Монтаж ишларига тайёргарлик ва ташкил қилиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

214 KB

Скачать

Монтаж ишларига тайёргарлик ва ташкил қилиш Режа : 1.Лойиҳа- техникавий ва монтаж- технологик хужжатлари. 2. Бино ва иншоотларнинг қурилиш қисмини монтажга қабул қилиш. 3.Объектнинг ишлаб чиқариш технологик жиҳозланганлиги. 4. Жиҳоз ва ростлаш арматурларини монтаж олди текширувдан ўтказиш. 5. Монтаж майдончаси ва устахоналарини ташкил қилиш. 6. Монтаж ишларини бажариш бўйича умумий тушунчалар

1.Лойиҳа- техникавий ва монтаж- технологик хужжатлари. Ишлаб чиқариш корхонаси самарадорлиги ва маҳсулот сифати кўп жиҳатдан жиҳозни самарали ва оқилона ишлатишга боғлиқ. Бу эса ўз навбатида жиҳозни тўғри ўрнатиш, созлаш, таъмирлаш билан таъминланади. Бунинг учун созловчи, таъмирловчи ва монтажчилар жиҳознинг йиғма бирлик ва механизмларининг тузилиши, кинематик схемаси, ишлаш принципи, ўзига хос хусусиятлари, машина ва аппаратлар параметрларининг маҳсулот сифатига таъсирини яхши билишлари лозим. Монтажчи, созловчи ва таъмирловчиларнинг фаолияти маҳсулот сифатини, цех бўлимларининг санитар - гигиеник ҳолатини, ишчилар хавфсизлигини, жиҳознинг ишончли ва узоқ вақт ишлашини, сув, буғ, материал, электр энергияси сарфини, маҳсулот таннархини бевосита белгилаб берувчи омилдир. Монтажчи, созловчи ва таъмирловчилар доимий равишда ўз билимларини чуқурлаштиришлари ва мукамаллаштиришлари, амалий кўникмалар ҳосил қилишлари лозим. Озиқ -овқат саноатида ишлатиладиган технологик жиҳозларни, оқим-механик тизимларни ва қурилмаларни монтаж қилиш, созлаш ва таъмирлаш ишлари қийин ва кўп меҳнат сарфланадиган ишларга кирди. Жиҳозларни, конструкция ва коммуникацияларни монтаж қилиш, созлаш ва таъмирлаш пайтида технологик қоидаларга риоя қилиш ҳал қилувчи даражада уларнинг самарали ва хафвсиз ишлатилишини таъминлайди. Монтаж ва таъмирлаш ишлари билан машғул бўлган инженер-техник ходимларнинг савияси, уларнинг прогрессив ва мукаммал иш технологияларни билиши бу масалада муҳим аҳамиятга эга. "Технологик машина жиҳозларини ўрнатиш ва таъмирлаш" курси мухандис-механиклар, чилангарлар каби техник ходимларни тайёрлашда бошқа мутахассислик курслари каби асосий фанлардан ҳисобланади.

Монтаж, созлаш ва таъмирлаш масалаларини ўрганиш талабаларга келгусида корхоналарни техник қайта таъмирлаш ва реконструкциялашда, лойиҳа - конструкторлик ва монтаж корхоналарида ишлашда керак бўлади. "Жиҳозларни ўрнатиш ва таъмирлаш" курси 2 қисмдан иборат. Биринчи қисмда технологик жиҳозлар ва коммуникацияларни монтаж қилишни ташкил қилиш масалалари технологияси ва иқтисодиёти ўрганилади. Иккинчи қисмда шу жиҳоз ва коммуникацияларни таъмирлаш ва созлаш ишларининг ташкил қилиш масалалари, технологияси ва иқтисодиёти ўрганилади. Лойиҳа-техникавий ҳужжатлар жиҳоз, металлоконструкция ва трубопроводларни монтаж қилишни ва технологик жиҳозларни монтаж техникавий қисмини ўз ичига олади. Иш чизмаларига қуйидагилар киради: - чизмалар рўйхатини ўз ичига олган сарварақ ; - бино ва иншоотларнинг ер ости ва ер усти коммуникациялари, транспорт йўллари белгиланган бош плани; - Қурилиш ташкилоти лойиҳаси; - технологик, совутиш ва иситиш қисмларининг ишчи лойиҳалари, цехлар ва бўлимларнинг схема ва қирқимли планлари, маҳсулот, буғ, сув ва совутиш узатиш қурилмалари схемалари; - технологик жиҳозларни танлашнинг асосланган ва ҳисоблашлари мавжуд бўлган ҳисоб -тушунтирув ёзуви; - технологик трубопроводлар, ностандарт конструкция деталлари ва йиғма бирликлар умумий кўриниши чизмалари; - иш турлари ва қурилиш объектлари бўйича монтаж ишлари ҳажми ведомости. Технологик трубопроводлар иш чизмалари, монтаж - технологик схемалари, трубопроводларнинг монтаж чизмалари, спецификацияни ўз ичига олади.

