Shoyi gazlamalar ishlab chiqaradigan korxonalarning o’ziga hosliklari. Marg`ilon ipak kombinati va samarqand shoyi to’quv fabrikasi - Текстиль - Рефераты

Shoyi gazlamalar ishlab chiqaradigan korxonalarning o’ziga hosliklari. Marg`ilon ipak kombinati va samarqand shoyi to’quv fabrikasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

36 KB

Shoyi gazlamalar ishlab chiqaradigan korxonalarning o’ziga hosliklari. Marg`ilon ipak kombinati va samarqand shoyi to’quv fabrikasi Reja: 1.Shoyi gazlamalar tasnifi. 2.Shoyi gazlamalar assortimenti. 3.Marg’ilon ipak kombinati va Samarqand shoyi to’quv fabrikasining paydo bo’lish tarihi. 4.Shoyi to’quv korxonalarida ishlab chiqarilgan gazlamalar.

Shoyi gazlamalar ishlab chiqarishda tabiiy tolalardan tashqari kimyoviy tola, iplar va ularning aralash xillari qo`shilib ishlatiladi. Bu esa korxonalarda ishlab chiqariladigan mahsulotning xilma-xilligini oshiradi. Shoyi gazlamalarni tasniflashda ham ayni, xom ashyo turi asosiy omil bo’lib, bunga ko’ra hamma shoyi gazlamalar 7 ta sinfga bo’linadi. Sinflar esa kichik sinflarga bo’linadi. Shoyi gazlama artikulining birinchi raqami sinf nomerini, ya`ni tolaviy tarkibini, artikulning ikkinchi raqami kichik sinf nomerini, ya`ni gazlamaning tuzilishi va nimaga ishlatilishini ko’rsatadi. Demak, sof ipakdan to’qilgan barcha gazlamalar artikulning birinchi raqami - 1, boshqa tolalar qo’shilgan ipakdan to’qilgan gazlamalar - 2, sun`iy iplardan to’qilgani - 3, boshqa tolalar qo’shilgan sun`iy iplardan to’qilgan gazlamalar - 5, boshqa tolalar qo’kshilgan sintetik iplardan to’qilgan gazlamalar - 6, va h.k. raqamlar bilan belgilanadi. Krep gazlamalar artikulining ikkinchi raqami -1, silliq gazlamalar (polotno, sarja, atlas va mayda naqshli o’rilishida to’qilgan gazlamalar) - 2, jakkard (yirik naqshli to’qimalar) -3 va h.k. Uchinchi va keyingi raqamlari o’zgarishi mumkin. Shoyi gazlamalar assortimenti doimo o’zgarib turadi. Assortiment: - o’rilish xilini murakkablashtirish hisobiga (murakkab to’qimalar va yirik naqshli o’rilishlarni keng qo`llash hisobiga); - elastik, hajmdor va profillangan kimyoviy iplar qo`llash hisobiga (bu iplar mustakil va tabiiy hamda sun`iy ipak bilan qo`shib ishlatilishi mumkin); - shoyi gazlamalarni pardozlash turli usullarni (gofre,ishqorlash, bosib naqsh tushirish, termik ishlov berish usullarini) qo`llash hisobiga kengaytiriladi. Keltirilgan tasnifdan ko`rinib turibdiki, har bir sinfning deyarli hamma kichik sinflarida krep, silliq va jakkard kichik sinflari mavjud. Krep — francuzcha so’z bo’lib, u donodor demakdir. Ya`ni bu gazlamalarning o`ziga hos hususiyatiga ko’ra gazlama sirtida mayda donodorlik jilosi hosil bo’ladi.

