KUYISH, SOVUQ URISHI, ELEKTR TOKIDAN SHIKASTLANISH, SUVGA CHO`KISH. - Валеология - Рефераты

KUYISH, SOVUQ URISHI, ELEKTR TOKIDAN SHIKASTLANISH, SUVGA CHO`KISH.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48 KB

K uyish, sovuq urishi, elektr tokidan shikastlanish , S uvga cho`kish Reja: 1.Kuyish. 2.Sovuq urish. 3.Elektr tokidan shikastlanish. 4.Suvga cho‘kish.

Kuyish.Yuqori harorat, kimyoviy moddalar, nurlar ta’sirida shikastlanishdir. Sababi. Qaynoq suv, olov, yonib turgan gaz, bug‘, kislota, ishqor, quyosh nuri, radioaktiv nurlar. Belgilari. Kuyish to‘rt darajada bo`ladi: I-daraja - teri qizaradi, shishadi, achishadi, og`riydi; II-daraja - kuygan terida har-xil kattalikdagi ichida tiniq suyuqlik bo‘lgan pufakchalar hosil bo‘ladi; III-daraja - teri va uning ostidagi to‘qimalar qorayadi (nekrozlanadi). Bemor ahvoli og`ir bo`ladi; IV-daraja - teri va teri ostidagi to‘qimalardan tashqari muskul, suyak ham qorayadi.Bemor ahvoli o`ta og`ir bo`ladi. Kuygan joydagi nerv tolalaridan o`tadigan og`riq impulslari markaziy nafas va yurak-qon tomirlarining miyadagi nerv markazlari faoliyatini buzilishiga olib keladi. Natijada qon tomirlari devorining o`tkazuvchanligi oshib, qonning suyuq qismi to`qimalarga o`tadi va qon quyuqlashadi, uning tomirlarda harakatlanishi qiyinlashadi. Kuygan to`qimalarda hosil bo`lgan zaharli moddalar qonga o`tib, organizmni zaharlaydi. III- IV-darajali kuyish tufayli yuzaga keladigan og`ir kasallik holati uch davrda kechadi: 1.Kuyish tufayli og`riq natijasida bemorda yuzaga keladigan shok holati. 2.Kuygan to`qimadan zaharli moddalar va mikroblarni qonga o`tishi tufayli,toksikoseptik holat yuzaga keladi. 3.Bemorni sog`ayishi yoki hayotdan ko`z yumishi. III- IV-darajali kuyish tufayli yuzaga keladigan shok holati. Shok holati ikki davrda kechadi: - Shokning eriktil davri . Bunda bemor bezovtalanadi, oyoq-qo`llarini tipirchilatadi. Ko`p gapiradi, alaklaydi. Tomir urishi tezlashadi, arterial qon bosimi biroz kutarilgan bo`ladi;

- Shokning torpid davri. Bemorda harakatlar so`nadi, u qimirlamay yotadi, savolga javob bera olmaydi, terisi oqaradi, tomir urishi kuchsiz, arterial qon bosimi pasayadi. Bemorning toksikoseptik holati. Bu davr kuyish sodir bo`lganidan 1-2 kun o`tgach boshlanadi. Intoksikatsiya (zaharlanish) natijasida tana harorati ko`tariladi, nafas olish qiyinlashadi, o`pkada pnevmoniya, yurakda miokardit kasalliklari yuzaga keladi. Tomir urishi tezlashadi, arterial qon bosimi pasayadi. Bemor karaxt holatida qimirlamay yotadi. Terisi oqaradi, qo`l-oyoqlari sovuq bo`ladi. Uchinchi davr - kuyish juda og`ir bo`lsa, shok va toksikoseptik holatidan chiqmay bemor hayotdan ko`z yumadi. Yoki o`z vaqtida ko`rsatilgan sifatli tibbiy yordam natijasida bemor tuzaladi. Ammo, kuygan soha terisida jarohatning o`rni qoladi. Tibbiy yordam. 1. I darajada kuygan joy qo‘l tekkizmasdan sovuq suv bilan yuvib, spirt (aroq, odekolon) surtiladi, kun davomida bir necha marta oksiklozol, pantinol, levian kabi aerozollardan bittasi sepib yoki surtib turiladi. 2. II darajada kuygan joy sovuq suv bilan yuvilgach, spirt (aroq, odekolon) surtilib, bo‘shgina aseptik bog‘lam qo‘yiladi (pufakchalarni yorish, yog‘, vazelin surtish mumkin emas). - og‘riq qoldiruvchi dorilar:analgin ( baralgin ) , demidrol, novokain qo‘shib muskul orasiga yuboriladi; - bemorni issiq ko`rpaga o`raladi, issiq choy, kofe ichiriladi; - yurak-tomir ishini yaxshilovchi dorilar: kofein, kordiamin, kamfora (bittasi)-1 ml teri ostiga; - birinchi tibbiy yordam ko`rsatilgach bemor (I-II-daraja) poliklinikaning jarroh yoki travmotolog shifokoriga yuboriladi. 3. III-IV darajali kuyishda tez yordam chaqirilib bemor zudlik bilan travmatologiya shifoxonasiga yuboriladi. Tez yordam kelgunicha, quyidagi birinchi tibbiy yordam ko`rsatiladi: - og‘riq qoldiruvchi dorilar: analgin ( baralgin ) -1-2 ml,demidrol-1ml, novokain- 2-3 ml muskul orasiga;

