Dvigatel Va Uning Agregat Va Tizimlarini Diagnozlash Usullari - Транспорт - Рефераты

Dvigatel Va Uning Agregat Va Tizimlarini Diagnozlash Usullari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

68.5 KB

Dvigatel Va Uning Agregat Va Tizimlarini Diagnozlash Usullari Reja: 1. Dvigatel Va Uning Agregat Va Tizimlarini 2. Diagnozlash Usullari

Avtomobilning texnik soz holati xaqidagi umumiy ma’lumotlar uning agregat, tizim va mexanizmlarining alohida-alohida diagnozlab olingan natijalari asosida olinadi va avtomobilning umumiy ishonchliligi xaqida hulosa qilinadi . Avtomobil transporti agregatlaridagi buzuqliklarni istab topish va ularning oldini olish uchun maxsus kuzgalmas statsionar stend va kuchma uskunalardan foydalaniladi. Ular yordamida elektr va elektron jihozlar, krivoship shatun va gaz taksimlash mexanizmi, ta’minlash tizimlari va dvigatelning boshqa qismlari diagnozlanadi. Dvigatel va uning agregat va tizimlari quyidagi usullar yordamida diagnozlanadi: Dvigatelni kompressiyasi yordamida diagnozlash Bu ish tirsakli valni akkumulyator aylantira olish chastotasida tsilindrda ·hosil bo’lgan bosimni aniqlashdan iborat. Kompressiyani aniqlash kizdirilgan dvigatelda bajariladi. Dvigatellarning turiga qarab bu ko’rsatgich, korbyuratorli dvigatellar uchun 0.44-0.78 MPa ni, dizelь dvigatellari uchun kami bilan 2 MPa ni tashkil qiladi. Kompressiya, kompressometr (yuqori bosimni fiksatsiya qiladigan monometr) yoki kompressograf yordamida, svecha yoki forsunka urnidan aniqlanadi (meyoriy ko’rsatgichdan 30-40 % dan ortik, kam bo’lmasligi kerak). Moy satxining kamayishi bo’yicha diagnozlash. Avtomobilni ekspluatatsiya qilish davrida moy satxi meyorigacha tuldirish yo’li bilan aniqlanadi. Moyning kamayishi xalqalarning yeyilishi va klapanlar germetikligi buzilishi natijasida sodir bo’ladi. Moy sarfi yonilg’i sarfining 4% dan oshmasligi kerak. Moy satxi meyoridan kamayishi yoki ko’payishi dvigateldan chiqadigan gazlarning rangini o’zgarishiga olib keladi. Bu usulning kamchiligi shundan iboratki, u avtomobil ь ekspulatatsiyasi bilan bog’liq bo’lib, fakat xalqalarning yeyilishi bilangina emas, balki klapan vtulkalarining yeyilishi va germetiklikni buzilishi o q ibatida bo’lishi ham mumkin. Gazlarning karterga o’ tib ketishi b o’ yicha diagnozlash.

Bu TSPG detallarining yeyilishiga bo g’ lik bo’lib, avtomobil ekspluatatsiyasi jarayonida dvigatel karteriga o’ tib ketayotgan gazlarni miqdori k o’ payib boradi. Gazning hajmi diagnozlash jihozi yordamida, yuklanish va eng katta burovchi momentda aniqlanadi. U gaz schetchigi yordamida aniqlanib, moy o’lchash tayokchasi o’ rniga ulanadi va ma’lum vaqt ichida karterga o’ tgan gaz miqdori aniqlanadi. Kiritish taktidagi vaakumni o’lchash : Kiritish taktidagi vaakum havo to’ldirish tezligiga , kompressiyaga, havo tozalagich qarshiligiga, klapanlarning egarida to’lik o’ tirmasligiga va ish jarayonining notekis borishiga bog’liq bo’ladi. SHuning uchun vaakum holati va uning doimiyligi dvigatelni texnik holatini xarakterlaydi. Vaakum holati vakkummetr yordamida, kiritish kollektori orqali aniqlanadi. Dvigatel ь mexanizmlarining holatini aniqlash, ta’minot va o’ t oldirish tizimlari sozlangandan so’ng bajariladi. Dvigatelning soz xolida, uni starter bilan aylantirganda ko’rsatgich 0.5-0.57 MPa ni, hamda salt yurishda 0.64-0.745 MPa ni tashkil etishi va bu ko’rsatgich o’zgarmay turishi kerak. Sikilgan havoning tsilindrlardan chiqib ketishi bo’yicha diagnozlash. Bu vaqtda porshen ь yuqori yoki pastki chetki nuqtalarda bo’lib, klapanlar berkilgan holatda bo’ladi, Diagnostika natijasida porshen ь xalqalarning yeyilganligini, ularning egiluvchanligini yo’qolganligi, singan yoki q urum bosib q olganligini, tsilindirning yeyilganligini, klapanlar va porshenlar germetikligi buzilganligini aniqlash mumkin. Dvigatel ь holati K-69M pribori yordamida, svecha yoki forsunka urnidan tsilindirga yuborilgan havoning sarfini monometr yordamida aniqlash yo’li bilan amalga oshiriladi. Karterdagi moyning sifat ko’rsatkichlari bo’yicha diagnozlash. Ushbu usul orqali dvigatel ь detallarining yeyilishi, havo va moy fil ь trining ishlash sifati, sovo’tish sistemasining germetikligi, hamda moyning yaroqligi yoki yaroqsizligi aniqlanadi. Buning uchun vaqti vaqti bilan namuna olib turish, uning

