Оғир вазинли ва узун бўйли юклар - Транспорт - Рефераты

Оғир вазинли ва узун бўйли юклар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

378 KB

Оғир вазинли ва узун бўйли юклар Режа: 1. Оғир вазнли ва узун бўйли юклар таърифи, уларни сақлаш ва ташиш 2. Оғир вазнли ва узун бўйли юкларни вагонларга ортиш ва маҳкамлаш 3. Оғир вазнли ва узун бўйли юклар билан ортиш-тушириш ва омбор операцияларини комплекс механизациялаш 4. Хавфсизлик техникаси талаблари

Бир ўриндаги вазни 0,5 тоннадан ортиқ бўлган машиналар, асбоб- ускуналар, эҳтиёт қисмлари, металлар ва металл буюмлар, темир-бетон маҳсулотлар ва бошқа буюмлар оғир вазнли юклар деб аталади. Узунлиги 1680 мм дан ортиқ бўлган бундай юкларни эса узун бўйли юклар деб аталади. Буларга рельслар, металл прокатлар-бурчаклар, швеллар, қўш таврли балкалар, темир-бетон балкалар, колоналар ва шунга ўхшашлар мансуб бўлади. Бу юкларни асосий қисми саноат корхоналарнинг, таъминот базаларининг, қишлоқ хўжалик техника ва қурилиш индустрияси ташкилотларининг темир йўл шохобчаларида вагонларга ортиб жўнатилади ёки бу ерларга вагонларда етиб келади. Оғир вазнли юклар асосан очиқ ҳаракатдаги составларда–платформаларда ва ярим очиқ вагонларда ташилади. Оғир вазнли юкларга қора ва рангли металл прокатлари ҳамда улардан тайёрланган буюмлар ҳам мансуб бўлиб, улар очиқ ҳаракатдаги составларда ва ёпиқ вагонларда пакетлаб ташилади. Оғир вазнли ва узун бўйли юклар асосан қаттиқ асфальт бетон тўшамали очиқ майдонларда сақланади, атмосфера ёғингарчиликлари таъсирида сифати ёмонлашиб қоладиган юклар ёпиқ юк платформаларида ёки ёпиқ омборларда сақланиши лозим. Ёпиқ вагонларда ташиладиган, ёпиқ юк платформаларда ёки ёпиқ омборларда сақланадиган юкларни тушириш учун темир йўл стацияларини юк саройларида кичик габаритли вилкали авто ёки электр юклагичлардан фойдаланилади. Бундай тарзда тушириш учун аввалдан юклар вагонга ортишга тайёрланган – тагликларда, остлик (подкладка) ва қистирма (прокладка) ларда бўлиши керак. Очиқ ҳаракатдаги составлардан оғир вазнли юкларни туширишда блоксиз кран стреласи билан жиҳозланган автоюклагичлардан ва турли кранлардан фойдаланилади. Оғир вазнли юкларни вилкали юклагичларда платформа устига юриб чиқиб ортиш ёки тушириш лозим бўлса юк платформасидан (рампадан) платформа (вагон) устига ўтиш кўприкчалари ўрнатилади. Платформаларини бундай баланд (1100 мм ва ундан юқори) юк платформалари ёнига олиб кириб беришдан олдин уларни ён ва этак томон бортлари туширилиб қўйилади. Ортиш ёки