Трубопроводларнинг монтаж чизмаларида боғловчи ўлчамлар, баландик белгилари, қияликлари, маҳкамлаш жойлари кўрсатилади. Тайёрловчи-завод техник ҳужжатлари жиҳозларининг йиғма чизмалари, тайёрлаш шартлари, монтаж ва ишга тушириш бўйича йўриқнома, йиғиш, синовдан ўтказиш актларини ўз ичига олади. 2 . Бино ва иншоотларнинг қурилиш қисмини монтажга қабул қилиш Бино ва иншоотларни монтаж қилишга киришишдан олдин темир бетон конструкциялар, иш майдончалари, жиҳозлар пойдевори, трубопроводлар каналлари, пол қопламалари, деворлар ҳимояси тайёр бўлиши лозим. Қурилиш ташкилоти бош ўқлар ва баландлик белгиларини белгилаб чиқиши лозим. Қабул қилишда динамик машиналар пойдеворлари муфассал текширилиши керак. Фундаментда асосий ва ёрдамчи ўқлар, баландлик белгилари бўлиши лозим. Пойдеворда ёриқ ва ўйиқлар бўлмаслиги, пойдевор болтлари резьбалари бўлиши лозим. Бетон сифати, қудуқчалар тозалиги, пойдевор ўлчамлари текширилади. Қўшни пойдеворлар бош ўқларининг параллелликдан оғиши  5 мм. дан ошмаслиги лозим. Пойдеворнинг монтажга тайёрлиги ҳақида акт тузилади ва унга пойдевор анкер болтларининг асосий ва боғловчи ўлчамлари, бетон сифати ҳақидаги маълумотлар илова қилинади. Бинони қабул қилишда девор, тўсиқ ва поллардаги трубопроводлар ва металлоконструкциялар учун қўйилган тешиклар ҳолатининг тўғрилигига ишонч ҳосил қ илиш лозим. Объектнинг тайёрлик акти қурилиш ва монтаж ташкилотлари томонидан буюртмачи вакили иштирокида тузилади.

3. Объектнинг ишлаб чиқариш технологик жиҳозланганлиги Объектнинг ишлаб чиқариш технологик жиҳозланганлиги деганда унинг жиҳозлари, асосий ва ёрдамчи материаллар, монтаж механизмлари, мослама ва инструментлари билан таъминланганлиги тушунилади. Шу мақсадда ташкил қилинган гуруҳ объектни завод ишлаб чиқариш жиҳозлари, ностандарт жиҳозлар, металлопрокат, труба, назорат- ўлчов асбоблари, ёрдамчи материаллар билан таъминлашни ташкил қилади. Биринчи навбатда кран, электроталь каби юк кўтариш воситалари билан таъминланади. Технологик жиҳозлар, назорат- ўлчов асбоблари, бошқариш асбоблари дастлаб омборларга қабул қилинади ва монтаж жараёнида монтаж ташкилоти буюртмасига мувофиқ монтаж ишлари кетма-кетлиги ва муддатида бериб борилади. Буюртмачи жиҳозни монтажга беришдан олдин унинг барча қисмлари тўлиқлиги, ҳужжатларининг мавжудлиги, жиҳоз ҳолати, шикастланган, синган ва бошқа нуқсонлар мавжудлигини текшириши лозим. Камчиликлар ҳақида тайёрловчи- заводга рекламация юборилади. Жиҳоз монтажга қабул қилинаётганда қуйидагилар текширилади: - жиҳознинг лойиҳа чизмаларига мослиги; - завод спецификация қисмларнинг тўлиқлиги; - синиш, шикастланиш ёки бошқа нуқсонларининг йўқлиги; - тайёрловчи- завод томонидан етказилиши лозим бўлган махсус мослама ва инструментлар мавжудлиги; Жиҳозни монтажга қабул қилиш буюртмачи ва монтаж ташкилоти ҳамкорлигидаги акт билан расмийлаштирилади ва буюртмачи жиҳоз билан биргаликда монтаж ташкилоти завод техник ҳужжатларини ҳам текшириши лозим.

