O‘tkir jarrohlik kasalliklari - Валеология - Рефераты

O‘tkir jarrohlik kasalliklari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

50.5 KB

O‘ tkir jarrohlik kasalliklari Reja: 1. O‘ tkir appenditsitning kelib chiqish sabablari, asoratlari, asosiy belgilari va unda ko‘rsatiladigan BTYO 2. O‘ tkir xolitsitsitning kelib chiqish sabablari, asosiy belgilari, asoratlari va unda ko‘rsatiladigan BTYO 3. O‘ tkir pankreatit va peritonit kasalliklarining kelib chiqish sabablari, asosiy belgilari, asoratlari va unda ko‘rsatiladigan BTYO 4. Me’da va 12 barmoqli ichakning teshilishi va qon ketishi kelib chiqish sabablari, asosiy belgilari, asoratlari va unda ko‘rsatiladigan BTYO 5. CHurrak va ichakning buralib qolishi, ularning kelib chiqish sabablari, asosiy belgilari, asoratlari va unda ko‘rsatiladigan BTYO.

O‘tkir jarrohlik kasalliklari to‘satdan boshlanib, tez rivojlanadi va hayot uchun xavfli asoratlarni qoldiradi. Bu kasalliklar albatta jarrohlik aralashuvi bilan davolanadi. Bu kasalliklarga quyidagilar kiradi: 1) yallig‘lanish kasalliklari-o‘tkir appenditsit, xoletsistit, pankreatit. peritonit; 2) kovak a’zolarning yorilishi (me’da va o‘n ikki barmoq ichak yarasining teshilishi, ichak yarasining yorilishi; 3) o‘tkir ichak tutilishi (ichak tutilishi, churraning chiqib qolishi; 4) ichki qon ketishlar-me’da-ichakdan qon ketishi, bachadondan tashqari homiladorlik; 5) qorin bo‘shlig‘i a’zolarining ochiq va yopiq SHikastlanishlari. Yug‘on ichak chuvalchangsimon o‘simtasi-appendiksning nospetsifik yallig‘lanishi utkir appenditsit k asalligi deyiladi. Kasallikning kelib chiqish sababi appendiksning bo‘shlig‘iga qoldiq massaning yig‘ilishi va u erda mikroorganizmlarning rivojlanishi natijasida o‘simtaning parda qavatlari yalliglanishidir. Utkir appenditsit bir necha kurinishlarda kechadi. Kataral shakli- chuvalchangsimon o‘simta shilliq pardasi qizarib (giperimiya) yallig‘lanishi, flegmanoz shakli-chuvalchangsimon usimtaning fibroz yiringli qoplam bilan qoplanishi, gangrenoz shakli-chuvalchangsimon usimtaning oziqlanishi buzilishidir. Flegmanoz va ganrenoz shakllari kasallikning og‘ir formalaridir. Asosiy belgilari: bemor kasallik boshlanishida qorinnnig yuqori qismida, kindik atrofida, keyinchalik esa qorinning ung va pastki qismida og‘riqdan shikoyat qiladi. Bemorda intoksikatsiya belgilari, titrash,og‘iz qurishi, xolsizlik, kungil aynishi va qusish, puls tezlashishi, tana xaroratining oshishi kuzatiladi. Og‘ir shakllarida bu belgilarning kuchayishi kuzatiladi. Aniq tashxis quyishning maxsus belgisi-SHyotkin-Blyumberg simptomi yordamida, ya’ni osoyishtalik bilan barmoqlar yordamida usha soxani sekin bosib birdan quyib yuborilganda qorinning ung pastki qismida qattiq og‘riq kuzatilishi, shuningdek, qorin pardasining tarangligi, leykostitoz kabi belgilar bilan aniqlanadi. BTYO. Bemor utkir appenditsitga shubxa qilinganda uringa yotqiziladi va qorin soxasiga muzli xaltacha quyiladi. Bemorga narkotiklar va surgi dorilar

