Турли жинсли системаларни ажратиш - Медицина - Рефераты

Турли жинсли системаларни ажратиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

69 KB

Турли жинсли системаларни ажратиш Режа 1. Турли жинсли системаларни ажратиш. 2. Турли жинсли сисемаларни ажратиш усуллари. 3. Суюқлик системаларнии ажратиш. Чўктириш. 4. Чўктирувчи аппаратлар. 5. Фильтрлаш.

Турли жинсли системаларни ажратиш Ҳар хил фазалардан (масалан, суюқлик - қаттиқ модда, суюқлик - газ ва ҳоказо) ташкил топган аралашмалар турли жинсли система деб аталади. Кўпинчалик турли жинсли системалар ишлаб чиқариш шароитида технологик жараёнларни амалга ошириш пайтама ҳосил бўлади. Ҳар қандай турли жинсли система икки ёки ундан кўп фазалардан ташкил топган бўлади. Заррачалари жуда майдаланган ҳолатдаги фаза дисперс ёки ички фаза дейилади. Дисперс фаза заррачаларни ўраб олган фазаси эса дисперсион ёки ташқи фаза дейилади. Фазаларни физик ҳолатига кўра турли жинсли системалар қуйидаги группаларга бўлинади. Суспензиялар, эмульсиялар, кўпиклар, чанглар, тутунлар, туманлар. Турли жинсли сисемаларни ажратиш усуллари Техникада турли жинсли системаларни ташкил этувчи фазалар ёки компанентларга ажратишга тўғри келади. Ажратиш усулларини танлашда турли жинсли системани ташкил этувчи фазаларнинг ҳолатига (суюқ, қаттиқ ва газсимон), қаттиқ ёки суюқ заррачаларнинг ўлчамига, фазалар ўртасидаги зичликлар фарқига, муҳитнинг қовушоқлигига аҳамият бериш керак. Химиявий технологияда турли жинсли системаларни ажратиш учун қуйидаги гидромеханик усуллардан фойдаланилади: 1) чўктириш, 2) фильтрлаш, 3) центрифугалаш, 4) суюқлик ёрдамида ажратиш. ОҲирлик кучи, инерция кучлари (жумладан, марказдан қочма куч) ёки электростатик кучлар ёрдамида суюқлик ва газсимон турли жинсли системалар таркибидаги қаттиқ ёки суюқ заррачаларни ажратиш чўктириш деб аталади. Агар чўктириш оҲирлик кучи таъсирида олиб борилса, бу жараён тиндириш деб юритилади. Тиндириш асосан турли жинсли системаларни бирламчи ажратиш учун ишлатилади.

Фильтрлаш - суюқ газсимон аралашмаларни Ҳоваксимон тўсиқ фильтр ёрдамида ажратишдан иборат. Бу жараёнда Ҳоваксимон тўсиқ суюқлик ёки газни ўтказиб юборади, муҳитдаги қаттиқ модда заррачаларни эса ушлаб қолади. Фильтрлаш босим ёки марказдан қочма куч таъсирида олиб борилади ва асосан суспензия ҳамда чангларни тўла тозалаш учун ишлатилади. Центрифугалаш - суспензия ва эмульсияларни марказдан қочма кучлар таъсирида яхлит ёки Ҳоваксимон тўсиқлар ёрдамида ажратиш жараёнидир. Центрифугалаш жараёнида чўкма ва суюқлик фазалари (фугат) ҳосил бўлади. Суюқлик ёрдамида ажратиш усули деб газ таркибида бўлган қаттиқ заррачаларни бирор суюқлик иштирокида ушлаб қолиш жараёнига айтилади. Бу жараён оҲирлик ёки энерция кучлари таъсирида олиб борилади ва газларни тозалаш учун ишлатилади. Айрим ҳолларда бу усулдан суспензияларни ажратишда ҳам фойдаланиш мумкин. Турли жинсли системаларни ажратишнинг юқорида баён этилган усуллари саноатда чўктириш, фильтрлаш аппаратлари, циклонлар, электрофильтрлар, центрифугалар, скрубберлар ва шу каби аппаратларда олиб борилади. Суюқлик системаларнии ажратиш Чўктириш Чўктириш усули суспензия, эмульсия ва чангли газларни ажратиш учун ишлатилади. Чўктириш тезлиги кичик бўлгани сабабли бу усул асосан турли жинсли системаларни бирламчи ажратиш учун қўлланилади Чўктириш жараёни чангли газлар, суспензия ва эмульсиялар таркибидаги майда қаттиқ заррачаларнинг оҲирлик кучи таъсирида аппарат тубига чўкшига асосланган. Чўктириш жараёнлари тиндирувчи аппаратларда олиб борилади.

