Detallarni elektr-kimyoviy usullar bilan tiklash - Транспорт - Рефераты

Detallarni elektr-kimyoviy usullar bilan tiklash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

43.5 KB

Detallarni elektr-kimyoviy usullar bilan tiklash Reja: 1. Umumny ma’lumot. 2. Xromlash 3. Pо‘latlash. (temirlash) 4. Metallarni korroziyadan ximoya qilish.

1. Umumny ma’lumot. Metallarni galvani k va ximiyaviy qoplash usullari avtomobillar remont qilinadigan korxonalarda yoyilgan detallarning ishlash imkoniyatini tiklashda, shuningdek, detallarni korroziyadan ximoya qilish va bezash ma q sadlarida q о ‘ ll a niladi. Kislota, ishqor, t u z va boshqa ximiyaviy birikmalarning suyuqqlanma yoki eritmalari Elektrolitlar deyiladi. Elektrolitlar suvda eritilganda dissotsiyalanadi ularning molekulalari ionlarga ajraladi. Musbat zaryadli ionlar kationlar, manfiy zaryadli ionlar esa anionlar deb ataladi. Elektrolitlarning eritmalaridan elektr toki о‘tkazilganda elektroliz sodir bо‘ladi. kation lar manfiy zaryadli elektrodga k atodga, anionlar esa musbat zaryadli elektrodga anodga kucha boshlaydi. Metaldan tayyorlangan detallarning yuzasiga elektrolitik usulda metal qoplashda k atod vazifasini yuzasi qoplanadigan detal, anod vazifasini esa metall о‘taydi. Galvanik vannalar uchun erimaydigan va eriydigan anodlar ishlatiladi. Erimaydigan anodlar jumlasiga kо‘rg‘oshin, kо‘mir, platina va shu kabi metallar, eriydigan anodlar jumlasiga esa temir, mis kabi metallar kiradi. 2. Xromlash Xromlash usuli yeyilgan detallarning ishlash imkoniyatini tiklash va dekorativ qoplam hosil qilishda qо‘llaniladi. Turtkichlar sterjenlarining, taksimlash vallari podshipnik buyinlarining, uzatmalar qutisi vallari podshipnik buyinlarining va boshqa detallarning ishlash imkoniyati xromlash yо‘li bilan tiklanadi. Radiator panjarasi, eshiklarning dastalari, yengil avtomobillarning oldingi buferlari va armaturaning ba’zi detallari dekorativ ma q sadlarda xromlanadi. 1. Xromning h ossalari. Xrom kumush rang, juda qattiq metall. Uning solishtirma og‘irligi 7, 16; suyuqqlanish temperaturasi 1910° S; qattiqligi NVq 100; kengayishkoeffitsiyenti75*10"8 Galvanik usulda chо‘yan, pо‘lat, temir, mis, latun va alyuminiy qotishmalari xromlanishi mumkin. Bunday metallarga qoplangan xrom qatlamining qalinligi 0,001

dan 0,5 mm ga yetadi va undan ham ortiq bо‘ladi. Bunda detallar yuzasiga xrom qoplash jarayonini juda aniq rostlash mumkin. Juda yupqa qilib qoplangan xromning elastikligi yuqori bо‘ladi. Sirti yupqa xrom qatlami bilan qoplangan metalni xatto shtamplasa ham bо‘ladi, Avtomobillarni remont qilishda vannalarning ikki turi eng kо‘p tarqalgan; xromad angidridning konsentratsiyasi kichik bо‘lgan, ya’ni suyultirilgan vanna: Sg Oz 150 g/l, N 2 S0 4 -1,5g/l, xromad angidridning konsentratsiyasi о‘rtacha bо‘lgan universal vanna Sg Oz 250 g/l, N 2 S0 4 -2,5 g/l. 3. Pо‘latlash. (temirlash) Detallar yuzasini qattiq (yeyilishga chidamli) temir bilan qoplash M.P.Melkov ishlab chiqqan xlorli issiq elektrolitlar yordamida yeyilishga chidamli qattiq qoplab hosil qilingandan keyingina detallarning ishlash imkoniyatini temirlash yо‘li bilan tiklash mumkin bо‘ladi. Temirlashda bir muncha arzon elektrolitlar, eruvchan anodlar; ancha katta zichlikdagi tok ishlatiladi; bundan tashqari yuza juda tez temirlanadi va qalin qatlam hosil bо‘ladi Elektrolitik temirlash usulida qо‘yidagi detallarning ishlash imkoniyatini tiklash mumkin. Turtkichlar va klapanlarning silindrik yuzalari, taksimlash vallari, podshipniklarining buyinlari, moy va suv nasoslarining valiklari, rul soshkalarining vallari, burish saffalari va boshqa detallar. qoplash qalinligini oshirish (1,5 mm dan ortiq qilish) mumkinligi detallarning ishlash imkoniyatini temirlash yо‘li bilan tiklashda detallarning remont о‘lchamlaridan to dastlabki о‘lchamlariga yetkazish imkonini beradi. Temirlashda sirtdan isitiladigan vannalardan foydalaniladi. Vannalarning materiali kislotalar ta’siriga chidamli va issiqlik о‘tkazadigan bо‘lishi kerak. Temirlashda temirmarganets va temirrux kotishmalaridan foydalaniladi 4. Metallarni korroziyadan ximoya qilish. Pо‘latg chо‘yan va boshqa metallar hamda kotishmalardan yasalgan buyumlarni korroziddan ximoya qilish bilan bir vktda ularning tashki kurinishini galvaniq usulda bezash xozirgi vaqtda keng tar q algan bо‘lib, metallar korroziyasiga q arshi k u rash

