Одам гавдаси ҳақида маълумот - Текстиль - Рефераты

Одам гавдаси ҳақида маълумот

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

161.5 KB

Одам гавдаси ҳақида маълумот Режа:  Одам гавдасининг тузилиши ва турлари  Елка шакллари  Қорин қисмининг ўлчамлари  Оёқларнинг шакли  У м у м и й б е л г и л а р

Тикувчилик мутахассислигида кийим моделини ишлаб чиқариш учун одам гавдасининг тузилиши ҳақида тасаввурга эга бўлиши зарур. А н а т о м и я – киши организми: айрим органлар ва системаларнинг тузилиши ҳамда формалари ҳақидаги фан. Анатомия морфологиянинг бир қисми ҳисобланади. М о р ф о л о г и я – киши организмининг шахсий ўзгарувчанлиги , гавда ўлчамлари ва мутаносибликларининг ёшга қараб ўзгариши ҳамда организм айрим қисмларининг ўзгарувчанлиги қонуниятлари ҳақидаги фан бўлиб , инсон танасининг тузилиши ҳақидаги таълимотдир. А н т р о п о л о г и я фани эса юқоридагиларнинг ҳаммасини ўз ичига олиб , одам гавдаси тузилиши ҳақида тўлиқ маълумот беради. Гавда одатда тана , бўйин , бош , қўллар ва оёқлар деган бўлимларга бўлиб ўрганилади. Гавда тузилишида одамнинг суяк қисмлари асосий роль уйнаб , у таянч бўлиб ҳисобланади ва одам гавдасининг шаклига таъсир қилади. Одам скелети бош , тана , қўл ва оёқ суяк қисмларидан ташкил топган. Скелетнинг таянчи бўлиб умуртқа поғонаси ҳисобланади. У беш қисмга бўлинади (11-расм): 1. Бўйин умуртқаси 0-1. 2. Кўкрак умуртқаси 1-2. 3. Бел умуртқаси 2-3. 4. Думғаза суяги 3-4. 5. Дум суяги 4-5. Бўйин умуртқасининг 7-суяги туртиб чиқиб туради. Бу суяк одам гавдасидан ўлчовлар олишда хизмат қилади. Умуртқа поғонасининг эгрилик даражаси одамнинг қадди-қоматини белгилайди. Эгрилик шакли одамнинг бутун умри давомида ўзгариб туради. Янги туғилган чақалоқларда умуртқа поғонаси деярли тўғри шаклга эга. Боланинг ўсиш даврида умуртқа поғонасининг эгрилиги маълум бир шаклга киради. Умуртқа поғонасининг эгрилигига қараб гавдани қуйидаги турларга ажратиш мумкин (12-расм): - озгина эгилган (12-расм , а);

- ўрта эгилган (12-расм , б); - кучли бир текисда ифодаланган эгрилик (12-расм , в); - кучли нотекис ифодаланган эгрилик (12-расм , г). 11-расм. Умуртқа поғонасининг бўлиниши Одамнинг бўйин асосидан то елка бўғимларигача бўлган қисми елка деб аталади. Елканинг қиялик даражасига қараб паст (Еқ=7 , 7 ± 0 , 75 см – 13-расм , а) , нормал (Еқ=6 , 2 ± 0 , 75 см – 13-расм , б) ва баланд (Еқ=4 , 7 ± 0 , 7 см – 13-расм , в) , шунингдек , елка кенг (13-расм , г) , нормал (13-расм , д) ва тор (13-расм , е) бўлиши мумкин.

12- расм. Умуртқа поғонасининг эгрилиги 13-расм. Елка шакллари Аёлларда тананинг кўкрак қафаси қисмининг шакли кўпроқ кўкрак безларининг тузилишига боғлиқ бўлади. Кўкрак безларининг ривожланишига қараб кам ривожланган (14-расм , а) , ўрта ривожланган (14-расм , б) ва кучли ривожланган (14-расм , в) турларига бўлинади. Кўкрак безларининг жойлашишига қараб юқори жойлашган (15-расм , а) , нормал жойлашган (15- расм , б) ва паст жойлашган (15-расм , в) турлари ҳам учрайди.

