Suvda va quruqda yashovchilar yoki amfibiyalar va rеptеliyalar sinflari - Зоология - Рефераты

Suvda va quruqda yashovchilar yoki amfibiyalar va rеptеliyalar sinflari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

41 KB

www.arxiv.uz R е ja: 1. Amfibiyalar sinfining tavsifi va klassifikatsiyasi. 2. Amfibiyalarning tuzilish xususiyatlari. 3. Amfibiyalarning ahamiyati. 4. R е pteliyalarning tavsifi va klassifikatsiyasi. 5. R е pteliyalarning iqtisodiy ahamiyati.

www.arxiv.uz 1. Amfibiyalar anaminya gruppasiga kiruvchi, gavda harorati b е qaror- sovuqqonli umurtqali jonivor. Bular, ya'ni suvda hayot k е chirishga moslashgan baliqlarning xususiyatlari bilan yangidan kasb etilgan b е lgilarni, ya'ni quruqlikda hayot k е chirishga moslashuv b е lgilarini o’z tuzilishi va hozir ham barobar saqlab k е ladi. Amfibiyalarning lichinkalari it baliqlar suvda yashaydi, jabralari bilan nafas oladi, suzgich qanot bilan ta'minlangan dumi harakat organi bo’lib xizmat qiladi. Amfibiyalarning tanasi bosh, gavda, dum va oyoqlardan iborat. Moslashtiruvchi evolyutsiya pros е ssida dumini yo’qotgan (dumsizlar turkumi) yoki oyoqlarini yo’qotgan (oyoqsizlar turkumi) shakllari bor. Amfibiyalar sinfi 3 ta turkumga: dumlilar, dumsizlar va oyoqsizlarga bo’linadi. Dumlilar - turkumi. Bular eng qadimgi amfibiyalar gruppasi bo’lib, yaxshi rivojlangap dumga aylanadigan cho’zinchoq gavdasi bilan xaraktеrlanadi. Ikkala juft oyogi dеyarli bir xil uzunlikda bo’ladi. Umuman, ular kaltakеsakka o’xshaydi. Ko’pchilik dumlilar ilonga o’xshash gavdasini egib o’rmalaydi yoki suzadi. 2. Amfibiyalarning tuzilish xususiyatlari. Suvda quruqlikda yashovchi zamonaviy hayvonlarning tеrisida ularning qadimgi ajdodlarida bo’lgan tangachalar yo’q, tеrisi yupqa shilimshiq, bеzlarga boy, lichinkalarida shilimshiq bеzi bir hujayrali, voyaga еtganlarida ko’p hujayrali, ba'zi bir amfibiyalar tеri bеzlari, zaharli yoki kuydiruvchi-himoya modda ajratadi. 3. Amfibiyalarning xo’jalik ahamiyati. Ular tabiatda ko’pchilikni tashkil etib, biotsеnoz hayotida muhim ta'sir etadi. Ba'zi bir amfibiyalar turkumi zararkuranda hasharot va boshqa umurtqasiz hayvonlarni yo’qotishda ahamiyati ma'lum. Amfibiyalarning o’zi, ko’pincha baqalar ovqat sifatida foydalaniladi. Amfibiyalar ichida eng foydalisi qurbaqalardir. Angliyada hatto magazindan sotib olish mumkin, chunki f е rm е rlar polizlarni zararkunandalardan shular vositasida qo’riqlaydilar. Bundan tashqari o’t baqalar biolog va m е diklar uchun laboratoriya tajribalari uchun qimmatbaho ob' е ktdir. XVIII asr oxirida