- yurak-tomir ishini yaxshilash uchun kofein, kordiamin, kamfora (bittasi)-1 ml teri ostiga; - bemorning kuygan kiyimlari qaychi bilan kisib olinadi (yechintirish qiyin). So`ngra ustiga toza choyshab yopiladi (prostina). Sovuq urish. Past harorat ta’sirida teri va uning ostidagi to`qimalarda va bemorning umumiy organizmida yuzaga keladigan og`ir kasallik holati bilan xarakterlanadi. Sababi. Harorat 0є C dan past bo`lganida sovuq uradi. Ammo, namlik yuqori, shamol, kiyim-bosh yupqa bo`lsa, harorat 0є C dan yuqori bo`lganida ham sovuq urishi mumkin. Odamni mast holatida, poyafzal torligida, kiyimlar ho`l bo`lganida, uzoq vaqt sovuq havoda qimirlamay turganda, havo harorati +5 bo`lsa ham sovuq urishi mumkin.Charchash, och qolish va holdan toyish odamni sovuq urishga moyil qilib qo`yadi. Belgilari. Sovuq urishning boshlanish davrida teri rangi o`zgaradi, sezuvchanlik pasayadi. Sovuq urishning to‘rt darajasi tafovut qilinadi: I daraja - sovuq urgan joy qichishadi, og`riydi. Sezuvchanlik asta-sekin yuqoladi. Oqarib turgan terida qizil, ko`k, binafsha rangli dog`lar paydo bo`ladi. II daraja –sovuq urgan joyda ichida loyqa suyuqlik bo`lgan pufakchalar paydo bo`ladi. III daraja - terining sovuq urgan sohasidagi to`qima nekrozlanadi (qorayadi) va 7-10 kun davomida tushib ketadi. Uning o`rnida chandiq hosil bo`ladi. Tushib ketgan tirnoq qayta o`sib chiqmaydi.Tuzalish jarayoni 2 oygacha davom etadi. IVdaraja - sovuq urgan koyda teri ostidagi yumshoq to`qima, muskul, pay, suyaklar ham nekrozga uchraydi (qorayadi). Tibbiy yordam: I daraja - sovuq urishda shu sohaga spirt, yoki aroq surtiladi. II darajasida sovuq urgan soha iliq suv (yuz, quloq, burun, issiq pa х ta) bilan isitilgach, pufakchalarga spirt (aroq) surtilib, aseptik bog`lam qo‘yiladi.