14-расм. Кўкрак безларининг ривожланиши 15-расм. Кўкрак безларининг жойлашиши 16-расм. Қорин қисмининг ўлчамлари Қорин қисмининг ўлчамларига қараб , текис қорин (16-расм , а) , бир оз туртиб чиққан қорин (16-расм , б) ва юқори ёки паст жойлашган думалоқ-

дўппайган шаклли (16-расм , в) қорин турларига бўлинади. Қориннинг формаси жинсга , ёшга ва ориқ-семизлигига боғлиқ бўлади. Оёқлар скелети тос камари ва оёқларнинг эркин суякларидан ташкил топган. Оёқларнинг эркин суяклари жумласига ёнбош (сон) суяги , катта ва кичик болдир суяклари ҳамда товон суяклари киради. Оёқларнинг формаси ёнбош ўқи билан болдир ўқининг бир-бирига нисбатан қандай жойлашганлигига қараб , нормал (17-расм , а) , 0-симон (17- расм , б) ва Х-симон бўлиши мумкин. 17-расм. Оёқларнинг шакли Одам гавдасини белгилаб берувчи асосий морфологик белгилар: умумий белгиларни , мутаносибликни , тана тузилишларини ўз ичига олади. У м у м и й б е л г и л а р деганда тананинг узунлиги (одамнинг бўйи) , кўкрак айланаси ҳамда вазн каби энг йирик белгилар тушунилади. Гавданинг ўртача узунлиги чақалоқларда 49-51 см бўлади. Одамнинг бўйи аёлларда 15- 17 ёшда , эркакларда 20-22 ёшда маррага етади. Одамнинг бўйи 35-50 ёшгача ўзгармайди , шу ёшдан ўтгач ҳар беш йилда 0 , 5 см қисқара боради , 55 ёшгача шу тарзда давом этади , кейинчалик ҳар беш йилда 0 , 7 смдан қисқара бошлайди.

Кўкракнинг айланаси антропологияда жуда яхши ўрганилган. Ёш улғайган сари кўкрак айланасининг ўлчами орта боради , қаригандан кейингина бир оз камаяди. Бир яшар гўдакнинг кўкрак айланаси 48-49 см га тенг. 20-25 ёшлардаги одамларда кўкрак айланаси ўлчами «марра»сига етади ва ўзгармайди. Аёллар 35 ёшларда , эркаклар 40 ёшларда жадал семира бошлайдилар , шу сабабли кўкрак айланаси ўлчами ортади. Фақат 60 ёшлардагина кўкрак айланаси ўлчами камаяди , бунга организмнинг қариши билан боғлиқ физиологик ўзгаришлар сабаб бўлади. Ўсиш даврида тананинг вазни ортаверади , 25-40 ёшларда вазн барқарорлашади. 40 ёшдан 55 ёшгача тана вазни ҳар беш йилда ўрта ҳисобда 1 , 0-1 , 5 кг ортади , 60 ёшдан ўтгач , бирмунча камаяди. Кийимни лойиҳалаш учун мутаносибликнинг катта аҳамияти бор. М у т а н о с и б л и к деганда , тананинг турли қисмлари ўлчамининг бўй (рост) га нисбати тушунилади , бу нисбат фоизлар билан ифодаланади. В.В.Бунак катта ёшдаги эркаклар ва аёллар ўртасида кўп учрайдиган тана мутаносибликларини учта асосий турга бўлади: д о л и х о м о р ф тур – бу типга мансуб кишиларнинг оёқлари узун , танаси қисқа ва ихчам бўлади , б р а х и м о р ф тур – бу типга мансуб кишиларнинг оёқлари нисбатан қисқа , танаси узун ва сербар бўлади , м е з о м о р ф тур – оралиқ тур ҳисобланади. Тана мутаносиблиги ёшга ва жинсга қараб ўзгаради. Т а н а т у з и л и ш и муайян белгилар мажмуига боғлиқ бўлиб , кишининг қадди-қоматини ифодалайди. В.В.Бунак одамнинг гавда тузилишини бир неча турларга бўлиб кўрсатади. Лекин 3 та тур асосий ҳисобланади , яъни кўкракдор тур (унчалик семиз эмас , мускуллари озгина қорин тортишган , букчайган) , мускуллари ривожланган тур (теридаги ёғ қатлами ўртача , мускуллари ўртача ёки жуда ривожланган , орқаси текис) ва қориндор тур (семиз , мускуллари ўртача ёки кам ривожланган , қорни дум-думалоқ бўлиб чиқиб туради , букчайган ёки оддийгина).

Похожие

Кийим ҳақида маълумот

Техник моделлаш жараёни ҳақида маълумот

Кийим хакида умумий маълумот

Хром бирикмалари хакида маълумот

Одам гавдасининг тузилиши. Гавданинг антропонетрик чизиклари ва нукталари