berish, klizmalar qilish, qoringa grelka quyish qatiy man etiladi. Bemor tezda shifoxonaga yuborilishi kerak. O‘ t pufagining o‘tkir yallig‘lanishi o‘tkir xoletsistit deyiladi.Bu kasallik kup uchrashi bilan appenditsitdan keyingi urinda turadi va o‘t qopida va yo`llarida tosh yig‘ilishi bilan bog‘liqdir. Toshning yig‘ilishiga sabab moddalar almashinuvining buzilishi, kamxarakatlik va boshqalardir.SHakllari: a) kataral-shilliq parda yallig‘lanishi b) flegmanoz- ut pufagi barcha qavatlari yiringli yallig‘lanadi v) gangrenoz-ut pufagi devorlari nekrozga uchraydi. Belgilari: xoletsistit xuruji tusatdan, kupincha kechqurun boshlanib, jigar satxida ,ung qovurg‘a osti soxasida kuchli og‘riq turadi. kungil aynish, qusish, ishtaxaning pasayishi, tana xaroratining kutarilishi, et uvishishi, pulsning tezlashishi, og‘izda temir mazasi, jig‘ildon qaynashi, qonda leykostitoz (1 mm z .qonda 15000-20000) kuzatiladi. Og‘ir turlarida bu belgilar yaqqolroq namoyon buladi. Aniq tashxis quyishning maxsus belgisi- ung tomon qovurg‘alariga kaft yoni bilan urilganda og‘riqning kuchayishi xisoblanadi. BTYO. O‘ tkir xoletsistit xurujida xam bemorga og‘riq qoldiruvchi, surgi dorilar va antibiotiklar berish, oshqozonnni yuvish, qayt qildirish taqiqlanadi. Bemor uringa yotqizilib, muzli xaltacha quyiladi va tezda kasalxonaga olib borilishi lozim.Kasallikning og‘ir turlari tezlikda operatsiya qilinadi. O‘ tkir pankreatit - me’da osti bezining utkir yalliglanishi. Bu kasallik oshqozon osti bezi fermentlari (proteaza, lipaza,amilaza) ning jigar o‘tining qanchadir miqdorda tushishi natijasida, faolligining oshishidan bez to‘qimasi emirilish natijasida kelib chiqadi. Bundan tashqari yog‘ almashinuvining bo‘zilishi, spirtli ichimliklarga ruju quyish, Yurak qon-tomir, ut pufagi kasalliklari xam sabab bo‘ladi. Bunda og‘riq ung qovurg‘a tagida, oshqozon soxasida quproq tanani belbog‘ singari qamrab oladigan kuchli og‘riq bilan boshlanadi. Bemorda xuddi kesgandek, xurujsimon, siqib og‘riq turib elka soxasiga kuchadi. Kungil aynishi va qusish, teriningo oqarishi, qorinning dam bulishi, axlatning tutilishi, gaz yig‘ilishi kuzatiladi. Kasallikning og‘ir formasida kuchli intoksikatsiya, es-

