Umumiy o’rta ta’lim maktablarining “odam va uning salomatligi”dan dтs, o’quv dasturi va darsliklarning tahlili - Медицина - Рефераты

Umumiy o’rta ta’lim maktablarining “odam va uning salomatligi”dan dтs, o’quv dasturi va darsliklarning tahlili

Загружено в:

24.11.2023

Скачано:

0

Размер:

24.9580078125 KB

U mumiy o’rta ta’lim maktablarining “odam va uning salomatligi”dan dтs, o’quv dasturi va darsliklarning tahlili Reja: 1. Laboratoriya mashg’ulotining maqsadi 2. Т alabalarni laboratoriya mashg’ulotining maqsadi, borishi, mustaqil bajariladigan o’quv topshiriqlari bilan tanishtirish.

L aboratoriya mashg’ulotining maqsadi : Т alabalarni umumiy o’rta ta’lim maktablarining maktablarining “odam va uning salomatligi”dan dтs, o’quv dasturi bilan tanishtirish, darsliklarda berilgan mavzularni tahlil qilishga o’rgatish; zarur jihozlar: biologiyadan tuzilgan davlat ta’lim standarti, o’quv dasturi, 8-sinf uchun “odam va uning salomatligi” darsligi, “davlat ta’lim standarti va o’quv dasturining uzviyligi” jadvali. Laboratoriya mashg’ulotida foydalaniladigan pedagogik texnologiya: Hamkorlikda o’qitish texnologiyasining kichik guruhlarda ishlash metodi. Laboratoriya mashg’ulotining borishi: Т alabalarni laboratoriya mashg’ulotining maqsadi, borishi, mustaqil bajariladigan o’quv topshiriqlari bilan tanishtirish. “Odam va uning salomatligi” dan tuzilgan davlat ta’lim standartining mazmuni va mohiyati bilan tanishtirish. “Odam va uning salomatligi” dan tuzilgan davlat ta’lim standartida berilgan o’quvchilar ning egallagan bilim va ko’nikmasiga qo’yilgan minimal va maksimal talablarni o’rganish. Umumiy o’rta ta’lim maktablarining “Odam va uning salomatligi” dan o’quv dasturi va dars lik larni tahlil qilish. Laboratoriya mashg’ulotini yakunlash. Avvalgi mashg’ulotlarda qayd etilganidek, umumiy o’rta ta’lim maktablarining biologiyadan davlat ta’lim standarti o’quv fani bo’yicha o’quvchilarga beriladigan bilimlar miqdori, ular egallaydi gan ko’nikma va malakalarning hajmini (BKM- bilim, ko’nikma va malaka) ko’rsatuvchi me’yor bo’lib, u umumiy o’rta ta’lim maktablarida biologiya ta’limi mazmunining negizini belgilovchi ko’rsatkichlar hamda o’quvchilar ning biologik tayyorgarlik darajasiga qo’yiladigan talablar majmuasidan iborat bo’lgan rasmiy hujjat bo’lib hisoblanadi. Biologik ta’limning muhim tarkibiy qismi bo’lgan “Odam va uning salomatligi” dan o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalariga bo’lgan asosiy talablar etib quyidagilar belgilangan.

O’quvchilar:  hujayraning tuzilishi va hayot faoliyatining asosiy jarayonlarini;  to’qimalar, organlar, organlar sistemasining tuzilishi va funksiya larini, ularning nerv va gumoral boshqarilishini, odam va yuksak hayvonlar organizmining tuzilishi va funksiyalaridagi o’xshashlik va tavofutlarni;  odam organizmining mehnat faoliyati, tik yurish va ijtimoiy yashash tarzi bilan aloqador bo’lgan xususiyatlarni;  odam organizmi ichki muhit tarkibining doimiyligini;  immunitet, issiqlikning boshqarilishi, moddalar almashinuvi, plastik va energetik almashinuvining o’zaro bog’liqligini;  issiq iqlim sharoitida ratsional ovqatlanishni;  sun’iy nafas oldirish usullarini, shikastlanganda va oftob urganda, cho’kkanda birinchi yordam ko’rsatishni, odam qad-qomatini aniqlay olish usullarini;  odam organizmining rivojlanishini;  sog ’ liqni saqlovchi va unga zarar keltiruvchi omillarni bilishi kerak . “ Odam va uning salomatligi ” dan tuzilgan D Т Sda o ’ quvchilar o ’ zlashtirishi lozim bo ’ lgan bilimlar bilan bir qatorda ular egallashi kerak bo ’ lgan ko ’ nikma va malakalar ham berilgan . Jumladan, “Odam va uning salomatligi”ni o’rganish davomida o’quvchilar quyidagi ko’nikma va malakalar: organlar sistemasi va organlarni taniy olish, ularning tuzilishi bilan funksiyalarining o’zaro bog’liqligini; jismoniy mehnat va sportning inson organizmiga ko’rsatgan ijobiy ta’sirini bilish; qad-qomatning o’zgarishini, yassioyoqlilik rivojlanining sabablarini tushuntira bera olishi; shaxsiy gigiyena qoidalarini bilishi va amal qilishi, mehnat va dam olish rejimiga rioya qilish zarurligini, chekish, spirtli ichimliklar ichish va narkotik moddalarni iste’mol qilishning zararini tUsHuN ti rib bera olIsH;

