DNK va RNK ning tuzilishi - Биотехнология - Презентации

DNK va RNK ning tuzilishi

Загружено в:

03.12.2023

Скачано:

0

Размер:

630.51953125 KB

DNK va RNK ning tuzilishi

Reja: 1. DNK ning tuzilishi va xossalari 2. Hujayradagi matressali sintezreaksiyalari 3.RNK ning tuzilishi va xususiyatlari 4.DNK va RNK ning biologik hayotdagi oʼrni

Dezoksiribonuklein kislota Dezoksiribonuklein kislota (DNK) — nuklein kislotalarining bir turi. Tarkibida dezoksiriboza, azot asos laridan adenin (A), guanin (G), sit ozin (S) va timin (T) hamda fosfat kislota boʻladi. Barcha tirik organ izmlar hujayrasida uchraydi va koʻ pchilik viruslar tarkibiga kiradi. Tir ik organizmlarda irsiy belgilarni sa qlash va nasldan-naslga oʻtkazish vazifasini bajaradi. DNK ning nukl eotidli tarkibi, yaʼni uning birlamc hi strukturasi har bir organizm uc hun oʻziga xos va qatʼiy individual boʻlib, biologik informatsiyaning k od shakldayozilgan boʼladi.

DNK va RNK ning hujayra tar kibidagi umumiy miqdori uni ng funksional holatiga bo'liq. Masalan, urug hujayralarida (spermatozoidlar)da DNK huj ayra quruq massasining 60% ini, ko'pchilik hujayralarda 1- 10%gacha, muskullarda esa 0,2% ga to'g'ri keladi.

Yadrosi shakllanmagan bakteriyalarda (pr okariotlar)da DNK molekulasi sitoplazmani ng maxsus zonasi nukleotitida joylashgan . Agar u bakteriyaning hujayra membrana si bilan bog'lansa mezasoma deb aytiladi . Yadro to'la shakllangan hujayralar (euka riotlar)da DNK yadro bilan yadrocha orali g'ida xromosomalar tarkibida hamda yad rodan tashqari organoidlar (mitoxondriya va xloroplastlar) da bo'ladi.

Kimyoviy va fizik xususiyatlari Nuklein kislotalar tabiatda kislot ali va suvda (gidrofil) eriydi. Fos fat guruhlari va pentozalarning gidroksil guruhlari o'rtasida suv bilan vodorod aloqalarining pay do bo'lishi mumkin.U fiziologik pH qiymatida salbiy zaryadlana di.

spiralning deformatsiyaga chidamlili gi tufayli juda qattiq bo'lganligi saba bli DNK eritmalari juda yopishqoq b o'ladi. Agar nuklein kislota bir qavatl i bo'lsa, yopishqoqligi pasayadi. Ular juda barqaror molekulalardir. M antiqan, bu xususiyat genetik ma'lu motni olib boruvchi tuzilmalarda ajr almas bo'lishi kerak. RNK bilan taqq oslaganda, DNK ancha barqaror, chu nki u gidroksil guruhiga ega emas.

DNKni issiqlik bila n denaturatsiya qi lish mumkin, ya'ni molekula yuqori h arorat ta'sirida ipl ar ajralib chiqadi. Qo'llanilishi kerak bo'lgan issiqlik mi qdori molekulanin g G - C foiziga bo g'liq, chunki bu as oslar uchta vodor od aloqasi bilan b og'lanib, ajralishg a chidamli boʼladi .

RNK tuzilishi Ribonuklein kislotalar (RNK) ning kimyoviy tuzilishi DNKga oʼxsha b, faqat RNK tarkibida timin oʼrni da uratsil va dezoksiriboza oʼrni da riboza uchraydi. Undan tashq ari, RNK molekulasi tarkibida oz miqdorda boʼlsada, psevdouratsi l, 5-metilsitozin, 1-metilguanin u chraydi.

RNK molekulasi bitta polinukle otid zanjirdan tashkil topgan boʼl ib, uning fazoviy konfiguratsiyasi ancha beqaror boladi. RNK mole kulasi polinukleotid zanjirlarining bazi qismlari bir-biriga yaqin keli b, oʼzaro vodorod boglar bilan bir ikadi va spiral struktura hosil qila di. Bu strukturalar RNK tiplariga qarab har xil shaklda boladi.

Bajaradigan funksiyasiga qa rab RNK lar asosan uch sinfga bolinadi: messenjer (elchi), inf ormatsion RNK (mRNK), ribos omal RNK (r-RNK) va transport (tashuvchi) RNK (t-RNK). Ular ham ikkilamchi, uchlamchi str ukturaga ega. Viruslar RNKsi mRNKga juda oxshaydi.

RNK turlari va ularning vazifalari

RNK ning har uch tipi oqsil qat nashadi, lekin ularning har biri ning bu jarayonda maxsus, tak rorlanmas funksiyasi bor.