xushning buzilishi, buyrak,jigar,Yurak-qon tomir tizimi faoliyatlarida buzilish kuzatiladi. BTYO. Analgetik, spazmolitiklar (no-shpa, platifillin,papaverin), proteoliz ingibitorlari (25000-100000 TB da kantrikal) beriladi. Tezda shifoxonaga yuboriladi va xirurgik davolanadi. Peritonit -qorin pardasining utkir yallig‘lanishi. Ko‘pincha qorin bo‘shlig‘i a’zolarining teshilishi oqibatida rivojlanadi. Belgilari: Butun qorin soxasida og‘riq, intoksikatsiya, bemorning es-xushi ayniydi va eyforiyaga tushadi, arterial qon bosimi pasaygan, puls ipsimon, ya’ni zurg‘a seziladi. Bemordan muzdek ter ajraladi, qorin shishadi, ichak peritsaltikasi (xarakati) yuq, gaz ajralmaydi, qorinda quchib yurgan suyuqlikning shovqini eshitiladi, buyrak va jigar faoliyati buziladi. Qorin devorini siylaganda uning mushaklarining qisqargan bo‘lishi natijasida u taxtaga o‘xshash qattiq xolatda bo‘ladi. BTYO. Bemorga tinch sharoit yaratish, uni yotqizib qo‘yish, qoringa muzli xalta qo‘yish va kasalxonaga etkazish zarur. O‘tkir peritonitda yordam qancha erta boshlansa, asoratlari shuncha kam va bemorning tuzalib ketishi tez bo‘ladi. CHunki kasallik faqat jarroxlik yo‘li bilan davolanadi: oshqozon, ichak, qorin bo‘shlig‘ini yuvish, mikroblarni yo‘qotish, drenaj qo‘yish, antibotiklar va boshqa antibakterial terapiya o‘tkazi, immunitetni oshirish va b. tadbirlardan iborat. SHuningdek, bemorni shok xolatidan chiqarish, ichki a’zolar faoliyatini tiklash lozim. Me’da va 12 barmoqli ichak yara kasalligida ichakning yoki me’daning teshilishi og‘ir asoratdir. Belgilari: Bunda tusatdan qorin soxasida pichoq urgandek sanchiq turib bemor shoka tushadi. Og‘riq kuchliligidan bemor majburiy xolat,ya’ni qulni qoringa quyib,bukchayib,tizzalari qoringa tiraladi. Ko‘zdan kechirilganda qorin pardasi taranglashgan, xarakatsiz,nafas olishda ishtirok etmaydi. Bu xolat qorinning taxta

kabi qotib qolish xolati deyiladi. Koringa Kul bilan tegilganda juda qattiq og‘riq va gazlarning tutilib qolishi kuzatiladi, AB pasayadi, puls minutiga 50-60 ta, nafas olish susayadi. Me’da va 12 barmoqli ichak teshilganidan 5-6 soat utgandan sung peritonit rivojlanadi. BTYO. Bemorni zudlik bilan kasalxonaga olib boirsh. Bemorga ovqat va suyuqliklar berish, me’dani yuvish, tozalovchi klizmalar qilish, qorinni isitish man etiladi. Davolash. yalliglangan a’zoning qismi olib tashlab qorin pardasini yuvib, drenaj quyiladi, sungra qolgan kismini jarroxlik usuli qullaniladi. Me’da va 12 barmoqli ichak yarasining asoratlaridan yana biri undan qon ketishidir . Bemorning umumiy axvoli ketayotgan qon miqdoriga bog‘liq. o‘larda xolsizlik, bosh aylanishi,nafas siqilishi,qusish, kurish funksiyasining buzilishi (sharpalar paydo bulishi va atrofdagi buyumlarning 2 ta bulib kurinishi) kuzatiladi. Bemor kofe quyqasiga uxshash qusadi.Agar qon ichakka tushsa axlat qorayadi. Bemorning bezovta, terisi oqargan, sovuq ter bilan qoplangan, puls tez va kuchsiz, AB susaygan. Kup miqdorda qon yuqotish bemor xayoti uchun xavfli. BTYO. Bemor urinda yotish kerak, xarakat taqiqlanadi, bemorga muz parchasi beriladi, 5% li aminokapron kislota, 10% li kalsiy xlor venaga yuboriladi. Sungra kasalxonaga nosilkada olib boriladi. O‘ tkir ichak tutilishi -ichakdagi axlat massasini oshqozondan tug‘ri ichakka tabiiy xarakatlanishining tuxtashi. Turlari- mexanik va dinamik tutilish. Mexanik turi ichak buralib qolganda, ichak bushlig‘ida chandiq bo‘lganda kuzatiladi. Dinamik turi ichak xarakati buzilganda kuzatilib, spaztik xamda paralitik bulishi mumkin. Paralitik kurinishida qorin bo‘shlig‘ida operatsiyalardan sung va qorin parda a’zolari yallig‘langanda, umurtqa pog‘onasi va chanoq SHikastlanganda ichakning falajlanishi tufayli kelib chiqadi. Spastik kurinishi esa nevroz, eseriya xolatida, gelmentozlarda kuzatiladi.

