Тўқима милкини ҳосил қилиш механизмлари - Текстиль - Рефераты

Тўқима милкини ҳосил қилиш механизмлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

215 KB

Тўқима милкини ҳосил қилиш механизмлари Режа: 1. Тўқима милкининг тузилиши 2. Мокисиз дастгоҳларда тўқима милкини ҳосил қилиш 3. механизмлари 4. Тўқув дастгоҳининг йўналтируви қисмлари

Тўқима милкининг тузилиши Тўқима милки маълум ўрилишда бўлиши ва арқоқ билан танда иплари маълум тартибда тақсимланиши керак. Тўқима милкини ҳосил килишда кўпинча полотноли, танда репси 2/2 ва бошқа ўрилишлар қўлланилади. Полотноли ўрилиш, ўртача йуғонликдаги арқоқ ипларининг жойлашиш зичлиги 1 см да 25-27 тадан ошмайдиган тўқималар учун қўлланилади. Агар ўртача йўғронликдаги арқоқ, ипларининг зичлиги 1 см да 27 ипдан ошса, тўқима милки танда репси 2/2 ўрилишида тўқилади. Тўқима милки учун танда иплари иккитаси битта қилиб йигирилган бўлиши мумкин. У ҳолда тўқима ўртасидаги иплар йигирилмаган битталик ип бўлиши керак. Милк иплар нинг чизиқий зичлиги ўрта ипларнинг чизиқий зичлиги билан бир хил бўлса милк ипларнинг зичлиги ўрта ипларнинг зичли гидан кўп бўлади. 10.1-расмда тўқиманинг тўлиқ тахтлаш чизмаси келтирилган. Бунда тўқима ўртаси саржа 2/2 ва милки полотно ўрилишда тўқилган. Расмда: а) тўқима ўртаси; б) тўқима милки; в) тан да ипларининг тиғ тиши орасидан ўтказилиши; г) ипларнинг шода гуласига ўтказилиши; д) милк ипларини ремиз гуласига ўтказиш ва е) шодаларни кўтарилиш тартиби чизмаси кел тирилган. 10.1-расм. Саржа 2/2 ли тўқима ўрилиши

а) тўқима ўртаси; б) тўқима милки; в) тан да ипларининг тиғ тиши орасидан ўтказилиши; г) ипларнинг шода гуласига ўтказилиши; д) милк ипларини шода гуласига ўтказиш ва е) шодаларни кўтарилиш тартиби чизмаси кел тирилган. . Мокисиз дастгоҳларда тўқима милкини ҳосил қилиш механизмлари Пневморапирали дастгоҳларда тўқима милкини ҳосил қилиш учун чокловчи ёки қайирма шаклидаги тўқима милкини ҳосил қилувчи механизмлар қўлланилади. Чокловчи типдаги механизм тўқима милкини махсус танда иплари ёнига ўрнатилган бобинадаги қўшимча ип орқали ҳо сил қилади. Бу ип учинчи хомузага узлуксиз ташлаб турилади. Чоклов чи типдагн механизмнинг камчилиги тўқима милкининг яхши чиқмаслигидир, чиқинди ҳам кўп чиқади. Шунинг учун пнев морапирали достгоҳларнинг охирги русмларида қайирма тип даги механизмлар қўлланилмокда. Чокловчи милк ҳосил қилиш механизмининг асосий иш орга ни илмоқ ва игна. Чокловчи механизмнинг илмоғи ипни ҳо музага олиб киради, игна ипни тўқима милкига маҳкамлагун ча тутиб туради. Илмоқ билан игнага ҳаракат узатувчи меха низмлар дастгоҳнинг икки томонида жойлашган бўлиб, милк ҳ осил қилувчи механизм кулачокларига ҳаракат умумий вал орқали узатилади. Вал эса айланма ҳаракатни занжир ва юл дузчали ғилдираклар орқали компенсатор валидан олади. Қайирма типдаги механизмда ҳар бир очилган ҳомузага арқоқ ипи қайириб жойлаштирилади, натижада тўқима милки яхши чиқади, чокловчи механизмдагига ўхшаб попик чиқиб турмайди. Механизм арқоқ ипини хомузага пневмомеханик усулда ташлайди. Дасмтгоҳда и кки чеккадаги аэродинамик трубка

