Костюм композициясида рангнинг роли - Текстиль - Рефераты

Костюм композициясида рангнинг роли

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

45.5 KB

Костюм композициясида рангнинг роли Режа: 1. Ранг хусусиятлари ва бирикмалари. 2. Хроматик ва ахроматик ранглар. 3. Ранглар доираси. 4. Хроматик рангларнинг уйғун бирикмалари. 5. Рангларнинг баравар контрастлиги ҳодисалари. 6. Сунъий ёруғлик таъсирида рангни идрок этишнинг ўзгариши.

1. Ранг хусусиятлари ва бирикмалари. Предметнинг энг муҳим информацион сифатларидан бири ранг ҳисобланади. Амалий санъат предметларида рангнинг вазифаси турлича. Булар психологик, жисмоний, эстетик вазифалардир. Ранг хаёт мамот символи қувонч ва ҳафалик ифодаси бўлиб келган: у илиқлик ва совуқлик, қуруқлик ва намлик, енгиллик ва вазминлик, ҳиссини бериши мумкин; бизнинг хис туйғуларимизда ҳам ранг таъсири бор: ”қора кун”, ”оқ кўнгил”, “ёрқин ниятлар”, “қора ният”, “оқ йўл” – буларнинг ҳаммаси рангнинг психологик вазифасини билдиради. Турли тарихий давирларда рангга ранг символикасига муносабат турлича бўлган, масалан, кўчманчилар ёрқин тўқ рангларни маъқул кўрган бўлса, ўтроқ ҳалқлар очроқ мураккаб рангларни ёқтирган. Ранг маълум ижтимоий табақаланишни ифода этган. Масалан қадимий Римда қирмизи тога плашч кийишга императоргина хақли эди. Диний мансублик қайси рангда кийинишни белгилаб берарди. Масалан инглиз пуританлари қора кийинсалар, католиклар аксинча олачипор костюм киярдилар. Урушлар эпидемия очарчилик одми кийимлар тарқалишига сабаб бўлса, улардан кейин ёрқин рангли кийиниш анъана тусига кирар эди. Ранг ҳамма вақтларда жинс-ёш фарқини билдирадиган восита бўлган. Болалар кийими нозикроқ тусли бўлади, ўсмирлар контраст рангларни маъқулроқ кўради, катта ёшлиларга чуқурроқ ранг туслари ёқади. Аёлларнинг кийими эркаклар кийимидан ёрқинроқ ва кўп ранглироқ бўлади. 2. Табиатдаги ҳамма ранглар хроматик (спектр ранглари билан қирмизи) ва ахроматик (оқ, қора, кулранг) рангларга бўлинади. Хроматик рангларнинг хусусиятлари қуйидагилардир:  ранг туси –рангнинг шартли белгиси (қизил, кўк, тўқ сариқ, ҳаво ранг ва ҳоказо) рангнинг номи шартли ёки биронта предмет, ўсимлик номига яқинлаштириб айтилади (лимон ранг, апельсин ранг, ўрик ранг ва ҳоказо);  ранг тўқлиги – ранг кучининг ва хроматик рангга ахроматик ранг аралашган билан характерланадиган ранг туси қанчалик софлигининг кўрсаткичи;  оқишлик-хроматик рангнинг оқ рангга яқинлик даражаси; Ахроматик рангларда фақат оқишлик хусусиятигина бўлади. Спектрдаги ранглар энг соф, энг тўқ ранглар бўлади. Оқ аралаш рангларни (пушти, ҳаво ранг, баргикарам) пастель (майин) ранглар дейилади. Кулранг қўшилса, тўқлиги кам бўлган одми ранглар чиқади.