тушириш тугаганидан сўнг вагон (платформа) юк платформасида олиб чиқилади ва уларни бортлари кўтарилиб қўйилади. Оғир вазнли юк ортилган платформа бортлари кўтариб беркитиб қўйишни иложи бўлмаса, уларнинг бортларини платформа рамасига диаметри 4 мм ли термик ишлов берилган 2 қат пўлат сим билан маҳкам боғлаб қўйиш керак бўлади. 2. Оғир вазнли ва узун бўйли юкларни вагонларга ортиш ва маҳкамлаш Вагонларга ортирилган оғир вазнли ва узун бўйли юклар «Юкларни вагонга ортиш ва маҳкамлашнинг Техник шартлари» [9] га (қуйида Техник шартлар деб юритилади) мувофиқ вагонларга ортилиши, жойлаштирилиши ва маҳкамланиши керак. Юкларни силжиб кетишдан ушлаб турувчи боғлагичлар ва бошқа маҳкамлаш воситалари вагоннинг махсус ускуналарига боғлаб қўйилиши ёки маҳкамланиши лозим, вагоннинг бошқа деталларига ва қисмларига маҳкамлаш воситаларини ўрнатиш ва боғлаш қатъий ман этилади. Яшиклардаги юкларни тўрт ўқли платформаларга ортиш, айрим юк бирлиги (жой) нинг ўлчамларига ва вазни (массаси) га мувофиқ, бир-икки қават баландликда ва платформанинг эни бўйича эса бир ва ундан ортиқ қаторларда жойлаштириб амалга оширилади. Ҳар бир яшик (юк бирлиги), кесими 50х150 мм ли ва бўйи платформанинг энига тенг бўлган иккита остликларга бир текисда ўрнаштириб қўйилади. Агарда юкни оғирлик маркази платформанинг бўйланма ўқи устида жойлашган бўлса ва юкни оғирлиги платформанинг ўркач (хребтовой) тўсинига ёки ўркач ва ён бўйланма тўсинларига тушса яшикларни платформага остликсиз ҳам бир текисда жойлаштиришга рухсат берилади. Юкларни платформада бўйланма силжишини олдини олиш учун юкка ва платформанинг этак бортларига тиғиз (жипс) қилиб ўрнатиб қўйилган тирак (упорных) ва тиргак (распорных) тўсинчаларлардан фойдаланилади.

Тирак ва тиргак тўсинларини эни 100 мм дан ва баландлиги 50 мм дан кам бўлмаслиги керак (1.26-ва 1.27-расмлар). Тирак ва тиргак тўсинларини платформанинг полига диаметри 5 мм дан кам ва 8 мм дан катта бўлмаган, узунлиги эса тўсиннинг баландлигидан 50 мм дан зиёд михлар билан қоқиб қўйилади. Бир ўриндаги ёки бир гуруҳ ўриндаги юкни вазнига мувофиқ бўйланма ва кўндаланг тўсинларни маҳкамлаш учун зарур бўлган михлар сони Техник шартлар [9] бўйича қабул қилинади. Яшикларни ағдарилиб кетишдан тутиб туриш учун, улар кўндаланг боғлагичлар билан боғлаб маҳкамланади (1-расм). Бунда вазни 5 т гача бўлган ҳар бир яшик диаметри 6 мм ли икки қат, вазни 5-8 т бўлган яшчик 4 қат ва вазни 8-10 т гача яшик 6 қат термик ишлов берилган пўлат сим (қуйида сим деб юритилади) билан боғланади. Цилиндр шаклидаги диамертри 1 м дан 1,4 м гача бўлган юклар тўрт ўқли платформага икки қатор қилиб жойлаштирилади (1-расм). Диаметри 1,4 м дан 3,2 м гача бўлган цилиндр шаклидаги юклар эса тўрт ўқли платформага бир қатор қилиб жойлаштирилади. Узунлиги 14 м гача бўлган диаметри 1 м дан 3,2 м гача бўлган цилиндр шаклидаги юкларни битта тўрт ўқли платформага жойлаштирилади. 1- расм. Тўрт ўқли платформага яшикларни икки қатор икки гуруҳда жойлаштириш ва маҳкамлаш: 1 - этак устунчалари; 2 - тирак тўсинча; 3 - кўндаланг тирак тўсинча;