стабилизатор ўрнатилган. Аэродинамик трубка кулисага шаклдор болт ёрдамида маҳкамланган. Кулисанинг юқори қ исми втулкага ўхшаш бўлиб, унинг ичига шарикли подшипник прессланган, подшипник эса ўқга ўрнатилган, ўқ туткнч нинг тирқишига иккита қистирма ёрдамида маҳкамланган. Пневморапирали дастгоҳларда тўқима милки ҳосил қилиш механизми қайирма типда бўлса, тўқилган тўқима ўртасига нисбатан қайириб қўйиладиган ип ҳисобига тўқима милки қа лин чиқади. Шунинг учун танда ипларини тўқишга тайёрлаш жараёнига ҳамда механизмни созлаш ва тахтлаш параметр ларига катта талаблар қўйилади. Тўқима милки ортиқча тарангланмаслиги учун милкдаги танда ипларининг чизиқли зич лигини камайтириш лозим, яъни милкдаги ипларнинг чизиқли зичлигини кичикроқ олиш, милкдаги ипларни ўртадаги иплар га нисбатан чизиқли зичлиги камроқ бўлиши ёки милкга ҳар хил (масалан танда репси) ўрилишларни қўллаш керак. Тўқима милкининг эни: Пневморапирали СТБ дастгоҳи да З см, пневматик дастгоҳида 1,0 — 1,2 см бўлади. Қайирма типидаги милк ҳосил қ илиш механизми ишлатилганда тўқимада қуйидаги нуқсон лар учраши мумкин. Баъзи иплар хомузага қайтариб ётқизилмагани учун тўқима милкида попук ҳосил бўлади. Бу нуқсон тўқиманинг ташқи кўринишини хунуклаштиради, тўқимани пардозлашни қ ийинлаш тиради: нуқсонни механизмни тўғри созлаш ва бошқа механи змлар билан мослаш йули билан тузатилади; тўқима ўртаси билан милки ўртасида арқоқ иплари чиқиб қолади: бу нуқсон ип узунлигини ўлчовчи механизмни созлаш орқали бартараф этилади СТБ дастгоҳининг қайирма шаклидаги милк ҳосил қилувчи механизми. СТБ дастгоҳларида арқоқ ипи ҳомузага бўлак-бўлак қ илиб кесиб ташланади. Бу дастгоҳда ўрнатилган милк ҳосил қ илиш механизмининг бошқа дастгоҳлардан фарқи шундаки, хомузага ташланган

арқоқ ипини тўқима четига уришдан олдин, ип тўқима милкидан маълум масофада тутиб турилиб, сунгра кесилади. Ипнинг тўқима милкидан ташқарига чиқиб турган қисми келгуси хомузага милк ҳосил қилиш механизми ёрдамида ётқизилади. Милк ҳосил қилиш механизми марказловчи қурилма, қайчи, ип тахлагич, ип туткич ва ростлагичдан иборат. М а р к а з л о в ч и қ у р и л м а ва уртадаги милк ҳосил қи лиш механизми арқоқ ипининг қайчига ва ип туткичга нисба тан тўғри жойлашишини таъминлайди, қайчи икки тўқима полотноси орасидаги ипни кесади. И п т у т к и ч арқоқ ипини кесишдан олдин, уни тўқиманинг икки четида сиқиб тортиб, тиғ билан. биргаликда тўқима четига олиб боради ва ипнинг учини ип тахла гич игнаси илгагига ташлайди, ип хомузага тўлиқ. ётгунча уни таранг тутиб туради. Арқоқ ипини қайчи қирққанидан кейин ип тахтлагич навбатдаги хомузага ипни олиб кириб ётқизади. Р о с т л а г и ч ёрдамида ип тут кич ва игнанинг тўқима четига нис батан ҳолати ростланади. И п т а х л а г и ч. Ип тахтлагич игнадан, ипни тутиб турувчи илгак дан ҳамда игнага мураккаб ҳара кат берувчи механизмлардан таш кил топган. Ип тутгич ипни қўйиб юбориши билан игна ипни қайта риб ҳомузага тахлаши керак.

