Техник моделлаш жараёни ҳақида маълумот - Текстиль - Рефераты

Техник моделлаш жараёни ҳақида маълумот

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

176 KB

Техник моделлаш жараёни ҳақида маълумот Режа: 1. Аёллар кўйлагини техник моделлаш 2. Енгларни техник моделлаш 3. Юбкаларни техник моделлаш

Техник моделлаш жараёни ҳақида маълумот Моделлаш – бу турли шакл ва бичимдаги кийим моделининг конструкциясини ишлаб чиқарадиган мураккаб ижодий жараёндир. Турли шакл ва бичимдаги модалар конструкциясини тузмоқчи бўлган асосий конструкция базасидан олиш мумкин. Бу жараён амалий моделлаш ёки , одатда айтилишига биноан , техник моделлаш деб аталади. Техник моделлаш конструкция асосини янги модел конструкциясига айлантиришдан иборат. Моделнинг фасони моделлар журналидан олинади ёки ижрочининг расм чизиб кўрсатган таклифига кўра танланади. Кийимнинг моделга хос хусусиятлари , яъни виточкалар , кокеткалар , бўртма чокларнинг ҳолати; бўкса , бел , этак , борт , тақилма чизиқлари; чўнтаклар ,

ёқа , бурма чизиқлари тегишли деталлар конструкцияси асосининг чизмасига кўчирилади. Модел чизиқларининг ҳаммасини конструкция асосининг чизмасида худди модел расмидагидек жойлаштириш керак. Бунда аёлнинг гавда тузилишининг хусусияти , унинг мутаносиблиги албатта ҳисобга олиниши керак. Бу конструкция асосининг чизмасига туширилган фасон чизиқлари гавданинг ҳақиқий мутаносиблигини бузиб қўймаслиги учун керак. Фасон чизиқларини бичими мос келадиган конструкция асосининг чизмасига туширилади. Масалан , моделнинг енглари олд ва орт бўлаклар билан яхлит бичиладиган бўлса , бунда техник моделлаш енглари олд ва орт бўлаклар билан яхлит бичиладиган конструкция асосининг чизмасида бўлиши керак ва ҳоказо. Ишлаш учун ҳамма асосий деталлар конструкциясининг база бўладиган асосини қоғоз ёки картон андоза – шаблон тарзида тайёрлаб олинади. Бу андозаларга зарур бўлган симметрия чизиқлари – кўкрак чизиғи , бел чизиғи , бўкса чизиғи туширилади. Фасонга биноан деталнинг янги шаклини детал андозани шартли бўлакларга бўлиб , кейин у бўлакларни суриб асосий виточкаларни беркитиш ва

уларни янги ҳолатга кўчириш йўли билан ҳосил қилинади. Аёллар кўйлагининг янги моделини ишлаб чиқишда асосий эътибор кўкрак виточкасини кўчиришга , олд бўлак , орт бўлак , юбка , енг деталларини кенгайтиришга ёки торайтиришга , шу деталларнинг узунлигини ва мутаносиблигини ўзгартиришга қаратилади. ../../2015/ТЕКИСТЕЛНЫЙ/tikuvchilik/Tikuvchilik (E)/AutoPlay/Docs/Tikuvchilik.htm - mun#mun 1. Аёллар кўйлагини техник моделлаш Кўкрак виточкасини кўчириш қоидаси . Кўйлак фасонига биноан кўкрак виточкаси деталнинг исталган қирқимида бўлиши мумкин. Бу виточкани кўкрак чизиғи бўйлаб олд бўлак ўртаси, енг ўмизи қирқими, ёқа ўмизи қирқими, ён қирқими томон ва ҳоказо йўналтириш мумкин. Виточкани фасонга мувофиқ, янги ҳолатга кўчириш учун виточканинг кўчирилиш чизиғи ўтказилиши керак. Бу чизиқ доим кўкрак виточканинг учидан, яъни кўкрак маркази билан виточка кўчириладиган қирқимдаги нуқтадан ўтиши керак.

