Xitoy va o‘zbek tillarida olmosh - Лингвистика - Рефераты

Xitoy va o‘zbek tillarida olmosh

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

63 KB

Xitoy va o‘zbek tillarida olmosh Reja : 1. Olmoshlarning tavsifi 2. Olmoshlarning turlari 3. Fe’lning grammatik

Olmosh predmet yoki uning biror belgisini bildirmay, predmet yoki belgi tushunchasining mavjudligini ko‘rsatadigan mustaqil so‘z turkumidir. Olmoshlar nutqda ot, sifat, son va ba’zan ravish o‘rnida keladi. Olmoshning o‘ziga xos xususiyati – ularning yasalmasligi va lug‘atda ko‘paymasligi. Xitoy tilida ot o‘rnida kelgan olmoshlar otlar kabi son kategoriyasiga ega bo‘ladi, old va ort ko‘makchilar bilan qo‘llanadi. Lekin artikl qabul qilmaydi hamda sifat bilan aniqlana olmaydi. O‘zbek tilshunoslari o‘zbek tilida ma’no va grammatik xususiyat larga ko‘ra olmoshlarni quyidagi turlarga ajratadilar:  kishilik olmoshlari: men, biz (I shaxs); sen, siz (II shaxs); u, ular (III shaxs);  ko‘rsatish olmoshlari: bu, shu, o‘ sha, mana shu, mana bu, ana shu;  so‘roq olmoshlari: kim, nima, qanday, necha, qaysi, qancha, nega, qalay;  o‘zlik olmoshi: o‘z  belgilash-jamlash olmoshlari: hamma, butun, barcha, bari, har kim, har qanday;  bo‘lishsizlik olmoshlari: hech kim, hech qanday, hech nima, hech qaysi;  gumon olmoshlari: allakim, alla q anday, alla q aysi, kimdir, nimadir, allanima. Yevropa tilshunoslari, xususan, Yu.A.Rubinchik olmoshlarni quyidagi turlarga ajratadi:  kishilik olmoshlari  biriktiruvchi olmoshlar  ko‘rsatish olmoshlari  so‘roq olmoshlari  belgilash olmoshlari  o‘zlik olmoshlari  gumon olmoshlari  bo‘lishsizlik olmoshlari  o‘zaro olmoshlar Xitoy va o‘zbek tilida olmoshlarning turlari berilgan solishtirma jadvaliga e’tibor bering: O‘zbek tilida Xitoy tilida kishilik olmoshlari kishilik olmoshlari ko‘rsatish olmoshlari ko‘rsatish olmoshlari

so‘roq olmoshlari so‘roq olmoshlari o‘zlik olmoshi o‘zlik olmoshi belgilash-jamlash olmoshlari belgilash olmoshlari bo‘lishsizlik olmoshlari bo‘lishsizlik olmoshlari gumon olmoshlari gumon olmoshlari biriktiruvchi olmoshlar o‘zaro olmoshlari Kishilik olmoshlari. Har ikkala tilda kishilik olmoshlari shaxs larga nisbatan ishlatiladi. O‘zbek tilida ba’zi kishilik olmoshlari nafa qat shaxsni ifodalaydi, balki ko‘rsatish ma’nosini ham bildiradi. Shu ning uchun kishilik olmoshlari ikki guruhga bo‘linadi: 1) sof kishilik olmoshlari ( men, sen, biz, siz ); 2) kishilik-ko‘rsatish olmoshlari ( u, ular ). Xitoy tilida 11so‘z kishilik olmoshlari vazifasida ishlatiladi. 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 Gap ichida ot, sifat, son, ravish, ba’zan so’z birikmasi va gap o’rnida qo’llana oladigan so’z turkumi olmosh deb ataladi. Xitoy tilida olmoshlar uch guruhga ajratiladi: kishilik olmoshlari, ko’rsatish olmoshlari va so’roq olmoshlari. 代代代代代代代代代代代代代 Kishilik (shaxs)olmoshlari ma’lum bir shaxsni bildiradigan so’zlardir. 代代代代代代代代 keng qo’llaniladigan olmoshlarga quyidagilar kiradi: 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 “ 代 ” 代代代代代代代代代代代 Birinchi, ikkinchi, uchinchi shaxslarni bildiruvchi kishilik olmoshlari ko’plik ma’nosini ifodalovchi 代 suffiksi bilan birga qo’llanishi mumkin. 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 “ 代代 ” 代代代代代代代代代代代代代 Gapda kishilik olmoshlari ega, to’ldiruvchi, aniqlovchi vazifasida, 代代 olmoshi hol vazifasida qo’llanilish imumkin. Masalan: 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 “ 代 ” 代代代代代代 “ 代 ” 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 ko’rsatish olmoshi yaqin oylashgan ob’yektni bildirib o’zbek tiliga “bu” deb tarjima qilinadi, 代 ko’rsatish olmoshlari aynan shu ikki olmosh asosida yasaladi. Ko ’ rsatish olmoshlarining quyidagi guruhlari mavjud :