4 –бўйланма айри тир гак тўсинча. 2 - расм. Тўрт ўқли платформага яшикларни икки қатор бир гуруҳда жойлаштириш ва маҳкамлаш: 1 - этак устунчалари; 2- тирак тўсин; 3 – бўйланма айри тир гак тўсинча; 4 - кўндаланг боғлагич ; 5 – кўндаланг айри тиргак. Узунлиги 14 м дан ортиқ бўлган шундай юклар тиркама платформаларга жойлаштирилади. Тиркама платформалар иккита юк кўтарувчи ёки пана платформали битта юк кўтарувчи платформадан иборат бўлиши мумкин. Цилиндр шаклидаги юкларни жойлаштириш ва маҳкамлаш учун остлик, ёнлама тирак тўсинча, ёнланма тиргак тўсинча, бўйланма тиргак тўсинча, боғлагич ва устунчалардан фойдаланилади. Бу маҳкамлаш

3- расм. Тўрт ўқли платформага диаметри 1,4 м ли цилиндр шаклдаги юкларни жойлаштириш ва маҳкамлаш: 1 - остлик; 2 - ён бош тирак тўсинча; 3 – ён бош айри тир гак тўсинча; 4 - бўйланма тирак тўсинча; 5 - боғлагич; 6 - этак устунчалари.

4 - расм. Тўрт ўқли платформага темир - бетон плиталарни бир қатор жойлаштириш ва маҳкамлаш: 1 - остлик; 2 - қистирма; 3 - тортқич. воситаларини платформа полига ўрнатиш, михлар билан қоқиб маҳкамлаш ва боғлаш тартиблари Техник шарт [9] да муфассал баён этилган. Темир бетон плиталар (1.29-расм) ва панеллар тўрт ўқли платформага иккитадан тўрттагача бўйланма штабелларда бир текис жойлаштириб чиқилади. Юк штабеллари кўп қаторли ва кўп қаватли бўлиши ҳам мумкин. Темир бетон плиталар ва панеллар тўрт ўқли платформага остлик ва қистирмалардан фойдаланиб устма - уст тахланади. Остлик ва қистирмалар темир бетон плита ва панелларнинг монтаж ҳалқалари ёнига ўрнатилиб бир вертикал текисликда жойлашиши керак. Вазни 20 т гача бўлган ҳар бир штабель диаметри 6 мм ли, тўрт қат, тўртта симли боғлагич билан маҳкамланади. Вазни 20 т дан ортиқ бўлган ҳар бир штабель эса диаметри 6 мм ли, олти қат, тўртта симли боғлагич билан маҳкамланади. Ўрмаловчи машиналар бевосита платформа полига жойлаштирилади. Ўлчамларига мувофиқ улар узунасига платформанинг бўйланма ўқига симметрик ёки платформанинг бўйланма ўқига кўндаланг ёки бурчак остида жойлаштирилади. 5-расмда иккита ўрмаловчи машинани узунасига тўрт ўқли платформанинг бўйланма ўқига симметрик жойлаштириш кўрсатилган. Ўрмаловчи машинани маҳкамлаш учун кўндаланг тирак тўсинча, бўйланма тирак тўсинча ва тортқичлардан фойдаланилган [9].

5 - расм . Тўрт ўқли платформага ўрмаловчи машиналарни жойлаштириш ва маҳкамлаш: 1 - кўндаланг тирак тўсинча; 2 - ён бош тирак тўсинча; 3 - тортқич; 4 - тирак. 3. Оғир вазнли ва узун бўйли юклар билан ортиш-тушириш ва омбор операцияларини комплекс механизациялаш Темир йўл станцияларининг юк саройларида оғир вазнли ва узун бўйли юкларни сақлаш учун махсус очиқ майдонлар қурилади. Бу очиқ майдонларни контейнер майдонлари ёнида ёки улар билан биргаликда жойлаштириш мақсадида мувофиқ бўлиб, оғир вазнли, узун бўйли юкларни ва контейнерларни ортиш-тушириш учун бир хил кранлардан фойдаланиш мумкин бўлади. Оғир вазнли юкларни массаси бир краннинг юк кўтаришидан ортиқ бўлса ва бундай юкларни етиб келиши доимий бўлмай аҳён-аҳён рўй берса, уларни тушириш жуфтлашган кранлар ёрдамида амалга оширилади. Бунда жуфтлашган кранларнинг умумий юк кўтариши юкнинг массасидан ортиқ бўлиши керак. Жуфтлашган кранлари ягона бошқариш тизими ҳам яратилган бўлиб, бу тизим ёрдамида бир кранчи иккита кранни бошқариши мумкин, бу ҳақда [1] да батафсил баён этилган. Оғир вазнли юклар майдони юкларни тури бўйича, келиш ва жўнаш бўйича, ташиш йўналишлари бўйича, доимий юк олувчилар бўйича махсуслаштирилади. Оғир вазнли ва