Олд бўлак андозасининг шаблони белги чизиқ буйлаб қирқилади-да, кўкрак виточкаси ёпиладиган қилиб сурилади. Виточка томонларини бир-бирига тўғрилаб тўғнағич билан тўғналади. Қирқилган чизиқ бўйлаб худди асосий виточка кенглигига тенг янги виточка ҳосил булади. Бу виточка бирмунча калта ёки узун бўлиши мумкин, лекин бу виточка худди асосий виточка ҳосил килганидек, ҳажм ҳосил қилади. 1.1. Кўкрак виточкасини ён қирқим чизиғига кўчириш Ён қирқим чизиғида нуқта белгалаб олинади. Нуқтанинг ўрни ён чизиқнинг белгача бўлган узунлигининг тахминан 1/3 қисмида белгиланади. Бу нуқтани кўкрак виточка учи билан бирлаштириб, янги виточка чизиғи ўтказилади (43-расм). Шу белгиланган чизиқ бўйлаб қирқма ҳосил қилинади. Кўкрак виточкасини, унинг томонларини бир-бирига тўғри келтириб беркитилади ва елим суртилади ёки тўғнағич билан тўғнаб қўйилади. Янги виточканинг учи марказдан 3-5 см ён томон сурилади. Бу янги виточканинг учи бўлади. Бу учини виточканинг қирқимлари билан текис қилиб туташтирилади (43- расм, а). 1.2. Кўкрак виточкасини бел чизиғига кўчириш

Асос чизмасидаги бел виточкаси қирқиб олинади. Бел виточканинг учи кўкрак виточкасининг учи билан туташтирилади. Шу туташтирилган чизиқ бўйлаб кирқма ҳосил қилинади. Кўкрак виточкасини, унинг томонларини бир-бирига тўғрилаб беркитилади. Модел бўйича бел виточкаси тикиладиган бўлса, у ҳолда, виточканинг учи 3-5 смга қисқартирилади (43- расм, б). 1.3. Кўкрак виточкасини олд бўлак бўйин ўмизи чизиғига кўчириш Виточка бўйин ўмизи чизиғининг исталган жойига кўчирилиши мумкин. Бунинг учун олд бўлак бўйин ўмизи чизиғида нуқта белгилаб оламиз. Шу нуқта билан кўкрак виточкаси учи туташтирилади. Шу чизиқ бўйлаб қирқма ҳосил қилинади (43-расм, в). Кўкрак виточкаси беркитилади ва янги виточка ҳолати очилади. Кўкрак виточкани олд бўлак ёқа ўмизига икки қисмга бўлиб кўчирса ҳам бўлади.

Бунда виточкани кўчириш учун иккита чизиқ ўтказилади. Виточкани учигача, олд бўлак бўйин ўмизи бўйлаб очиқ майда тахлама ҳосил қилиш ҳам мумкин. 1.4. Кўкрак виточкасини енг ўмизи чизиғига кўчириш Виточкани бошланиш нуқтаси (43-расм, г) чизмада кўрсатилгандек топилади. Енг ўмизи чизиғида белгиланган нуқта кўкрак виточкаси учи билан бирлаштирилади. Шу чизиқ бўйлаб қирқма ҳосил қилинади. Кўкрак виточкаси беркитилади ва янги виточка ҳолати очилади. 1. Кўкрак виточкасини олд бўлак ўрта чизиғига кўчириш Кўчириладиган виточка чизиғи белгиланади (43- расм, д). Биринчи чизиқ кўкрак виточка учидан, иккинчиси белдаги виточка учидан ўтади. Иккала чизиқ ҳам симметрия чизиғига перпендикуляр ўтказилади. Белгиланган чизиқлар бўйлаб қирқма ҳосил қилиб, кўкрак ва белдаги виточкалар беркитилади, янги виточка очилади. Ҳосил қилинган виточкалар одатда тикилмайди. Янги виточкаларнинг

кенглиги ўрта чизиқ бўйлаб бурма ҳосил қилишга ёки майда тахламалар ҳосил қилишга кетади. Кўкрак виточкасини исталган чизиқларга кўчириб моделлар ҳосил қилинади. Лекин кийим деталларини параллел ва конуссимон шаклларда кенгайтириш ҳисобига ҳам янги модел ҳосил қилиниши мумкин. 1.6. Деталларни параллел ва конуссимон кенгайтирпш Деталларни параллел кенгайтириш буюмнинг бутун узунаси бўйлаб тахламалар бўлган вақтда амалга ошириш мумкин. Бунинг учун асос чизмасига тахлама ўтадиган чизиқлар белгиланади. Бу чизиқлар қирқилиб, тахлама сарфига сурилади. Агар тахлама бир томонлама бўлса, иккита тахлама миқдорига, рўпара тахлама бўлса, тўртта тахлама миқдорига сурилади (44-расм, а).