mikroskopdan foydalanish, mustaqil kuzatishlar o’tkazish, yuklama larning muskullar ishiga ta’sirini aniqlash, pulsni sanash; qon ketganda va boshqa shikastlanishlarda birinchi yordam ko’rsata olish; paragraf rejasini tuza olish, darslik matni va rasmlar bilan ishlay olish, qisqacha axborot tayyorlay olishni egallashi qayd etilgan. Yuqorida qayd etilganidek, “Odam va uning salomatligi” dan tuzilgan D Т S bajarish majburiy bo’lib biologiya o’qituvchilarining zimmasiga yuklanadi. Umumiy o’rta ta’lim maktablarida “Odam va uning salomatligi” dan tuzilgan D Т S baja ri lishi “O’quvchilarning o’zlashtirgan bilimlarini nazorat qilish va baholashning Reyting tizimi” orqali aniqlanadi. Umumiy o’rta ta’lim maktablarida “Odam va uning salomatligi” dan tuzilgan D Т Sda qayd etilgan maksimal talablar asosida o’quv dasturi tayyorlanadi. O’quv dasturida o’quv fani bo’yicha o’rganiladigan bob va mavzular o’quvchilarning yoshlik va psixologik xususiyatlari, mavzu lar o’rta si dagi uzviylik va izchillik asosida mantiqiy bir tizimga keltirilgan holda beriladi. O’quv dasturida o’rganiladigan boblar ularni o’rganish uchun ajratilgan soatlar ko’rsatiladi, mazkur boblar tarkibiga kiradigan mavzularning qisqacha mazmuni yoritiladi. “Odam va uning salomatligi” dan tuzilgan o’quv dasturi mazkur o’quv fani ning mazmunini belgilab beradigan va bajarilishi majburiy bo’lgan me’yoriy hujjat sanaladi. 8-sinfda o’qitiladigan “Odam va uning salomatligi” o’quv fani quyidagi mavzularni o’z ichiga oladi. № Boblar Soat 1. Kirish 1 2. Odam organizmining umumiy obzori. 1-laboratoriya mash g’u loti. Т o’qimalarning tuzilishi: epitelial, biriktiruvchi, muskul va nerv - 1 soat. 5 3. Т ayanch-harakatlanish sistemasi. 2-laboratoriya mashg’u lo ti. Muskul Lar ning dinamik va statik ishini kuzatish. Тayanch harakat sistemasi shikast langanda birinchi yordam ko’rsatish – 1 soat. 8 4. Qon. 3-laboratoriya mashg’uloti. Qonning shaklli eleme nt larini 4