10.2-расм. Ип тахтлагич чизмаси 1-игна, 2-илгак, 3-ричаг, 4-валик, 5-поводок, 6-ползун, 7,10- ўқ, 8- кулачок, 9- ричаг, 11-сухарик, 12-ползун, 13-сухарик Игна 1 нинг (10.2-расм) учи ил гаксимон қилиб тайёрланган. Игна 1 ричаг 3 нинг планкали учига (расмда курсатилмаган) маҳкам ланган. Ричаг 3 нинг узи валик 4 билан яхлит қилиб тайёрланган. Валик 4 га поводок 5, болт ёрда мида маҳкамланган, поводокнинг иккинчи томонида сухарик 13 бор. Валик 4 ползун 6 да жойлашган бўлиб, механизм корпусидаги пли танинг юқориги тирқиши буйлаб силжиши мумкин. Ползун 6 га ўқ 7 ўрнатилган. Ўқ. 7 кулачокли валдан (расмда кўрсатилма - ган) ҳаракатланувчи ричаг орқали игнага танда иплари бўй лаб илгариланма-қайтма ҳаракат узатади. Игна горизонтал те кисликда мураккаб ҳаракатланади; танда ипи кўндалангига тебранма ва танда ипи бўйлаб илгарилама ҳаракатланади. Игна, танда иплари кўндандалангига эксцентрикдан ҳаракатла нади. Ариқчали кулачок 5 айланганда икки елкали ричаг 9 ўқ 10 атрофида тебранади. Ричаг 9 нинг учидаги сухарик 11 пол зун 12 пазида

жойлашганлиги учун ползун 12 илгарилама-қ айтма ҳаракатланади. Ползун 12 эса сухарик 3 орқали ҳара катни игнага узатади. Поводок 5 ричаг 3 ни валик атроф ида ай лантириб, игнани ҳаракатлантиради. Игна 1 нинг ф ойдали иш юриши энсиз дастгоҳлар учун бош ' валнинг 140° дан 325° гача ва энли станоклар учун 120° дан 310° гача айланишига тғрри келади. Шу вақт ичида игна илга ги арқоқ ипини тутиб, хомузага (тқима милки) бўйлаб олиб к иради. Игнанинг фойдасиз ҳаракати энсиз дастгоҳлар учун бош валнйнг 325 0 дан 140° ва экли станоклар учун 310 0 ва 120° айлани шига тўғри келади. Шу вақт ичида игна шпарутка бўйлаб, тўғ ри чизиқли ҳаракат қилиб туради. Игна 1 ни шундай жойлаштириш керакки, бунда бош вал нинг 190° (энли дастгоҳларда) ва 210° (энсиз дастгоқларда) ай ланишида ип тахлагич игнаси 1 ип тутгичдан 1 мм нарида бўл син. Бунга игна 1 болтини бўшатиб, уни ўнг ва чапга, валик 4 ни буриш билан эришилади. Э нли дастгоҳларда бош валнинг 230° ва энсиз дастгоҳларда 250° айланишида ип тахлагич игнаси ип туткич тагидан ўта ётганда улар орасидаги масофа 1 мм дан ошмаслиги керак.. Бу масофани ричаг 3 да жойлашган планка винтини бўшатиб, планкани ричаг бўйлаб суриб ростланади. Энли станокларда бош валнинг 260° ва энсиз станокларда 280° айланишида ип туткич ил тахлагичнинг игнаси устида туриши ва улар орасидаги оралиқ I мм дан кам бўлмаслигй керак. Ип тахлагич игнаси силлиқ ва ўткир бўлиши керак. Заводда игналар тўрт хил улчамда ишлаб чиқарилади, улар ипларнинг чизиқли зичлигига қараб танланади. Тўқув дастгоҳ ларида милк ҳосил қилиш механизмининг нотўғри ишлаши сабабли тўқима милкида салқа ёки ипларнинг чиқиб туриш нуқсонлари пайдо бўлади. Пневматик дастгоҳнинг милк ҳосил қилиш механизми . Тўқима милкининг мустаҳкамлигини ошириш учун бу дастгоҳ уч ипли (ўрилиб) милк ҳосил қилувчи мослама ишлатилади. Механизм махсус ярим шодаларга ўрнатилган бўлиб, ўрта валдаги кула чокдан ҳаракатланади.