3. Агар спектр рангларига қирмизи ранг қўшиб, уларни доира бўйлаб жойлаштирилса, ранглар доираси ҳосил бўлади. Сариқ, кўк, қизил ва яшил ранглар шу доирадаги асосий ранглар ҳисобланади, чунки уларда ранглар доирасидаги ўзларига қўшни ранглар туси ҳам, аралашмаси ҳам бўлмайди. Доирадаги қолган ранглар оралиқ ранглар ҳисобланиб, улар бир-бирига қўшни асосий рангларни аралаштиришдан келиб чиқади. Диаметрларнинг қарама-қарши учларидаги ранглар қўшимча ранглар дейилади. Оптик аралашиш натижасида улар оқ ранг ҳосил қилади. Бу рангларда бир-бирини тўқроқ ва кучайтириб кўрсатиш қобилияти бор. Масалан, яшил ранг қизил ранг ёнида яшилроқ, қизил ранг эса қизилроқ кўринади. Рангларнинг гавдани ўзгартириб кўрсатиш хусусияти ҳам бор. Гавдани илиқ (сарғиш қизил ва сарғиш яшил) ранглар яқинлаштириб ва катталаштириб кўрсатади. Совуқ (кўкиш қизил ва кўкиш яшил) ранглар узоқлоштириб ва кичрийтириб кўрсатади. Қора ранг гавдани максимал узоқлаштириб ва кичрайтириб, оқ эса максимал яқинлиштириб ва катталаштириб кўрсатади. 4. Костюм композициясини яратишда ранглар монандлиги (гармонияси) катта аҳамиятга эга. Кийимда кўпинча монохром (яккарангли) бирга қўшилишлар учрайди – бу ранг туси жиҳатдан бир хил, лекин оқишлиги ҳар хил рангларнинг бирга қўшилиб келиши. Хроматик рангларнинг икки рангли монандлиги қуйидаги принцпларда юзага келади:  ўхшаш ранглар – бир хил асосий ранглардан ҳосил бўлган ва ранглар доирасининг бир чорагидаги рангларнинг бирга қўшилгани;  контраст ранглар – ҳар хил асосий ранглардан ҳосил бўлган ва ранглар доирасининг қарама-қарши турган чоракларидаги рангларнинг (сарғиш қизил билан кўкиш яшилнинг ва кўкиш қизил билан сарғиш яшилнинг) бирига қўшилгани;  ўхшаш контраст ранглар – битта муштарак асосий ранг ва ранглар доирасининг ёнма-ён чоракларидаги контраст асосий ранглари бор ранглар , сарғиш қизил билан кўкиш қизил, кўкиш қизил билан кўкиш яшиллар, кўкиш яшил билан сарғиш яшиллар ва сарғиш яшил билан сарғиш қизиллар) бирга қўшилгани;  кўп рангли монандлик учбурчак ва тўғрибурчак принципида тузилади.