узун бўйли юкларни туширишдан аввал очиқ майдонга, юкни шакли ва ўлчамига муносиб равишда, баландлиги 15-20 см ли остлик (ёғоч ғўлалар) қўйилади ва уни устига юк туширилади. Майдонга юклаларни жойлаштиришда улар ўртасида эни 1 м дан кам бўлмаган ўтиш йўлаклари қўйилади. Йиғма темир - бетон буюмлар ва деталлар ёғоч остликлар ва қистирмаларда сақланиши лозим. Бундай буюмлар ва деталлар бир неча қават тахланиб ташилганида ёки сақланганида, уларниг тагига қўйилган остлик ва орасига ўрнатилган қистирма монтаж ҳалқалари ёнига қатъий вертикал чизиқ бўйича ўрнатилиши керак. Ёғоч қистирма баландлиги монтаж ҳалқаси баландлигидан 15-20 мм га катта бўлиши керак. Девор панеллари металл кассеталарда вертикал ҳолатда ўрнатилиб ташилади ва сақланади. Темир-бетон буюмлар иншоотда қандай ҳолатда жойлашиб туриши керак бўлса ташишда, сақлашда ва ортиш-тушириш ишларида ҳам худди ана шундай ҳолатда жойлашиб туриши керак. Металл ва металл буюмлар очиқ майдонларда сақланганида, уларни қордан тозалаб туриш керак. Узун бўйли сортли металл прокатлар очиқ майдонларда вақтинча сақланганида, уларни устунчали сўкичак (сттеллаж) ларга ёки махсус металл скобаларга жойлаштириб чиқиш тавсия этилади (6- расм). Устунчали сўкичаклар ва махсус металл скобалар сортли металл прокатлар билан ортиш-тушириш ишларини ва омбор операцияларини бажаришда анчагина қулайликлар яратади. Баъзида очиқ майдонларда металл ва металл буюмлар боғламларда ҳам сақланади, лекин узун бўйли металларни боғламларда узоқ вақт сақлаш мақсадга мувофиқ эмас, чунки бунда тўғри бурчакли сўкичакли омборларни сиғимидан самарали фойдаланиш имконияти мавжуд бўлмайди.

6- расм. Узун бўйли сортли металл прокатларни очиқ майдонда сақлаш учун устунчали сўкичаклар ва скобалар Металл, металл буюмларни ва баъзи бир узун бўйли юкларни транспортда пакетлаб ташиш катта ижобий самара беради. Ортиш-тушириш ишларини ва омбор операцияларини механизациялаш, комплекс механизациялаш ва автоматизациялаш имкониятлари вужудга келади, омборларнинг сиғимидан тўлароқ фойдаланилади, ортиш-тушириш ишларида ва омбор операцияларини бажаришда меҳнат унумдорлиги кескин ошади, ҳаракатдаги составларнинг ортиш-тушириш ишларини бажаришда тўхтаб туришлари кескин камаяди. Туника (лист) металларни текис тахлаб (пачкалаб), қалинлиги 1,5 мм дан ва эни 30 мм дан кам бўлмаган пўлат тасмалар ёрдамида бўйланма ва кўндаланг йўналишда таранг тортиб боғлаб пакетланади (7-расм, а ). Кўндаланг боғлагич тасмаларга аввал узунлиги пакетни энига тенг бўлган ва кесими 50х50 мм ли махсус ёғоч тўсинчалар узунлиги 30-40 мм ли михлар билан қоқиб маҳкамлаб қўйилган бўлиши керак. Туника металларни пакетлашда бу ёғоч тўсинчалар остлик бўлиб хизмат қилади ортиш-тушириш ишларини ва омбор операцияларини бажаришда пакетни илиб олиш учун