qovushqoqligini, undagi suvni, kremniyni va detallarni ng yeyilma tarkibini aniqlab turish kerak. Moy tarkibidagi dagi metal maxsulotlari miqdori orqali detal birikmalarining texnik holati aniqlanadi. Kremniy miqdorini oshishi havo tozalagichlarning nosozligini, suvning paydo bo’lishi sovo’tish tizimining nosozligini, q ovush q o q likning kamayishi moyning yaroqsiz xolga kelib qolganligini ko’rsatadi. Sovo’tish sistemasini diagnozlash. Bu usul yordamida dvigatelning issi q lik holati va germetikligi aniqlanadi. Issiqlik holati bo’yicha dvigatellarini q izib ketmasligi, ya’ni sovo’tish suyuqligining harorati 85 0 S dan oshmasligi aniqlanadi. Radiatorning normal ishlashi tekshiriladi, uning yuqori va pastki qismlaridagi harorat (fark 8-12 0 S dan oshmasligi kerak) aniqlanadi. Sovo’tish sitemasining germetikligi, radiator kalalagi orqali 0.06 MPA bosim ostida havo yuborish yo’li bilan tekshiriladi. Ventilyator tasmasi holati, unga kuch bilan ta’sir etib (30-40N), salkiligi (10-20 mm) tekshiriladi. Termostatning texnik holati dvigatel ь ishga tushgandan so’ng, uning tezda kizib ketishi yoki sekin isishini kuzatish yo’li bilan aniqlanadi. Termostat maxsus suv qo’yilgan idishga solinib isitiladi va uning ochilish ( 80-85 0 S) va yopilish (65-70 0 S) haroratlari aniqlanadi. Sovo’tish tizimi bo’yicha sozlash ishlari, ventelyator tasmasini me’yorigacha tortish, shlangalar birikkan joylarini qotirish, kerak bo’lsa suv nasosi sal ь nigini almashtirish va tizimni nakipdan tozalashdan iborat. Tizim 0.02-0.03 MPa bosim ostida suv yoki aralashma yordamida yuviladi. Hakip issiqlik almashinish jarayonini yomonlashtiradi. Ilmiy izlanishlar shuni ko’rsatadiki, 1 mm nakip sovo’tish intensivligini 25% ga, quvvatni 6%ga kamayishiga va yonilg’i sarfini 5%ga oshishiga olib keladi. Hakip ximiyaviy aralashmalar yordamida yuviladi. Sovo’tish tizimini sulьfat kislotasining yumshatgichlari va ko’pik tindirgichlar aralashmasida yuvish yuqori samara beradi. Aralashma tizimga tuldirilib 10-15mino’t dvigatelь ishlatiladi va 60 0 S haroratda to’kiladi, keyin issiq suv bilan chayqaladi. Kislotani qoldiqlarini