Механизмнинг асосий иш органлари ричаг кўзлари 1 (10.3- расм) ва игналар 2 дир. Ип тақсимловчиларнинг ричагларини ҳар қайси жуфт кўз чалари бир- бирига нисбатан битта кўз қадамига силжиган. Орқа томондаги шоданинг юқори планкасида ип тақсим лагичлардан олдин игналар 2 маҳкамланган. Арқоқ ипи соплоси томонида иккита, иккинчи томонида эса учта игна жойлаш ган. Игналар кўзига «устун» иплар ўтказилади. Ярим шода ва кетинги шода кўтарилиб ёки тушиб эшилув чи ва устун иплардан хомуза ҳосил килади, унга эса арқоқ ипи ташланади. Эшилиб ўрилиш ип тахлагичларнинг игнага нисба тан силжиши ҳисобига ҳосил бўлади. Милк иплар алоҳида ғал такдан узатилади. Дастгоҳда ҳаммаси бўлиб тўртта ралтак ўр натилган бўлиб, уларда 2, 4, 3 ва 6 тадан милк иплар ўралган. Кўп ипли ралтак танда кузатувчисининг юқориги чивиғига, кам ипли ралтак орқа шоданинг юқориги планкасига ўрнатилади. ¢алтаклар махсус пружиналар ёрдамида тормозланади. Эшилувчи ипларни ўтказиш қуйидаги тартибда бажарилади. Чапдан иккита устун иплар игна кўзига, тўртта эшилувчи иплар эса навбати билан иккита ип тақсимлагичлар кўзига ўтказилади. Сўнгра биринчи учта («устун» ип ва икки эшилув чи ип) тиғнииг бир тишидан танда милк иплари ёнидан ўтказилади , иккинчи учта ип («устун» ип ва иккита эшилувчи ип) иккинчи бўш тишга ўтказилади.

10.3-расм.Милк ҳосил қилиш мосламаси чизмаси 1- ричаг кўзчалари, 2-игналар Худди шу тартибда ўнг томон даги эшилувчи иплар ҳам тиғ тишидан ўтказилади, лекин би ринчи учта ип тиғни бир тишига, тўқима ўртасидаги иплар би лан бир тишга ўтказилади, бу эса ўрта ипларни маҳкамлайди, иккита бошқа эшилувчи ип эса 1 см наридан ўтказилади ва арқоқ ипларини таранг тутиб туради. Тўқима ўрта иплари билан қўшимча эшилувчи иплар ўнг томондаги тўқима энини тутгичига маҳкамланган қайчида кесилади. Кесилган қийиқлар лента сифатида махсус ғалтакка ўра лади ва чиқиндига чиқади. Саржали ва атлас ўрилиш учун охирги шода гуласидан фойдаланиш керак. Механизмга қўйиладиган талаблар . Ип тақсимлагич ричаг лари шундай ўрнатилиши керакки, шодалар турғун турган пайтда улар фақат бир қадам (кўзчалар бўйича) силжисин, ўрин алмашувчи иплар тўқиманинг унг ва чап томонида бир текисликда ётсин. Ип тақсимлагичларнинг силжиши шу ричаг да турган тортқининг созловчи бармоғи.билан созланади.