o’rganish – 1 soat. 5. Qon aylanish sistemasi. 4-laboratoriya mashg’uloti. Jismoniy mashq larning yurak-qon tomir sistemasiga ta’sirini aniqlash – 1 soat. 6 6. Nafas olish. 5-laboratoriya mashg’uloti. Ko’krak qafasi ning harakatini kuzatish. 4 7. Ovqat hazm qilish. 6 - laboratoriya mashg’uloti. So’lak fermentlarining kraxmal ta’siri. 6 8. Moddalar va energiya almashinuvi. 7 - laboratoriya mash g’u loti. Jadvaldan foydalanib, sutkalik ovqat ratsioni da necha gramm oqsil, yog’, uglevodlar va qancha kkal energiya bo’lishini aniqlash. 4 9. Ayirish 1 10. Тeri 3 11. Ichki sekretsiya bezlari 4 12. Nerv sistemasi. 8-laboratoriya mashg’uloti. Т izza ref lek sini kuzatish. 4 13. Oliy nerv faoliyati 6 14. Sezgi organlari. 9-laboratoriya mashg’uloti. Ko’rish o’tkirligini aniqlash. 7 15. Ko’payish va rivojlanish 3 16. Odamning paydo bo’lishi 2 Jami 68 soat Respublikamizda “Uzluksiz ta’lim tizimi uchun o’quv adabiyotlari ning yangi avlodini yaratish Konsepsiyasi”da umumiy o’rta ta’lim maktablari uchun yaratiladigan darsliklarning yangi avlodiga qo’yiladigan umumiy va xususiy talablar ishlab chiqilgan. Respublikamiz maktablarining 8-sinfida B. Aminov, Т . Т ilovov, O.M. Mavlonovlar tomonidan nashr etilgan “Odam va uning salomatligi” darsligidan foydalaniladi. 1 Mazkur darslikni yuqorida qayd etilgan talablar asosida tahlil qilinsa, uning yutuqlari ko’zga yaqqol tashlanadi. Darslik D Т S va o’quv dasturiga mos keladi. Rasmlar rangli, mavzularning mazmunini yoritishga xizmat qiladi. Lekin, har bir 1 1 Б. Аминов, Т. Тиловов, О.М. Мавлонов. Одам ва унинг саломатлиги. 8-синф учун дарслик. “Њљитувчи”, Т.: 2006.

mavzu yakunida o’quvchilarning mustaqil va ijodiy fikrlashi uchun savol, topshiriqlar va krossvordlar berilmagan. O’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirishga imkon beradigan materiallar kiritilmagan. Darsliklarni mukammal deb bo’lmaydi, ularda muayyan kamchiliklar ham uchraydi, u akademik tilda yozilgan, tili og’ir bu jihatdan o’quvchilarning so’z boyligi hisobga olinmagan. Ba’zi mavzularda asosiy tushunchalarga ta’rif va ta’sif berilmagan, faqat sanab ketilgan. Organlar sistemasini o’rganishda anatomik, fiziologik va gigiyenik tushunchalarga nisbatan, tib biy tushunchalar salmog’i ortib ketgan. O’qituvchi darsliklardagi kamchi lik larni aniq bilishi va unga darslar davomida barham berishi lozim. “Odam va uning salomatligi” mazmunidagi tushunchalarni mazmun va mohiya - ti ga ko’ra, umumiy biologik va xususiy tushunchalarga ajratiladi. Umumiy biologik tushunchalar biologiya fanining barcha tarmoqlarida foydalaniladi va ularga misol qilib hujayra, irsiyat va o’zgaruvchanlik, modda va energiya almashinuvi, organizm va ekologik muhit, organizmlar ning ko’payishi va rivojlanishi, organizmlarning evolyutsiyasi kabilarni olish mumkin. Х ususiy tushunchalar biologiya fanining muayyan tarmog’ida foydalani la di va ularga “Odam va uning salomatligi”dagi anatomik, fiziologik, gig iye nik, sog’lom turmush tarzi va h.k.larni misol tariqasida keltirish m umkin, ular umumiy biologik tushunchalarni shakllantirishda bevosita va bilvosita ta’sir ko’rsatadi. Shuni qayd etish kerakki, o’qituvchi har bir mavzuda umumiy va xusu siy tushunchalarni o’zaro aloqadorlikda va mantiqiy birlikda shakllanti rish ni nazarda tutgandagina ko’zlangan natijaga erishishi mumkin. Х ulosa qilib aytganda, “Odam va uning salomatligi”dan tuzilgan D Т S “ Т a’lim mazmuni negizini belgilovchi ko’rsatkichlar” va “O’quvchilarning tayyorgarlik daraja siga qo’yiladigan minimal va maksimal talablar” ni o’z ichiga olib, u dastur va darslik yaratishga asos bo’lib xizmat qiladi. O’FE O’quv materialini mustaqil o’zlashtirish uchun o’quv topshiriqlari Тopshiriqni ba - jarish bo’ yi cha Ba h o