43-расм. Кўкрак виточкасини кўчириш йўллари

Деталларни конуссимон кенгайтириш кийим размерларини ўзгартиришда ишлатилиши мумкин. Ёки бурмалар бўлса, бундай кенгайтириш усулидан фойдаланиш мумкин (44-расм, б). Деталларни мураккаб усулда ҳам кенгайтириш мумкин. Бунда деталлар узунасига ҳамда кўндалангига кенгайтирилиши мумкин (44-расм, в). ../../2015/ТЕКИСТЕЛНЫЙ/tikuvchilik/Tikuvchilik (E)/AutoPlay/Docs/Tikuvchilik.htm - mun#mun 2. Енгларни техник моделлаш Турли шаклдаги енгларнинг лойиҳаси худди шундай бичимдаги енг лойиҳаси асосини техник моделлаш усули билан ҳосил қилинади. Юқорига ва этагига кенгайган (фонарик) енгни моделлаш қуйидагича бажарилади. Асос енг чизмаси қоғозга тушириб олинади. Унда ўрта чизиқ ўтказилади. Шу ўрта чизиқ бўйлаб 20-35 см енг узунлиги ўлчаб қўйилади. Шу ўрта чизиқ бўйлаб қирқма ҳосил қилинади. Енг икки бўлакка ажратилиб, модел бўйича 10-12 смга кенгайтирилади. Енгнинг бош қисми эгрилиги ўртасидан 1, 5-2, 5 см кўтарилиб тўғриланади. Енгнинг этак қисми ҳам ҳудди шундай

миқдорга туширилади ва енг этак эгри чизиғи яхшилаб ўтказилади (45-расм, а). 44-расм. Деталларни параллел ва конуссимон кенгайтириш Этагига кенгайган енгни техник моделлаштиришда енг асосини қоғозга тушириб олинади. Енг ўрта чизиғи ўтказилади. Бу ўрта чизиқда енг узунлиги 20-45 см қўйилади (45-расм,

б) ва ўрта чизиққа параллел қилиб 3-7 та қирқим чизиқлари ўтказилади. Ўтказилган чизиқлардан қирқма ҳосил қилинади, бу қирқма енг боши эгрилигига 0, 3-0, 5 см етмасдан тўхтатилади. Ҳосил бўлган бўлаклар 3-6 смга очилади. Енгнинг этак қисми эгрилиги текис равон эгри чизиқ қилиб туташтирилади. Бундай енгнинг бўй ипи ўрта чизиқда ёки унга нисбатан 45 о бурчак остида тушиши керак.

45-расм. Енгларни моделлаштириш Юқорига кенгайган енгни моделлаш учун енг асосини ва ўрта чизиқни қоғозга тушириб олинади. Ўрта чизиққа енг узунлиги 20-45 см қўйилади. Шу ўрта чизиққа параллел қилиб 2-6 та чизиқ ўтказилади ва енг боши эгри чизиғидан бошлаб енг этагига 0, 3- 0, 5 см еткунча қирқиб борилади. Енг бўлаклари 3-6 смга очилади. Енгнинг юқори эгрилиги равон эгри чизиқ билан туташтирилади (45-расм, в). Бунда енг боши чизиғи 0,5-2,5 смга кўтарилади. Енгларнинг шакли, кўриниши, безаклари кийим фасонига, газламанинг хусусиятларига боғлиқ бўлади. ../../2015/ТЕКИСТЕЛНЫЙ/tikuvchilik/Tikuvchilik (E)/AutoPlay/Docs/Tikuvchilik.htm - mun#mun 3. Юбкани техник моделлаш Замонавий юбкаларнинг шакли жуда турли-туман. Уларни бир неча гуруҳга ажратиш мумкин. Булардан энг характерлиси: тўғри юбкалар, этак томони кенгайтирилган юбкалар, этак томони торайган юбкалар. Шу юбка турларининг ҳар қайсиси бирмунча фасон вариантларидан иборат бўлиши мумкин.