қулайликлар яратади. Занглаш (коррозия) дан асраш учун металл буюмларнинг сиртларига мой суртилади ёки металл пачка махсус юпқа пўлат туника ғилофлар билан ўралади. Қалин пўлат туникаларни пакетлаш учун махсус кассеталардан ҳам фойдаланилади. (8-расм, б ). Баъзи бир юк жўнатувчилар узун бўйли металл қувурларни пакетлаш учун занжирли сиртмоқлардан фойдаланишади (9-расм, а ). Бундай пакетлар массаси 2,5 т бўлиб, бўйининг уч жойидан занжирли сиртмоқлар билан таранг тортиб боғланади. Узун бўйли металл қувурларни махсус йиғувчи - чўнтак (андоз) ларда тўғри тўрт бурчакли кесимда зич тахлаб, ингичка пўлат қувурлардан ясалган хомутлар (9-расм, б ) ва кўп айланадиган сиртмоқлар (10-расм, в ) билан пакетлаш ҳам кенг йўлга қўйилмоқда. 10 - расм. Металл туникалар пакетлари: а - пўлат тасмали; б - махсус кассеталар

11 - расм. Металл қувурлар пакетлари: а - занжир сиртмоқли; б - хомутли; в- кўп айланадиган сиртмоқли Оғир вазнли юкларни кранлар билан ортиш-тушириш ишларида ва омбор операцияларида бригада асосан кранчидан ва иккита ёки учта илгакчилардан иборат бўлиб, улар юкни тахлаб қўйиш учун майдон д а жой ҳам тайёрлайдилар (остликлар ўрнатиш, қистирмалар қўйиш, уларни йиғиб олиш ва ҳ. к.). Оғир вазнли юкларни ортиш-тушириш ишларида ва омбор операцияларида К - 05, К - 09, КДКК - 10, русумли икки консолли чор пояли кранлар ва КДЭ - 161, КДВ - 15 русумли айланувчи стрелали темир йўлда юрадиган кранлар ишлатилади. Агар станцияда бир суткада учтагача вагонда оғир вазнли ва узун бўйли юклар етиб келса, уларни тушириш учун К - 104, АК - 7,5 русумли автомобил ь кранлардан ва 4008 русумли автоюклагичлардан ҳам фойдаланиш мумкин. Қатор станцияларда оғир вазнли, узун бўйли юкларни ва ўрмон материалларини ортиш - тушириш ишларини битта майдонда биргаликда ташкил этилган. Агар станцияда бир суткада бештагача вагонда оғир вазнли, узун бўйли юклар ва ўрмон материаллари етиб келса, улар билан ортиб - тушириш ишларини ва омбор операцияларини КДЭ - 161 ва КДВ - 15 русумли айланувчи стрелали темир йўлда юрадиган кранларда ташкил этиш мақсадга мувофиқдир.