Ип тақсимловчи ричаглар тандадаги милк ипларидан узоқда жойлашмаслиги керак, узок.да жойлашса эшилувчи ипларнинг узилиши кўпаяди. Агар жуда яқин жойлашса, хомуза ҳосил бўлиш пайтида ричаглар танда ипларининг четига тегиб, улар ни уза бошлайди. Чап ва ўнг игналар ип тақсим ловчи ричаг кўзидан ўтказилган иплар орасидан эркин ўта олиши керак. Игналарнинг нотўғри ўрнатилиши эшилувчи ипларнинг узили шига ва милк ипларнинг ёмон эшилишига, натижада арқоқ ипи |нииг яхши маҳкамланмаслигига ва ўз навбатида пичокнинг эшилувчи ипларни кесиб юборишига олиб келади. Эшилувчи иплар ғалтакларга бир хил тарангликда ва бир тек ис тақсимланиши керак, акс ҳолда тўқима милки нотекис ва ёмон бўлиб чиқади. Эщилувчи иплар ўрнатилган ралтак енгил айланиши учуй, уларни шайбада ўрнатиб, ўқи мойланади. Танда кузатувчи чивикда ўрнатилган ғалтакдаи бўшалиб чиқаётган эшилувчи иплар, кетинги шодада жойлашган «устун» иплардан тарангрок. булидга керак, акс хрлда милк ип- ларнинг ораси очилиб қолади ва эшилиш иплари бўшаб қолади. Попук ҳосил қилувчи эшилувчи иплар конфузор пластинаси орасида жойлашиши керак. Гидравлик тўқув дастгоҳининг милк ҳосил қилиш механизми. Ушбу дастгоҳларда тўқилган тўқима милкидаги арқоқ ипла ри кесилган бўлади. Арқоқ иплари тўқимадан попук шаклида 2—3 мм чиқиб туради, милкдаги иплар худди пневматик дастгоҳдаги сингари эшилиб ўрилувчи иплар билан маҳкамланади. Чиқинди худди пневматик дастгоҳларда тўқилган тўқимадек ҳо сил бўлади. 10.3. Тўқув дастгоҳининг йўналтируви қисмлари Дастгоҳ йўналтирувчи қисмларининг вазифаси танда билан тўқиманинг бир-бирига нисбатан йўналишини ўзгартиради, уларнинг ўрнини белгилайдн. Айрим пайтларда бу қисмлар тўқима тўқиш

жараёнида муҳим вазифани бажаради. Йўнал тирувчи қисмларга скало, белги чивиқ,лари, Тўқитма энини тутгич (шпарутка) ва груд ница киради. Скало . Скалонинг хизмати танда ипларини вертикал ҳо латдан горизонтал томонга йуналтиришдир. Скало 1 (10.4- расм) ричаг 2 да ўрнатилган, уни танда ипи 3 айланиб ўтади. Скало кўпинча металлдан тайёрланган труба бўлиб, сиртқи қисми хромланади. У қузралмас ва тебранувчи бўлиши мумкин. Теб ранувчан скало ишлатилганда танда ипларининг узилиши ка маяди, чунки у дастгоҳ ишлаб турган пайтда танда ипларини тўқиш жараёнига, аста-секин бир хил тарангликда юборишга ёрдам беради. Белги чивиқлари (10.5- расм) танда иплари 2 ни жуфт ва тоқ ипга ажратиб туриш учун хизмат к,илади. Танда кузатувчи механизмни дастгоҳда ишлатишнинг иложи бўлмаганда белги чивик.лари қулланилади; у шода билан скало орасидаги масо фага белги шнурлари ўрнига, танда иплари орасига ўрнатила ди. Белги чивик,лари кўпинча шойи газлама, аврали газлама лар тўқишда ишлатилади. Охорланган ипларнинг ёпишқоқ.лиги кўп бўлса белги чивнқ лари уларни бир-биридан ажратиб юборади. Тўқишда танда ипларининг таранглиги кам бўлиши керак бўлса, танда куза тувчидан дастгоҳ тўхтайверади, шунинг учун ҳам танда куза тувчи ўрнига белги чивиқлари ишлатилади. Бундан ташқари, белги чивиқлари тўқувчи узилган ипни тезда топиб ва улаб, ў з жойига қўйишига ёрдам беради. 10.4-РАСМ, Скало чизмаси 10.5-расм. Белги чивиқлар: 1-скало, 2-ричаг, 3-танда ипи 1-белги чивиқлар, 2-танда ипи

