Namunaviy detallarni ta’mirlash - Транспорт - Рефераты

Namunaviy detallarni ta’mirlash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

50.5 KB

Namunaviy detallarni ta’mirlash Reja: 1. Rezbali birikmalarni ta’mirlash. 2. Kattalashtirilgan о‘lchamga moslab tiklash. 3. Suyuqlantirib qoplab tiklash 4. Shesternyalarni ta’mirlash.

Rezbali birikmalarni ta’mirlash. Korpus va boshqa chо‘yan detallar teshiklaridagi yeyilgan (brak qilingan) rezba katta о‘lchamli yangi rezba qirqib, qо‘shimcha detal qо‘yib va yangi joyda rezba qirqib tiklanadi. Pо‘lat detallarda yeyilgan rezbali teshiklar, bundan tashqari, elektr payvandlash va nominal о‘lchamli rezba qirqish mashinalarida foydalaniladi. Val va о‘qlardagi sirtqi rezba kichik о‘lchamli rezba qirqish, shuningdek suyuqlantirib qoplash va normal о‘lchamli rezba qirqish bilan tiklanadi. Kattalashtirilgan о‘lchamga moslab tiklash. Yeyilgan rezbali teshik parmalash stanogida yoki elektr drel bilan navbatdagi о‘lchamda parmalab kengaytiriladi, keyingi yangi rezba qirqiladi.Tiklashning oddiyligi va ishonchliligiga qaramay bu usul har vaqt teshiklarini parmalab kengaytirish va katta о‘lchamli boltni ishlatish talab ilinadi. Natijada detallarning о‘zaro almashinuvchanligi buziladi va navbatdagi remont qiyinlashadi. Qо‘shimcha detal qо‘yib ta’mirlash.. Yeyilgan rezbali teshik parmalab kengaytiriladi, unda oldinda tayyorlangan probka uchun chala (ikkita birinchi metchik bilan) qirqiladi (66-rasm, a). Probka (67-rasm, v) maxsus kalit (66-rasm, b) yordamida teshikka tiralguncha burab kirgiо‘iladi, probkaning о‘tish qismi kesiladi va detal tekisligi bilan bir xil sathda tozalanadi. Burab kirgizilgan probka diametri 3 mm va uzunligi kamida 10 mm bо‘lgan yassi shtift bilan mahkamlanadi (66-rasm, g). arobkani unga BF-2 tipidagi yelim surkab yoki epoksidli asos bilan mahkamlash mumkin. О‘rnatilgan probkada tutash detal yoki yaxshisi konduktor bо‘yicha teshik parmalab, normal о‘lchamli rezba qirqiladi. rezba qirqilgandan keyin probka devorining qalinligi kamida 4 mm bо‘lishi kerak. Hozir rezba probka о‘rniga prujina qо‘yimalar muvaffaqiyatli ishlatilmoqda (66-rasm, d). Qо‘yima kо‘ndalang kesimi romb shaklidagi prujina simidan tayyorlanadi. Rombning о‘tkir burchagi 60 0 , ya’ni metrik rezba profiliga mos keladi. prujina qо‘yma tayyorlangan teshikka maxsus kalit yordamida burab kirgiziladi, kalit prujinaning egilgan uchiga ta’sir etib, qо‘yima burab kirgizilgandan keyin prujinaning uchi osongina sinadi. Burab kirgizilgandan keyin