4. Жиҳоз ва ростлаш арматурларини монтаж олди текширувдан ўтказиш Жиҳозлар омборларда узоқ вақт сақланганда барча деталь ва йиғма бирликлар жиҳознинг техник ҳужжатида кўрсатилган муддатларда ёки йилига камида бир марта кўздан кечирилиб ревизия қилиниши лозим. Машина ёки аппарат ишлаб чиқарилганидан сўнг камида 9 ой омборда сақланган ва ревизиядан кейин 6 ойдан сўнг монтаж қилиниши мўлжалланган бўлса, монтаж олди ревизия қилинади. Агар жиҳознинг кафолатли сақланиш муддати 9 ойдан кам бўлса, унинг техник ҳужжатларида кўрсатилган муддатларда монтаж олди ревизия қилинади. Монтаж олди ревизия буюртмачи ёки монтаж ташкилоти томонидан амалга оширилиши мумкин. Дастлаб иш жойи тайёрланади, ювилади ва тозалаб артилади. Ҳар бир детал ажратилиб тозалаб ювилади, артилади. Болтли бирикмаларни очишда болға ва зубила ишлатиш тавсия этилмайди. Бир нечта гайкали бирикмларда, дастлаб барчаси бир текис бўшатилади, сўнгра навбат билан очиб олинади.Очилган деталлар йиғишга қулай қилиб терилади. Ишлов берилган деталлар сиртларида тирналишлар, ёриқлар, шпилька, гайка резьбаларида шикастланиш, ифлосликлар бўлмаслигига эътибор берилади. Прокладка ва сальниклар, подшипник мойлари кўздан кечирилади. Монтаж олди ревизиясида аниқланган кичик нуқсонлар бартараф қилинади. 5. Монтаж майдончаси ва устахоналарини ташкил қилиш Ишлаб чиқариш ва маиший биноларни, вақтинча сақлаш ва жиҳозлар, трубопровод деталлари, металлоконструкция элементларини йиғиш майдончалари ишлаб чиқариш ишлари лойиҳаси асосида ташкил қилинади. Монтаж ишлари бошлангунча одамларнинг ўтиши учун хавфли зоналар аниқланиб, махсус огоҳлантирувчи ёзувлар осилиб, ажратилади.

Ёнғин хавфи мавжуд жойлар ёнғинга қарши воситалар билан таъминланади. Биринчи тиббий ёрдам аптечкаси билан таъминланади. Ностандарт жиҳоз ва монтаж йиғма бирликлари, металлоконструкциялар алоҳида заводларда тайёрланади. Металлоконструкциялар заводи узоқ бўлса, завод ҳузуридаги устахоналардан фойдаланилади. Йиғма бирликлар ва трубопроводлардан тўғри чизиқли қисмларни таёрлаш 4 босқичдан иборат: тайёрлов (детал ва трубаларни танлаш, трубопровод арматура ва деталларини тайёрлаш), трубаларга ишлов бериш (кесиш, эгиш), йиғиш (элементларни йиғиш ва пайвандлаш), якуний (синовдан ўтказиш, сифатни текшириш). 6 . Монтаж ишларини бажариш бўйича умумий тушунчалар Қурилиш монтаж ишларини бажариш кетма-кетлигига кўра оқимли- қўшилган, йирик блокли, оқимли- агрегат ва подкладкасиз монтаж методлари мавжуд. Оқимли-қўшилган усул нисбатан прогрессив ва тежамли метод бўлиб, қурилиш- монтаж ташкилотлари буюртмачи билан келишилган жадвал асосида амалга оширилади. Бу усул билан эришиладиган самара қуйидагилар ҳисобига бўлади: - жиҳоз, трубопровод ва конструкцияларнинг монтажгача йириклаштириш; - Қурилиш- монтаж кранларининг механизация даражаси ва фойдали иш коэффициентини ошириш; - монтаж ишларини бажариш муддатини қисқартириш; - ишчи монтажчилар иш унумдорлигини 1,5-1.6 марта ортиши ва монтаж ишлари таннархининг 1,2-1,5 марта пасайиши.