12- расм. Икки консолли чор пояли кранлар билан оғир вазнли, узун бўйли ва ўрмон материалларини комплекс механизациялаш чизмаси: 1 - икки консоли чор пояли кран; 2 - автомобиль; 3 - ўрмон материаллари майдончаси; 4 - оғир вазнли ва узун бўйли юкларни сақлаш майдончаси; 5 - автойўлак; 6 - вагонлар. Бундан катта вагон айланмасида оғир вазнли, узун бўйли ва ўрмон материалларини билан ортиш-тушириш ва омбор операцияларини самарали ташкил этиш учун станцияларнинг умумий фойдаланиш жойларида пролети 16 м ли, юк кўтариши 10 т ли икки консоли чор пояли кранлар билан жиҳозланган, махсус очиқ майдонлар барпо этилади (12-расм). Чор пояли кранлар металларни ва металл буюмларни, темир бетон конструкцияларни ва маҳсулотларни, думалоқ ёғочларни ҳамда тилинган материалларни илиб олиш, учун махсус алмашиниш юк илиб олиш мосламалари билан жиҳозланадилар.

Металлургия , машинасозлик, темир-бетон маҳсулотлари заводларининг тайёр ма ҳ сулотлари омборлари, ишлаб-чиқариш цехлари билан биргаликда жойлашган ҳолларда кўприкли кранлардан фойдаланилади. Кўприкли кранлар маҳсулот ишлаб чиқаришда ҳам ва уларни вагонларга ортишда ҳам ишлатилади. 13 - расм. Универсал йиғма юк илиб олиш мосламалари: а - тўрт пўлат арқонли; б - траверсали икки пўлат арқонли; в - траверсали икки сиртмоқли. 1 - ҳалқа; 2 - бириктириш звеноси; 3 - пўлат арқон тортқич; 4 - илгак (қамрагич); 5 - траверса; 6 - сиртмоқ. Оғир вазнли ва узун бўйли юкларни ортиш-туширишда юкларни илишга ва уларни илгакдан бўшатишга кран иш циклининг 80 % гача вақти сарфланиши мумкин. Шу сабабли бу ишларда кранлар унумдорлигини оширишни асосий заҳираларидан бири оғир вазнли ва узун бўйли юкларни илиб олиш мосламаларини конструкциясини мазкур юкларни шаклига ва габарит ўлчамларига мувофиқлаштиришдан иборатдир. Оғир вазнли ва узун бўйли юкларни ортиш-тушириш амалиётида жуда кўп, турли туман махсус юк илиб олиш мосламалари яратилганки, улар билан кранларни жиҳозлаш юкни илиб олиш ва бўшатиш операцияларини анча тезлаштириш имкониятини беради, ҳамда ортиш-тушириш ишларини хавф-хатарсиз бажаришни таъминлайди (14-расм).

14 -расмда йирик габаритли юкларни, тракторларни, автобусларни ва автомобилларни илиб олиш учун рама - сиртмоқли махсус мослама кўрсатилган. Оғир вазнли ва узун бўйли юкларни илиб олиш махсус мосламаларни турлари ниҳоятда кўп бўлиб улар ҳақида [1] ва [2] да батафсил баён этилган. 14- расм. Рама-сиртмоқли илгаклар:

а - йирик габаритли юклар ва тракторлар учун; б - автобус ва автомобилларни ғилдиракларидан илиб олиш махсус мосламалари; в - автобус ва автомобилларни шассисидан илиб олиш махсус мосламалари. 4. Хавфсизлик техникаси талаблари Оғир вазнли ва узун бўйли юклар майдонида кранларни ва алмашиниш юк илиб олиш мосламаларини хавфсиз эксплуатация қилиш, уларни соз ва шай ҳолатини ҳамда ортиш - тушириш ишларини кранлар билан хавфсиз бажаришни назорат қилиш масъулияти «Ўзтемирйўлконтейнер» очиқ акциядорлик жамияти (ОАЖ) филиалларининг инженер-техник хизматчиларидан бўлган шахсга юклатилади. Оғир вазнли ва узун бўйли юклар майдонида қуйидаги хавфсизлик техникаси талабларига риоя қилиш керак. Массаси краннинг ёки автоюклагичнинг юк кўтаришига яқин бўлган юкни кўтаришдан аввал, уни майдон юзасидан бир неча сантиметр баландликкача кўтарилади ва тўхтаб машинанинг турғунлигига, унинг тормозларини созлигига ишонч ҳосил қилинганидан кейингина юкни кўтариш давом эттирилади. Юк кўтариш арқони қия жойлашган ҳолатда юкни судраб тортиш ёки илиб олиб кўтариш тақиқланади. Кран машинисти (кранчи) ортиш-тушириш ишларини ва омбор операцияларини бажариш пайтида илгакчининг кўрсатмаларига қатъий риоя қилиб кранни бошқаради ва улар сигналлар (товуш ёки ишора) ёрдамида бир-бирлари билан ахборот алмашиниб турадилар. Кран ҳаракат йўлида дуч келадиган предметлардан камида 0,5 м баландлик ка юкни кўтариб , сўнгра майдон узра ҳаракатланиши тавсия этилади. Краннинг ҳаракат тезлиги юксиз - 10 км/соат, юк билан - 5 км/соатдан ошмаслиги лозим. Юк кўтариш арқонларини юкка бир текисда илишни ҳамда уларни чигалиб ва ўралиб қолмаслигини таъминлаш керак. Юк кўтариш арқонлари юкнинг ўткир қирраларига ишқаланмаслигини олдини олиш учун уларнинг тагига остлик қўйилади. Ҳаракатдаги составнинг

кузовидаги ёки очиқ майдондаги тайёрланган жойга юк жойлаштирилгандан кейингина юк кўтариш арқони краннинг илгагидан бўшатилади. Жоиз юк кўтариши ифода этилган тамға (клеймо) ли ёки чўпхати (бирка) ли, соз ва синовдан ўтказилган юк кўтариш мосламаларидан фойдаланишга ижозат берилади. Юк кўтариш арқонларининг юқори ҳалқалари илгакдан ўз - ўзидан эркин чиқиб кетмаслигини таъминлаш учун барча айланувчи стрелали ва икки консоли чор пояли кранларнинг илгаклари хавфсиз осиш мосламалари билан жиҳозланиши керак. Сирти силлиқ узун бўйли юкларини (қувурларни, прокат валларни ва ҳ. к.) илиб олишда юк кўтариш арқонлари яхшилаб таранг тортилади ва уни сирғалиб кетмаслиги учун қистирмалар қўйилади (14-расм). Бахтсиз ҳодисалардан халос бўлиш учун Давлат техника назорати Қоидаларида пўлат арқонларга қатор талаблар белгиланган. Агар арқонга ишлаб чиқарувчи корхонанинг сертификати мавжуд бўлмаса, арқон синовдан ўтказилади ва юк кўтариши аниқланади. Пўлат арқонларнинг кўпга чидамлилиги асосан уларнинг парчаланиб узилиб кетгунгача бўлган букилиш (эгилиш) лар сони билан тавсифланади. Траверсаларга, тутиш органларига, барабанларга пўлат арқонларни ишқаланмайдиган қилиб маҳкамлаш керак бўлади.

14-расм. Сирти силлиқ узун бўйли юкларни илиб олиш. Пўлат арқонларнинг учларини буклаб, ҳалқа ҳосил қилиш учун уни ўзига боғлаб маҳкамлашда U -симон ва Г-симон қисқичлардан кенг фойдаланилади (15-расм, а ва б ). Қисқичлар ўртасидаги масофа ва пўлат арқоннинг озод учини узунлиги арқон диаметри d нинг олти баробаридан кам бўлмаслиги керак, яъни ℓ ≥ 0,6 · d . Пўлат арқонни таранг тортиб туриб қисқич гайкаларини бир текисда айлантириб тортиб бориш лозим. Пўлат арқонни учини коушдон буклаб ўтказиб ҳалқа ҳосил қилишда, арқонни озод учуни ўзига ўраб тўқиб маҳкамлаш ҳам мумкин (15-расм, в ). Бунда ўраб тўқиш масофаси арқоннинг диаметри d дан 15 баробардан кам бўлмаслиги, яъни ℓ 1 ≥ 15 · d , лекин 300 мм дан қисқа ҳам бўлмаслиги керак. Пўлат арқонларни эксплуатация қилиш жараёнида, ҳар 10 кунда қисқич гайкаларини маҳкам тортиб қотирилганлигини ва ҳар уч ойда қисқичларни ечиб уларни остидаги пўлат арқонлар ҳолатини текшириб туриш керак. Занжирли юк кўтариш арқонларини эксплуатация қилиш жараёнида қуйидаги талабларга риоя қилиш зарур бўлади. Алоҳида юклар билан ортиш- тушириш ишларини ва омбор операцияларини бажариш учун занжирли