neytrallash uchun chaykovchi suvga neytrilizator qo’shiladi (soda, 2 % xromli kaliy) Karbyuratorli dvigatellarning ta’minot tizimini diagnozlash. Asosan yonilg’i nasosi, korbyurator va maksimal aylanishlar sonini chegaralovchi mexanizmlarning texnik holati diagnozlanadi. Yonilg’i nasosi hosil qiladigan bosim 17-30 kPa, ishlab chiqarish qobiliyati 0.7-2 l/mino’t va 30 sekund mobaynida bosimning pasayishi 8-10 kPa ni tashkil qilishi kerak. Buning uchun maxsus priborlar ishlatiladi. Karbyuratorni diagnozlash. Bunda pukakli kamera ichidagi yonilg’i satxi, ekonomayzer germetikligi va jiklerlarning yetkazuvchanlik qobiliyati aniqlanadi. ATK larda karbyuratorni tekshirish uchun NIIAT-489A moslamasi ishlatiladi. U korbyuratorni dvigatelda har qanday ishlashini aks ettira oladi. Dizel dvigatellari ta’minot tizimini diagnozlash. Bu tizim germetikligi, yonilg’i va havo tozalagichlar holati, yonilg’i xaydash nasosi va yuqori bosimli nasosning ishlashi tekshiriladi. Tizim germetikligi alohida ahamiyatga ega bo’lib, u ishdan chiqsa bakdan yonilg’i h aydash nasosigacha qismda tizimga havo so’rilishiga va yonilg’ini ko’prok sarf bo’lishiga, hamda apparatlarni yaxshi ishlamasligiga olib keladi. Bu qism maxsus pribor-bachok yordamida tekshiriladi, qolgan qismi esa kuz bilan tekshiriladi. Yonilg’i va havo fil ь trlari k o’ z bilan tekshiriladi. Yonilg’i xaydovchi va yuqori bosmli nasos SDTA jihozida tekshiriladi. Yonilg’i xaydovchi nasosning ishlab chiqarish qobiliyati kamida 2.2 l/mino’t (YaMZ-236 dvigateli uchun), maksimal hosil qiladigan bosim 380 kPa bo’lishi kerak. TSilindrlarga yonilg’i purkash burchaklari, tsilindrlarning ishlash rejimiga bog’liq bo’lib, (1-0 0 , 8-45 0 , 4-90 0 , 5-135 0 , 7-180 0 , 3-225 0 , 6-270 0 , 2-315 0 КамАЗ -740 dvigatellari uchun) purkash burchaklarining bir biridan farki 0.5 0 dan oshmasligi kerak. Yuqori bosim nasosining ishlab chiqarish qobiliyati dvigatelning 1250 ob/min aylanishlar sonida aniqlanib, har bir sektsiyada 72.5 - 75 mm 3 / tsikl(Kamaz -740 dvigateli uchun) va bir biridan farki 5% dan oshmasligi kerak.

Injektorli dvigatellarni diagnozlash Ma’lumki avtomobillar jaxon axolisining turmushida ahamiyati juda katta. Avtomobillarning soni tez sur’atlar bilan ko’payib bormokda. Lekin avtomobillarning atrof muhit va inson salomatligiga katta salbiy ta’siri borligini chetda koldirib bo’lmaydi. Masalan, bir avtomobil ь dvigateli uz tsilindrlari orqali 60 dakika ichida taxminan 500 litr yonilg’i va havo aralashmasini o’tkazadi, shu vaqt ichida 100 ta odam nafas olishi uchun kerak bo’lgan xafo sarflanishi mumkin. Bitta avtomobil ь tashki muhitga 800 kg SO, 220 kg SO 2 va 40 kg NO gazi hamda bir qancha boshqa zararli gazlarni chiqaradi. Avtomobillarning ob’ektga ko’rsatayotgan tasirini hammasini yo’q qilish kiyin albatta, lekin bu tasirlprni ma’lum darajada kamaytirish mumkin. Bunga misol qilib "Elektron boshqaruvli modul ь " keltirsak bo’ladi. Elektron boshqaruvli modulning avtomobillarda qo’llanishi tejamkorlikni oshirdi, ishlab bo’lgan gazlar tarkibidagi zararli gazlar miqdori minimallashtirdi, texnik xizmat ko’rsatish samaradorligini oshirdi va ekspluatatsion harajatlarni kamaytirdi. Elektron boshqaruvli modul ь asosan elektron blok, diagnostika raz’emi, ogaxlantiruvchi qizil chiroq, signallarni uzatuvchi simlar, dakchiqlar va injektorlardan tashkil topgan. Injektorli elektron boshqaruvli avtomobillarda asosan yuklanishga qarab dvigatelni, elektron blok, datchiklardan kelayotgan elektro-signallarni uzi tushunadigan tilda qabul qilib olib, o’ z xotirasidagi avvaldan kiritilgan optimal ь qiymatlar bilan taqqoslab, kerakli miqdordagi yenilgi bilan taminlaydi va dvigatelni ishi davrida hosil bo’lgan nosozliklarni o’ z xotirasida sa q laydi. Nosozliklarni elektron blok istemolchiga yoki texnik xizmat ko’rsatish xodimiga maxsus nosozlik kodlari orqali ko’rsatkichlar peshtokidagi dvigatelga texnik xizmat ko’rsatishning ogaxlantiruvchi q izil chirogi orqali xabar beradi. Nosozlik kodlari ogaxlantiruvchi q izil chiroqning yenib o’ chish oraligi va davomiyligi orqali aniqlanadi. O’rnatilgan diagnostika qo’ yish vositasi ya’ni elektron blok yordamida avtomobilga tez va aniq diagnostika qo’yish mumkin. Har bir nosozlik kodi uch marttadan o’sib borish tartibida ogaxlantiruvchi chiroq orqali beriladi. Masalan;