Методнинг камчилиги - монтаж қилинган жиҳозларнинг қурилиш ишларини бажариш вақтида шикастланиб қолишидир. Ӯлчов- белгилаш ишларини бажаришда пўлат рулетка, угольник, транспортер, шоқул , иплар шунингдек, геодезик асбоблар теодолит, нивелирлардан фойдалнилади. Бунда ўқларини параллел кўчириш, ўзаро перпендикуляр ўқларни белгилаш ва ўқларни вертикал турли этажларга кўчириш асосий операция бўлиб ҳисобланади. Белгиланган нуқталар орқали ипдан фойдаланиб бўр билан чизиқлар чизилади. Жиҳозни пойдеворга ўрнатишдан сўнг, унинг ҳолати понасимон тиқинлар, металл понасимон ва текис тиқинлар ва ростловчи винтлар ёрдамида текисланади. Бу тиқинлар дастлаб тахта билан ўраб олинади, бетон қуйилиб, 25% қотганидан сўнг тахта олиб ташланади. Тиқинлар пойдевор юзига зич ёпишиши ва бир пакетдаги тиқинлар сони 5 тадан ортмаслиги лозим. Понасимон ва текис тиқинлар ўлчамлари қуйидаги 1-жадвалда келтирилган . Металл тиқинлар имкони борича пойдевор болтлари яқинига ўрнатилади. Жиҳозни тиқинлар ёрдамида пойдеворга ўрнатиш, винтлар ёрдамида унинг ҳолатини ростлаш қуйидаги расмда тасвирланган (1 -расм). Монтаж сўзи французча montage сўзидан олинган бўлиб кўтариш, ўрнатиш, йиғиш маъносини англатади. Монтаж деганда конструкциялар, технологик жиҳозлар, агрегатлар, машина, асбоблар ва уларнинг узелларини тайёр деталлардан йиғиш ва ўрнатишни тушуниш керак. Технологик жиҳозларни монтаж қилиш ишлари қуйидаги кетма- кетликда амалда оширилади: 1) Жиҳозни монтажга қабул қилиш (далолатнома бўйича); 2) Фундаментни (пойдеворни) монтажга қабул қилиш ; 3) Жиҳозни ревизиялаш ва йиғиш (керак бўлганда); 4) Жиҳозни лойиҳа ҳолатига ўрнатиш;

5) Жиҳоз ҳолатини ростлаш; 6) Жиҳозни пойдеворга қотириш, маҳкамлаш (керак бўлганда); 7) Жиҳозни бўяш (керак бўлганда); 8) Жиҳозни назорат, автоматика воситалари, шунингдек хом-ашё, сув, буғ, сиқилган ҳаво, ишлаб чиқариш чиқиндилари ва маҳсулотни чиқарувчи воситалар билан таъминлаш; 9) Жиҳозни электр манбаига улаш; 10) Созлаш ва ишлатиш; 11) Якка синовдан ўтказиш; 12) Монтаж қилинган жиҳозни ишлатишга қабул қилиб олиш (далолатнома бўйича). 1-расм. Жиҳозни пойдеворда ўрнатиш схемалари. А- инвентарь понасимон тиқинлар ёрдамида, б- понасимон тиқинлар ёрдамида, в- текис метал тиқинлар ёрдамида, г- тиқинсиз ўрнатиш мосламаси ёрдамида; 1 -машина асоси, 2 - инвентар понасимон тиқин, 3- понасимон тиқин, 4 - текис метал тиқин, 5- пойдевор, 6,8 - винт, 7- струбина. Оқимли- қўшилган усул. Бунда ҳамма ишлар олдиндан тузилган график бўйича, ҳамма қурилиш-монтаж идоралари ва буюртмачи билан келишилган ҳолда бажарилади. Аввалига технологик жиҳоз ўрнатиладиган