bunday qо‘ymaning ichki о‘lchami rezbaning nominal о‘lchamiga teng bо‘ladi. Sanoat prujina qо‘ymalarni rezbali teshiklarning tipaviy о‘lchamlariga moslab ishlab chiqarishi ichki rezbalarni tiklashning ancha oddiy va ishonchli usuli hisoblanadi. Yangi joyda rezba qirqib tiklash shundan iboratki, bunda agar detal konstruksiyasi yо‘l qо‘ysa, yeyilgan rezbali teshik yonidan yangi teshik parmalab, normal о‘lchamli rezba qirqiladi. bu usul traktor va avtomobillarni remont qilishda keng qо‘llaniladi. Avtomobillar g‘ildiraklari gupchagidagi yarim о‘qni mahkamlash shpilkasiga mо‘ljallangan rezbalar va boshqa detallardagi rezbalar ana shu yо‘l bilan tiklanadi. Yangi teshiklar parmalashda tutash detal yoki konduktorli maxsus moslamalardan foydalaniladi. Kichraygan о‘lchamga moslab tiklash. Val (о‘q) dagi yeyilgan rezba yо‘nalib, kichik diametrli yangi rezba qirqiladi va shunga moslab yangi gayka yasaladi. Bu usul ichki rezbani tiklashdagi kabi о‘zaro almashuvchanlikni buzadi va bundan tashqari, diametri kichrayishi bilan rezbali birikmaning mustahkamligi kamayadi. Shu sababli bir rezbaning о‘zini kо‘pi bilan bir marta shu usulni qо‘llab tiklash tavsiya etiladi. Suyuqlantirib qoplab tiklash. Bu usul bilan val (о‘q) dagi kichraygan о‘lchamni yoki nominal о‘lchamni tiklagan ma’qul, 40 sm dan kichik diametrli rezba sovitish suyuqligi ishlatilmay 1,2...1,6 mm diametrli Np-30 simini ishlatib vibroyoy vositasida suyuqlantirib qoplanadi yoki shu simni ishlatib karbonat angidrid muhitida avtomatik suyuqlantirib qoplanadi. Yeyilgan rezba bir о‘tishda va detal bir marta aylanganda suyuqlantirib qoplashni ta’minlaydigan kukun hamda tebratkichdan foydalangan holda plazmaviy oqim bilan muvaffaqiyatli suyuqlantirib qoplanadi. Qoplash oldidan shikastlangan rezba yaltiraguncha pо‘lat chо‘tka bilan tozalanadi yoki yо‘naladi. Suyuqlantirib qoplangach detal yо‘nilib, nominal о‘lchamda rezba qirqiladi. 40 mm dan ortiq diametrli vallardagi rezba flyus qatlami ostida yoki plazmaviy oqim vositasida suyuqlantirib qoplab tiklanadi. Shlitsli va shponkali birikmalarni ta’mirlash.

Qalinligi jihatidan yeyilgan shlitslar (sirtqi) dastaki yoki avtomatik suyuqlantirib qoplanadi, shuningdek yeyilgan shlitsli qismi odatda payvandlanib biriktirilladigan yangi qism bilan almashtiriladi. 50 mm dan kichik diametrli vallarning shlitsli ariqchalari payvandlanib, nominal о‘lchamli shlitslar qirqiladi. Ariqchalarni dastaki yoki vibroyoy vositasida suyuqlantirib qoplab payvandlashda vallar tob tashlamasligi uchun valiklar shlitslar bо‘ylab diametral qarama-qarshi tomondangalma-galdan shlitsli ariqchalarga qо‘yiladi. Dastaki suyuqlantirib qoplashda sifatli qoplamali OZN-300U, OZN-350U va boshqa E42A va E46A tipidagi elektrodlar, vibroyoy yordamida suyuqlantirib qoplashda Np-30 simi va sovitish suyuqligi ishlatiladi. 50 mm dan katta diametrli vallardagi yeyilgan shlitslar flyus qatlami ostida Sv-30XGSA simi bilan aylantirib avtomatik payvandlab suyuqlantirib qoplanadi. Eni 6 mm katta bо‘lgan shlitslar yeyilmagan tomoni bо‘ylab suyuqlantirib qoplanadi. Navbatdagi ishlov berishda shlitsning yeyilgan tomoni yeyilish izlari qolmaguncha tozalanadi, bu holda nagruzka shlitsning suyuqlantirib qoplangan tomoniga tushadi. Shlitslarning kam yeyilgan joylari shlitslar eni bо‘ylab botirish bilan bartaraf etiladi (20-rasmga qarang). Pо‘lat flanetslar, gupchaklar boshqa detallardagi yeyilgan shlitslar siqib tiklanadi. Detal bog‘lanish temperaturasigacha qizdiriladi, vtulka teshigiga shlitsli sovuq val kirgiziladi va keyin maxsus puanso hamda matritsa yordamida tо‘qmoq ostida siqiladi. Sо‘ngra detalga termik ishlov beriladi (toblanadi va bо‘shatiladi) va zarur bо‘lsa, shlitslar tozalanadi. CHо‘yan detallar teshiklaridagi shlitslar tiklanmaydi.B’zan, agar detal konstruksiyasi imkon bersa, yeyilgan shlitslar yо‘naladi va teshikka yangi yasalgan vtulka presslab kirgiziladi. Yо‘nib kengaytirilgan teshik diametri shlitslar о‘yiqlari diametridan shlits bо‘yiga 0,5...1,5 marta katta bо‘lishi lozim. Presslab kirgizilgan vtulka shtiftlar yoki buramalar bilan mahkamlanadi va payvandlanadi. Shu usulda tiklangan detal radial va о‘q bо‘ylab tepishga tekshiriladi, bu tepish 0,15 mm dan oshmasligi lozim.