RNK ning xossalari Sinfi Sedimintatsi ya tezligi Gradusda C⁰ Molekulyar ogʼirligi Nukleotid qoldiqlarini ng taxminiy soni RNK ning hujayradagi umumiy miqdori m-RNK 6-25C⁰ 25000-1 000 000 75-300 2% t-RNK 4C⁰ 23000- 30000 73-93 16% r-RNK 5C⁰ 35000 100 16C⁰ 550000 1500 82% 23C⁰ 1100000 3100

Xulosa: DNK tarkibidagi irsiy axborot nukleotidlar tilida yozilgan boʼladi. Man a shu axborotga qarab RNK oʻz ish faoliyatini boshlaydi. DNK dan koʼchiri b olingan irsiy maʼlumotlar ribosomalarga boradi. t-RNK lar ishtirokida ri bosomalarga aminokislotalar tashiladi. Ribosomalarda nukleotidlar tilida yozilgan maʼlumot aminokislotalar tiliga oʼzgartiriladi. Bu protsess tugag andan keyin oqsil molekulasi hosil boladi. Bu protsessning tugashini max sus terminator genlar amalga oshiradi. Hosil boʻlgan oqsil molekulasi org anizmning kerakli qismiga yuboriladi. Eng qiziqarli tomoni oqsil kerakli p aytda kerakli miqdorda hosil bolib turadi. Agarda bu protsess laboratori ya sharoitida olib borilsa oqsilni suniy sintez qilish juda koʼp kuch, koʼp v aqt va mablagʼ talab qiladi. Tirik hujayrada esa bir molekula oqsil sintezi 1-2 minutda yakunlanadi. Agarda mana shu kichik hujayradagi texnologi yani chuqurroq oʼrgansak bu masalani hal qilishimiz mumkin boʼlardi. B u natijaga erishganimizda kuch, vaqt, mablagʼni katta qismini tejagan boʻ lardik. Turli kasalliklarning oldini olish ham mumkin boʻlar edi.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻy xati • 2.Volkenshteyn.M.B. Biofizika”. Moskva. Nauka. 1981-yil. • 3. Toraqulov Y.X. Bioximiya”. Toshkent. Ozbekiston nashriyoti. 1996-yil. • 4. Иванский Г.Р, Яш глазами биофизика. M: Педогогика. 1985 • 5. Raxmatov N.A, Mahmudov T.M, Mirzayev S. “Biokimyo”. Toshkent. “Ta’lim nashriyoti”. 2009-yil. • 6. Obidov O.O, Jo’rayeva A.A, Malikova G.Y. “Biokimyo”. Toshkent. “Ta’lim nashriyoti” 2011-yil. • 7. Sobirova R.A, Abrorov O.A, Inoyatova F.X, Aripov A.N. Biologik kimyo . Toshkent. Yangi asr avlodi. 200 6-yil. • 8. Eshonqulov O.E, Hamidov J.H, Bekmurodov A.A. Biologiya Toshkent. Cholpon nomidagi nashriyot ma tbaa ijodiy uyi. 2006-yil. • 9. Ismailov E, Mamatqulov N, Xodjayev G, Norboyev N. Biofizika . Toshkent. Yangi asr avlodi. 2013-yil. • 10. Remizov A.N. Tibbiy va biologik fizika. Toshkent. Ozbekiston milliy ensiklopediyasi davlat ilmiy nashr iyoti. 2005-yil. • 11. Д.Мецлер. Биохимия. Москва, «Мир», 1980. • 12. А.Уайт., Ф.Хендлер., Э.Смит., Р.Хилл., И.Леман. Основы биохимии. Москва, «Мир», 1982. • 13. П.Зенгбуш. Молекулярная биология. Москва «Мир», 1982. • 14. Я.Мусил., О.Новакова., К.Кунц. Современная биохимия в схемах. Москва «Мир», 1984. • 15. Remizov A.N., Tibbiy biologik fizika. Toshkent. Ibn Sino nomidagi nashriyoti. 1990. 616s. • 16. Веканов Й. Биофизика биополимеровю ЮФУ. 2010й. 326б. • 17. G’ulomov M.I. Biofizikа (o`quv-uslubiy qo`llаnmа).

Eʼtiboringiz uchun Raxmat.

Похожие

DNK va RNK

Nuklein kislotalar. Dnk va rnk ning ahamiyati. Nukleotidlar haqida tushuncha

Trаnskripsiya sikli - DNK bilаn bоglаnish, RNK zаnjirini inisiаsiyasi, RNK zаnjirining o’sishi(elоngаsiya), RNK zаnjirini tеrminаsiyasi

Prokariot va eukariot DNK polemerazaari

RNK turlari va uning oqsil biosintezidagi roli