арқонларни танлаб олишда, фақат прут диаметрларини инобатга олибгина қолмасдан, балки юк илишдаги қиялик бурчагини ҳам инобатга олиш лозим бўлади [2]. Юк кўтариш арқонларини орасидаги бурчак 120 ° бўлганида, иккита занжирли арқон, худди шу диаметрдаги, вертикал ҳолатда жойлашган битта занжирли арқон бардош берадиган юкламага чидай олади. Агар юк кўтариш арқони тўртта занжирдан ташкил топган бўлса, улар бардош берадиган хавфсиз юклама, худди шу диаметрдаги иккита занжир арқон хавфсиз юкламасини икки бараварига кўпайтирилади. Барча ҳолатларда юк кўтариш арқонларини нисбий чўзилиши, унинг дастлабки узунлигини 10 % дан ошмаслиги кеарк. 15 - расм. Пўлат арқонларни учларини буклаб ҳалқа ҳосил қилиш. а - қисқичлар; б - қисқичлар ёрдамида ҳалқа ҳосил қилиш; в - айлантириб ўраб ҳалқа ҳосил қилиш; 1 - арқон; 2 - коуш; 3 - қисқич. Оғир вазнли юклар билан ортиш-тушириш ишларини ва омбор операцияларини бажаришда жароҳатланишларни олдини олиш мақсадида юк илиб олиш мосламалари атроф фонидан ажралиб туриши керак. Шунинг учун юк илиб олиш мосламалари равшан рангларга: автоматик тутқичлар, траверса тўсинлари ва панжарали траверсаларни пастки белбоғлари 45 ° бурчак

остидаги алмашма қизил ва оқ тасма (полоса) ларга, устки белбоғлар, устунчалар, кашаклар ва бошқалар ҳамда юк илиб олиш мосламаларининг элементлари (илгаклар, ҳалқалар, блоклар ва бошқалар) қизил рангларга бўялади. Оғир вазнли юкларни дастаки (қўлда) ортиш ва туширишга рухсат берилмайди. Истисно тариқасда тажрибали уста раҳбарлиги остида ҳамда соз ва шай чиғир, кўтаргич (домкрат), таль, арқон, занжир ва ғалтакмолалардан фойдаланиб оғир вазнли юкларни қўлда ортиш ва тушириш ишларини бажаришга ижозат берилади. Узун бўйли тўсин, рельс, швеллер ва листларни платформани четига томон махсус металл таёқлар (лом) лар ёрдамида суриб келтирилади ва платформадан майдонга қия ўрнатилган металл ёки ёғоч тўсинлардан пастга сирпантириб туширилади.

Похожие

Контейнерлар

Қуйиладиган юклар билан қуйиш - тўкиш ва омбор операцияларини комплекс механизациялаш ва автоматизациялаш

Ўрмон юклари билан ортиш-тушириш ишлари ва омбор операцияларини комплекс механизациялаш ва автоматизациялаш

Иҳтисослаштирилган ҳаракатланувчи таркиб

Кўмир ва маъданлар билан ортиш-тушириш ишларини ва омбор операцияларини комплекс механизациялаш ва автоматизациялаш