Eng katta о‘lchamgacha yeyilgan shponkalar tiklanmaydi. Shponka uchun ariqchalar yeyilish izlari qolmaguncha frezalanadi va katta (biroq eni bо‘ylab 15% dan katta bо‘lmagan) о‘lchamli yangi shponkalar qо‘yiladi. Agar shponka uchun ariqcha frezalangan yoki juda yeyilgan bо‘lsa, u butkul payvandlanib, yangi joyda nominal о‘lchamda ariqcha frezalanadi. Sо‘nggi usulni aniq, ma’lum о‘rnatiladigan detallar uchun qо‘llab bо‘lmaydi. Chunonchi, boshqa joyda taqsimlash shesternyasiga mо‘ljallangan tirsakli valning shponka ariqchasini frezalab bо‘lmaydi. Shesternyalarni ta’mirlash. Tishlar yeyilganda yoki yaroqsiz holatga kelguncha shikastlanganda shesternyalar nisbatan kam tiklanadi. Tishlarni tiklashjarayoni juda murakkab bо‘lib, faqat yirik ixtisoslashtirilgan korxonalarda qо‘llaniladi. Ba’zi traktor va avtomobillar transmissiyalaridagi gupchaklarga parchin mixlar bilan mahkamlangan tishli ayrim shesternyalar gardish shaklida yasalgan. Ishlatish jarayonida gardishlarning tishlari yeyilib, parchin mixlar bо‘shashadi. Bunday shesternyalar almashtirilib yoki gardishlarparchinlab tiklanadi. Qо‘zg‘aluvchan shesternyalarda almashlab о‘tqazish vilkasiga mо‘ljallangan halqa ariqchalar yeyiladi. Shesternya tishlarini tiklash. Tishlari yeyilgan yoki shikastlangan shesternyalar gaz yoki elektr yoy yordamida suyuqlantirib qoplab, botirish yо‘li bilan va detal qismlarini almashtirib tiklanadi. S u yu q l a n t i r i b q o p l a b t i k l a sh. Tishlarni suyuqlantirib qoplashda termik ishlov bermay suyuqlantirib qoplangan qatlamning yuqori mustahkamligini ta’minlovchi elektrodlar ishlatiladi. Tishlarni suyuqlantirib qoplash kо‘pda qoniqarli natijalar bermasligi sababli u ayrim hollarda ishlatiladi va kо‘pincha toretslari bо‘ylab yeyilgan tishlar suyuqlantirib qoplanadi. B o t i r i sh y о‘ l i b i l a n t i k l a sh. Kichik shesternyalar gardishida zarur metall zapas qoldirib, botirish yо‘li bilan tiklanadi. Shesternya neytral muhitda (ishlatilgan karbyurizatorda yoki tuz vannasida) 900...950 0 S

