Sitrus va subtrupik ekinlarni zararli xashoratlari - Зоология - Рефераты

Sitrus va subtrupik ekinlarni zararli xashoratlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

43 KB

www.arxiv.uz Reja : 1. Sitrus oq qanoti 2. Sitrus inli kuya – iseriya 3. O`rta yer dengizi meva pashshasi

www.arxiv.uz Sharq meva qurti (Grapuholitha molesta Busk)ning tuzilishi va unga qarshi kurash choralari. Tanga qanotlar otryadi, barg o`ragichlar --Torticcidae oilasiga mansub. Hayot kechirishi. Sharq meva xo`ri daraxtlar po`stlohlarning ostida va daraxtlar tagida o`simlik qoldiqlarining orasida oziqlanishini tamomlab, pilla ichidagi qurtlik bosqishida qishlaydi. Erta ko`klamda qurtlar g`umbaklardan kapalaklar uchib chiqadi. Kapalaklar kechqurun faolroq bo`ladi. Urg`ochi kapalaklar dunyoda kelganidan besh kundan keyin tuxum qo`ya boshlaydi. Urg`ochi kapalaklar umrida 10-200 ta tuxum qo`yadi. Joining iqlimiga va ob-havo sharoitiga qarab tuxumlar turli muddatda rivojlanadi, qulay sharoitda kapalak qo`ygan tuxumdan uch kunda lichinka chiqadi. Tuxumdan chiqqan qurtlar mevali daraxtlardan shaftoli novdasini o`yib ichiga kiradi. Ko`klamada va yozda uchadigan kapalaklarning uchish davri kamida 50- kun davom etadi. Qurtlar oziqlanishni tamomlagach daraxtlarning tanalaridan pastga tushib pillaga kiradi. Qishlayotgan qurtlarning pillasi yozgi qurtlarning pillasiga qaraganda zinchroq bo`ladi. Yozgi qurtlar pilla o`raganidan keyin tez orada g`umbakga aylanadi. Yozg iqurtlarning g`umbak davri 7-13 kun davom etadi, qishlab chiqqan qurtlarning g`ombagi kamida esa 17 kun yetiladi. Kurash choralari. Shar meva xo`ri tarqalgan ko`chat va mevalarni karantin nazoratidan o`tkazib, fumigantlar bilan fumigatsiyalash kerak. Bog`larda o`tkaziladigan agro texnik kurash choralari sharq mevaxo`rini kamaytiradi. Kimyoviy preparatlardan: Nugor 40% k.e. 0,8 –2,0 l/ga, Desis 2,5% k.e. 0,4-0,5 l/ga Karati 5% k.e.04,-08 l/ga, malfos 50% k.e. 1,0-3,0 l/ga qo`llanadi. AQSh da Kanadada, biologic usul muvaffaqqiyat bilan qo`llanilmo`qda ya`ni meva qurti tushgan bog`larga Vacrocentrus ancylivorus degan parazit hashoratni qo`llash natijada uning zararini keskin kemaymoqda. Teng qanotlilar otriyadi, areylodlar –Aleyrodidea oilasiga mansub. Bu zarrar kunannaning lichinkalari sitrus o`simliklarning bargini va joy novdalarini so`rib, zarar yetkazadi. Sitrus oq qanotning vatani Sharqiy Osiyo (Janubiy Xitoy va

www.arxiv.uz Hindiston) hisoblanadi. Zarrarkunanda 1942 –yildan Yevropada tarqalgan (O`rta dengiz orqali Frensiyaga). Hozirgi kunda Yevropada (Fransiya, Italiya, Gretsiya) Osiyo va Amerika davlatlarida Shimoliy o`rta, va Janubiy Amerika Avstraliyada, Gruziyada (Batumi shahrida) topilgan. Bundan tashqari O`zarbayjon Tojikiston va O`zbekiston (Surxandaryo Qashqadaryo, Namangan, Samarqadn valoyatlari)da ko`pgina zarar yetkazadi. Bu zararkunanda ekinlarning ko`chatlar iva sitrus mevalar ibilan tarqaldi. Voyaga yetgan hashoratning uzunligi 1,6-2 mm bo`lib, tuxumi 0,24 –0,32 mm uzunlikda, shakli ellibsimon sarg`ish rangda. Birinchi yoshdagi lichinkalarining uzunligi (brodyajka) 0,21 –0,34 mm uch yoshdagisi 0,91 -1,7 mm, tort yoshdagisi yumaloq och jigarrangli. Ba`zan to`rt yoshdagi lishinkalarni nupariyalar deb ataladi. Hayot kechirishi. Hashoratning qishlash fazasi lichinkasida dekabr oyida 4 yoshli lichinkalar paydo bo`ladi va aprel oyining oxrida hamma lichinkalar shu yoshga yetadi. May oyida voyaga yetgan hashoratlar keyin tuxum qo`yishni boshlaydi. Kapalakning bahorgi uchish vaqti 3-4 haftaga cho`ziladi. Urg`ochisi tuxumin ibittadan yoki to`p –to`p qilib bargaining orqa qismida 125 tagacha (60- 170) qo`yadi. Tuxumidan havo harorati 18-20 0 Cga yetgach, lichinka paydo bo`ladi va bir necha soat o`tgach bargga joylashadi. Kurash choralari. Unga qarshi kurashishda karantin kurash choralarini amal qilish kerak. Yang ihududlarga mahsulotlarni yeb tugatadi. Yangi hududlarda mahsulotlarni fitosanitar ruhsatnomasiz o`tkazish mumkin emas. Sitrus oq qanotiga qarshi hozirgi kunda yaxshi natija beradiga tadbirlar qatoriga ashersiniya zamburug`ni ishlatish hisoblanadi. Sitrus oq qanotning qarshi kerashda yaxshi natija beradi. Hashoratga qarshi kimyiviy kurashda keng qo`llanadigan preparatladan biri periotlardan foydalanish hisoblanadi. Lekin ishlatilgan peritroidlar faqatgina voyaga yetgan hashoratlarga jabrdir.