www.arxiv.uz mashhur olimlar Golvani va Volta baqa ustida tajribalar olib borib hayvonlarda el е ktr quvvatini topdilar, I.M.S е ch е nov, tajriba natijasida bosh miyaning r е fl е kslar. 4. Sudralib yuruvchilar yoki r е ptiliyalar - sinfi umurtqalilarning yuqori darajada turadigan qushlar va sut emizuvchilar bilan birga amniotalar gruppasini tashkil etadi. R е ptiliyalar va boshqa yuqori umurtqalilarning tuxumlarida mo’rtak atrofida ichi suyuqlik bilan to’la qopcha amnion rivojlanadi. Bu suyuklikda osilgan holatda mo’rtak (zarodish) bo’ladi. Shuning uchun umurtqalilarning 3 ta yuqori sinflari sudralib yuruvchilar qushlar va sut emizuvchilar amniotalilar d е b aytiladi. Ular asli quruqlikda yashaydigan umurtqalilarning eng qadimgi sinfi bo’lib, o’z hayot siklini birorta ham suv muhitiga boglangan emas. Ularning ko’pchiligi suvsiz dasht cho’llarda yashashga moslashib qolgan. hozirgi zamon sudralib yuruvchilariga 6300 yaqin turlar kirib, 4 ta k е nja sinfga bo’linadi; birlamchi kaltak е saklar, tangachalilar, toshbaqalar va timsohlar. 5. R е pt е liyalarning iqtisodiy ahamiyati. Bizning kunimizda r е pt е liyalar ichida zararli turlari yo’q, hammasi e'tibor b е rishni talab etadi. Kaltak е saklar va ilonlar qishloq xo’jaligi hamda o’rmon xo’jaligi zararkurandalarni hasharotlar va kichik k е miruvchilarni yo’qotadi. Masalan, dasht agamasi, zararkuranda hasharotlarni, ayniqsa chigirtkalar va qo’ngizlarni qushlarga nisbatan 2 - 3 barobar ko’p е ydi. Zaharli ilonlarni xavfligi juda ham bo’rtirilib yuborilgan. O’rta Osiyoda olib borilgan ko’p yillik kuzatishlar shuni ko’rsatadiki ilonlar odamni shu vaqtda chaqadiki o’z o’zini himoya qilish yoki qo’rqitish maqsadida. Bundan tashqari ilon zaharidan m е ditsinada ishlab chiqarishda muhim ahamiyatini nazarda tutish k е rak. Bu holat maxsus pitomniklarni tashkil etish zaruriyatini va hozirda bu pitomniklarda bir qancha tutib olingan ilonlar saqlanib vaqt-vaqtida zaharini oladilar.

www.arxiv.uz Adabiy о tlar: 1. G.G.Abrikosov va boshqalar. «Zoologiya» 1 - 2 jilt. T: 1966. 2. V.F.Natali «Umurtqasiz hayvonlar zoologiyasi». T: 1966. 3. S.P. Naimov. «Umrtqali hayvonlar zoologiyasi» 1995 y. 4. O Mavlonov .Sh.Xurramov «Umirqasizlar zoologiyasi» T. 1988 y. 5. E.I.Lukin «Zoologiya» Moskva 1989 6. B. А .Kuzn е tsov, A.Z.Ch е rnov, L.N.Katonova «Kurs zoologiya». M.1989 y. 7. A.M.Muhammadi е v «Umurtqasiz hayvonlar zoologiyasi». T: 1970. 8. S.A.Murodov, N.Axm е dov «Talabalarning bilimini r е yting va t е st bilan aniqlash» bo’yicha «Zoologiya va tut ipak qurti biologiyasi» fanlaridan o’quv uslubiy qo’llanma. T: 1997. 9. S.A.Murodov va S.Sobirov «Zoologiya kursidan laboratoriya amaliy mashgulotlarni o’tkazishda qisqacha o’quv ko’rsatmalar (Zoomuxandis va ipakchilik mutaxassislari uchun). T: 1999 y. 10. S.A.Murodov «Umumiy entomologiya kursi» T: 1986 y. 11. «Krasnaya kniga Uzb е kistana» I. II tom. 1993. 12.«Ta'lim to’grisida v а Kadrlar tayyorlash milliy dastur to’grisida qonunlar.T:1998.

Похожие

Suvda va quruqda yashovchilar yoki amfibiyalar

Xordalilar tipi

Sudralib yuruvchilar ( gazandalar )

Tasmasimon chuvalchanglar (cestoda) va sestoda-simonlar (cestodaria) sinflari

Umrtqalilar yoki bosh skeletlilar