temperaturagacha qizdiriladi va press yoki tо‘qmoq ostida maxsus matritsalar hamda puanson yordamida bir yoki ikki tomondan sirtqi diametrini kattalashtirib halqa ariqchalar botirish yо‘li bilan hosil qilinadi. Botirilgandan sо‘ng detal qumda sovitiladi va sо‘ngra unga mexanik hamda termik ishlov beriladi. Teshiklar yо‘nib hosil qilinib, shesternya toretsi qirqiladi, silindrrik sirt yо‘niladi, tishlar qirqiladi, ularga yangi shesternya kabi termik ishlov beriladi. D ye t a l q i s m i n i a l m a sh t i r i sh. Shesternya bloklari va ikki-uch gardishli qо‘zg‘aluvchi shesternyalar ana shu usulda tiklanadi. Gardishlardan biri yaroqsizga chiqariladi, qolganlari esa yaxshi holatda bо‘ladi. Yeyilgan gardish elektr uchqun bilan ishlov berilib, trubali asbob-eletrod yordamida ketkaziladi yoki yumshatilib, tish bо‘yi h dan 2...2,5 marta katta bо‘lgan yangi gardish qalinligini hosil qilish imkonini beruvchi zarur D о‘lchamgacha (67-rasm) yо‘naladi. Presslab kiritilgan nardish ikki-uchta vint bilan stoporlab payvandlanadi. Shesternya gardishlarini almashtirish va parchin mix bilan qayta parchinlash. Yeyilgan tishli gardishlarning parchin mixlari qirqib tushiriladi, gardishlar esa chiqarib olinib, yangisiga almashtiriladi. Tishlar bir tomonlama yeyilganda simmetrik gardishlar 180 0 ga burilib, tishlari yeyilmagan tomoni bilan ishlash uchun gupchakka mahkamlanadi. Ularning toretslaridagi qо‘zg‘aluvchan shesternyani qо‘shish tomonidan faska qilinadi. Presslab kiritishni osonlashtirish uchun gardishlar suvdan yoki yaxshisi moyda 95...100 0 S temperaturagacha isitiladi. Presslab kiritishda ariqchalarni gardish va gupchakdagi parchin mixga kamida 0,1 mm aniqlikda tо‘g‘ri keltirishga erishiladi. Agar tor gardishlarni gupchakka mahkamlashda parchin mix uzunligining uning diametriga nisbatiga kо‘pi bilan 4 ga teng bо‘lishiga erishilsa, unda parchinni sovuq xolatda parchinlagan ma’qul. Keng gardishlar bolg‘alanish temperaturasigacha qizdirilgan parchin mixlar bilan mahkamlanadi. Parchinlash gidravlik press, moslamalari gardish va

gupchakning torets sirtlariga zich tegib turishi lozim. Gardishlarning gupchaklar bilan yig‘ilgan holdagi torets bо‘ylab tepishi 0,25 mm dan oshmasligi darkor. Remont qilinmagan gardishlarda parchin mixlarning bо‘shashiga va guachakka bо‘sh о‘tqazilishiga yо‘l qо‘yilmaydi. Bо‘shashgan parchin mixlar qirqib tushirilib, yangisi qо‘yiladi. Parchin mixlarni taranglashgan yо‘l qо‘yilmaydi. Bо‘sh о‘tqazilgan gardish chiqarib olinadi, о‘tqazish joyi pо‘latlab yoki suyuqlantirib qoplab tiklanadi va gupchakka presslab о‘tqazishni ta’minlovchi о‘lchamga moslab ishlov beriladi. Qо‘zg‘aluvchan shesternyalarni almashlab qо‘shish vikasiga mо‘ljallangan yeyilgan pazlar yeyilgan joyi qomaguncha yо‘naladi, vilkalar esa suyuqlantirib payvandlanadi va kattalashgan paz eni bо‘ylab ishlov beriladi.

Foydalanilgan adabiyotlar : 1. S.M. Q odirov, O.V.Lebedev, A.M.Xakimov «Mashina detallarini tiklash texnologiyasi» Toshkent-2001 y. 284 bet. 2. S.M.Babusenko « Traktor va avtomobillar remonti» Toshkent-« О ‘qituvchi» 1990 y. 366 bet. 3. J.R. Q ulmuxamedov, E.Karimov, H.H.Muxamedov, A.A.Oxunov , T.A.Toshkentov «Avtomobil va dvigatellarni ta’mirlash» Toshkent-«FAN»-2003 y. 536 bet. 4. Y.I.Borisevskix, Y.V.Buralev, K.A.Morozov, V.M.Nikiforov, A.I.Fetsenko «Avtomobillarning tuzilishi, texnik xizmat k о ‘rsatish va ta’mirlash» Toshkent-«Mehnat»-2001 y. 574 bet. 5. S.I.Rumyansev «Remont avtomobiley» Moskva «Transport» 1981 g. 462 bet. 6. L.V. Dexiterinskiy «Remont avtomobiley» Moskva «Transport» 1992 y. 296 bet.

Похожие

Detallarni tiklash usullari

Avtomobil kuzovini ta’mirlash jihozlari

Tonnellarni ta’mirlash va rekonstruksiya qilish

Detallarni tiklashda qо‘llanadigan ilg‘or texnologiyalar

Detallarni tiklashni maqbul (ratsional) usulini tanlash