sistemasida birinchi о ‘ rinlardan birini egallaydi. Galvanik qoplamlar ximoya qoplamlari bilan ximoya bezak qoplamlariga bо‘linadi. Ximoya qoplamlari detallarning yuzasiga metalni korroziyadan ximoya qilish uchungina beriladi. Ximoya-bezak qoplamlari esa metalni ximoya qilishdan tashqari buyum sirtini bezash uchun ham beriladi. Ximoya-bezak qoplamlari bir qatlamli va kо‘p qatlamli bо‘lishi mumkin. Kо‘p qatlamli qoplamdan galvanik usulda qoplangan metallardagi g‘ovaklikning zararli ta’sirini kamaytirish maqsadida foydalaniladi. Kо‘p qatlamli qoplamlardan avtomobil detallarini gildiraklarning qalpoqlari, buferlar va boshqa detallarni korroziyadan saqlash uchun keng kо‘lamda foydalaniladi. Nikellash. Nikel-sarg‘ishroq tovlanadigan, kumushrang tusli, qattiq va bolg‘alanuvchan metall. U yaxshi pardozlanadi va atmosfera ta’siriga juda yaxshi chidaydi. Nikelga ishqorlar ta’sir etmaydi. Havoda turgan nikel shaffof passiv parda bilan qoplanib qoladi. Shu tufayli uning yaltiroqligi о‘zoq vaqt saklanadi. Biroq bu yaltiro q lik nam va gazlar ta’sir etishi bilan xiralashadi, Detallarga nikel qopla shd a ishlatiladigan elektrolitning asosiy tar k ibiy qismi nikel sulfatdir. Ruxlash. Rux kumushrang tusl i , nisbatan qattiq metall, kislota va ishqorlarda oson eriydi. Rux qotsilam uncha kо‘p uchramaydigan galvaniq qoplamlardan biri bо‘lib, temirga nisbatan anodiy qoplam, ya’ni elekfoximiyaviy ximoya qoplami hisoblanadi. Rux qoplam ish jarayonida b u zilganda ham detallar metalini korroziyadan saqlaydi. Mislash. Mis och q izil tusli, zich, q ovushqo q va bol g‘ alanuvchan metall. U yaxshi pardozlanadi va bosim ostida yaxshi ishlanadi, elektrni juda yaxshi о‘tkazadi. Elektrolitik mislash remont ishlarida va mashinasozlikda quyidagi sohalarda: tutashtirilgan detallarda, tig‘izlikni tiklash, detallarning о‘lchamlarini tiklash, ilashishning ravonligini yaxshilash va ishlov berishni osonlashtirish kabi sohalarda qо‘llaniladi

Foydalanilgan adabiyotlar : 1. S.M. Q odirov, O.V.Lebedev, A.M.Xakimov «Mashina detallarini tiklash texnologiyasi» Toshkent-2001 y. 284 bet. 2. S.M.Babusenko « Traktor va avtomobillar remonti» Toshkent-« О ‘qituvchi» 1990 y. 366 bet. 3. J.R. Q ulmuxamedov, E.Karimov, H.H.Muxamedov, A.A.Oxunov , T.A.Toshkentov «Avtomobil va dvigatellarni ta’mirlash» Toshkent-«FAN»-2003 y. 536 bet. 4. Y.I.Borisevskix, Y.V.Buralev, K.A.Morozov, V.M.Nikiforov, A.I.Fetsenko «Avtomobillarning tuzilishi, texnik xizmat k о ‘rsatish va ta’mirlash» Toshkent-«Mehnat»-2001 y. 574 bet. 5. S.I.Rumyansev «Remont avtomobiley» Moskva «Transport» 1981 g. 462 bet. 6. L.V. Dexiterinskiy «Remont avtomobiley» Moskva «Transport» 1992 y. 296 bet.

Похожие

Detallarni tiklash usullari

Detallarni bosim ostida (plastik deformatsiyalash) tiklash

Detallarni payvandlash va eritib qoplash yо‘li bilan

Namunaviy detallarni ta’mirlash

Detallarni tiklashda qо‘llanadigan ilg‘or texnologiyalar