkin.  Bunda injection uchun protoplastlar olishda ularning polylisinli shisha epishtirish usullari ishlab chikilganligi qator technician qiinchiliklarni bartaraf etishni birdie.  Vector tipiga boglik bulmagan uolda o'simlik protoplastlari transformationsi 10-15% dan oshmaydi, u ikki pallali o'simliclar uchun ham bir pallalilar uchun ham bir hilda paydo bo'ladi.

O'SIMLIKLAR TRANSFORMATSIYASINING TADQIQOTI  O'simliklar transformatsiyalari vektorlari tarkibiga funksional gendan tashkari selektiv nishon genlari qiradi  Bu gen antibioticlar kanamycin (prtII -geni) yoki hygromycin (prtII-geni) ga boylik genlarini kodirlaydi, shuning uchun transgen o'simliclarni daslabki tanlov ishlarini tegishli antibiotiklar saklovchi ozika muhitlarida olib boriladi.  Bundai muhitda genom tarkibida selektiv nishon geni bulgan o'simliklargina regeneratsiya kila oladi.

ADABIYOTLAR  1.Ortiqova R.M., Murodova S.S. Qishloq xoʻjalik biotexnologiyasi Toshkent “Fan va texnologiya” nashriyoti, 2010 y.  2.Biotexnologiya: Darslik. universitetlar uchun qo'llanma. 8 ta kitobda / ostida. ed. N.S.Egorova, V.D. M.: Oliy maktab, 1997. – 228 b.  3. Sheveluxa V.S. va boshk. Qishloq xo'jaligi biotexnologiyasi. M.1999  4. Bernard R. Jek J, Pasternak Molekulyar biotexnologiya Vashington 2010, p.1020  1. www.molbio.ru  2. www.biotech.com  3. www.ziyonet.uz

Похожие

Gen muhandisligi fermentlari

Hayvonlarda gen muhandisligi

Gen muhandisligi fanining rivojlanish tarixi va bosqichlari. Gen muhandisligi usullarining tasnifi

Gen muhandisligi va hujayra muhandisligi asosida yaratilgan organizmlar va ularning xavfsizlik akseptorlari

Fermentlar muhandisligi