Og‘riq qoldiruvchi, yurak-tomir ishini yaxshilovchi dorilar yuboriladi, issiq choy, kofe, ichiriladi. So‘ngra, bemor poliklinikaning travmatolog shifokoriga yuboriladi. III-IV darajali sovuq urushda bemor zudlik bilan travmatologiya shifoxonasiga yuboriladi. - Shifoxonaga yuborish oldidan og‘riq qoldiruvchi dorilar: analgin ( baralgin ) , demidrol, novokain qo‘shib muskul orasiga; - Yurak-tomir ishini yaxshilovchi kofein, kordiamin, kamfora (bittasi) teri ostiga in`yeksiya qilinadi; - Shifoxonada bemor umumiy qoida bo‘yicha davolanadi; - Kollaps, shokka qarshi tadbirlar o`tkaziladi; - Shuningdek, qoqsholga qarshi zardob yuboriladi. Elektr tokidan shikastlanish. Sababi. Xavfsizlik qoidalariga amal qilmaslik, elektr toki bilan ishlaydigan asboblarning nosozligi va boshqalar. Belgilari . Tok urgan joy terisi kuyadi, bemor hushini yo‘qotadi, nafas, yurak to‘ х tashi mumkin. Tibbiy yordam. 1.Odamni tokdan ajratish. Buning uchun yordam ko‘rsatuvchi o‘ziga nisbatan ehtiyot choralarini ko‘rish kerak (quruq tayoq, rezina qo‘lqop, rezin etik yoki kalish kiyish va hokazo). 2.Tez yordam chaqiriladi.U kelgunicha, quyidagicha tibbiy yordam ko`rsatiladi: - kofein, kamfora, kordiamin (bittasi) teri ostiga; - nafas to‘xtagan bo‘lsa, sun`iy nafas beriladi (og‘izdan-og‘izga yoki og‘izdan- burunga); - yurak to‘ х tagan bo‘lsa, yurak massaj qilinadi (1 marta nafas berganda yurak 4- 5 marta massaj qilinadi). - bemor hushiga kelganidan keyin terining kuygan jarohati aroq yoki spirt bilan artilib, toza bog‘lam qo‘yiladi. - birinchi tibbiy yordam ko`rsatish jarayonida tez yordam chaqirilib, bemor travmatologiya shifo х onasiga yuboriladi.

Suvga cho‘kish. Sababi. O ‘ zini suvga tashlab joniga qasd qilish, boshqa kishi tomonidan suvga itarib yuborish, mastlik holatlari, cho‘milish qoidalariga rioya qilmaslik, cho‘milish havzalarini nazoratsiz qoldirish va hokazo. Cho`kkan kishini suvdan olib chiqilganda, unda quyidagi belgilar bo`lishi mumkin: - teri oqaradi, ko‘karadi, qaltirash, sovqotish, holsizlanish, og‘iz va burundan suyuqlik kelishi, hushini yuqotishi, nafas va yurak to‘xtashi mumkin, ko‘z qorachigining kengayishi, qon bosimining pasayishi kabilar. Tibbiy yordam . 1 . Bemorni suv ostidan olib chiqilgach nafas yo‘llariga kirgan suyuqlikni chiqarish uchun oyog‘idan ko‘tarib silkitiladi. Agar yordam beruvchi bir kishi bo‘lsa tizzasiga bemorni qornini qo‘yib, boshini past qilinadi.Og‘iz va burundagi suv, ko`pik ro‘molcha bilan tozalanadi, yoki rezina baloncha bilan so‘rib olinadi. 2.Teri ostiga kofein, kamfora, kordiamin (bittasi)-1 ml in`yeksiya qilinadi. 3.Nafas to‘xtagan bo‘lsa, sun’iy nafas beriladi. Yurak to‘xtagan bo‘lsa, u massaj qilinadi. 4.Tibbiy yordam ko‘rsatish jarayonida tez yordam chaqiriladi yoki to`gri kelgan transportda bemor travmatologiya shifoxonasiga yuboriladi.

Asosiy adabiyotlar: 1. Bemorlarni uyda va shifoxonada parvarish qilish. F.G`. Nazirov. Toshkent- 2003. 2. Odam anatomiyasi. E.Qodirov. Toshkent-2003. 3. Anatomiya. A.S.Gusev. Moskva-1970. 4. Hamshiralik ishi asoslari. Q.Inomov. Toshkent-2007. 5. Xirurgiya. A.J.Hamrayev. Toshkent-2002. 6. Xirurgiya va reanimatsiya asoslari. A.J. Hamrayev. Toshkent-2002. 7. Bolalar kasalliklari. A.N.Buraya. Toshkent-1988. 8. Sog`lom va kasal bola parvarishi. A.N.Buraya. Toshkent-1988. 9. Klinikagacha bo`lgan xirurgiya. R.M.Axmedov. Toshkent-2001. 10. Инфекционные болезни. К.В. Бунин. Москва-1980. 11. Первая медицинская помощь в чрезвычайных ситуациях. Э.Икрамов 44 Тошкент – 2003. 12. Курс гражданской защиты. В.Ф.Зубков Тошкент-2004

Похожие

Reanimatsiya usullari to‘g‘risida tushuncha

Shikastlanish (Jarohatlanish) Antiseptika. Aseptika. Shikastlanish, jarohatlanish.

Sovuq olish kuyish va ularning turlari desmurgiya bog‘lamlarning turlari

Kimyoviy va dori moddalar bilan zaharlanishda tibbiy yordam

Arteriya qon-tomiri kasalliklari va ularning asoratlari