10.6-Тўқима энини туткичи: 1-валик, 2-шайба, 3-игнали ҳалқа, 4,7-қопқоқ, 5-туткич, 6-даста, 8- бармоқ, 9-ўқ, 10-винт, 11-тўқима Тўқима энини тутгичи (шпарутка ). Тўқш жараёнида арқоқ иплари танда иплари билан ўрилиб эгилади ва тўқима эни бўйича киришади. Батан арқоқ ипини тўқима четига уриши пайтида танда ип ларининг хоссаларига зарар етказмаслиги учун тўқима энини тўқиманинг тиғдаги тахтлаш энига тенглаштириб тутиб туриш керак. Мана шу вазифани махсус механизмлар- тўқима энини тутгичла р бажаради. Тўқима энини тутгич дастгоҳнинг унг ва чап томонига ўрнатилади. 10.6- расмда тўқима энининг тутгичи чизмаси келтирил ган. Валикка шайба 2 лар ва игнали ҳалқа 3 лар кийгизил ган. Шайбалар 2 валик 1 га қопқоқ 4 орқали сиқилган ва ҳалқа 3 шайба 2 да эркин ҳаракатланади. Тўқима энини тутгич, тутгич 5 да маҳкамланган; туткичнинг ўзи эса тўқима милки ҳосил қилиш механизмининг корпусига маҳкамланган. Туткич 5 да даста 6 ў рнатилган. Қопқоқ 7 билан бармоқ, 8 туткич пазида силжийди.

Қопқоқ. 7 уқ 9 атрофида бурилади. ]Қопқоқ туткич 5 ва винт 10 орқали ростланади. Тўқима шпарутка қопқоғи тагидан ў таётганда игнали ҳалқаларга дуч келади, игналар тўқимага киради. Шундай қилиб танда ипларининг тиғга ўтказилган тахтлаш эни сақланиб қолади. Энлама тутгичнинг тортиш кучини бир хил кўпайтириш учун, унга ҳалқалар валик уқига нисбатан ҳар хил эгилиш бурчак лари остида жойлаштирилган. Втулкаларда ҳалқаларнинг эги лиш бурчаги белгиси бор, шунга қараб энлама тутгич ҳалқалари йиғилади. Втулкаларга қўйиладиган ҳалқаларнинг эгилиш бурчаги 85% 81°, 77°, 73°, 69° ва охирида ўрнатиладиган қолган учта ҳалқа нинг эгилиш бурчаги 60°. Шпарутка милк ҳосил қилиш меха низмига нисбатан ўрнатилади, бунда тиғни тўқима чети томон олиб келиб, энлама туткич қопқоғи билан тиғгача бўлган масофани 5 мм қолдириш керак. Бундай энлама туткичнинг асосий камчилиги шуки, тўқима ёпиқ бўлади, қопқоқ тагидаги тўқимани сифатини текшириб бўл майди. Қопқоқ сал кўтарилиб қолса тўқимани эни томонга тортиш кучи камаяди. Ипак тўқималарни тўқишда кўпинча резина валикли ёки ре зина ҳалқали шпаруткалар ишлатилади. Бу шпаруткалар ёрда мида тўқилган тўқима игналар бўлмаганлиги учун тешилмай ди, тўқима милки силлиқ чиқади. Грудница . Грудница 2 тўқилган тўқимани (10.7- расм) го ризонтал йуналишдан пастга вальян томон (вертикал) йўналтиради. У ҳар хил шаклда тайёрланиши мумкин. Кўпинча, чў яндан овал шаклида тайёрланади. Шу билан бирга, грудница рамаларни бир-бирига боғлаб ҳам туради. Грудница вазифа сини валик, махсус темирдан тайёрланган бурчак ҳам бажариши мумкин. Тўқима эни бўйича киришиб кетмаслиги учун грудницада планка 3 урна тилган. Планка 3 нинг икки томонида қийшик. чуқурчалари бўлиб, тўқима энини, энлама тутгичдан вальянгача киришишига йул қўйм айди. Грудница ва скалонинг бирбирига нисбатан баландпаст жойлашиши технологик жараён учун аҳамиятли.

10.7- расм. Грудница чизмаси 1-тўқима, 2-грудница, 3-планка

Похожие

Ҳомуза ҳосил қилиш механизмлари

Тикув буюм деталларида шакл ҳосил қилиш

Тараш машинасида толани тарамдан ажратиш. Пилта ҳосил қилиш

Машиналарнинг бажарувчи механизмлари

Тикув буюм деталларида шакл ҳосил қилиш ва шакл сақлаш усуллари