Чўктириш тезлигини аниқлаш учун алоҳида олинган шарсимон қаттиқ заррачаларнинг суюқлик муҳитида эркин чўкишини текширамиз. Бунда заррачага оҲирлик кучи G , кўтариш кучи А ва муҳитнинг қаршилик кучи R таъсир қилади ( - расм). Чўктиргичнинг ҳаракатлантирувчи кучи контрольни оҲирлик ва кўтариш кучлари ўртасидаги фарқ, яъни заррачаларни суюқликдаги оғирлиги бажаради: бу ерда d - заррача диаметри, м; g - оҲирлик кучи тезланиши, м/с 2 ;  қз - заррача зичлиги кг/м 3 ,  м - муҳит зичлиги, кг/м 3 . Муҳитнинг қаршилиги R заррача йўналишига қарама-қарши бўлиб, ишқаланиш ва инерция кучларидан таркиб топган. Ламинар оқимда ишқаланиш кучлари инерция кучларига нисбатан катта бўлади. Стокс қонунига кўра, ламинар режимида шарсимон заррачанинг чўкшида муҳитнинг қаршилик кучи R қуйидаги тенглама билан топилади: R = 3  d   ч бу ерда  - муҳитнинг динамик қовушоқлиги, Н с/м 2 ;  Ч - заррачанинг эркин чўкиш тезлиги, м/с.

Чўкаётган заррача дастлаб тезроқ чўкади, бир оз вақт ўтгач муҳитнинг қаршилик кучи ҳаракатлантирувчи кучга тенглашганда ўзгармас тезлик билан бир хилда чўка бошлайди. Шу ўзгармас тезлик чўкиш тезлиги дейилади. Демак, заррача ўзгармас тезликка эга бўлганда Р = R бўлиб қолади. Р ва R нинг қийматларини тенглаштириб қуйидагиларни оламиз: бу ердан чўкиш тезлиги Чўктирувчи аппаратлар Чўктириш турли жинсли системаларни ажратишнинг бошқа усулларига нисбатан энг оддий усули ҳисобланади. Одатда, чўктириш жараёнидан бирламчи ажратиш усули сифатида фойдаланилади. Бу жараён суспензияларни фильтраш ва центрифугалаш орқали ажратишни тезлаштиради. Чўктириш жараёни чўктирувчи ёки қуйилтирувчи аппаратларда олиб борилади. Чўктириш аппаратлари даврий, узлуксиз ва ярим узлуксиз режимда ишлатиладиган аппаратларга бўлинади. ґз навбатида, узлуксиз ишлайдиган чўктириш аппарати бир, икки ва кўп ярусли бўлади. Чўктириш аппаратларнинг айрим турлари билан танишамиз.

- расмда даврий ишлайдиган чўктириш аппарати кўрсатилаган. Бу аппарат конус асосли цилиндрсимон идим бўлиб, унга аралашма масалан, суспензия юқоридан берилади. Аралашма аппаратда маълум вақт тиндирилгандан сўнг (агар заррачалар зичлиги муҳитнинг зичлигидан катта, яъни  қз >  м бўлса) заррачалар аппаратнинг пастки қисмига чўкади. Аппаратнинг юқориги қисмида эса тозаланган қатлам (маҳсулот) ҳосил бўлади. Тозаланган маҳсулот (декантат) аппаратнинг ён томонида жойлашган штуцер орқали чиқариб олинади, сўнгра эса чўкма туширилади. Шундан сўнг аппарат ювилади ва жараён қайтадан бошланади.

