Таблеткаларни сифат кўрсаткичлари - Медицина - Рефераты

Таблеткаларни сифат кўрсаткичлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

57.5 KB

Т аблеткаларни сифат кўрсаткичлари Режа: 1. Ташқи кўриниши. 2. Таблетка баландлигини унинг диаметрига мутаносиблиги. 3. Таблеткаларнинг ўртача оғирлиги ва унидан четланиши. 4. Таблеткалар қаттиқлиги аниқлаш. 4.1. Ишлақаланишга бўлган қаттиқлиги; 4.2. Синишга бўлган қаттиқлиги; 5. Таблеткаларнинг парчаланувчанлиги Таблеткаларнинг эриши. 6 . Дори моддаларнинг таблеткалардаги миқдори. 7. Таблеткаларда дозанинг бир хил тарқалганлиги.

Таблетка сифатини баҳолаш XI ДФ га биноан таблеткалар сифати ташқи кўриниши, баландлигини диаметрига мутаносиблиги, ўртача оғирлиги ва ундан четланиш, қаттиқлиги, парчалнувчанлиги, эриши, дори моддаларнинг таблеткалардаги миқдори, таблеткаларда дозанинг бир хил тарқалганлиги каби сифат кўрсткичлари бўйича баҳоланади. Ташқи кўриниши Таблеткаларнинг ташқи кўриниши қуолланмаган кўз билан кузатиб бажарилади. Бунда таблеткалар думалоқ ёки бошқа шаклга эга бўлиши, ясси ёки икки томонлама қабариқ юзали, четлари бутун бўлиши керак. Агар хусусий мақолаларда бошқа кўрсатмалар бўлмаса таблетканинг юзаси силлиқ, бир жинсли, бўлиши керак. Баъзи холларда юзасида ёзувлар ва белгилар бўлиши мумкин. Диаметри 9 мм ва ундан катта бўлган таблеткалар ўртасида чизиқча бўлиши керак. Таблетка баландлигини унинг диаметрига мутаносиблиги Бу мутаносиблик таблеткаларни автоматик равишда қадоқлашда муҳим аҳамиятга эга. Таблеткаларнинг баландлигини ўлчашда микрометрдан фойдаланилган ҳолда 0,01 мм аниқликда ўлчанади. Таблеткаларнинг баландлиги ва диаметри маълум мутаносибликда бўлиши керак, бу ТСТ (ОСТ) 64-7-170-75 да келтирлган икки томони ясси таблеткалар баландлиги ва диаметрининг мутаносиблиги учун берилган 19- жадвал бўйича белгиланади. Таблеткаларнинг ўртача о ғ ирлиги ва унидан четланиши Таблеткаларнинг о ғ ирликдаги фарқларини аниқлаш учун 20 та талеткани биргаликда 0,001 г аниқликда тортиб, ўртача о ғ ирлиги аниқланади. Сўнг хар бир таблетка шу аниқликда алоҳида тортилиб, ўртача оғирликдан фарқи фоиз миқдорда топилади.

0,1 г гача бўлган таблекталар учун бу фарқ + 10% , 0,1-0,3 г - + 7,5%, 0,3 г дан юқорилари учун + 5% ни ташкил этиши керак. Обакилаш усули ёрдамида олинган алоҳида қобиқли таблеткаларнинг массаси ўртача массадан фарқи 15% дан ошмаслиги керак. Олинган 2 та таблеткагина кўрсатилган чегаларалардан ошувчи, бироқ икки мартадан кўпроқ ошмайдиган, четланишга эга бўлиши керак. Таблеткалар қаттиқлиги аниқлаш Таблеткалар қадоқлаш жараёнида, транстпорт қилиш ва сақлаш давомида механик таъсирларга етарли даражада қаттиқликка эга бўлиши керак. Таблеткаларнинг қаттиқлиги икки хил кўрсаткич - ишқаланишга ва синишга бўлган қаттиқликлари бўйича аниқланади. Таблеткаларнинг ишқаланишга бўлган қаттиқлиги хар хил кўринишдаги асбоблар ёрдамида аниқланади. XI ДФ га биноан таблеткаларнинг ишқаланишга бўлган қаттиқлиги дўмбирали ишқалагич асбобида аниқланади. Асбоб қопқоғи очиладиган диаметри 200 мм бўлган, ички деворларига 20 0 бурчак остида 12 та куракча жойлаштирилган дўмбирадан, соатли механизмдан ва дўмбирани дақиқасига 20 марта айланишини таъминловчи электр юргичдан иборат. Текшириш учун 10 дона таблетка 0,001 г аниқликда тортиб олиниб, дўмбирага солинади. Қопқоғи ёпилгач, 5 дақиқа электр тармоғига уланади. Белгиланган вақт ўтгач таблеткалар чангдан тозаланади ва уларнинг массаси 0,001 г аниқликда тортилади. Сўнгра таблетканинг ишқаланишга бўлган қаттиқлиги қуйидаги формула бўйича ҳисобланади