пойдевор ва майдончалар тахланади, устун ва бошқа конструкциялар қўйилади. Кейин жиҳозлар лойиҳа жойига ўрнатилади ва ундан кейин бино деворлари қурилади. Бу усул билан, кўпинча, катта ҳажм ва вазнга эга бўлган жиҳозлар (буғлатувчи аппаратлар, печлар ва идиш ювувчи машиналар, қуритгичлар, ун сақланадиган силослар ва б.) монтаж қилинади. Бу усул бошқаларига нисбатан прогрессив ва эффектив ҳисобланади. Кетма-кетлик усули. Бу усулда аввал ҳамма қурилиш ишлари бажарилади ва ундан кейин жиҳозлар монтаж қилинади. Бу усулда компрессор ва насос станциялари жиҳозлари, металл кесувчи станоклар ва бошқалар монтаж қилинади. Йирик блокли усул . Бу усул билан завод тайёрловчидан комплект блоклар тарзида келтириладиган жиҳозлар монтаж қилинади. Бу услда "нолинчи белгида", яъни монтаж майдончасида дастлабки йиғиш ишлари, ҳамма чилангарлик ва пайвандлаш ишлари бажарилади ва ундан кейин жиҳозни лойиҳа ҳолатига ўрнатадилар. (ДКВР типидаги қозонлар, деворда ўрнатиладиган совутиш батареялари ва б.). Оқим-агрегат ёки оқим-тугунли усул. Бу усул билан завод тайёргарлиги жудаям паст даражага эга бўлган жиҳозлар ўрнатилади. (осилувчи конвейерлар, нория ва б.). Бу усулда йириклаштирувчи йиғиш ва монтаж жараёнлари бирга қўшиб олиб борилади. Подкладкасиз усул жиҳозни ўрнатишни подклатка ишлатмасдан туриб, махсус винтли ёки бошқа хил ҳолатни ростловчи қурилмалар ёрдамида олиб боришни таъминлайди. Монтаж ишларини режалаш. Ӯрнатиш ишларини амалга ошириш учун уни тўғри режалаб билиш керак. Режалашда ҳамма ишларни турига қараб бўладилар, уни бажариш кетма-кетлиги, ҳажмини ва бажариш вақтини аниқ лаб оладилар.

$Янги қурилаётган корхоналарда қурилиш-ўрнатиш ишларининг календарь графиги тузилади. У давом этиш вақтига қараб 4 га бўлинади: йиғма- умумқурилиш, квартал, ойлик ва ҳафта-кунлик графиклар. Йиғма- умумқурилиш графигида бошланғич ишлардан тортиб, то объектни ишга туширишгача бўлган ҳамма ишлар, уларнинг ҳажми, бажариш вақтининг нормаси, меҳнат оғирлиги, бригадалар таркиби, ишни бажариш кетма-кетлиги кўрсатилади. Квартал ва ойлик графиги қурилиш монтаж корхоналари учун тузилади ва унда 1 квартал ва 1 ойда бажариладиган ишлар кўрсатилади. Ҳафта-кунлик графиклари комплекс бригадалар учун ўрнатиш ишларини оператив режалаш ва кузатиб текшириш мақсадида тузилади. Ишлаётган корхоналарда бу графикни бош механик тузади, бош мухандис тасдиқлайди. Керак бўлганда ҳафталик иш ҳажмини суткаларга бўладилар. Тўрли режалаш қурилиш ишларида кўп ишлатилади. Бу режалашнинг асосий қисмини тўрли график ташкил қилади. Уни кўрсатгич (стрелка) ва айланачалар ёрдамида қурадилар. 9-шакл Ӯрнатиш ишларининг ҳафта-кунлик графиги. 2000 й. " " ойининг " " дан " " гача Объект Ишни нг номи ўлч ов бирлиги Со ни Иш нинг ҳажми, одам\ соат Ҳа фтада- ги ишчила рга эҳтиёж, одам Ба жарув- чи Бош ишлаб чиқ 2000 кг/соат до на 1 10 Ӯр натувчи$

Монтаж ишларига тайёргарлик ва ташкил қилиш

20.09.2019

0

214 KB

Похожие