Т ў ғ р и ю б к а л а р н и н г бичими тўғри бурчакни эслатиши билан характерланади. Бундай юбкалар кесмали, тахламали симметрик ва ассиметрик, кокеткали, бурмали бўлиши, яъни юбканинг ҳам олд, хам орт бўлакларида вертикал ва горизонтал бўйлаб турли бўлакларга бўлиниши мумкин. Одатда тўғри юбка ва унинг турли вариантлари гавда тузилиши келишган баланд бўйли аёлларга ёки қадди-қомати келишган бўксаси тор аёлларга тавсия этилади. Э т а к т о м о н и к е н г а й т и р и л г а н юбкалар турли вертикал бўлакларга бўлиниши билан (тўрт бўлакли, олти бўлакли ва саккиз бўлакли, годе, қуёш ва бошқалар) характерланади. Бундай юбкалар горизонтал бўлакларга бўлиниши ҳам мумкин. Этак томони кенгайтирилган юбкалар бели ингичка гавдада жуда яхши туради. Э т а к т о м о н и т о р а й т и р и л г а н «бочкасимон» юбкаларнинг бел чизиғи бўйлаб виточка ўрнига бурма қилинган бўлади. Юбкаларнинг бундай гуруҳларга бўлиниши шартли бўлиб, улар ҳамма турларни қамраб ололмайди. Юбкаларнинг деярли ҳамма шакли тахламалар, чоклар жойланиши, қўйма бўлаклар,

бейкалар, қўйма айлана бурмалар, бурмалар ва бошқалар қандайлигига қараб ўзгариши мумкин. Ҳамма бичимдаги юбкаларнинг, уларнинг турлари ва вариантларининг лойиҳаси тўғри юбка лойиҳаси асосининг базасида техник моделлаш усули билан ишлаб чиқилади. Юбка кўйлакнинг бир қисми бўлса, унинг лойиҳасини ишлаб чиқишда қуйидаги шартларни бажариш керак: юбка билан кўйлак кўкрак қисмининг бел чизиғи бўйлаб узунлиги бир хил бўлиши керак, виточкалар юбкада ва кўйлак кўкрак қисмида бир хил жойда бўлиши керак: юбканинг ён қирқимларини кўйлак кўкрак қисмининг ён қирқимларига тўғри келтирилади. 3.1. Этак томони кенгайтирилган юбка Юбканинг этак томони белдаги виточкаларни этак чизиғига кўчириш, тахламалар ҳосил қилиш, годе сингари жуда кўп усуллар билан кенгайтирилади. Виточкани белдан этак чизиғига кўчириш йўли билан юбканинг этак томонини кенгайтириш энг кўп тарқалган усуллардан ҳисобланади (46-расм, а).

Тўғри юбканинг лойиҳа асосининг чизмасига олд ва орт бўлакларига виточкаларнинг охирги учидан, ҳамда ён чизиқ билан виточка оралиғида юбка этагигача қирқиладиган чизиқ ўтказилади, кейин шу чизиқ бўйлаб бел чизиғига 0,3-0,5 см қолгунча қирқиб, белдаги виточка бекитилади, шу билан бир вақтда юбканинг этак чизиғи бўйлаб суриб кенгайтирилади. Бундай лойиҳадаги юбка бўкса қисмида гавдага ёпишиб, чиройли драпировкаланади. Бичишда юбканинг олд ва орт бўлак симметрия чизиқларини газлама асос ипи бўйлаб ёки асос ипига 45 о бурчак остида жойлаштирилади. Этак томони кенгайтирилган юбканинг шундай йўл билан олинган лойиҳаси қуёш юбка, «ёйсимон» юбка, бели бурма юбка ва этак томони бўйлаб кенгайтирилган юбкалар лойиҳасини тузишга асос бўлади.