ko’rsatma 1-O’FE Maqsad: “Odam va uning salomatligi”dan tuzilgan D Т S ni tahlil qilish. Laboratoriya mashg’uloti matnini o’rgani ng, quyidagi topshiriqlarni bajaring va savollarga javob 1. “Odam va uning salomatligi”dan tuzil gan D Т S da “O’quv chi larning tayyor gar lik daraja - siga qo’yilgan talablar”ni o’rganing. 2. Mazkur talablarni ta’lim-tarbiya jarayonida amal ga oshirish yo’llarini belgilang va 1- jadvalni to’ldiring. 2-O’FE Maqsad: “Odam va uning salomatligi”dan tuzilgan o’quv das turi va darslikni tahlil qilish. “Odam va uning salomatligi”dan tuzilgan o’quv das turi va darslikni quyidagi tartibda ko’rib chiqing: 1. O’quv dasturidagi mavzularning ketma- ketligida uzviylik mavjudmi? 2. Darslikdagi mavzular ketma-ketligi o’quv das turiga mos ravishda berilgan mi? 3. Darslikni tahlil qiling uning yutug’i va kamchi lik larini ko’rsating. 3-O’FE Maqsad: Darslikdagi mavzular o’rtasidagi mantiqiy bog’lanishlar va ulardagi umu miy va xususiy tushunchalarni aniqlash. 1. Darslikdagi mavzular o’rtasidagi man ti qiy bog’lanishlarni aniqlang. 2. Organlar sistemasi ishining nerv va gumoral boshqarilishi haqidagi bilim lar ning berilish tarti bini aniqlang.

3. Ushbu bilimlar qay yo’sinda berilishi maqsadga muvofiq deb o’ylaysiz? 4. Darslikdagi umumiy biologik va xusu siy tushunchalarni aniqlang. 1-jadval “Odam va uning salomatligi” dan tuzilgan D Т S tahlili N “Odam va uning salomatligi” dan o’quvchilarning bilimiga qo’yilgan talablar Qaysi mavzu - larda tarkib toptiri ladi Qaysi mavzu - lar da rivoj - lanti ri ladi 1 Hujayra tuzilishi va hayot faoliya ti ning asosiy jarayonlari, to’qima. 2 Organlar, organlar sistemasining tuzilishi va funksiya lari, ularning nerv va gumoral boshqarilishi 3 odam va yuksak hayvonlar orga nizmi - ning tuzilishi va funksiya la ridagi o’xshashlik va tavofutlar 4 Odam organizmining mehnat fao liya ti , tik yurish va ijtimoiy yashash tarzi bilan alo q ador b o’ lgan xususiyatlar 5 Odam organizmi ichki muhit tarki bi - ning doimiyligi 6 Immunitet 7 Modda almashinuvi, plastik va ener getik almashinuvining o’zaro bog’ liqligi, issiqlik boshqarili shi 8. Issiq iq lim sharoitida ratsional ovqat la - nish 9. Sun’iy nafas oldirish usullari , shikastlan ganda va oftob urganda , ch o’ kkanda birinchi yordam k o’ rsatish 10. Odam qad-qomatini aniqlay olish 11. Odam organizmining rivojlanishi 12. Sog’liqni saqlovchi va unga zarar

keltiruvchi omillar

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1. M.N. Muminova, M.A. Maksumova «Kasbiy etika va etiket», uslubiy qo’llanma, T.,2006. 2. I. A. Karimov «Istiqlol va ma’naviyat» T.,1994. 3. I. A. Karimov «O’zbekiston buyuk kelajak sari» T.,1998. 4. N. E. Muhammadiyev «Kasb etikasi va estetik madaniyati»- Toshkent,1998 y. 5. M. Abdullayev, E. Xakimov «Vvedeniye v etiku»-Namangan, 1998. 6. Abdulla SHer «Axloqshunoslik» Ma’ruzalar matni, Toshkent, 2000 7. V.G. Fedsov «Kultura servisa» Uchebno-prakticheskoye posobiye - M., «PRIOR», 2001. 8. A.A. Avloniy «Turkiy guliston yohud ahloq», T. 1992. 9. Y. Y. Petrunin, V.K. Borisov «Etika biznesa» M., «Delo»,2000. 10. S. S. Gulomov «Tadbirkorlik va kichik biznes» - T., «Shark», 2002.

Похожие

Odam va uning salomatligi fani

Odam va uning salomatligi o’quv fanini o’qitishda foydalaniladigan ko’rgazmali qurollar

Odam va uning salomatlig o’quv kursidan yillik

Odam va uning salomatligi laboratoriya mashg`ulotlari. o’quvchilarning mustaqil ishlarini tashkil etish yo’llari

Odam terisi va uning vazifasi