dvagatel ь ishlayotgan vaqtida ogaxlantiruvchi q izil chiroq yo nib q olsa bu nozozlikdan dalolat beradi. Nozozlikni aniqlash uchun elektron blokning diagnostika raz’emidagi A va V uyalar to’g’ridan to’g’ri peremichka orqali ulanadi. Bunda sovitish sistemasi varragi yuqori tezlikda ishlab ogaxlantiruvchi q izil chiroq nosozlik kodlarini bera boshlaydi. Ogaxlantiruvchi qizil chiroq dovomiy kiska bir yonib uchsa va yana kiska ikki martta yonib uchsa, bu 12 kodni beradi. Nosozlik kodi 12 davomiy bo’lsa, bu nosozlik yo’qligidan dalolat beradi. Agar uch martta 12 koddan so’ng boshqa kodlar berilsa bu nosozlik borligidan dalolat beradi. Bunda nosozlik bor qism kodlar orqali aniqlanib, unga texnik xizmat ko’rsatiladi. Texnik xizmat ko’rsatilgandan so’ng elektron blok xotirasidagi nosozlik kodlaridan tozalanadi. Buning uchun elektron blok saklagichi yoki akkumulyatorning klemmasi 10 da q i q aga uzib turiladi.

Adabiyotlar 1. Автомобиллар техник эксплуатацияси. Қайта ишланган ва тўлдирилган русча 4-нашридан (проф. Кузнецов Е.С. таҳрири остида. М.:Наука 2004й. 535 б.) таржима проф. Сидиқназаров Қ.М. умумий таҳрири остида, Тошкент “VORIS-NASHRIYOT”, 2006. – 670 б. 2. Автомобиллар техник эксплуатацияси. Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги автотранспорт олий ўқув юртлари талабалари учун дарслик сифатида тавсия этган. Проф. Сидиқназаров Қ.М. умумий таҳрири остида, Тошкент “VORIS-NASHRIYOT”, 2008. – 560 б. 3. Техническая эксплуатация автомобилей. Учебник для Вузов. Под ред. проф. Е.С. Кузнецова. М: Наука, 2001 г. 4. Кузнецов Е.С. Автомобилларнинг техник эксплуатацияси. (Магдиев Ш.П. таржимаси), ТАЙИ, 2003 й. 5. Баровских Ю.И. и др. Автомобилларнинг тузилиши, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш. Тошкент: «Меҳнат», 2001 й. 6. O . Hamraqulov , Sh . Magdiyev . Avtomobillarning texnik ekspluatatsiyasi . Toshkent, 2005 yil.

Похожие

Dvigatel mehanizmi va tizimlarini txk va ta’mirlash jihozlari

Avtomobillarni texnik diagnozlash asoslari

Avtomobil elektr va elektron jihozlarini diagnozlash

Diagnostika joriy etish samaradorligining shartlari.

DIAGNOSTIKANING USUL VA VOSITALARI.