бу еда: П – таблеткаларнинг ишқаланишга бўлган қаттиқлиги, %; Р б – таблеткаларнинг текширишдан олдинги оғирлиги, г; Р к - таблеткаларнинг текширишдан кейинги оғирлиги, г. Таблеткаларнинг ишқаланишга бўлган қаттиқлиги 97% дан кам бўлмаслиги керак. Ишқаланувчанлиги 3% дан ошмаслиги керак. Таблеткаларнинг синишга бўлган қаттиқлиги кг ёки Н да ифодаланади, бироқ бу кўрсаткич таблетканиг сифатини хар доим аниқ белгила олмайди. Масалан, амидопирин, сут қанди, терпингидрат, папазол таблеткаларида бу кўрсаткич 20-40 Н бўлишига қарамай, четлари тез уқаланувчан бўлади. Таблеткаларнинг синишга бўлган қаттиқлиги Тошкент фамацевтика нститути Дори воситаларини стандартлаш Илмий Марказида мажуд бўлган « ERWEKA » фирмасининг «ТВН-30» русумли асбобида аниқланади. Таблеткаларнинг синишга бўлган қаттиқлигини аниқлаш учун хар асбоблар мавжуд. Бу асбобларнинг асосий ишчи қисми пастки ва юқориги пуансонлар бўлиб, таблетка улар орасига жойлаштирилади ва эзилиб майдалангунча куч берилади. бу еда: К – қаттиқлик кўрсаткичи; Р – синдириш учун сарфланган куч, кг; Д – таблетка диаметри, мм; h – таблетка баландлиги, мм.

Таблеткаларнинг парчаланувчанлиги XI ДФ кўрсатмасига биноан, бу кўрсткич махсус асбоб – идентификатор ёрдамида аниқланади. Парчаланиш вақти XI ДФ нинг хусусий мақолаларида кўрсатилган бўлиши керак. Агар бундай кўрсатма бўлмаса, у ҳолда таблеткалар 15 дақиқагача, қобиқланганлари эса 30 дақиқагача парчаланиши керак. Ичакда эрийдиган таблеткалар 1 соатда 0,1 моль/л хлорид кислотсида эримаслиги, лекин у сув билан ювиб натрий гидрокарбонат эритмасига солинганда (рНҳ7,5-8), агар хусусий мақолаларда бошқа кўрсатма ўблмаса, 1 соат ичида эриб кетиши керак. Асбобнинг тузилиши. Аниқлаш асбоби йиғма корзинка, суюқлик учун сиғими 1 л бўлган идиш, иссиқликни бир меъёрда (37 + 2 0 С) бўлишини таъминловчи қурилмалардан иборат бўлиб, корзинкани тик ҳолда 5-6 см юқорига ва пастга қараб, бир дақиқасига 28-32 марта кўтариб туширувчи электромеханик қурилмага уланган бўлади. Йиғма корзинка узунлиги 77,5 мм, ички диаметри 21,5 мм, девор қалинлиги 2 мм бўлган 6 та шиша найчалардан ташкил топган. Найчалар вертикал ҳолатда диаметри 90 мм ва қалинлиги 6 мм бўлган, бирғбири ва диск марказидан бир хил масофада жойлашган диаметри 24 мм бўлган 6 та тешикли 2 та пластмасса дисклар ёрдамида ушлаб турилади. Пастки дискнинг остки юзасига зангламайдиган пўлатдан тайёрланган, тешикларининг ўлчами 2 мм бўлган сим тшр шрнатилади (агар хусусий мақолаларда бошқа кўрсатмалар бўлмаса). Корзинка 6 та ёўналтирувчи пластмасса дисклар билан таъминланган бўлиб, уларшиша найчалар ичига қўйилади. Дискнинг умумий массаси 1,8- 2,1 г, диаметри 20 мм, баландлиги 10 мм. Дискларнинг қўлланилиши хусусий мақолаларда айтиб ўтилади. Аниқлаш учун 18 та таблетка намунаси олинади. Хар бир найчага 1 донадан таблетка жойлаштирилади. Бунда текширишга олинган 6 та намуна таблкатларини ҳаммаси тўла парчаланиши ва тўрдан ўтиб кетиши керак. Агар 1-2 та таблетка талабга жавоб бермаса текширув қолган 12 та таблеткаларда қайтарилади. Олинган 18 та намунадан энг камида 16 таси