Belgilari: xurujsimon og‘riq, qusish, axlat va gazlarning tutilishi kuzatiladi. Kusish bir necha bor takrorlansa xam bemorning axvoli engillashmaydi. Og‘riq esa tusatdan paydo bulib kuchayadi va xurujsimon kurinishga utadi. Axlat va gazlar xarakatlanmasligi sababli ichak va qorinning tarangligi ortadi va natijada qorinda g‘uldirash ovozi eshitiladi. Intoksikatsiya belgilari, pulsning tezlashishi 120 tagacha, AB ning pasayishi kayd etiladi. BTYO. Klizma kili shva surgi dorilardan foydalanish man etiladi. Zudlik bilan kasalxonaga olib borish va jarrohlik usuli. CHurraning chiqib qolishi ga sabab, kupincha qorin ichki bosimining ortishi ( og‘ir kutarish,kuchli tuxtovsiz yutal va x.k). Natijada churra qopchasi ichak petlyasidan tashqariga chiqib qoladi. Keyinchalik chiqib qolgan churrada oziqlanish buzilib uladiv a peritonit rivojlanadi. Belgilari: churra soxasida tarqaluvchi kuchli og‘riq paydo buladi, churra qopchasining kattalashishi,taranglashishi, tegilganda bezillab turishi asosiy belgi xisoblanib, bundan tashqari terining oqarishi, taxikardiya. AB pasayishi,qusish kuzatiladi. Tushgan ichakni qaytadan qorin bo‘shlig‘iga o‘tmasligi, gaz va ich kelmasligi xam churrani tushganligidan darak beradi. BTYO. CHurrani uzicha qaytadan solishga xarakat qilish, issiq vannalar qabul qilish, spazmolitiklar yuborish mumkin emas. Tezda kasalxonaga yuborilib zudlik bilan operatsiya qilinadi. Profilaktikasi. CHurrasi bor odamni rejali ravishda operatsiya qilishdan iborat. Bachadondan tashqari xomiladorlik -urug‘langan tuxum hujayraning bachadon bo‘shlig‘ida emas, balki bachadon naylarida rivojlanishidir. Bola kattalashgan sari bachadon nayi taranglashib boradi va yorilishga olib keladi. Bachadon nayining yorilishiga ko‘pincha qorin ichki bosimining ortishi, jismoniy zo‘riqish, og‘ir ko‘tarish sabab bo‘ladi. Bemorda qorin pastki qismida to‘satdan kuchli og‘riq turib, oraliq va to‘g‘ri ichak tomon tarqaladi. Og‘riqlar bosh aylanishi, es-xushni yo‘qotish bilan kechadi, bemorning rangi oqargan, sovuq ter bosgan, ko‘z qorachiqlari kengaygan bo‘ladi. Puls tezlashgan, yuzaki, arterial bosim pasaygan, tana harorati biroz ko‘tarilgan. Bemorning ahvoli og‘irlashib,

jinsiy a’zolardan qonli ajratmalar keladi. Qorin shishgan, yumshoq, nafas olishda ishtirok etadi, qorin pardani ta’sirlanish belgilari paydo bo‘ladi. Qonda gemoglobin va eritrostitlar miqdori kamayadi. Qon qorin parda ostiga yig‘ilgani sababli «o‘tkir qorin» belgisi va ichki qon yo‘qotish alomatlari kuzatiladi. Bemor tezda shifoxonaga jo‘natiladi va jarrohlik amaliyoti o‘tkaziladi. Birinchi yordam 10 ml 10 % kalsiy xlorid venaga yoki kalsiy glyuqonatni mushak orasiga, teri ostiga 30-50 ml 10 % jelatina eritmasi yuborishdan iborat. SHuningdek, 1-2 ml 1 % vikasolni mushak orasiga yuborish mumkin. Bemor nosilkaga boshi pastroq yotqizilgan holda kasalxonaga yuboriladi.

Похожие

O‘tkir jarroxlik infeksiyalari kasalliklari

O‘tkir terapevtik kasalliklar

Teri va tanosil a`zolarining yuqumli kasalliklari

KAMQONLIK. GEMORRAGIK DIATEZLAR.

Jaroxatlar