Агар  қз <  м (масалан, сутларни тиндириш пайтида) бўлса, дисперс фазанинг заррачалари аппаратнинг юқорига қисмида йиҲилади. Аппаратнинг пастки қисмида эса тозаланган қатлам ҳосил бўлади. Узлуксиз ишлайдиган чўктириш аппаратларда турли жинсли системаларни ажратиш жараёни анча тез боради ва чўкмани тушириш учун кам вақт кетганлиги сабабли меҳнат сарфларга ҳам камаяди. Бундай аппаратларга аралашмаларни бериш ва ажратилган маҳсулотларни чиқариб олиш узлуксиз равишда олиб борилади. Кўпчалик ишлаб чиқаришларда катта чўктириш юзлари (сатҳлари) керак бўлганлиги сабабли, биноларнинг майдонларни тежаш мақсадида кўп ярусли чўктириш аппаратлари кўлланилади. Фильтрлаш

Суспензия ва чангли газларни фильтр тўсиқлар орқали ўтказиб тозалаш жараёни фильтрлаш дейилади. Фильтр тўсиқлар қаттиқ заррачаларни ушлаб қолиб, суюқлик ёки газни ўтказиб юбориш қобилиятига эга. Фильтр тўсиқлар ёки фильтр сифатида майда тешикли тўрлар, турли газламалар, сочилувчан материаллар (қум, майдаланган кўмир, бентонитлар), керамик буюмлар ва бошқалар ишлатилади. Фильтр сифатида пахта, юнг ва синтетик газламалардан тайёрланган материаллар ҳам ишлатилади. Фильтрлаш пайтида суспензия таркибидаги майда заррачалар фильтрловчи материалнинг устки қисмида чўкма ҳолда ёки фильтрловчи материалнинг ўзида текшикларни тўлдирган ҳолда ўтириб қолиши мумкин. Бу хусусиятларга кўра фильтрлаш жараёни иккига бўлинади: 1. Чўкма ҳосил қилиш йўли билан фильтрлаш. 2. Фильтровчи материалнинг тешикларини тўлдириш орқали фильтрлаш. Ҳаракатлантирувчи кучлартурига қараб фильтрлаш икки группага бўлинади: 1. Босимлар фарқи таъсирида фильтрлаш. 2. Марказдан қочма кучлар таъсирида фильтрлаш (центрифугалаш). Фильтрлаш жараённинг интенсивлига ва фильтр аппаратнинг иш уними фильтрлаш тезлиги билан характерланади. Фильтрлаш тезлиги. Фильтрлаш тезлиги вақт бирлиги ичидаги фильтратнинг ҳажмини кўрсатади. Фильтрлаш тезлиги ажратилаётган суспензиянинг физик-кимёвий хоссаларга, хосил бўлаётган чўкманинг характери, фильтрнинг хоссаси, фильтрлаш режими ва бошқа катталикларга боҲлик. Шуни айтиб ўтиш керакки, фильтрлаш жараёни ламинар режимида боради. Фильтрлаш тезлиги қўйидаги дифференциал ифода билан аниланади: бу ерда dV ф - фильтрнинг ҳажми, F ф - фильтрлаш юзаси, м 2 ; d  ф - фильтрлаш вақти, с.

Фильтрлаш тезлиги жараённинг ҳаракатлантирувчи кучга тўғри ва қаршиликларга тескари пропорционалдир. Бундан ташқари, фильтрлаш тезлиги ҳар қандай вақтда босимларнинг фарқига тўғри ва суспензиянинг қовушоқлигига, чўкма ва фильтр тўсиқларининг гидравлик қаршиликларига тескари пропорционалдир. Фильтрлаш тенгламаси. Фильтрлаш жараёнида вақт ўтиши билан босимларнинг фарқи ва чўкманинг гидравлик қаршилиги ўзгариб боради. Шу сабабли фильтрлаш тезлиги дифференциал кўринишида қўйидагича ифодаланади: бу ерда  р - босимлар фарқи,  - суспензиянинг қовушоқлиги Н с/м 2 ; R Ч - чўкма қатламнинг қаршилиги; R ФТ - фильтр тўсиқларнинг қаршилиги. Фильтрлаш тезлигини аниқлаш учун тенгликни интеграллаб, чўкманинг гидравлик қаршилиги билан олинаётган фильтрат ҳажми орасидаги боғлиқликни билиш лозим.

Похожие

Массажни турли касалликларда қўллаш

Турли касалликларда жисмоний реабилитацияни қўлланилиши

Мавҳум қайнаш қатламининг гидродинамикаси

Асосий жараёнлар ва аппаратлар фани ва унинг вазифалари

Доза ва унинг турлари. Дори моддаларини 2таъсири ва таъсир механизмини турли 2омилларга богликлиги