Silliq to’qimalar bosh yoki mayda naqshli o’rilishlardan ishlab chiqarilgan gazlamalar bo’lib, bulardan eng ko’p tarqalgani bizning davlatimizda Hon atlas guruhi gazlamalaridir. 1 - 2 - 3 - sinflardagi krep kichik sinf gazlamalarni ishlab chiqarishda ham o`ziga xosliklar bor. Bu gazlamalarning tanda yoki arqoq yoki ham tanda ham arqoq iplarini pishitishda juda katta buramlar, 1m uzunlikdagi ipga 2000 va undan ko’p buramlar beriladi. Krep jilosini olish uchun pishitishdagi buramlar S hamda Z yo’nalishda bo’ladi. Ikki yo’nalishdagi arqoq iplarini xomuzaga tashlash uchun to’quv dastgohi ikki mokili yoki ikki rangli mehanizm bilan jihozlangan bo’lishi shart. Jahon to’qimachilik amaliyotida gazlamalarga badiiy bezak berishning ikki xili mavjud. Birinchisida to’quv dastgohida xom to`zima ishlab chiqarilib, pardozlash korxonasida bezak beriladi. Ikkinchi usulda bevosita to’quv dastgohida rangli iplardan va mahsus o’rnatilgan qo`shimcha mehanizmlar ishlatib tayyor gazlama olinadi. Milliy gazlamamiz — hon atlasni ishlab chiqarishda yuqoridagi matoga bezak berish texnologiyalaridan mutloqo farq qiladigan texnologiya ishlatiladi.- Bunda bo’lajak gazlamaga bezak, tanda iplariga mahsus avaband usulida naqsh tushiriladi. Dastgohda mato atlas o’rilishi bilan to’qilib, tandadagi naqsh gazlama o`zida shakllanadi. Margilon ipak kombinati va Samarqand shoyi to’quv fabrikasi pillani chuvib undan chiroyli gazlamalar ishlab chiqarish "O’zbek xalqiga qadimdan ma`lum bo’lgan. O’zbekistonda ishlab chiqarilgan honatlaslar nafaqat O’rta Osiyoda balki jahondagi ko’p mamlakatlar bozorlarida sotilgan. Bu ko’p mehnat talab etadigan sohani sanoat tizimiga tushirish, O’zbekitonda, 1927 yili Farg’onada qurilgan pillakashlik fabrikasi bilan boshlandi. 1928 yilda Samarqand, Buxoro va Marg’ilon shaharlarida pillakashlik fabrikalari qurildi. Dastlabki paytlarda bu pillakashlik korxonalarining ishlab chikdrish quvvati hali etarli darajada emas edi. Shuning uchun bu fabrikalar ishlab chiqarish

hajmini yildan-yilga oshirish choralari ko’rilib, 40 - yillarning boshiga kelib 5 barobar ko’tarildi. Pillakashlik sanoatining barpo etilishi respublikamiz xalqlari didiga mos shoyi gazlamalar to’qib chiqaradigan korxonalar qurishni taqazo qilardi. Shu maqsadda 30-yillarning boshidayoq, shoyi to’qish sanoatini barpo etishga kirishildi. Ana shunday korxonaning qaldirg’ochi 1930 yilda ishga tushirilgan Samarqand shoyi to’qish fabrikasi bo’ldi. 40-yillarning boshida va ikkinchi jahon urushi yillarida nafaqat O’zbekistonda, balki butun sobiq ittifoqda eng yirik shoyi sanoati - Margilon ipak kombinati bunyod etildi. Respublikamizda shoyi gazlamalar ishlab chiqarish 1945-50 yillarda 1,92 marta rivojlangan bo`lsa, 51-55 - yillarda esa 2,02 marta 3 o’sdi. Agar ishlab chiqarish hajmini 1932 yildan 1954 yilgacha olib qarasak, 23 yil mobaynida shoyi gazlamalar ishlab chiqarish 40 martadan ortiq, o’sganligini ko’ramiz. 60 - yillarda Margilon kombinatida Yaponiyaning "Cudakoma" avtomat to’quv dastgohlarini, 70 - yillarda pnevmatik tikuv dastgohdari va ayniqsa STB dastgohlarini o’rnatish nafaqat ishlab chiqarish hajmini oshirdi, mahsulotlarning xilma-xilligini ham ko’paytirdi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. E. Olimboev, Sh.R. Davirov «O’zbekiston to’qimachilik sanoati mahsulotlari va ularni ishlab chiqarish texnologiyasi», Toshkent, 2002. 2. M.T. Budnikov, Sh.R. Marasulov «Pahta, kimyoviy tolalarni yigirish» 1- kism, 1979.

Похожие

Ip gazlamalar to’g’risida umumiy ma’lumot

Abrli gazlamalar ishlab chiqarish

Ipak va undan shoyi ishlab chiqarishga oid qisqacha tarihiy ma`lumotlar

O’zbekiston da gilam, trikotaj va noto’qima mahsulotlarni ishlab chiqarish

Yengil sanoat to’g’risida ma’lumot. Tikuvchilik sanoati tarixi. O’zbekistonda tikuvchilik sanoati rivojlanishi