тўлиқ парчаланиб, тўрдан ўтиб кетиши керак. Таблеткаларнинг сувда парчаланиш муддати сбобларнинг тузилишига, ишлаш жараёнига, суюқлик миқдорига, хароратга, тебраниш тезлигига боғлиқ бўлади. Таблеткаларнинг эриши Муайян шароитда, маълум вақт ичида қаттиқ дори туридан таъсир қилувчи модданинг эритмага ўтган миқдори таблетканинг эриши дейилади. Таблеткалар эришини аниқлаш учун XI ДФ да келтирилган «Айланадиган кажава» асбобидан фойдаланилади. Асбобнинг асосий ишчи қисми цилиндр шаклидаги диаметри 0,25 мм ли тўр кажава бўлиб, унга текшириладиган таблетка солинади, у хажми 1 л гача бўлган суюқликда, тезлиги хар дақиқада 50-200 марта айланади ва 37 + 1 0 С харорат таъминлаб турилади. Бунда асбобнинг хеч қайси қисми тебранмаслиги шарт. Эритувчи муҳит сифатида сув ёки хусусий мақолаларда кўрсатилган бошқа эритувчилар (хлорид кислота, рН кўрсаткичи турлича бўлган буфер эритмалар ва х.к.) олиниши мумкин. Текшириладиган бир дона таблетка кажавага солинади ва у суюқликка туширилади. Бунда кажава идиш тубидан 20 + 2 мм баландроқ бўлиши керак. Идиш қопқоғини ёпиб, кажава хусусий мақолада кўрсатилган тезликда ёки дақиқасига 100 марта тезликда айлантирилади. Хусусий мақолада кўрсатилган вақтдан ёки 45 дақиқадан сўнг, эритма намунасин олиб фильтр орқали сузилади ва кўрсатилган усул иблан таъсир қилувчи модда миқдори аниқланилади. Қўлланиладиган аналитик усул аниқ бўлиши керак, лекин дори туридаги таъсир қилувчи модданинг миқдори аниқланадиган усулдан бошқача бўлиши мумкин. Дори турининг хар бир серияси учун 5 та таблеткадан эритмага ўтган модда миқдори аниқланади. Бунда таблетка таркибидаги модда 100 % деб қабул қилинади. Агар хусусий мақолаларда бошқача талаб қилинмган бўлса,

45 дақиқа дақомида сувда айланиш тезлиги дақиқасига 100 марта бўлганда таъсир қилувчи модданинг эриган миқдори дори туридагига нисбатан 75 % дан кам бўлмаса серия қониқали ҳисобланади. Дори моддаларнинг таблеткалардаги миқдори Таблетка таркибидаги таъсир қилувчи моддани миқдори аниқлаш учун камида 20 та таблеткани майдалаб, ундан керакли миқдорда аниқ тортиб олинади. Қобиқли таблеткаларни текширишда хусусий мақолаларда кўрсатилган таблетка сони олинади. Хусусий мақолаларда махсус кўрсатмалар бўлмаса, таблеткалардаги дори моддаларнинг миқдоридаги фарқ қуйидагича бўлиши мумкин: 1. 0,001 г гача бўлганда + 15%; 2. 0,001г дан 0,01 г гача + 10%; 3. 0,01 г дан 0,1 г гача + 7,5%; 4. 0,1 г дан оортиғи + 5%. Таблеткаларда дозанинг бир хил тарқалганлиги Бу кўрсаткич бўйича таблеткаларни текшириш дори модданинг миқдори ёки сақланиши 0,05 гр ва ундан кам бўлган қобиқсиз таблеткалар учун, ҳамда таъсир қилувчи модданинг сақланиши 0,01 г ва ундан кам бўлган қобиқ билан қопланган таблеткалар учун ўтказилади. Текшириш учун мўлжалланган сериядан 30 та таблетка олинади. 10 та таблетканинг хар бирида дори модданинг сақланиши аниқланади. Битта таблеткадаги дори модда миқдори унинг ўртача миқдордан четланиши + 15% дан ошмаслиги керак, ва хеч бир таблеткада четланиш + 25% дан ошмаслиги керак. Агар 10 та текширилган таблеткаларнинг 2 таси дори модда миқдори ўртача миқдоридан + 15% ортиқ четланишга эга бўлса, қолган 20 та таблетканинг хар бирида дори модда миқдори аниқланади. 20 та таблетканинг хеч бирида дори модда миқдоридаги четланиш унинг ўртача миқдоридан + 15% дан ошмаслиги керак.

Адабиётлар. 1. ГФ XI изд., вып.2.- М.,1990 . 2. Маҳкамов С.М. Основы таблеточного производства.- Ташкент, 1974.- 3. Иванова Л.А. Технлогия лекаственных форм.- М., 1991, Т. 2. 4. Маҳкамов С.М., Усуббоев М.У., Нуритдинова А.И. Тайёр дорилар технологияси.- Тошкент, 1994 . 5. Тютенков О.И. и др. Постадитный контроль в производстве таблеток.- М., 1987.- С . 6. Маҳкамов С.М., Усуббаев М.У., Нуритдинова. Тайёр дорилар технологияси (практикум).- Тошкент, 1991. 7 . Усуббоев М.У. МКЦ ни таблетка ишлаб чиқариш амалиётига тадбиқ қилиш истиқболлари//Кимё ва фармация.- 1996, N 3.- С.19-22.

Похожие

Настойкалар. Настойкаларни тавсифи ва таснифи,технологияси ва сифат кўрсаткичлари

Таблеткаларнинг сифат курсаткичлари.Қобиқланган таблеткалар

Таблеткаларнинг физик механик (сифат) кўрсаткичларини баҳолаш

Таблетка олишнинг назарий асослари. Массадаги қолдиқ намликнинг таблетка ҳосил бўлишидаги аҳамияти

Қобиқли таблеткалар. таблеткани қобиқ билан қоплашдан кузатиладиган мақсад. Қобиқлаш усуллар