1. 代代代代代代代代代 Predmetlarni bildiruvchi olmoshlar : 代代 + 代 + 代 + 代代代代代代 + 代 + 代代代 2. 代代代代 O ’ rin - joyni bildiruvchi olmoshlar : 代代代代代代代代代代代代 3. 代代代 Vaqtni bildiruvchi olmoshlar : 代代代代代代代代 4. 代代代代代代代代代代代代代 Usul , darajani bildiruvchi olmoshlar : 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 Ko’rsatish olmoshlari ot, sifat, va ravishlarning o’rnida qo’llana oladi. 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 So’roq olmoshlari maxsus savollarni yasashda qo’llanadigan so’zlardir. Ular quyidagilarga bo ’ linadi : 1. 代代代代代代 Predmetga ( shaxsga ) nisbatan qo ’ llanadigan olmoshlar : 代代代代代代代代代代代 2. 代代代代代代代代 Usul va holatga nisbatan qo ’ llanadigan olmoshlar : 代代代代代代代代代代代代代代代代 3. 代代代代代代代 Joy va vaqtga nisbatan qo ’ llaniladigan olmoshlar : 代代代代代代代代代代代 4. 代代代代 Raqamga nisbatan qo ’ llanadigan olmoshlar : 代代代代代代代 Fe’lning grammatik 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 Shaxs yoki narsalarning harakat-holatini bildiradigan so’zlar fe’l deyiladi. Xitoy tilida fe’llarning to’rt xil guruhi ajratib ko’rsatiladi. Bular: 1. 代代代代代代代代 Bog’lovchi fe’llar. 2. 代代代代 Modal fe’llar. 3. 代代代代 Kauzativ fe’llar. 4. 代代代代

Standart fe’llar. 代代代代代代代代 Bog’lovchi fe’llar << 代 >> 代代 << 代 >> fe ’ lli gaplar 代代代代代代代代代 << 代 >> , << 代 >> , << 代 >> , << 代 >> , << 代 >> , << 代代代代 >>, << 代代 >> , << 代代 >> , << 代代 >> , << 代代 >> , << 代代 >> , << 代代 >> , << 代 >> , << 代 >> , << 代代 >> 代 < < 代代 >> 代 << 代 ( 代 / 代 ) >> 代代代代 Bog ’ lovchi fe ’ llarga 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 kabi so ’ zlar kiradi . << 代 >> fe’lli gaplar A+ 代 +B konstruksiyasiga ega bo’ladi. Masalan: 代代代代代代代代代代代代代代代 2 代代代代代代代代 3 代代代代代代代代代代 4 代代代代代代代代代代代代代代 fe’lining inkor shakli 代 orqali yasaladi, ya’ni: 代代代 << 代 >> fe’lli gapning inkor shakli A+ 代代 +B konstruksiyasiga ega. Masalan: 1) 代代代代代代代 2 代代代代代代代代代 3 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 Gaplarni to’ldiring. 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 O’zbek tiliga tarjima qiling. 代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代代 Xitoy tiliga tarjiam qiling.

Shahrimizning aholisi – 500.000 kishi . Bu lug ’ atni ancha yil oldin , talabalik davrimda sotib olganman . U – Xitoydan kelgan delegatsiyaning rahbari . Bir necha yillardan buyon u kompaniyamizning kuchli mutaxasislaridan biri bo’lib qolmoqda. Men bu uyning egasi emasman.Li professorning uyi to’la kitob.Bu kvartiraning ikkita balkoni bor. U- tozalikni xush ko’ruvchi odam.Kuch- adolatdadir. Yuksak ma’naviyat –yengilmas kuch. Har ikkala tilda fe’llar mayl kategoriyasiga ega. Mayl kategoriyasi harakat bilan sub’ekt orasidagi aloqaning voqelikka munosabatini ko‘rsatadi. Bu aloqa va munosabat turlicha bo‘lgani uchun maylning ham bir necha turi mavjud bo‘lib, ularga xos ma’nolar maxsus formalar orqali ifodalanadi. Hozirgi o‘zbek tilida maylning quyidagi turlari bor: 1) buyruq-istak mayli, 2) shart mayli, 3) shartli mayl, 4) maqsad mayli, 5) ijro mayli.

Foydalanilgan adabyotlar: 1. O’zbek tili grammatikasi. I tom T., 1975. 2. O’zbek tili grammatikasi. II tom T.,1975. 3. Nurmonov A. va boshq. O’zbek tili nazariy morfologiyasining asosiy tamoyillari. O’TA, 1998, 2-son. 15. Nurmonov A. Til tizimi va o’zek tilshunosligining dolzarb masalalari O’TA, 1993, 1-son. 39 4. Nurmonova D. O’zbek tilida paradegma a'zolari o’rtasidagi zidlanishlarning mo’tadillashuvi. Nomz. diss. T., 1998.

Похожие

Xitoy va o‘zbek tillarida sifat

O‘zbek va rus tillarida so‘z birikmasi

O‘zbek va rus tillarida so‘z tarkibi

O‘zbek va rus tillarida fe‘l so’z turkumi

Olmosh