46-расм. Юбкаларни моделлаштириш Бу юбкаларнинг лойиҳасини ҳосил қилиш учун, юқорида айтиб ўтилган лойиҳа асосига қўшимча қирқиш чизиқлари ўтказилади. Шу белги чизиқ бўйлаб қирқиб, ҳар қайси бўлакни унинг ён қирқими симметрия чизиғига нисбатан тўғри бурчак остида бўлиб қолгунча соат мили йўналишида сурилади. (46-расм, а да пунктир чизиқ билан кўрсатилган.) Бел бўйлаб қўшимча бурма ҳосил қилиш учун бел чизиғининг шаклини сақлаб туриб, лойиҳада белгиланган бўлакларни исталган миқдорда сурилади. 3.2. «Фантази» юбка «Фантази» юбкаларда турли симметрик, асимметрик драпировкалар, қирқмалар, бурмалар бўлади; шунингдек, улар кўп қаватли ва бошқача ҳам бўлиши мумкин. Бундай юбкаларнинг лойиҳаси тегишли бичимли (тўғри, этак томони кенгайтирилган, годе, этак томони торайтирилган ва ҳоказо) юбка лойиҳаси асосида ишлаб чиқилади.

«Фантази» юбканинг кўпгина вариантларидан бирининг техник моделлаш тартиби 46-расм, б да кўрсатилган. Асос чизмасида мураккаб шаклдаги қирқмалар чизиқлари, яъни фасон чизиқларининг жойланиши белгилаб олинади. Кейин бурма-драпировкалар ўрнининг белги чизиқлари ўтказилади. Белдаги виточкаларни бекитиб, уларни қирқма ёки драпировка чизиғига кўчирилади. Белгиланган драпировка чизиқлари бўйлаб ён чизиқда 0,3-0,5 см қолгунча қирқилади-да, ён қирқим чизиғининг узунлигини сақлаб қолиб, суриб драпировка очилади. Ҳосил бўлган деталларни қоғозга тўғнағич билан тўғнаб бўрланади, драпировка ўрни белгиланади, янги андоза қирқиб олинади. Драпировка, тахламаларнинг йўналиши ҳамда чуқурлиги ва бошқалар ихтиёрий аниқланади. Тайёр моделдаги драпировка ташқи кўриниши ва унинг эскизининг бир-бирига мослиги лойиҳасини тайёрлаган ишчининг тажрибасига боғлиқ. Шунинг учун олинган андозани олдин макет газламада текшириб кўриб, кейин моделни асосий газламадан бичишга ўтган маъқул.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 1. Г.К. Ҳ асанбаева. «Кийим моделини ишлаш ва конструкциясини тайёрлаш». Тошкент. Ўқитувчи. 1990 йил. 2. А.П.Рогова. «Эркаклар ва болалар устки кийимини конструкция- лаш асослари». Тошкент. Ўқитувчи. 1988 йил. 3. А.П.Шершнева. «Основы конструирования женской и детской одежды». Москва. Легпромбытиздат. 1982 г. 4. Г.В.Скачкова, Л.В.Мартопляс. Школа кройки и шитья на дому. Минск. "ХЭЛТОН" 2000 г. 5. Е.В.Киреева. «История костюма». Москва. "Просвещение". 1976 г. 6. Е.Б.Коблякова. «Основы конструирования одежды». Москва. "Легкая индустрия". 1980 г. 7. Т.А.Абдуллаев, С.А.Хасанова. «Одежда узбеков ( XIX начало ХХ в.)». Издательство "Фан". Узбекской ССР. Ташкент. 1978 г. 8. Л.П.Чижикова. «Кружок конструирования и моделирования одежды». Москва "Просвещение". 1990 год. 9. Г.Г.Мозговая, Г.Б.Картушина. «Швейное дело». 7-8 класс. Москва. "Просвещение". 1990 год. 10. «Уй-рўзғор энциклопедияси». Ўзбек совет энциклопедияси бош редакцияси. Тошкент. 1982 йил. 11. Т.В.Козлова, Л.Б.Рытвинская, З.М.Тимашева. «Моделирование и художественное оформление женской и детской одежды». Москва. Легпромбытиздат. 1990 год. 12. Н.В.Ерзенкова. «Блузки». Минск. "Полымя". 1994 год. Г.Н.Александрова. «100 моделей женских юбок». Минск. "Полымя". 1992 год. 14. Т.Н.Екшурская, Е.Н.Юдина, И.А.Белова. «Модное платье». Санк-Петербург. Лениздат. 1992 год. 15. Т.И.Ерёменка. «Сеҳрли игна». Тошкент. Ўқитувчи. 1990 йил.

Похожие

Техник моделлаш жараёни

Техник моделлаш жараёни

Кийим ҳақида маълумот

Одам гавдаси ҳақида маълумот

Болалар кийимини моделлаш