www.arxiv.uz Sitrus inli kuyasi –(Phyllocnistis citrella Stainton.)ning tuzilishi va unga qarshih kurash choralari. Kapapalagning qanoti yuzilganda uzunligi 4-5 mm bo`lib, qanotlari kulrang, ingichka, o`tkir uchli. Oldingi juft qanoti ikkita to`q chiziqlar, o`rtasida esa V shaklida belgisi va tepa uchida qora dog`lari bor. Qanotning o`rta oldingi chetigacha uzun to`q sariq rangda tuklari bor. Popuklari orqa qanotida hosil bo`ladi. Orqa oyog`ining bolder qismida tepaga qaragan qora o`simtasi bor. Tuxumining shakli yassi, rangi oqish, uzunligi 0,27 mm keladi. Qurtning uzunligi 3,6 mm bo`lib, yashil kulrangda, tana oxiri uchqir, boshi sariq, tanasining qolgan qismi qizg`ish sariq rangda, birinchi ikkita ko`kroq bo`g`inlari to`g`ri burchak shaklida. G`umbagi dastlab sarg`ish, keyinchalik to`q jigar ranga kiradi. Bu hashorot Osiyo, Avstraliya davlatlarida tarqalgan, O`zbekiston Toshkent viloyatlarida aniqlangan. Zarrarkunanda bir yilda 6-7 ta ba`zan 10 ta avloda beradi. Urg`ochilar tuxumi kurtakga yoki o`simliklarning o`sish nuqtasiga barglarning tepa qismida 200 tadan qo`yadi. Embrional rivojlanishi 10 kun davom etadi. Qurtlar barg ichiga kirib olib 10-20 kun davomida rivojlanadi. G`umbaklik davrida pilla ichida o`tad. Bu hashorat plantatsiyalarda va pitomliklarda sitrus ekinlarrining yosh ko`chatlarini zararlash mumkin. Karantin tadbirlari qatoriga kochatlik materallarini muntazm tekshirish va ekspertiza qilish, zararrkunanda tarqalgan hududlardan ko`chatlar materiallar va qalamcharlarni keltirish qat`iyan mand qilinadi. Hashorat tarqalgan dalalardagi ko`chatlarga fosfor-organik preparatlar bilan ishlov berilishi kerak.

www.arxiv.uz Adabiyotlar : 1. Voronkova A.V. i dr. – Karantin rasteniy. Moskva. Agropromizdat, 1986.255 str. 2. Dementyeva M.I. – Fitopatologiya. Moskva 1985. 3. Pospelov S.M., Shestiperova Z.I., Doljenko I.K. – Osnov ы karantina rasteniy. Moskva, Agropromizdat, 1985 4. Peresыpkin V.F.Selskoxozyaystvennaya fitopatologiya.Agrop.Moskva 1989. 5. Jumaniyozov M., Safarov M.D., Sangis F.T., Sichev A.Sh. – Respublika o`simliklar karantini davlat bosh inspeksiyasi 6. O`zbekiston respublika hududini karantindan zararkunandalar, o`simlik kasalliklari va begona o`tlardan muhofaza qilishga doir qonun hujjatlari. 2000 7. I.A.Karimov. “O`zbekiston XXI asrga intilmoqda”. Toshkent 2000 y. 8. I.A.Karimov. “Milliy davlatchilik istiqlol mafkurasi va huquqiy madaniyat to`g`risida”. Toshkent 1999 y. 9. I.A.Karimov. “Barkamol avlod – O`zbekiston taraqqiyotining poydevori”. Toshkent 1997 y. 10. Karimov I.A. “Qishloq xo`jalik taraqqiyoti to`kin hayot manbai”. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining X sessiyasida so`zlagan nutqi. 1997 yil 25-dekabr. 11. Qishloq xo`jaligida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish dasturi 1998- 2000 y. T. O`zbekiston 1998

Похожие

Texnik ekinlarni zararli xashoratlari. Pushti rang ko`sak qurti (g`o`za kuyasi) Pectinophora gossypiella Saund

Hasharotlarning tabiatda va inson hayotidagi ahamiyati

Qorinoyo’qli molluskalar sinfi Boshoyo’qli molluskallar sinfi Bo’g’imoyo’qlilar tipi Qisqichbaqasimonlar sinfi

Hayvonot dunyosi to`g`risida umumiy ma`lumot

Hayvonot olami