Ахроматик рангларнинг икки рангли бирга қўшилганидаги монандлик контрастлик ва нюанс принципида, уч рангли бирга қўшилганликдаги монандлик эса миқдор ва сифат жиҳатидан ўзаро турли нисбатлар асосида тузилади. Масалан, кўплаб оқиш ранглар билан оқишлиги унга яқин ўртача ва кам даража одми рангдан. Хроматик ва ахроматик рангларнинг бирга қўшилгани кийим компазициясида жуда ифодали бўлиб чиқади. Оқ ранг соф хроматик ранг тусининг кучи ва жарангдорлиги юзага келади-да, байрамона манзаралилик ҳисси туғилади; оқ ранг билан майин ранглар (оқ-ҳаво ранг, оқ баргикарам ва бошқалар)узвий ва осонгина қўшилиб, софлик ва башанглик ҳиссини юзага кетиради. Қора билан соф хроматик ранг бирга қўшилиб.кўзга ташланиб турадиган ва кескин кўринадиган ранглар ҳосил қилади.Қора ранг тусиниг ёрвинлигини ва софлигини бир қадар камайтириш хусусиятига эга. Оралиқ ранглар ҳам худди шу қонуниятга бўйсунади. Монандлик умуман бирлишадиган рангларнинг миқдорига ҳам, сифатига ҳам боғлиқ. 5. Ранглар компазициясини ишлаб чиқаётганда рангларнинг баравар контрастлиги ҳодисасини – рангнинг унга тегиб турган ва уни ўраб турган рангларга боғлиқ ўзгариб кўринишини ҳисобга олиш керак. Бунда хроматик контраст ва оқишлилик контрасти бўлади. Масалан, сариқ лимон қизил дастурхонда тўқ сариқ тусга киради, сариқ дастурхон устида эса очроқ сариқ бўлиб кўринади. Атрофдаги ранглар таъсирида ранг оқшилилигининг ўзгариши оқишлилик контрасти дейилади. Масалан лимон одми дастурхонда очроқ, оқ дастурхонда эса тўқроқ рангли кўринади. Тегишиб турган ранглар билан ўзаро таъсири йўқ ранглар нейтрал ранглар дейилади. Кулранг.кўкимтир кулранг. яшилроқ кулранг ва бошқа ранглар ана шу рангларга киради. Баравар контрастлик ҳодисасини ҳисобга олиш бет, кўз, соч рангига мослаб кийим рангини танлашда жуда муҳим. Номақбул ранг контрасти бўлиб қолса, бет билан кийим орасига нейтрал рангли ёқа, безак газлама, шарф, рўмол ва бошқа кўринишдаги нейтрал рангли йўл қўйиш керак. 7. Ранг идрок этиш сунъий ёритиш, материалларнинг фактураси ва зичлиги қандайлигига қараб ўзгаради. Ранглар турли хил ёритишда турлича кўринади, табиий ёруҳлик таъсирида ранглар асл ҳолича кўринса, сунъий ёритишда, ёритгич турига қараб хирароқ ёки ёрқинроқ кўриниши мумкин. Шунингдек материалнинг фактурасига қараб ҳам

ранглар турлича идрок этилади, масалан, юпқа, ҳарир газламалар очроқ кўринса, қалин, зич тўқилган ва тукли газламалар тўқ кўринади. Сирти ялтироқ ипак газламалар ва тукли газламалар ёруғликнинг қайси томондан тушишига қараб, турлича товланади, ҳамда тукларининг йўнилишига қараб ҳам битта газламанинг ўзи ҳам тўқроқ ёки очроқ кўринади.

ФОЙДАЛАНГАН АДАБИЁТЛАР ВА МАНБААЛАР РЎЙХАТИ. 1. Сомов Ю.С. Композиция в технике. – М.: Машиностроение, 1987. 2. Основ ы теории проектирования костюма. – М. : Легпромбытиздат, 1988 . 3. Козлова Т.В. Основы художественного оформления изделий из кожи – М.: Легпромбытиздат, 1987. 4. Композиция костюма – М.: Academia, 2003 . 5. Горина Г.С. Моделирование форм одежды – М.: Легкая и пищевая промышленность, 1981. 6. Художественное конструирование. Проектирование и моделирование промышленных изделий – М.: Высшая школа, 1986. 7. Борисоглебский Г.Б. Эстетика и стандарт – М.: Издательство стандартов , 1990. 8. Казаринова В.И. Красота, вкус и экономика – М.: Экономика, 1985. 9. Рытвинская Л.Б., Смородина И.Г. Проектирование и производство головных уборов – М.: Легпромбытиздат, 1987. 10. Художественное оформление текстильных изделий – М.: Легпромбытиздат, 1987. 11. Мода журналлари. 12. www-mode.ru 13. stile.asra.ru 14. kroyka.ru 15. www. glamurneko.ru 16. htt : // nasebya.ru/womtns-fashion 17. sarafan.ru 18. osinka. ru 19. htt : // modellar.fashiontime.ru/

Похожие

Костюм композициясида иллюзиялар

Костюм композициясида безакнинг аҳамияти

Костюм композициясида материалнинг хусусиятлари ва фактураси

Кийим композицияси асослари

Композиция хусусиятлари