- Главная страница
- Рефераты
- Транспорт
- Йўлнинг бўйлама кесими. Лойиха чизици. Бўйлама кесимда кўриниш. Бўйлама қияликнинг энг катта қийматини асослаш.
Йўлнинг бўйлама кесими. Лойиха чизици. Бўйлама кесимда кўриниш. Бўйлама қияликнинг энг катта қийматини асослаш.
![Таянч сўзлари ва иборалари: -Бўйлама кесим, назорат нўқта, бўйлама қиялик, хисобий тезлик, Вертикал эгри. Йўл бўйлама кесими, йўл лойихасининг асосий қисми, яъни ишчи лойихада асосий хужжат ҳисобланади. Йўл бўйлама кесимини лойихалашни тузиш учун ҚМҚ 2.05.02-95 асосий меъёр ва қоида бўлиб ҳисобланади. Йўл бўйлама кесимини лойихалашда бош мезон харакатнинг қўлай, хавфсиз ва иқтисодий бўлиши хисобланади. Йўл бўйлама кесимини лойихалашда, агар жой текис бўлса, вертикалига 1:500, горизанталига 1:5000, тупроқ кесими учун 1:50 миқиёс ишлатилади. Тоцли ва мураккаб жойларда эса вертикалига 1:200, горизанталига 1:2000 миқиёсдан фойдаланилади. Йўл бўйлама кесимини лойихасида ер сатхи қора чизиқларда, лойиха чизици эса қизил чизиқда тасвирланади. Лойиха чизици ер устки чизицига нисбатан 2 марта қалинроқ чизилади. 2.7-расм.[1] Лойиха чизици йўлнинг ўқ чизици ҳисобланади ва йўл қопламаси устки юзаси белгилари билан ифодаланади. Лойиха чизици кутармада ва ўймада ўтади. Лойиха чизицини ўтқизишда бош ва назорат нўқталарга асосланилади. Бош нўқталар, бу йўл боши ва охири, йул пойини тупроқ шароитига боцлиқ равишда ер сатхидан энг кичик кутарилиш баландлиги. Назорат нўқталари, бу йўл ўқи бўйича ўчрайдиган бир сатхда кесишувчи ва туташувчи автомобил йўллари, бир сатхда кесишувчи темир йўллар, кўприклар, йўл ўтқизгичлар, қувурлар, хар хил сатхдаги кесишишшлар ва бошқа плюс нўқталар. Йўл лойиха чизицини турли хил релқеф шароитидан ўтқизганда асосий эътибор бўйлама қияликни меъёрда сақлашга қаратилиши керак. Бизга маълумки, йўлдаги автомобиллар оқими таркиби ўзгарувчан, у хар хил турдаги ва хар хил кучланишдаги ва хар хил техник холатдаги автомобиллардан ташкил топади. Шунинг учун бўйлама](/data/documents/252f610b-922d-4aee-9746-102d0815e10d/page-2.png)
![қияликни мёъерини белгилашда, бирон бир турдаги динамик характерга эга автомобилни хисобий қилиб белгилашимиз лозим. Автомобил йўлларидаги техник шароитни белгилашда халқ хўжалиги учун кам харажат келтирадиган қилиб олишимиз керак. Бўйлама қиялик қурилиш баҳосига, автомобил транспорт-фойдаланиш кўрсаткичларига, харакат тезлигига, ёқилци сарфига ва автомобил иш унумдорлигига таъсир қилади. 5.1-расм.[1] ҚМҚ 2.05.02-95 га асосан бўйлама қияликнинг энг катта руҳсат этарли қиймати ҳисобий тезликка қуйидагича боцлиқ. Хисобий тезлик км/с 150 120 100 80 60 50 40 30 Бўйлама қиялик % 0 30 40 50 60 70 80 90 100 Тоцли ва мураккаб релқф шароитларида бу чегаравий қийматни 20% 0 ошириш руҳсат этилади. В.В. Силқянов изланишларига асосан теккислик ва адирлик жойларда йўлнинг ҳар хил бўйлама қияликларида қўйидаги чегаравий узунликдаги участкалар тавсия этилади. Бўйлама қиялик % 0 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Кутарилиш чегаравий узунлиги 2000 1200 600 400 300 250 200 150 150 Бўйлама кесимдаги лойиха чизицининг синган жойларида вертика эгрилар лойихалаш талаб этилади. Вертикал эгрилар ботиқ ва кабариқ бўлади. Вертикал эгриларни лойихалашни икки хил усули бор. 1. Антонов усули; 2. Тангенс усули. Антонов усули квадратик парабола тенгламаси билан хисобланади. 5.2- расм [1]R x y 2 2 ](/data/documents/252f610b-922d-4aee-9746-102d0815e10d/page-3.png)
